Fretting tests were performed using an Optimol SRV5 tribotester in a ball-on-flat scheme. Balls from 100Cr6 steel of 60 HRC hardness and diameters of 10 mm co-acted with discs from 42CrMo4 steel of 47 HRC hardness under dry gross fretting conditions. Tests were performed at 30°C and 25–35% relative humidity, and the number of cycles was 18000. During each test, the normal load was kept constant. Six sets of experiments were conducted. Discs had different surface textures as the result of machining. It was found that the lowest coefficients of friction were obtained for anisotropic surfaces when ball movements were perpendicular to main disc texture directions.
PL
W badaniach zastosowano tester tribologiczny Optimol SRV5. Kulka ze stali 100Cr6 o twardości 60 HRC kontaktowała się z tarczą o średnicy 10 mm wykonaną ze stali 42CrMo4 o twardości 47 HRC w warunkach frettingu. Temperatura wynosiła 30°C, wilgotność względna 25–35% przy liczbie cykli równej 18000. Tarcze charakteryzowały się zróżnicowaną strukturą geometryczną powierzchni uzyskaną w wyniku obróbki. Najmniejsze współczynniki tarcia osiągnięto, kiedy ruch kulki odbywał się prostopadle do głównego kierunku ukształtowania powierzchni tarczy.
Zrównoważona technologia przetwarzania żywności powinna uwzględniać potrzebę redukcji produktów ubocznych i efektywnego wykorzystania ich potencjału. Wpływ tych działań jest ważny dla obecnej sytuacji w gospodarce żywnościowej, a także stanu środowiska w przyszłości. Ze względu na wysoką zawartość bioaktywnych składników produkty uboczne (skórki, miąższ, nasiona) stanowią naturalny surowiec do odzyskiwania substancji odżywczych. W postaci ekstraktów mogą być stosowane zarówno w produkcji żywności jako składniki funkcjonalne i nutraceutyki, jak i w przemyśle kosmetycznym oraz farmaceutycznym. Możliwe jest wzbogacenie żywności w bioskładniki wspomagające zdrowe odżywianie. Roślinne produkty uboczne mogą stanowić bazę surowcową w produkcji biopaliw. Wciąż w małym stopniu podejmowane są działania w kierunku ich zagospodarowania.
EN
At present, sustainable food processing technology should keep in mind the need to reduce by-products and use their potential effectively. The impact of these actions is important for the current food economy, as well as the future state of the environment. Due to the high content of bioactive components, by-products (peel, pulp, seeds) constitute a natural raw material for the recovery of valuable nutrients. The extracted substances may be used in the food production as functional ingredients and nutraceuticals or in cosmetic and pharmaceutical industries. It is possible to enrich food with health-promoting ingredients. Still, too few residues from the processing of fruit and vegetables are used appropriately in the food industry as new attractive with natural ingredients enriching food and in the pharmaceutical field, biofuel production and others.
„Żywność wygodna” cieszy się dużą popularnością i nie jest postrzegana jako „zły produkt”, ponieważ rosnąca świadomość konsumentów na ten temat nie pozwala producentom na dobór składników przypadkowych lub złej jakości. Obok rosnącej świadomości konsumenta pojawiają się również trendy żywieniowe, które wynikają z ciągłej zmienności otoczenia, stylu życia, tradycji i zasad religijnych. Najbardziej widoczne obecnie tendencje żywieniowe to coraz bardziej powszechny wegetarianizm, żywność bezglutenowa i ekologiczna. Żywność bezglutenowa stała się popularna poprzez duży odsetek ludzi cierpiących na nietolerancję glutenu, a żywność ekologiczna kojarzy się konsumentowi z naturą i czystą etykietą. Dlatego też zakłady przemysłu spożywczego, aby utrzymać dobrą pozycję na rynku analizują potrzeby konsumenta i starają się im sprostać proponując produkty w nowej formie, po reformulacji smaku, konsystencji, lub w nowym wygodniejszym opakowaniu czy o obniżonej lub podwyższonej zawartości jakiegoś składnika.
EN
“Comfortable food” is very popular and is not seen as a “bad product”, because the growing consumer awareness does not allow manufacturers to choose ingredients random or bad quality. In addition to the growing awareness of the consumer, also nutritional trends appear, as a result of constant variability of the environment and style life, traditions and religious principles. The most popular today nutritional tendencies are: more and more common vegetarianism, gluten-free food and ecological. Gluten-free food has become popular through a large percentage of people suffering from gluten intolerance, whereas organic food is associated by the consumer with nature and a clean label. Therefore, the food industry plants to maintain a good position on market, analyse consumer needs and try to meet them proposing product in a new form, after reformulation of taste, consistency, or in new, more convenient packaging, whether reduced or increased content of some component.
Experiments were conducted using an Optimol SRV5 ball-on-disc tribotester under dry gross slip fretting conditions. A sphere of 10 mm diameter from 100Cr6 steel of 64 HRC hardness contacted a disc made of 42CrMo4 steel of lower hardness (42 HRC). Normal load was set to 45 N, the test duration was 15 min, the number of cycles was 18000, and the frequency was 20 Hz. Tests were performed at 30oC temperature, and displacement amplitude was set to 0.1 mm. Wear of the disc and ball was examined by a white light interferometer Talysurf CCI Lite. Wear particles were removed from a contact zone using blow-by with compressed air of constant pressures of 0.1, 0.3, and 0.5 MPa. Disc samples had different surface topography after polishing, vapour blasting, grinding, rough milling, and finishing milling. Due to debris removal, total wear of the analysed tribological system typically increased. Debris ejection led to a decrease in the wear of discs and an increase in the wear of balls.
PL
Badania przeprowadzono z wykorzystaniem testera Optimol SRV5 w układzie kulka-tarcza w warunkach frettingu całkowitego przy tarciu technicznie suchym. Kulka o średnicy 10 mm i twardości 64 HRC była w kontakcie z tarczą ze stali 42CrMo4 o twardości 42 HRC. Obciążenie normalne wynosiło 45 N, czas trwania testu 15 minut, liczba cykli wynosiła 18000 przy częstotliwości 20 Hz. Badania przeprowadzono w temperaturze 30oC, amplituda przemieszczeń wynosiła 0,1 mm. Zużycie kulek i tarcz określono z zastosowaniem interferometru światła białego Talysurf CCI Lite. Cząstki zużycia usuwano ze strefy styku stosując przedmuchy przy stałym ciśnieniu powietrza wynoszącym 0,1, 0,3 i 0,5 MPa. Tarcze charakteryzowały się zróżnicowaną strukturą geometryczną powierzchni po polerowaniu, obróbce strumieniwo-ściernej, szlifowaniu i frezowaniu. Na skutek usuwania cząstek zużycia zazwyczaj zużycie systemu tribologicznego wzrastało. Zmniejszało się zużycie tarcz i wzrastało zużycie kulek.
Wzbogacanie owoców w związki biologicznie aktywne podczas odwadniania osmotycznego jest nowym sposobem uatrakcyjniania owocowych produktów suszonych. Możliwości takie daje wykorzystanie soków owocowych lub ekstraktów pozyskanych np. z wytłoków owocowych, co stanowi skuteczny czynnik w zrównoważonym przetwarzaniu surowców roślinnych.
EN
Enrichment fruit in additional biologically active compounds during osmotic dehydration is a new way of enhancing the attractiveness of dried fruit products. It is also possible to use fruit juice or extracts obtained eg. from marc (by-product) of fruit, which is an effective factor in the sustainable processing of plant materials.
Przeprowadzono ankietę wśród osób ze zdiagnozowaną insulinoopornością. W badaniach brało udział 60 respondentów. Wykazano, że 90% osób spożywa suplementy diety / produkty o właściwościach prozdrowotnych. Ponadto 62% badanych przyznało, że suplementacja przyniosła korzystne zmiany w ich organizmie, a 20% zauważyło wyraźne zmniejszenie objawów insulinooporności. W przypadku stosowania produktów o właściwościach prozdrowotnych 33% badanych zauważyło korzystne zmiany w organizmie wynikające z ich spożywania, a u 10% osób zmniejszenie insulinooporności. Właściwie skomponowana dieta połączona z aktywnością fizyczną jest najbardziej skuteczna w walce z insulinoopornością i obroną przed wystąpieniem cukrzycy typu 2.
EN
An internet survey was conducted among people with diagnosed insulin resistance. 60 people participated in the study. The research shows that 90% of people take dietary supplements / pro-healthy products. In addition, 62% of respondents admitted that supplementation had beneficial changes in their body, and 20% noted a marked reduction in insulin resistance. With the use of pro-health products, 33% persons noticed beneficial changes in the body resulting from their consumption and in 10% were reduced insulin resistance. Properly formulated diet combined with physical activity is the most effective against insulin resistance and type 2 diabetes.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This paper describes the tribological influence of surface topography on friction and wear under dry fretting gross slip regime in a point contact. Experiments were made using ball-on-disc tribotester in oscillatory motion. 100Cr6 sphere co-acted with a disc made of 42CrMo4 steel. During tests, the friction force was monitored as a function of time. Wear of discs and balls was measured after the tests using white light interferometer. Disc surfaces were prepared by various techniques, including milling, vapour blasting, polishing, lapping and grinding. Initial surface roughness height of discs, determined by the Sq parameter was in the range: 0.01–9 μm. During tests, normal load was kept constant at 45 N within the contact with frequency of 20 Hz. Tests were carried out with different displacement amplitudes: 0.02, 0.05 and 0.075 mm. It was found that initial surface roughness height had a significant influence on friction and wear.
Aktualnie przemysł spożywczy zapewnia duże urozmaicenie na rynku produktów spożywczych. Żywność wytwarzana z wykorzystaniem alternatywnych zrównoważonych systemów jest coraz bardziej doceniana zarówno przez producentów jak i konsumentów. Przy przetwórstwie owoców i warzyw powstają produkty uboczne zawierające naturalne bioskładniki, co skłania producentów do ich ponownego wykorzystania. Dla konsumentów korzystne jest spożywanie produktów o wysokiej zawartości tych składników. Na szczególne zainteresowanie zasługują owoce jagodowe. Składniki pozyskiwane m.in. z ich skórek, miąższu, pestek mogą stanowić cenne źródło substancji odżywczych, takich jak związki polifenolowe, błonnik pokarmowy lub olejki aromatyczne, które mogą zostać wykorzystane w przemyśle spożywczym, kosmetycznym lub farmaceutycznym. W ramach projektu ERA-NET SUSFOOD realizowanego w Katedrze Inżynierii Żywności i Organizacji Produkcji na Wydziale Nauk o Żywności SGGW prowadzone są badania przy współpracy z ośrodkami naukowymi w Szwecji i Niemczech. Projekt ma na celu opracowanie innowacyjnych, zrównoważonych technologii w całym łańcuchu żywnościowym poprzez ekstrakcję nadkrytyczną („zielona technologia”) i stabilizację składników ekstrahowanych z produktów ubocznych przemysłu owocowo- warzywnego oraz opracowanie technologii wytwarzania żywności z bioskładnikami wzbogacającymi. Optymalizacja i dostosowanie ekstrakcji składników z owocowych i warzywnych produktów ubocznych może dopomóc w odzyskiwaniu związków bioaktywnych oraz zastosowaniu ich w nowych technologiach jako naturalnych składników wzbogacających.
EN
Food industry provides a large variety of food products on the market. Produced food using alternative sustainable systems is more highly regarded by both manufacturers and consumers. During the fruit and vegetable processing by-products are formed which, due to the content of natural biocomponents, press manufacturers to reuse. From the consumer’s side, they desired products with a high content of these components. The solution may be obtaining valuable substances from the by-products. Of particular interest are berries. Obtained ingredients, among others, from the skins, pulp, seeds can be a valuable source of nutrients, such as polyphenolic compounds, fiber or fragrance oils that can be used in food, cosmetics or pharmaceuticals. The project ERA-NET SUSFOOD carried out in the Department of Food Engineering and Process Management at the Faculty of Food Sciences (WULS) research is conducted in collaboration with research centers in Sweden and Germany. The project aims to develop innovative, sustainable technologies throughout the food chain by extraction with supercritical (“green technology”) and stabilization ingredients extracted from by-products fruit and vegetable industry and to develop technologies for producing foods with enriching biocomponents. Optimization and adaptation extraction of biocomponents from fruit and vegetables by-products may be wider an interest in the recovery of bioactive compounds and their use in new technologies as natural enriching ingredients.
In this paper distortion of surface topography measurement results by improper selection of the reference plane is taken into consideration. The following types of surfaces from cylindrical elements were analyzed: cylinder liners after plateau honing, cylinder liners with additionally burnished oil pockets and turned piston skirts. Surface topographies of these elements after a low wear process were also studied. In order to obtain areal surface topography parameters, the form was eliminated using cylinders and polynomials of the following degrees: 2, 3, 4, 6, 8, 10 and 12. Parameters of surfaces after form removal were compared. After analysis of results the reference elements for each kind of surface were recommended. A special procedure was proposed in order to select the degree of a polynomial. This method is based on surface topography changes with increase of polynomial degree. The effect of improper form elimination on measuring uncertainty was studied.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rozwój infrastruktury oraz zwiększająca się liczba obszarów objętych ochroną środowiska stwarzają konieczność prowadzenia robót w sposób mniej inwazyjny dla otoczenia, a co za tym idzie, w sposób bardziej zaawansowany technologicznie. Coraz większa liczba rurociągów powstaje z użyciem metod bezwykopowych.
Celem przeprowadzonej pracy badawczej było wyjaśnienie wpływu dodatku oleju rzepakowego na właściwości optyczne filmów ze skrobi natywnej pszennej. Filmy utworzono z 5% wodnych roztworów powłokotwórczych skrobi natywnej pszennej z dodatkiem 50% glicerolu (jako plastyfikatora) względem masy skrobi oraz dodatkiem oleju rzepakowego w ilości 0, 1, 2, 3%. Zmierzono barwę filmów w systemie CIE L*a*b* z zastosowaniem wyróżników barwy takich jak bezwzględna różnica barwy, nasycenie barwy i indeks nasycenia. Policzono również nieprzezroczystość przy długości fali 600 nm. Zaobserwowano zmianę barwy oraz zwiększanie nieprzezroczystości filmów modyfikowanych dodatkiem oleju rzepakowego
EN
The aim of this work was to analyse the effect of rapeseed oil addition on optical properties of wheat starch films. Films were prepared from 5% of starch film-forming water solutions and 50%glycerol as plasticizer (w/w of starch) and rapeseed oil was added to the solutions at concentration of 0, 1, 2, 3%. Colour in the CIE L*a*b* system was measured and colour discriminants were calculated: total colour difference, colour saturation and saturation index. Moreover the opacity at wavelength of 600 nm was calculated. Changing in colour parameters and discriminants was observed and decreased opacity of starch films with rapeseed oil addition.
W związku z rosnącą liczbą ludności i zmniejszającymi się zasobami naturalnymi na świecie jednym z rozwiązań w opakowalnictwie żywności są jadalne i biodegradowalne filmy oraz powłoki wykonane ze skrobi. Dzięki dużej dostępności, relatywnie niskiej cenie, skrobia zajmuje jedną z głównych pozycji w wytwarzaniu opakowań biodegradowalnych do żywności. Ma ona atrakcyjne właściwości sensoryczne (brak smaku, zapachu), bardzo dobre właściwości fizyczne, tj. barierowość (niska przepuszczalność gazów, a po dodaniu składników hydrofobowych także i wody), optyczne (przezroczystość lub możliwość nadawania pożądanej barwy) i reologiczne. Filmy i powłoki skrobiowe są najczęściej wytwarzane techniką wylewania. Biopolimery skrobiowe mogą być stosowane praktycznie bez żadnych ograniczeń, a zainteresowanie nimi na rynkach światowych z roku na rok jest coraz większa. W artykule scharakteryzowano surowce skrobiowe, tworzenie jadalnych filmów i powłok oraz ich zastosowanie w przemyśle spożywczym.
EN
Nowadays, when the number of people is increasing and natural resources are decreasing, edible and/ or biodegradable films and coatings from starch have become one of the solutions in food packaging. Starch occupies a leading position in production of coatings and films because it has unique properties such as global availability, attractive price, biodegradability. Also, it has attractive sensory properties (tasteless, odorless), very good physical properties such as barrier properties (impermeable for gas, and after addition of hydrophobic component it is also a barrier to water), optical (translucent or possibility to be dyed) and rheological (consistency, viscosity). Films and coatings of starch are usually made by casting. Starch polymers could be used without any restriction and interest in this subject on global market every year has increased. In this article, starch raw materials, formation of edible films or coatings and their application in the food industry have been characterized.
Odkryty pod koniec XIX wieku polietylen i jego kopolimery kilkadziesiąt lat później odniosły globalny sukces, jako opakowania do żywności. Podobny sukces zapowiada się w stosunku do jadalnych filmów i powłok ze skrobi. Posiadają one wiele zalet. Powłoki utworzone ze skrobi są bez smaku i zapachu, niealergenne, tanie, szeroko dostępne i biodegradowalne, a wszystko to pozwala na szerokie ich wykorzystanie do powlekania żywności. Powłoki i filmy skrobiowe stosuje się m.in. do produktów nieprzetworzonych, dzięki możliwości chemicznej, fizycznej bądź genetycznej modyfikacji skrobi i łatwości w jej otrzymaniu. Istnieje wiele metod, za pomocą których można uzyskać jadalne i/lub biodegradowalne opakowania ze skrobi. Do najpopularniejszych należy technika wylewania. Aplikacja na produkt odbywa się poprzez zanurzenie, spryskanie lub nanoszenie w postaci jednej lub kilku warstw. Dodatek do struktury filmów i powłok substancji takich jak: woski, aromaty i barwniki powoduje, że produkty spożywcze są atrakcyjne dla konsumenta i docelowo nie stanowią zagrożenia dla środowiska przyrodniczego.
EN
Polyethylene and its copolymers were discovered at the end of nineteenth century. Several decades later, when they were used for food packaging, they became worldwidely known. The edible films and food coatings made from starch, show potential to become as popular as copolymers. This is due to many advantages they posses. The coatings formed from starch are tasteless, odorless and they do not cause allergy. Moreover they are cheap to manufacture, comprehensively available and biodegradable. This all means that they can be used for extended spectrum of food coatings. Starch coatings and films are used for example as raw materials. It results in chemical, physical or genetical modification of starch and easiness to their retrieve. There are lots of possibilities that are helpful in obtaining edible and/or biodegradable packagings from starch. One of most popular techniques of acquiring is casting. Aplication on a output consist of either spraying, immersing or coating one or several layers. Waxes, flavors, colors, which include starch, are usually more atractive for customers as well as more environmentally friendly.
w artykule przedstawiono badania dotyczące wpływu ilości białka i glicerolu na kinetykę adsorpcji pary wodnej przez powłoki sojowe. Zależności kinetyczne zawartości wody od czasu opisano równaniem wykładniczym. Wykazano, że wzrost ilości białka i glicerolu w powłokach sojowych wpływa na zwiększenie iłości zaadsorbowanej pary wodnej.
EN
The paper presents the analysis of the effect of protein andglycerol content on water vapour adsorption kinetics of soy protein coatings. Experimental data were fitted with exponential eąuation. It was shown that increasing protein and glycerol content affects amount of water vapour adsorption.
Celem pracy była analiza wpływu odmiany truskawek, wielkości owoców oraz sposobu wstępnego przygotowania i parametrów procesu na kinetykę suszenia, właściwości morfologiczne i mechaniczne suszonych próżniowo truskawek. Stwierdzono istotny wpływ wielkości owoców i odmiany oraz parametrów suszenia (ciśnienie i temperatura) na przebieg krzywych suszenia oraz wartości współczynników dyfuzji wody podczas suszenia przy braku wpływu tych parametrów na właściwości mechaniczne otrzymanych suszy.
EN
The purpose of the survey was to analyse the influence of strawberries variety, size of fruit as well as the method of initial preparation and the parameters of the process on the drying kinetics, as well as morphological and mechanical properties of vacuum dried strawberries. The essential influence of the size of fruit and their variety as well as drying parameters (pressure and temperature) on drying curve forms and the values of water diffusion coefficients during the process of drying with no influence of these parameters on the mechanical properties of the obtained dried fruit was determined.
The purpose of the study was to analyse the effect of changes in the composition of raw material and agglomeration on sorption properties of a multi-component food, in the example of a powdered cocoa beverage. The basic composition of the mixtures was 20% of cocoa and 80% of sucrose. A change in raw material composition involved partial or total replacement of sucrose with a mixture of glucose and fructose, or with maltodextrin. Analysis of sorption properties demonstrated variability in the course of isotherms of water vapour sorption for components of the powdered cocoa beverage. Limiting water activity (aw) was determined for the value of 0.529. The conducted analysis detected no significant effect of agglomeration on water content in the tested products. However, a significant change in the raw material composition was demonstrated.
Aby konkurować na rynku globalnym przedsiębiorstwa transportowe powinny stosować najnowsze systemy i technologie informatyczne - IT (Information Technology), które przyśpieszają obieg dokumentów i podejmowanie trafnych decyzji. Usługi transportowe są niezbędne w sieciach dostaw i w turystyce. Nową sytuacją dla branży transportowej jest możliwość korzystania z różnych modeli outsourcingu informatycznego (outsourcing IT). Jeśli przedsiębiorstwa transportowe podejmą wyzwanie, to mają szanse przetrwać okres spowolnienia gospodarczego i znaleźć nowe możliwości kreowania rozwoju. W artykule zaprezentowano zastosowanie outsourcingu IT jako metodę doskonalenia zarządzania przedsiębiorstwem transportowym na przykładzie linii lotniczych. Ponadto opisano specyfikę i modele outsourcingu IT oraz usługi informatyczne przydatne w transporcie.
EN
The aim of the paper is to present the use of IT outsourcing as a improvement method of management of transport enterprise by example of airlines. Paper contains the specificity and models of IT outsourcing and description of IT services which are useful in transport.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Physical properties of osmotically dehydrated as well as convectively dried apples have been investigated using various pressures (78.4, 49.0 and 19.6 kPa), osmotic treatment times (12, 96 and 180 min), and various convective drying temperatures (55, 70 and 85C). The effects of some parameters on mass transport during osmotic dehydration, drying kinetics along with qualitative traits: dry matter content, water activity, volume, density, reconstitution and mechanical properties, changing of structure of osmotically dehydrated tissue and of convective dried apples were investigated.
PL
Badano wybrane właściwości fizyczne jabłek odwadnianych osmotycznie oraz osuszonych metodą konwekcyjną w zależności od ciśnienia (78,4, 49 i 19,6 kPa), czasu odwadniania (12, 96 i 180 min) oraz temperatury suszenia (55, 70 i 85C). Zanalizowano wpływ badanych parametrów na ruch masy podczas odwadniania osmotycznego, na kinetykę suszenia konwekcyjnego oraz na parametry jakościowe: zawartość suchej masy, aktywność wody, objętość, gęstość, rehydrację i właściwości mechaniczne oraz strukturę tkanki odwadnianych osmotycznie i suszonych konwekcyjnie jabłek.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Fluidized bed drying of granulated preparation of Lactobacillus plantarum C bacteria has been investigated on saccharide carriers. The discussed preparations were performed, using sieves with mesh sizes ds in the range of 0.5.2.5 mm. During the experiment, the drying curves and drying rate of the biopreparations were determined. Optimum conditions for carrying out the drying process were specified; the survivability of bacterial cells was recognised as the main criterion for evaluation.
PL
Badano suszenie fluidyzacyjne granulowanych preparatów bakterii Lactobacillus plantarum C na nośnikach sacharydowych. Preparaty wykonywano z użyciem sit o rozmiarach oczek ds w zakresie od 0,5 do 2,5 mm. Wyznaczono krzywe suszenia i krzywe szybkości suszenia biopreparatów. Określono optymalne warunki suszenia, za zasadnicze kryterium oceny uznając uzyskiwaną przeżywalność komórek bakterii.
Artykuł opisuje porównanie pięciu szablonów projektowych, najczęściej stosowanych przez programistów. Porównano ich ogólne własności, możliwości konfiguracyjne, cechy warstwy prezentacji, obsługę formularzy i metody internacjonalizacji. Wskazano również wzorce projektowe najczęściej w nich wykorzystywane.
EN
The article describes comparing five frameworks, most often applied by programmers. Their general properties, possible configurations, features of the presentation layer, the service of forms and methods of the internationalization are compared. Design patterns most often used in them are also shown.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.