Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 86

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  food additives
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
PL
W artykule podano przyczyny wzbogacania żywności w składniki odżywcze. Przedstawiono ogólną charakterystykę witamin stosowanych do wzbogacania, funkcję, jaką pełnią w organizmie człowieka oraz dzienne zapotrzebowanie na nie. Przedstawiono wykaz produktów spożywczych, do wzbogacania których stosuje się preparaty zawierające witaminy. Omówiono straty poszczególnych witamin ponoszone podczas procesów przetwórczych, zwłaszcza pod wpływem światła i temperatury. Zwrócono również uwagę na zalety wzbogacania produktów spożywczych w witaminy oraz ewentualne wynikające z tego zagrożenia.
EN
In this paper, the reasons for the enriching of food in nutritional ingredients are introduced. The general characteristics of vitamins, which can be used as an enrichment product, their role for human organism and daily requirements are presented. The list of food products, which are enriched in vitamins is also presented. The loss of vitamins during technological processes, especially under the influence of light and temperature are discussed. A special attention is paid to discuss the advantages of vitamin enriched food products, and possibility of risks in respect to those modifications.
PL
Na podstawie deklaracji producentów zamieszczonych w wykazie składników na etykietach opakowań jednostkowych, dokonano analizy stosowania substancji dodatkowych w 500 różnych produktach spożywczych. W pierwszej części artykułu przedstawiono dane z badań, które wskazują, że na polskim rynku są produkty zawierające 5 i więcej różnych substancji dodatkowych (np. wędliny paczkowane, napoje gazowane, wyroby cukiernicze) oraz takie, które nie zawierają ich wcale lub najwyżej 1-2 substancje (wafle i pieczywo chrupkie). W drugiej części artykułu porównano skład wybranych produktów spożywczych oferowanych konsumentom w latach 2009 i 2010 ze składem podobnych produktów oferowanych w 2002 r., co wskazało, że obecnie dodaje się do nich przeciętnie o 1 substancję mniej.
EN
Basing on the declarations of the producers, listed on the labels of packages, the analysis concerning the application of additives in 500 different food products was carried out. The first part of the article includes the data obtained from the studies. These data indicate that, on the Polish market, there may be found the products, containing five and even more various additives (for example: sausages, carbonated drinks, confectionery), as well as these which do not contain additives at all, or - if so; they contain no more that 1-2 such substances (crisps and bread). In the second part of the article, the composition of few selected food products, which were offered to the consumers in 2009 and 2010, was compared with the composition of few similar products suggested in 2002. It has been indicated that one substance less is added to these products nowadays.
EN
Artykuł poświęcony jest niektórym aspektom substancji zapachowych pochodzenia roślinnego, stosowanych jednocześnie w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym. Od starożytności opracowano wiele technik ekstrakcji w celu uzyskania olejków eterycznych. Niektóre z nich są nadal stosowane. Nowe ekstrakcje, takie jak: mikrofalowe lub ultradźwiękowe, są coraz bardziej popularne i pozwalają zaoszczędzić czas oraz koszty. Niezależnie od procedury powstałe olejki eteryczne są źródłem wielu związków chemicznych, tzw. izolatów. Mogą one być stosowane jako dodatki do żywności lub jako materiały wyjściowe do syntezy organicznej. Niektóre substancje zapachowe występują w bardzo małych ilościach w materiale roślinnym, dlatego ekstrakcja nie jest opłacalna ekonomicznie, ale po ustaleniu ich struktur chemicznych i opracowaniu procedur syntetycznych, w niektórych przypadkach są one pozyskiwane na skalę przemysłową. Substancje opisane poniżej to tylko niewielka część z 2000–3000 pachnących cząsteczek, które sprawiają, że nasze życie jest przyjemniejsze, zarówno w jedzeniu, jak i perfumach.
PL
Wielu konsumentów zarówno w Polsce, jak i w innych krajach obawia się dodatków do żywności, zakładając, że nie są to substancje obojętne dla organizmu człowieka, a wręcz stanowiące zagrożenie dla jego zdrowia. Przeciętny konsument domaga się minimalizacji lub nawet zaniechania stosowania wszelkiego rodzaju dodatków. Często nie zdaje sobie sprawy, iż stosowanie niektórych substancji dodatkowych do żywności, jakkolwiek związane z pewnym ryzykiem zdrowotnym, zabezpiecza go przed większym zagrożeniem niż wynikałoby to z charakteru dodatku.
EN
There is growing concern among consumers, both in Poland and abroad, about food additives, which are considered to carry a health risk. The average consumer demands a ban on all additives because in their opinion they pose a serious threat to health. However, they often do not realize that some of those substances, although associated with potential health hazards, provide food products with adequate protection against e.g. contamination.
PL
W artykule przedstawiono definicję dodatków do żywności oraz uwarunkowania prawne ich stosowania. Przedstawiono również charakterystykę koncentratów spożywczych. Następnie podano rodzaje dodatków do żywności, które stosowane są w produkcji koncentratów obiadowych, koncentratów deserowych, koncentratów napojowych i sosów majonezowych. Opisano dodawane do tych produktów substancje wzmacniające smak, ekstrakty drożdżowe, aromaty, barwniki i skrobie modyfikowane. Przedstawiono ich właściwości funkcjonalne oraz kwestię ich bezpieczeństwa dla zdrowia konsumentów.
EN
The article presents the definition of food additives and legal provisions for their use. The description of food concentrates is also mentioned. Then, the types of food additives that are used in the production of dinner concentrates, dessert concentrates, beverage concentrates and mayonnaise sauces are given. The article includes characteristics of food additives, flavour enhancers, yeast extracts, flavourings, food colours and modified starches which are added to these products. Their functional properties and the issue of their safety for the health of consumers were presented.
PL
Współczesne społeczeństwa traktują utrwalanie żywności jako zjawisko naturalne. Utrwalający skutek osiąga się obecnie stosując jednostkowe lub skojarzone, fizyczne i chemiczne metody konserwacji ukierunkowane na przeciwdziałanie lub eliminowanie wysoce niepożądanego, metabolicznego skutku zanieczyszczenia surowców i przetworzonej żywności mikroflorą rozkładu gnilnego oraz mikroorganizmami patogennymi. Stosowanie substancji dodatkowych w produkcji przetworów mięsnych nie jest sprawą łatwą i bezproblemową. Z punktu widzenia przemysłu mięsnego, stosowanie dodatków do żywności jest nieodzownym elementem w technologii przetwarzania mięsa, ze względów organoleptycznych, technologicznych i higienicznych.
EN
Food preservation is considered natural in the contemporary world. Modern preservation techniques often rely on a combination of physical and chemical methods, employed to counteract or eliminate the highly undesirable metabolic side effects resulting from the contamination of raw materials and processed food products with putrefactive microflora and pathogenic microorganisms. The application of food additives to meat products does seem to pose certain problems. Nevertheless, it is a must in the meat processing industry due to organoleptic, technological and sanitary reasons.
PL
System wczesnego ostrzegania RASFF został ustanowiony w Unii Europejskiej w celu powiadamiania o bezpośrednim lub pośrednim niebezpieczeństwie dla zdrowia konsumenta. Dzięki niemu kraje członkowskie Unii Europejskiej mają możliwość szybkiej wymiany informacji o zagrożeniach pojawiających się w żywności, a także o działaniach podejmowanych w celu zwalczania takich zagrożeń. Do systemu RASFF zgłaszane są m.in. środki spożywcze niespełniające wymagań przepisów w zakresie substancji dodatkowych do żywności. W niniejszym artykule przedstawiono analizę powiadomień w systemie RASFF z tego obszaru, odnotowanych w latach 2012-2018.
EN
A rapid alert system RASFF for the notification of a direct or indirect risk to human health deriving from food or feedhas been established in the EU. Where a member of the network has every information relating to hazards that appear in food, this information shall be immediately notified to the Commission and to other members of the RASFF system. This information facilitates rapid, appropriate risk management action by the Member States. Among others, the notifications on foodstuffs not complying with legal requirements on food additives are forwarded to the RASFF system. Analysis of these notifications in years 2012 -2018 are presented in this article.
PL
Postęp technologiczny obserwowany w ostatnich latach wywiera olbrzymi wpływ na produkcję żywności. Istotny wpływ na rozwój przemysłu spożywczego, szczególnie wytwarzania żywności niskoenergetycznej, ma wprowadzenie nowoczesnych dodatków do żywności. Wiąże się to i koniecznością zastosowania substancji dodatkowych, takich jak: dodatki utrwalające, wzbogacające, kształtujące strukturę oraz określone cechy sensoryczne. Celuloza i jej pochodne należące do grupy hydrokoloidów spełniają bardzo ważną funkcję poprzez modyfikacje struktury i tekstury produktów w wyniku zagęszczania, żelowania, emulgowania i stabilizowania. Celuloza i jej, pochodne odgrywają coraz większą rolę w produkcji żywności funkcjonalnej i wysoko przetworzonej.
EN
During the last years the technological development influences the food industry. Global trends of the development of food industry have resulted in application of modem food additives. Especially production of law fat and highly processed food results in additive substances like: enriching additives, forming structure additives and creating specific sensorial characteristics. Cellulose and its derivatives belong to group of hydrocolloids, which function as thickening, gelling, emulsifying and stabilizing agent. Cellulose and its derivatives have higher priority especially in functional food products and highly processed products.
9
Content available Kontrowersyjne przysmaki kuchni molekularnej
75%
Kosmos
|
2018
|
tom 67
|
nr 2
441-448
PL
Kuchnia molekularna, łącząca wiedzę i umiejętności z zakresu sztuki gotowania oraz nauk ścisłych, głównie chemii i fizyki, jako nadrzędny cel stawia sobie zaskoczenie konsumenta wyglądem oraz wirtuozerią barw i zapachów nietypowych przysmaków, przeznaczonych dla konsumenta, poszukującego innowacyjnych doznań sensorycznych. Potrawy molekularne wytwarzane są zwykle z użyciem dozwolonych substancji dodatkowych metodami bardzo często zapożyczonymi z laboratoriów fizykochemicznych. Niektóre techniki, a w tym "nuta po nucie" (ang. note by note) porównywane są do pracy twórcy, który komponuje potrawy od podstaw, ze składników będących cząsteczkami związków chemicznych. W pracy zwrócono uwagę, że tworzenie jedzenia od podstaw obarczone jest jednak ogromną odpowiedzialnością i wymaga wiedzy także doświadczonych technologów żywności i dietetyków. Zasugerowano ponadto, że kreowanie dobrego samopoczucia i satysfakcji z jedzenia można uzyskać zdobywając wiedzę i umiejętności w zakresie samodzielnego przygotowywania tradycyjnych domowych posiłków wyłącznie z naturalnych surowców.
EN
Molecular cuisine is integrating the knowledge and skills in matters of cooking art and exact sciences, mainly chemistry and physics. The overriding objective of this cuisine is to surprise consumers looking for some innovative sensory impressions with appearance, colors virtuosity and aromas of the unusual delicacies. Molecular dishes are usually manufactured with the application of permitted food additives and methods generally used in physicochemical laboratories. Some of the techniques, e.g., note by note, are related to the work of a creator who composes the dishes from ingredients being molecules of chemical compounds. In this work it is emphasized, that preparation of food in this way is connected with a huge responsibility and requires knowledge of the experienced food technologists and dieticians. Moreover, it is suggested that creation of the well-being and satisfaction from eating can be achieved also by acquiring knowledge and skills concerning single-handedly preparation of traditional home-cooked meals, using only natural materials.
10
Content available remote Dodatki do żywności oparte na związkach heterocyklicznych zawierających azot
75%
PL
Dokonano przeglądu doniesień literaturowych na temat najczęściej stosowanych w przemyśle spożywczym dodatków do żywności opartych na heterocyklicznych związkach zawierających azot. Przedstawiono najważniejsze informacje na temat właściwości, występowania oraz bezpieczeństwa stosowania tych dodatków. W szczególności omówiono budowę i funkcje technologiczne wybranych heterocyklicznych dodatków do żywności w celu pogłębienia świadomości konsumentów, którzy w obawie o swoje zdrowie oczekują rzetelnych badań toksykologicznych i kontroli żywności.
EN
A review, with 54 refs., of occurrence and safety of additives in the food industry.
PL
Polisacharydy są substancjami mającymi liczne zastosowania w przemyśle spożywczym. Wpływają na poprawienie cech sensorycznych i stabilności konsystencji produktów spożywczych, a także są czynnikiem teksturotwórczym. Są związkami naturalnymi, również syntetyzowanymi przez bakterie kwasu mlekowego. Substancje te, dostarczane do organizmu wraz z produktami spożywczymi, często wywierają korzystny wpływ na zdrowie [20]. Mogą stanowić bezpieczną alternatywę dla niektórych dodatków teksturotwórczych stosowanych w przemyśle spożywczym. W wielu produktach fermentowanych, takich jak jogurty czy kefiry, egzopolisacharydy bakterii kwasu mlekowego występują naturalnie. Dopiero odkrycie i scharakteryzowanie tych związków w połowie XIX w. umożliwiło ich świadome wykorzystanie w celu poprawy jakości żywności.
EN
Polysaccharides are substances which have numerous applications in the food industry. Their presence in food can improve sensory properties, texture and stability of products. They are natural compounds, synthesized, among others, by lactic acid bacteria. Bacterial exopolysaccharides ingested with food often have a beneficial effect on human health [20]. They can therefore provide a safe alternative for many additives used in the food industry. In many fermented products, such as yoghurt and kefir, exopolysaccharides produced by lactic acid bacteria may occur naturally. The discovery and characterization of these compounds in the mid-nineteenth century resulted in new possibilities of their use in order to improve the quality of food.
PL
Przeciwutleniacze są to substancje przedłużające trwałość środków spożywczych poprzez zabezpieczenie ich przed rozkładem spowodowanym utlenianiem. Konieczność ich stosowania wynika z dużej podatności niektórych produktów żywnościowych na reakcje utleniania. W artykule przedstawiono wybrane właściwości naturalnych i syntetycznych przeciwutleniaczy stosowanych jako dodatki do żywności. Omówiono również wybrane metody analityczne stosowane przy ich oznaczaniu.
EN
Antioxidants are the substances extending food stability tecting them from disintegration caused by oxidation. Need of using them result from the high susceptibility of some products to oxidation. The article presents some properties the natural and synthetic antioxidants used as food add. The selected analytical methods applied during their assay are also discussed.
13
Content available remote Analiza współczynnika lepkości dynamicznej wybranych substancji wiążących
75%
PL
W pracy przedstawiono analizę współczynnika lepkości dynamicznej takich dodatków spożywczych jak: agar, guma arabska, pektyna, mączka chleba świętojańskiego. Badano roztwory wodne tych dodatków w stężeniu, jakie jest stosowane w przemyśle. Przeanalizowano również zmiany lepkości w zależności od temperatury roztworu. Spośród przebadanych substancji zagęszczających najsilniej wiążącą jest agar. Już roztwór o stężeniu 1% agaru po ostygnięciu tworzy galaretkę. Również silną substancją wiążącą jest mączka chleba świętojańskiego. Jednak roztwór ten nie zestala się, a przyjmuje postać smaru.
EN
The coefficient of absolute viscosity was analysed for selected food additives h as agar-agar, arabic gum, pectine, carob pot flour. Water solutions of these additives were tested at the concentrations being applied in the industry. Changes of viscosity were also analysed as affected by the temperature of solution. From among the tested food thickness agar-agar was the strongest brinding agent; just 1% solution after cooling transforms into jelly. Strong brinding ability showed also the carob pod flour, however its solution does not solidify assuming the form of grease.
PL
Stale rozwijające się gałęzie przemysłu spożywczego, coraz większe zanieczyszczenie środowiska, a także moda na smart-, novel- oraz superfood, która nastała jakiś czas temu – zmuszają współczesnych naukowców, do nieustającego szukania nowych, jak najbardziej kreatywnych rozwiązań dla efektywnego zagospodarowania odpadów jako dodatków do żywności funkcjonalnej. To, co w jednej fabryce stanowi odpad, w kolejnej może być wartościowym surowcem o wysokiej wartości odżywczej. Aktualnym celem producentów żywności jest produkcja całkowicie bezodpadowa, wykorzystująca odpady poprodukcyjne jako surowiec wzbogacający dla popularnych, powszechnie dostępnych produktów żywnościowych oraz znajdująca zastosowanie dla nowych źródeł żywności (tj. np. owadów jadalnych), które mogą być wykorzystane zarówno jako żywność – sama w sobie, jak i wartościowy dodatek paszowy.
EN
Constantly developing branches of the food industry, increasing environmental pollution as well as the fashion for smart-, novel- and superfood, which appeared some time ago – force modern scientists to constantly look for new, most creative solutions for the effective management of waste as additives to food. functional food. What is waste in one factory may be avaluable raw material with high nutritional value in another. The current goal of food producers is completely waste-free production, using post-production waste as an enriching raw material for popular, widely available food products and being used for new food sources (e.g. edible insects), which can be used both as food – in itself, as well as a valuable feed additive.
PL
Od 1 czerwca 2013 r., w miejsce dziś obowiązującego rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 listopada 2010 r. (DzU z 2010 r. nr 232, poz. 1525, wraz ze zmianami), kwestie dozwolonych substancji dodatkowych, w tym barwników, będą regulowane przez rozporządzenia Komisji (UE): nr 1129/2011 oraz (UE) nr 1130/2011. Zmiany regulacji prawnych wymuszone są przez harmonizację przepisów Wspólnoty, a także mają na celu uaktualnienie przepisów, związane z wprowadzeniem nowych dodatków do żywności, prowadzonymi badaniami naukowymi na temat wpływu dodatków na zdrowie konsumentów i zagrożeniami dla środowiska wynikającymi z obrotu dodatkami. Obowiązujące normy i zakresy stosowania barwników spożywczych są obecnie przedmiotem oceny, na podstawie której Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności może zalecić zmniejszenie ADI i konieczność zmian warunków i poziomów stosowania niektórych barwników.
EN
From 1 June 2013 the presently binding Regulation of the Minister of Health dated 22 November 2010 (Official Journal of Laws of 2010 No. 232, item 1525, with amendments) which regulates the question of permitted food additives, including dyes is going to be changed by Commission Regulation (EU): No 1129/2011 and (EU) No 1130/2011. Changes in legal regulations are enforced by the harmonization of the European Union law, and also have to be updated according to the introduction of new food additives, the conducted research on the effects of additives on consumer health and the environmental risks. Applicable standards of food dyes are currently under evaluation, on the basis of which the European Food Safety Authority may lower the ADI what will implicate the need for changes in the conditions and levels of use of certain dyes.
PL
W artykule omówiono stan prac nad opracowaniem wspólnotowych wykazów substancji dodatkowych oraz substancji aromatycznych dopuszczonych do żywności. Wykazy te będą stanowiły załączniki do rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności oraz nr 1344/2008 w sprawie aromatów.
EN
State of play of Community lists of food additives and flavoring substances is presented in the article. The mentioned Community lists will be published as the annexes to Regulation (EC) No 1333/2008 on food additives and Regulation (EC) No 1334/2008 on flavorings.
PL
Przekonanie, że naturalne składniki roślin są całkowicie bezpieczne jest bardzo powszechne wśród konsumentów. Zwolennicy takiego poglądu podpierają się argumentem wieloletniego bezpiecznego ich spożywania lub stosowania w lecznictwie ludowym. Znaczenie żywieniowe różnych naturalnie występujących składników ulega przewartościowaniu: dziś nieszkodliwe, a nawet działające pozytywnie na zdrowie - jutro szkodliwe, i odwrotnie. Wartość prozdrowotna jest niewątpliwie elementem marketingowym zwiększającym zysk i wartość sprzedaży. Przy stosowaniu substancji pochodzenia roślinnego jako dodatków do żywności należy mieć jednak na uwadze różne zagrożenia, wynikające z wielkości spożycia, interakcji z innymi składnikami lub lekami itp. Często zapomina się o ograniczeniach prawnych związanych z nową żywnością, wprowadzonych dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności.
EN
Belief that natural ingredients are completely safe to eat is very common among consumers. Supporters of this view use the argument of the long and secure their consumption or use in folk medicine. Views on the harmfulness of the various natural components are always changing, now harmless, and even acting positively on health - tomorrow harmful, and vice versa. The value of pro-health is clearly part of a marketing boost profit and sales. Use of additives of vegetable origin should be borne in mind, however, various threats posed by the volume of consumption, interaction with other ingredients or drugs, etc. It is often forgotten by legal restrictions related to novel foods, and introduced to ensure food safety.
PL
Etykieta stanowi integralną składową produktu. Coraz częściej konsumenci chcą wiedzieć nie tylko, z czego składa się dany produkt, ale również skąd pochodzi. Nie mają jednak specjalistycznej wiedzy na temat składników i dodatków do żywności znajdujących się w ich składzie. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie źródeł informacji, z jakich mogą korzystać zarówno producenci, jak i konsumenci żywności. Scharakteryzowano, jak powinna wyglądać poprawna etykieta, na co konsument powinien zwracać uwagę przy wyborze żywności. Omówiono również zagadnienie „czystej etykiety” – z krótką i prostą listą składników, ich pochodzenia oraz wpływem na produkt końcowy. Przedstawiono, w jaki sposób producenci „czyszczą” etykiety, dążąc do wytworzenia produktu, w składzie którego nie będzie barwników, polepszaczy, stabilizatorów itp.
EN
The label is an inseparable part of the product. More and more consumers want to know not only what the product is made of, but also want to know the origin of the product. However, they do not have specialist knowledge of ingredients and food additives in their composition. The purpose of this article is to present the source of information that can be used by both producers and food consumers. It describes what a correct label should look like, and on what the consumer should pay attention to when choosing food. The new trend of a clean label with a short and simple list of ingredients, its origin and impact on the final product was discussed. It was presented how the producers „clean” the labels by striving to produce a product that will not contain dyes, improvers, stabilizers, etc.
PL
Dodatki do żywności pochodzenia naturalnego stosuje się coraz częściej ze względu na przekonanie konsumentów, że "naturalne" jest lepsze niż "syntetyczne" lub "sztuczne". W artykule omówiono bezpieczeństwo stosowania żywności z dodatkami sztucznymi oraz pochodzenia naturalnego. Należy uwzględnić ryzyko związane ze zwiększonym spożyciem związków odżywczych i aktywnych biologicznie, dodawanych przy produkcji żywności funkcjonalnej. Zwrócono uwagę na konieczność edukacji konsumenta i znaczenie etyki producenta żywności.
EN
The concept that "natural" is better than "synthetic" or "artificial" leads to the greater use of natural food additives. The paper presents a critical review on the consumer safety of the artificial and natural food ingredients that are being added to foods. The risk of excessive intake of some added nutrients and biologically active compounds should be considered in functional food. A need for the consumer education and the importance of producer ethics is stressed in the paper.
PL
Wymagania dotyczące stosowania substancji dodatkowych do żywności w Polsce są ujęte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 27 grudnia 2000 r. w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spożywczych lub używek, a także zanieczyszczeń, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub używkach [1] wraz z późniejszymi zmianami [2, 3, 4]. Rozporządzenie to jest aktem wykonawczym do Ustawy z 25 listopada 1970 r. Delegacje zawarte w tej ustawie nie dawały możliwości pełnej harmonizacji krajowego ustawodawstwa i prawem Unii Europejskiej. W związku z tym ww. rozporządzenie Ministra Zdrowia jest przejściowym aktem prawnym, który w znacznej mierze, jednakże nie w pełni, dostosowuje krajowe ustawodawstwo żywnościowe w zakresie substancji dodatkowych do prawodawstwa UE.
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.