W artykule przedstawiono analizę poznawczych i utylitarnych aspektów wiedzy i jej powiązań systemowych z inżynierią, zwłaszcza w zakresie produkcji żywności. Omówiono proces kształtowania wiedzy i jej powiązania z informacją. Wyodrębniono związki systemowe pomiędzy elementami poznawczymi a aplikacyjnymi inżynierii.
EN
The article presents the analysis of cognitive and utilitarian aspects of knowledge and its systemic connections with engineering, especially in the field of food production. The process of shaping knowledge and its connection with information is discussed. Systemic relations between cognitive and application engineering elements were isolated.
W artykule przedstawiono istotę teorii systemów i podejścia systemowego jako czynników zwiększania zasobów wiedzy operacyjnej know-how. Przeanalizowano także zakres wykorzystywania tego podejścia w pracach naukowych z obszaru inżynierii produkcji żywności.
EN
The article presents the essence of systems theory and system approach as factors for increasing the know-how operational knowledge resources. The scope of using this approach in scientific works in the field of food production engineering was also analyzed.
W artykule została przeprowadzona systemowa analiza czynników wpływających na działania w zakresie szeroko pojmowanego pojęcia wynalazczości, zwłaszcza w zakresie przemysłu produkcji żywności. Rozważania są jednak szersze i dotyczą uogólnionej odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki decydują o tym, że jedni wynalazcy wykazują wyższą niż inni skuteczność w tworzeniu wynalazków o znaczeniu komercyjnym? W tym aspekcie przedstawiono systemowy model czynników determinujących te działania.
EN
A conducted system analysis of factors of inventions influencing action in the scope stayed in the article, especially in the industry of the manufacture of foodstuffs. However deliberations are broader and concern the generalized answer to a question, what factors are deciding on the fact that ones inventors are demonstrating higher than other effectiveness in creating inventions about commercial meaning? In this aspect a system model of determinants was described this action.
W artykule przedstawiono analizy skupione wokół istoty analogii, jako podstawowego narzędzia przyśpieszania poszukiwań nowatorskich pomysłów (idei) i rozwiązań, wyznaczających cel i kierunki działania. Wykorzystano metodę desk research, czyli badania istniejących, dostępnych, pochodzących z różnych źródeł danych. Do ich analizy zastosowano podejście systemowe, uwzględniające holistyczny punkt widzenia na problematykę kreatywności, jako narzędzie metodologiczne inspirowania innowacji, przedstawiane we wcześniejszych publikacjach autorów. Na podstawie przeprowadzonych analiz powstał systemowy model o uniwersalnym zastosowaniu, opisujący możliwości wykorzystywania analogii przy tworzeniu nowatorskich rozwiązań. Może on być zatem wykorzystywany w każdym dowolnym przedsięwzięciu, związanym z poszukiwaniem pomysłu a także technicznego rozwiązania. Intencją autorów jest spopularyzowanie i przez to szersze wykorzystywanie analogii, jako systemowego modelu wspomagania poszukiwań rozwiązywania trudnych problemów, szczególnie tych, przed którymi stoi ważny sektor polskiej gospodarki jakim jest produkcja żywności i jej przetwórstwo.
EN
In the article analyses concentrated around the being of the analogy, as the basic tool of precipitating the innovative search were described of ideas and of solutions, appointing the purpose and directions of action. A method was used desk research, that is of examining data existing, accessible, coming from various sources. A system approach, taking a holistic point of view into account to issues of the creativity, as the methodological tool of inspiring the innovation, shown was used to their analysis in earlier publications of authors. Based on conducted analyses a system model rose about the universal application, describing abilities of using the analogy at creating novel solutions. He can and so be used in every any undertaking, associated with seeking the idea as well as the technical solution. Popularizing is intention of authors, and because of that the broader exploitation of the analogy, as the system model of supporting the prospecting of solving difficult problems, particularly a sector valid for the ones, before which he is standing of the Polish economy a manufacture of foodstuffs is which and her processing.
W artykule podjęto próbę systematyzacji najważniejszych koncepcji kreacji wynalazków. Punktem wyjścia dla rozważań było określenie istoty wynalazku i jego źródeł oraz wskazanie na wieloaspektowość tego zagadnienia. W dalszej części artykułu podano klasyfikację rodzajową modeli postępowania przy metodzie intuicyjnej, planowej oraz hybrydowej. Metodę tę, określoną w artykule jako „systemowa”, opisano bardziej szczegółowo w końcowe j części artykułu.
EN
In the article an attempt of the systematization of the most important concepts was made of creation of inventions. For deliberations determining the essence of the invention and his sources and pointing was a point of departure on multifaceted- ness of this issue. Into more distant a genre ranking of models of acting at the intuitive, scheduled and hybrid method was given to the part of the article. This method, determined in the article as “system”, in more detail into final j parts of the article were described.
W nauczaniu inżynierii procesów przetwórstwa spożywczego, pracach badawczych i integrowaniu zasobów wiedzy, myślenie całościowe (holistyczne) określane, jako ujęcie systemowe, jest stosowane w nauce od połowy ubiegłego wieku. Staje się coraz bardziej powszechne. Wciąż jednak nie znajduje ono odpowiedniego do potrzeb i przynoszonych korzyści odzwierciedlenia w podręcznikach inżynierii przetwórstwa spożywczego. Przedmiotu, którego zakres obejmuje ponad 2 tysiące rodzajów maszyn i aparatów wyposażenia technologicznego kilkudziesięciu branż, przetwarzających wieleset gatunków surowca pochodzenia rolniczego. Celem artykułu jest przedstawienie autorskiej wizji, inspirowanej stosowaniem podejścia systemowego, związku właściwości surowców ze sposobami pracy urządzeń i wykorzystania, stworzonych przez nie możliwości podwyższenia poziomu integrowania wiedzy oraz efektywności działań w sferze dydaktyki w omawianej dziedzinie.
EN
In teaching the food processing engineering, research works and integrating stores of knowledge comprehensive thinking (holistic) determined as the system approach, applied in the learning from the half of the last century, is becoming increasingly common in our times more and more. Still however it isn’t finding the food processing suitable for needs and brought benefits of reflecting engineering in textbooks, of object which the scope includes beyond 2 thousand kinds of machines and apparatuses of technological equipping several dozen of branches, processing a lot set of species the raw material of the agricultural origin. Presenting the author’s vision is a purpose of the article, of using the possibility increasing the level of integrating the knowledge in discussed field and the effectiveness of action in the sphere of didactics, inspired with applying the system approach.
Inżynieria procesów przetwórstwa spożywczego, powstała w wyniku integracji teorii naukowych oraz dorobku praktyki produkcyjnej wielu jej branż. Wymaga ona uporządkowania tego procesu w ujęciu systemowym. W artykule przedstawiono klasyfikację maszyn i aparatów przetwórstwa spożywczego, uwarunkowania w ich powstawaniu oraz relacje z surowcami i ich właściwościami.
EN
Engineering of processes of the food processing, came into existence as a result of integration of scientific theories and achievements of the production practice many of her branches of food industry, requires the continuation of this process in the systemic approach. In the article a ranking of machines and apparatuses of the food processing was presented, of conditioning in their coming into existence and relations with raw materials and their properties.
The paper discusses an approach to the question of the possibility of a mathematical description of discrete processes. On the basis of these processes a large class of manufacturing equipment – production lines and systems for the processing of fish was generated. The use of mathematical models in the early stages of the design will improve the efficiency and quality of the produced equipment and reduce the risks and costs during the design work. We propose to describe the processes of fish processing by topological models that are presented in the form of functional graphs. Overall, the proposed approach will develop new design methods of fish processing equipment.
PL
W pracy omówiono podejście do kwestii możliwości matematycznego opisu dyskretnych procesów. Na podstawie tych procesów tworzona jest szeroka gama urządzeń przemysłowych - linie produkcyjne i systemy do przetwarzania ryb. Wykorzystanie modeli matematycznych we wczesnych etapach tworzenia może poprawić wydajność i jakość wytwarzanych maszyn i zmniejszenia ryzyka oraz koszty podczas prac projektowych. Zaproponowano opis procesów przetwórstwa ryb z wykorzystaniem modeli topologicznych, które są prezentowane w postaci wykresów funkcjonalnych. Ogólnie rzecz biorąc, proponowane podejście umożliwi opracowanie nowych metod projektowania urządzeń przetwórstwa rybnego.
W artykule przedstawiono badania nad nowym sposobem określania parametrów odgławiania i wycinania kręgosłupa w maszynach do obróbki ryb na podstawie dotychczas nie stosowanego wzrokowego pozycjonowania i bezpośredniego pomiaru długości głowy przy użyciu promienia laserowego. Dzięki badaniom uzyskano zwiększenie dokładności ich wyznaczania w porównaniu z dotychczas stosowaną metodą pośredniego pomiaru na podstawie wysokości, grubości i długości całkowitej ryb. Dokładniejsze parametry umożliwiają zwiększenie wydajności technologicznej oraz uniwersalizację maszyn pod względem gatunków obrabianych ryb.
EN
The paper presents a study of the new method for determination the parameters of heading and cutting backbone infish processing machines based on previously unused positioning and direct measurementof the head length. Increasing the accuracy of parameters affect increase in the yield and allows the universalisation of machines in the terms of processed fish of different species.
W artykule przedstawiono uzyskane wyniki badań wydajności i ocenę poprawności odgławiania karpi cięciem V i po łuku w urządzeniach modelowych. Potwierdziły one stwierdzoną podczas obróbki ręcznej statystycznie nieistotną różnicę pomiędzy wydajnościami odgławiania tymi cięciami. Dlatego też ze względu na prostszą konstrukcję oraz preferencje przetwórców skonstruowano i wykonano prototyp urządzenia odgławiającego cięciem po łuku.
EN
The paper presents findings of carp deheading by V cut and circumoperculum cut with full-scale models of deheading machines. Results of deheading with models confirm that the difference of deheading yield between both kind of cuts is statistically insignificant. Therefore preferences of deheading machine users decided on using circumoperculum cut in the prototype deheader.
W artykule przedstawiono nowy sposób orientacji położenia ryb różnych gatunków i wielkości, który oparto na wykorzystaniu pomiarów bezpośrednich i pośrednich, wybranych parametrów kształtu ciała w jednostkach liniowych i stopniach kątowych. Prawdopodobieństwo uzyskiwania przez ryby orientacji położenia, w którym ich wzdłużna płaszczyzna symetrii jest równoległa i prostopadła do płaszczyzn noży do obróbki, określono na podstawie badań modelu fizycznego orientacji położenia. Wyniki potwierdzają możliwość opracowania mało gabarytowych maszyn do obróbki wielu gatunków ryb słodkowodnych i dwuśrodowiskowych, sterowanych przy pomocy systemów mechatronicznych.
EN
The basis of operation in every type of fish processing machine, including the spatial orientation of a fish's position in relation to its cutting planes, forms the foundation of their physical proprieties. This article introduces a new way of orientating different species and sizes of a fish's positions, of which direct and indirect measurements are utilized, having chosen the parameters of body shape in measurement units and angular degrees. The probability of getting the proper position of orientation a fish's, in which the longitudinal plane of symmetry is parallel and right-angled to the cutting knives, is determined by a study of the experiment's physical model. The results confirm the possibility of creating machines of small dimensions for processing many species of fresh-water fish, controlled by the help of a mechatronic system.
W przeprowadzonej pracy badawczej przedstawiono propozycję zarysu nowej technologii otrzymywania funkcjonalnych dodatków do żywności z kości ryb, stanowiących dotychczas odpad w procesie ich fi letowania. Dla realizacji badań procesu suszenia zbudowano doświadczalną suszarnię próżniową i opracowano metodykę przeprowadzania eksperymentu. Uzyskano dane dotyczące kinetyki suszenia kości z dorsza i sandacza, w zależności od różnych parametrów procesu. Czynnikami wpływającymi na przebieg procesu suszenia są temperatura płyt grzejnych i ciśnienie wewnątrz komory. Eksperyment określił zależność tych parametrów od szybkości (tempa) odwodnienia kości, o różnych zawartościach tłuszczu, w postaci wielomianu drugiego stopnia.
EN
The article presents the outline of the new technology of production of functional additives for food from fi sh bones, which are waste in the process of fi lleting yet. An experimental vacuum dryer and drying method was elaborated to carry out the experiment. Obtained data on the kinetics of drying the bones of the cod and perch, depending on various parameters of the process. Factors infl uencing the drying process are temperature of the heating plates located inside the dryer chamber and pressure into the chamber. Dependence of drainage rate of bone with various fat contents of these parameters in the form of second-degree polynomial was determined.
Artykuł przedstawia aktualny poziom zmechanizowania niektórych etapów obróbki karpi. Przedstawiono w nim również dostępne polskie maszyny do obróbki karpi, ograniczenia w ich stosowaniu oraz kierunki dalszego rozwoju mechanizacji.
EN
In this paper current state of carp processing mechanization is described. Commercially available Polish machines to carp processing, their operation limitations and directions of their further development are described also.
W artykule przedstawiono możliwości redukcji zawartości chlorków w ściekach przemysłu rybnego, poprzez regeneracje zużytych solanek z wykorzystaniem ultrafiltracji. Przedstawiono wyniki badań mikrobiologicznych potwierdzających skuteczność opisanej metody oczyszczania solanek
EN
The paper presents possibility of reduction of chlorides in liquid fish processing wastes by way of ultrafiltration. The results of microbiological tests of ultrafiltration effectiveness are presented.
W artykule przedstawiono zakres i wyniki badań modelowych poszczególnych operacji obróbczych szprotów (transport, sortowanie, odgławianie i patroszenie) do postaci odgłowionej i wypatroszonej. Na podstawie badań sformułowano założenia, w wyniku których zaprojektowano i wykonano polski prototyp do równoległej obróbki szprotów.
EN
The paper presents range and results of model experiments of sprat processing operations like transportation, grading, deheading and gutting. On the basis of these results the machine for parallel sprat processing was designed and produced.
Celem pracy zaprezentowanej w artykule jest przedstawienie analizy sposobu pomiaru parametrów ryb, wykorzystywanych do sterowania maszyn do obróbki ryb, na przykładzie operacji odgławiania. Celem analizy jest określenie przydatności pomiarów pośrednich i bezpośrednich w operacjach obróbki w zależności od osiąganej wydajności technologicznej. Uzasadniono konieczność prowadzenia prac nad mechatronicznymi systemami pomiaru parametrów, jako podstawy sterowania maszyn dla podniesienia ich wydajności i uniwersalizacji pod względem gatunków obrabianych ryb.
EN
Article provides analysis of fish measurement parameters used for steering of fish processing machines, eg. for deheading. The task of experiments was to evaluate usefulness of direct or indirect measurements for steering the operations of processing machines and impact of these measurements on the yield. Further need for research on use of mechatronic systems of direct measurement of different parameters for steering fish processing machines for improved yield and use the same machines for different fish species is highlighted.
W artykule przedstawiono wyniki badań skuteczności sposobów i modeli urzqdzeń do oddzielania nerek od kostnych odpadów po filetowaniu ryb. Stwierdzono, że największq skutecznościq charakteryzuje się sposób pośredni ich usuwania (wraz z przyległą częścią kręgosłupa) i opracowano koncepcję urządzenia do jego realizacji.
EN
The paper describes results of laboratory tests of removing, kidney from fish spin after filleting. The conceptual design study of kidney removing machine, based on findings, was developed.
W artykule przedstawiono analizę strukturalną znanych typów maszyn do patroszenia ryb słodkowodnych i opracowaną na jej podstawie wstępną koncepcję maszyny do patroszenia karpi i innych ryb karpiowatych.
EN
The paper contains structural analysis of applied mechanized methods of gutting of fish. On the basis of this analysis the preliminary idea of carp gutting machine was worked out.
W artykule przedstawiono propozycję nowego sposobu sterowania maszyn do płatowania tuszek na podstawie pomiaru ich długości. Celem sterowania tych maszyn jest zwiększenie wydajności obróbki. Dla projektowania programu sterowania operacją zostały określone zależności pomiędzy parametrami kręgosłupa i ciała tuszek pstrąga i kar-piana podstawie pomiarów morfometrycznych.
EN
The paper presents a method for control slicing machines for headed and gutted fish on the basis of their size. The aim of control is to increase yield. In design of control program the operation relations between parameters of spine and beheaded and gutted inbow forel and cyprinids in morphometric measurements were determined.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.