Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Disability Studies wobec natury postaw dyskryminujących

100%

Wlazło M.

Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej

|

2017

|

nr 16

117-127

EN

Alongside the development of disability studies (interdisciplinary and critical studies on disability), the awareness of “false universalization of disability” increased. It was realized that both theoretical and practical abuse is to treat disability as the main and even the only factor that binds the environment of people with disabilities. The configurations of the aspects of oppression and discriminatory attitudes have been in fact much more complex and elaborate than it was originally thought according to the promotion of the social model of disability. This article addresses the problem of multiple and simultaneous oppression, in which disability co-exists among other factors, e.g. gender, race or age as equally important with respect to marginalization, violation of rights and social exclusion.

PL

With the development of disability studies the awareness of “false universalization of disability” increased. It was realized that both theoretical and practical abuse is to treat disability as the main and even the only factor that binds the environment of people with disabilities. The configurations of the aspects of oppression and discriminatory attitudes have been in fact much more complex and elaborate than it was originally thought according to the promotion of the social model of disability. The article addresses the problem of multiplicity and simultaneous oppression, in which disability co-exists among other factors, considering gender, race or age of human as no less important factors of marginalization, violation of law and social exclusion.

2

Niewidoma kobieta, niewidoma pisarka. Tożsamości Jadwigi Stańczakowej

92%

Ładoń M.

Przestrzenie Teorii

|

2020

|

nr 34

307-323

EN

The article concerns Jadwiga Stańczakowa, a blind journalist and writer, and friend of Miron Białoszewski. The author analyses Stańczakowa’s writing as an independent literary phenomenon deserving its own interpretation. Drawing on autobiographical and autoethnographic work by Maria Reimann, who is also an author with a disability, the author observes the emancipatory meaning of blindness. The text present three identities of Jadwiga Stańczakowa. First, the author shows her as a woman and asks if her blindness affected her femininity and sexuality. Secondly, the author interprets fragments of texts written by Stańczakowa during depression. Finally, she describes the writer’s identity, the most autonomous, although they all depend on Białoszewski.

3

W stronę teorii hybrydowych – między studiami o niesprawności i posthumanizmem

92%

Gajewska G.

Przestrzenie Teorii

|

2020

|

nr 34

291-306

EN

The author analyses the theoretical and empirical convergence between posthumanist studies and disability studies. She begins with an explanation of the philosophy and tasks that researchers on posthuman disability set themselves. She discusses this issue using the example of the movie Orchids. My Intersex Adventure by the Australian director Phoebe Hart and her autobiographical texts. In the last part of the article, the author focuses on the concept of hybrid theories based on intersectionality.

4

Wkład antropologii kulturowej w studia nad niepełnosprawnością

92%

Borowska-Beszta B.

Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej

|

2016

|

nr 15

15-41

PL

Interdisciplinary studies on disability are conducted in the world by scholars from different disciplines and sub-disciplines, including special education. This article deals with an analysis of the evolution of the concept of disability studies and its’ implementation in anthropology that was narrowed to cultural anthropology, primarily of American roots with references to British social anthropology. The basic question, which I answer from the perspective of the cultural anthropologists, is formulated as follows: why cultural anthropology is important in the disability studies? I give answers in the context of: ontological, epistemological, rhetorical and political issues. Anthropological analyzes are preceded by definitions of disability studies after Stteven aylor, Bonnie Shoultz, Pamela Walker; Colin Barnes; Dan Goodley; Sharon L. Snyder; David T. Mitchell and Ronald J. Berger.

5

„Ćwiczę widzenie”. O twórczości Jadwigi Stańczakowej

80%

Ładoń M.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2018

|

nr 32

163-180

EN

Jadwiga Stańczakowa was a blind writer, who was more known as a friend of Miron Białoszewski than for her own literary work. Meanwhile, she is the author of several books of poetry, autobiographical prose and a diary. Miron Białoszewski was certainly master for her, thanks to him she began to write about his own blindness. Although that all her work was connected with Białoszewski, it is worth to hear her own voice, especially in the context of disability studies. In this article the author is trying to bring out the poetess of the Białoszewski’s shadows. First of all, the author pointed out that blindness was a magical experience treated as a basis of lirycs. But the dysfunction of sight has also been a cause of recurring depressions. The writing during this ‘double disease’ was particularly difficult and made sense of self-therapy.

6

Women’s Disability Studies – Sources and Chosen Aspects of Discourse

80%

Wlazło M.

Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej

|

2020

|

nr 31

PL

The article presents the genesis of women’s disability studies as an academic and social activity of women with disabilities who pointed out that their experiences were ignored both in general disability studies and in the feminist discourse. The contemporary aspects of women’s disability studies are presented on the example of discourses on the body, violence against women with disabilities and their economic situation. The aim of the article is to present women’s disability studies in a context that goes beyond the analyses focused on Europe or the United States of America and broadens the area of interest to include the experiences of women with disabilities in the countries of the Global South.

7

Wybrane kreacje niepełnosprawnych bohaterów współczesnych tekstów literackich w praktyce edukacyjnej

70%

Latoch-Zielińska M.

|

2022

|

nr 12

201-214

EN

Disability has been the object of numerous theoretical as well as interdisciplinary studies, and protagonists with disabilities have been present in the literature for a long time. In the theoretical considerations the concept of disability culture, interdisciplinary disability studies and the crip theory have all been evoked. The article attempts to discuss selected creations of disabled protagonists of contemporary literary texts from the end of the 20th century and the beginning of the 21st century, which can be used in educational practice.

8

Book review of “Acceptance, Participation, Solidarity. The Importance of the Interdisciplinary Approach” by Ewa Dąbrowa, Warsaw 2024, 200 pp.

70%

Czubak M.

|

2024

|

tom 12

|

nr 1 (23)

137-139

9

We Write in Other People’s Blood: Troubling the Body Politics and Disability Representation of Yakuza O

70%

Loh A.

Acta Ludologica

|

2024

|

tom 7

|

nr 1

38-49

EN

This paper takes Yakuza 0, a retrospective prequel and standalone entry to the Yakuza digital game franchise from Japan, as a case study for disabled feminine bodies vis-à-vis their male counterparts in game narratives. Of note is Makimura Makoto, a downtrodden Chinese-Japanese woman experiencing post-traumatic psychogenic blindness, who serves as the unwitting kingpin of the yakuza’s schemes. This paper posits that a reading of the game’s narrative (as supplemented by its gameplay mechanics) through the critical lens of disability studies offers a more affective and recuperative understanding of the game’s treatment of its marginalised characters. This paper first seeks to intervene in the game’s embodied and gendered power dynamics by attending to the body politics of its fictitious criminal underworld. Correspondingly, this paper troubles the game’s presentation of disability as a gendered performance, wherein feminine bodies disproportionately experience the material consequences and trauma of their disabilities, framed as pivotal narrative movements that spur the game’s male protagonists forward. Ultimately, this paper works towards a more empathetic reading of Yakuza 0 as a roadmap for how the franchise and digital games at large can address disability as a compounding, ever-evolving relational condition in addition to its physical and/or mental dimensions.

10

Szczególne potrzeby współpracy. Proces powstawania „Pokoju nieobecnych” w ramach Cricoteki otwartej

70%

Kwaśniewska M.

|

2022

|

nr 169-170

138-180

EN

The article analyses the process of workshops and the staging of the performance Room of absentees (Pokój nieobecnych) directed by Joanna Pawlik within the framework of Cricoteka otwarta in collaboration with people (artists and non-artists) with and without disabilities. The article is based on the author’s participant observation. She analyses it in relation to many theories, such as participatory art, devised theatre, disability studies, art by artists with disabilities, art therapy, and crip time. The author shows how the same working conditions affect differently people with different bodies or senses, and how the rules have to be changed in the process to accommodate different needs. The relationship between the institutional framework and the status of the artist is also one of the topics. The article ends with a call for establishing an institution where Joanna Pawlik could work with her team on a regular basis rather than from project to project.

11

Wpisy okolicznościowe z okazji dnia osób z niepełnosprawnościami na stronach administracji samorządowej – analiza ramowania

70%

Głąb Z.

|

tom 18

|

nr 4

60-85

EN

The article presents the results of the analysis of materials posted on the occasion of the disabled people’s day (December 3rd) on websites run by communes, poviats, and voivodships. The aim was to indicate the main patterns of the perception of disability – understood in terms of a social problem – by public (local) administration Based on the framing analysis, the following frames were identified: charity, medical, and social. They correspond to the models of disability known from the literature on the subject. The applied perspective also covered the frame resonance, including its reliability and the potential of impacting the audience. There was also a reflection regarding the mutual relationship between the researcher and the method, indicating the difficulties related to the interpretation of materials with the application of framing analysis.

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy materiałów zamieszczanych z okazji dnia osób niepełnosprawnych (3 grudnia) na stronach internetowych prowadzonych przez gminy, powiaty i województwa. Celem było wskazanie głównych schematów postrzegania niepełnosprawności, rozumianej w kategoriach problemu społecznego, przez administrację publiczną (samorządową). Na podstawie analizy ramowania (ang. framing analysis) zostały zidentyfikowane ramy: charytatywna, medyczna i społeczna – korespondujące ze znanymi z literatury przedmiotu modelami niepełnosprawności. Zastosowana perspektywa objęła również rezonans ram – w tym ich wiarygodność, a także potencjał oddziaływania na odbiorców. W artykule podjęta została również refleksja związana ze wzajemną relacją badacza i metody, wskazująca na trudności związane z interpretacją materiałów za pomocą analizy ramowania.

12

Świat uniwersalnych wartości w zetknięciu z niepełnosprawnością – przykłady z polskiej literatury dla dzieci w latach 1919–1949

58%

Fidowicz A.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

|

2017

|

tom 12

|

nr 3(45)

119-131

PL

Autorka przedstawia dzieła literackie powstałe dla dzieci w Polsce w latach 1919‒1949, odnoszące się do problematyki niepełnosprawności. Poddaje analizie dzieła Edwarda Słońskiego (Prawdziwa bajka), Kornela Makuszyńskiego (O dwóch takich, co ukradli księżyc), Marii Kędziorzyny (Za rozbitą szybką, Gaptuś z kąta gracianego). Posługując się dwoma perspektywami badawczymi: studiami nad niepełnosprawnością (disability studies) oraz estetyczną koncepcją literatury dla dzieci autorstwa Igora Saksidy. Prezentuje wartości obecne w tych tekstach (tolerancja, samoakceptacja), skupiając się na ich uniwersalnym charakterze. Kolejną propozycją Autorki jest zmiana chronologii w polskiej historii literatury dla dzieci – postulat „trzydziestolecia 1919‒1949”, zamiast powszechnie przyjętego podziału na dwudziestolecie międzywojenne i okres powojenny. Celem artykułu jest prezentacja utworów współcześnie zapomnianych przez nauczycieli, a które mogą stanowić ciekawe i przystępne dla dziecięcego odbiorcy przykłady zetknięcia się z niepełnosprawnością, jak również propozycja przywrócenia części z nich do obiegu kulturowego po okresie PRL-u. Utwory te można podzielić ze względu na obecność dwóch typów bohaterów: „kalekie” przedmioty oraz niepełnosprawnych bohaterów ludzkich. Bardzo ważnym elementem tej prozy jest jednak nie tylko jej wymiar dydaktyczny, ale również walory estetyczne obecne w wybranych tekstach polskich twórców.

EN

The author presents chosen literary works for children created in Poland between 1919 and 1949. She makes an analysis of works created by Edward Słoński (The True Fairy Tale), Kornel Makuszyński (The Two Who Stole the Moon), Maria Kędziorzyna (Behind the LittleBroken Glass, Gaptuś From the Toy Corner). Her analysis uses disability studies and Igor Saksida’s aesthetic conception of children’s literature. Another key proposal of the paper is for a new chronology inside the history of Polish children’s literature (“thirty years 1919-1949” instead of the current division between “interwar period” and “postwar period”). The author makes an attempt to present the values (tolerance, self-acceptation) which are to be found in these works. She is also focused on the universal character of these values and interesting examples of meeting with disability for the child reader. Another proposal is returning some texts to contemporary culture after the communist period as the important element of that prose is not only its educational aspect but also the aesthetic one.

13

Zoo-integracje. Śladem Bydlęcego brzemienia Sunaury Taylor

58%

Jarzyna A.

|

nr 2

355-370

EN

This article is a contextual discussion of Sunaura Taylor’s pioneering book Beasts of Burden: Animal and Disability Liberation, dedicated to a parallel critique of anthropocentrism and ableism as two interlocking systems of oppression that propel each other. The review notes the prospects for a (critical) use of the American scholar’s thesis in literary studies, and points out examples of specific works deserving reinterpretation within such a framework.

PL

Artykuł stanowi kontekstowe omówienie pionierskiej książki Sunaury Taylor Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnościami i zwierząt, poświęconej paralel- nej krytyce antropocentryzmu i ableizmu jako dwu zazębiających i wspierających się systemów opresji. W recenzji zwrócono uwagę na perspektywy (krytycznego) wykorzystania tez amerykańskiej badaczki w studiach literaturoznawczych, wskazane zostały przykłady konkretnych utworów, zasługujących na reinterpretacje w tak zakreślonych ramach.

14

Disability Studies: a view from the humanities

58%

Rembis M. , Pamuła N.

Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo

|

2016

|

nr 31(1)

5-23

PL

W prezentowanej pracy Rembis i Pamuła badają stan studiów nad niepełnosprawnością, zwracając szczególną uwagę na jego związek ze stanem studiów nad niepełnosprawnością w Polsce. Autorzy kładą nacisk na decydujące znaczenie dialektycznego związku między aktywizmem w zakresie niepełnosprawności i przeżytymi doświadczeniami a rozwojem studiów nad niepełnosprawnością jako dziedziny akademickiej. Niepełnosprawność i prawa osób niepełnosprawnych stały się problemami ogólnoświatowymi. Od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku niepełnosprawni aktywiści oraz ich sojusznicy na całym świecie podejmują działania w celu przedefiniowania niepełnosprawności i zapewnienia praw osobom niepełnosprawnym. Ruch na rzecz praw osób z niepełnosprawnością to bezpośrednie akcje protestacyjne, sprzeciwy sądowe, orędownictwo i edukacja. Następstwem działań w ramach tego różnorodnego ruchu stało się powstanie interdyscyplinarnej dziedziny studiów nad niepełnosprawnością. W niniejszej pracy autorzy przedstawiają studia nad niepełnosprawnością w ogólnych zarysach, podkreślając znaczenie „społecznego modelu” niepełnosprawności oraz krytykę, której stał się źródłem. Następnie omawiają „globalne studia nad niepełnosprawnością”, koncentrując się w szczególności na Polsce i ukazując obiecujące sposoby zastosowania spostrzeżeń z dziedziny nauk humanistycznych dla zrozumienia przeżytych doświadczeń, a także filmowych i literackich interpretacji niepełnosprawności oraz osób niepełnosprawnych.

EN

In this essay, Rembis and Pamuła explore the state of the field of disability studies, making special note of its relevance to the study of disability in Poland. Special consideration is given to the critical importance of the dialectical relationship between disability activism and lived experiences and the growth of disability studies as an academic field. Disability and disability rights have become global concerns. Since the 1970s, disabled activists and their allies in countries around the world have been working to redefine disability and secure the rights of disabled people. The disability rights movement consists of direct action protests, legal challenges, advocacy, and education. An outgrowth of this diverse movement has been the rise of the interdisciplinary field of disability studies. In this essay, we will offer a brief overview of disability studies, highlighting the importance of the “social model” of disability and the critiques it has engendered. We will then turn to a discussion of “global disability studies”, focusing specifically on Poland, revealing the fruitful ways in which insights from the humanities can be brought to bear on the lived experiences and filmic and literary representations of disability and disabled people.

15

The Blind Side of Art: Visual Impairment as a Resource in the Work of Mexican Artists

58%

Dubiel M.

|

tom 18

|

nr 3

120-137

PL

Studia o niepełnosprawności to dyscyplina rozwijająca się prężnie, ale najczęściej koncentrująca się na świecie anglosaskim. W swoich poszukiwaniach badacze tego nurtu zazwyczaj skupiają się na dekonstruowaniu powszechnych stereotypów i odkrywaniu systemowej dyskryminacji. Choć podejmowanych jest coraz więcej inicjatyw typu disability pride, to wydaje się, że wciąż afirmatywne podejście do niepełnosprawności jest w mniejszości. Artykuł jest propozycją wyjścia poza wspomniane powyżej schematy. Wkraczając w krąg kultury latynoamerykańskiej, autorka stara się zbadać, w jakim stopniu dotychczasowe ustalenia studiów o niepełnosprawności mają tam zastosowanie. Proponując rozpatrywanie niepełnosprawności w kategorii zasobu, chcę poszerzyć afirmatywne spojrzenie na niepełnosprawność. Celem artykułu jest krytyczny namysł nad kreatywnym potencjałem niepełnosprawności wzroku, wykorzystywanym przez meksykańskich niewidomych i słabowidzących artystów w procesie twórczym. Na podstawie badań przeprowadzonych w latach 2020–2022 autorka argumentuje, że wykorzystują oni swoją niepełnosprawność jako zasób w działalności twórczej. Wyróżnia cztery aspekty działania niepełnosprawności wzroku jako zasobu w pracy artystycznej: inspirację, reprezentację, nieokulocentryczną wyobraźnię oraz dostępność.

EN

Disability studies is a dynamically developing discipline; however, it usually focuses on the Anglophone world. Scholars representing this field often concentrate on deconstructing popular stereotypes and revealing hidden systemic discrimination. Although more and more initiatives are taken up – such as disability pride – it seems that an affirmative approach to disability remains in the minority. This article is a proposal for going beyond the mentioned schemes. Entering the area of the Latin American culture, I try to verify whether the findings of disability studies can be confirmed there. Proposing the interpretation of dis-ability in terms of resource, I want to broaden the affirmative perspective on disability. This paper aims at a critical reflection on the creative potential of visual impairment used by blind and low-vision Mexican artists in the creative process. Driving upon the research conducted between 2020 and 2022, I argue that they use their visual impairment as a resource in their artistic activity. I distinguish four aspects of the functioning of visual impairment as a resource in artistic work: inspiration, representation, non-ocularcentric imagination, and accessibility.

16

Ohyake (公) czy watakushi (私) i puraibashii (プライバシー) ? Przestrzenie i artefakty systemu edukacji specjalnej i inkluzyjnej w Japonii: Raport z wizualnej mikroetnografii edukacyjnej

58%

Borowska-Beszta B.

Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej

|

2018

|

nr 21

31-67

PL

The presented research is a microethnographic report from a visual ethnography undertaken in May 2016, in 6 Japanese schools and 1 adult support center with disabilities located on island Kyushu in Fukuoka Prefecture. The study deals with a issues of the educational material culture and refers to the study of space and school artifacts designed in schools for students with special educational needs – understood as intellectual disabilities and for adults with such potential as well. The research was grounded in E. Schein’s organizational culture, furthermore on the concept of private space and public space described by T. Tamura and my author’s concept developed at the reinterreted role of the handicapped human in stationary institution published by W. Wolfensberger’s (1969).

17

Ohyake (公) czy watakushi (私) i puraibashii (プライバシー) ? Przestrzenie i artefakty systemu edukacji specjalnej i inkluzyjnej w Japonii: Raport z wizualnej mikroetnografii edukacyjnej

58%

Borowska-Beszta B.

Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej

|

2018

|

nr 21

PL

The presented research is a microethnographic report from a visual ethnography undertaken in May 2016, in 6 Japanese schools and 1 adult support center with disabilities located on island Kyushu in Fukuoka Prefecture. The study deals with a issues of the educational material culture and refers to the study of space and school artifacts designed in schools for students with special educational needs – understood as intellectual disabilities and for adults with such potential as well. The research was grounded in E. Schein’s organizational culture, furthermore on the concept of private space and public space described by T. Tamura and my author’s concept developed at the reinterreted role of the handicapped human in stationary institution published by W. Wolfensberger’s (1969).

18

Studies in Social History of Disability in Poland: Approaches, Methods, Challenges

47%

Głąb Z.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2020

|

tom 50

19

Teachers in Disarray: Clashes Between Inclusive Policy and Practice in a German School

47%

Wagner J.

Forum Oświatowe

|

2016

|

tom 28

|

nr 2(56)

65-82

PL

Po ratyfikacji Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ (2009) w niemieckim systemie oświatowym w miejsce modelu szkolnictwa oddzielnego dla osób pełno- i niepełnosprawnych wprowadzono politykę klas inkluzyjnych. Nauczyciele muszą obecnie wprowadzać te przekształcenia w życie, a także zmienić podejście do dzieci z niepełnosprawnościami uczęszczających do szkół powszechnych. W artykule nakreślono współczesne koncepcje teoretyczne niepełnosprawności, a na ich tle przedstawiono i omówiono teoretycznie wywiady z praktykami, którzy nauczanie inkluzyjne rozpoczęli dopiero niedawno. Nauczyciele wyrażają swoje poglądy na takie kwestie, jak zmieniająca się tożsamość nauczyciela, wyobrażenia o dziecku z niepełnosprawnością oraz frustracje wywołane bieżącymi trudnościami. Moje etnograficzne badania ukazują również, że w obliczu ostatnich zmian w polityce edukacyjnej nauczyciele wykazują znaczne poczucie niepewności oraz skłonność do działania na zasadzie prób i błędów, co niestety ma często szkodliwy wpływ na dzieci z niepełnosprawnościami i zamiast do inkluzji prowadzi raczej do stygmatyzacji.

EN

Upon ratification of the United Nations Convention on the Rights of People with Disabilities (2009), Germany shifted from a school system segregated on the basis of disability toward an inclusive classroom policy. Teachers must now put these changes into practice, but they must also change the way they think about children with disabilities in the mainstream classroom. Against an outline of current theoretical concepts of disability, this paper explores and theorizes interviews with practitioners who only recently started teaching inclusively. Teachers express their views on questions of changing teacher identities, constructions of the child with a disability, and frustrations with the current challenges. My ethnographic research reveals how teachers are responding to new policy changes with great uncertainty and on a trial-and-error basis, which unfortunately often proves detrimental to children with disabilities, leading to stigmatization rather than inclusion.

20

Laicy jako rzecznicy. Opinie osób niepełnosprawnych jako głos w polemice toczonej przez reprezentantów socjologii medycyny i studiów nad niepełnosprawnością

47%

Masłyk T.

|

nr 3

84-100

EN

In the second half of the twentieth century, the thematic area of disability became the subject of academic debates and empirical research conducted in the field of social sciences within two simultaneously developing currents. Within the first one, i.e. medical sociology, attention was directed to the nature and causes of chronic diseases and disabilities, focusing on broadly understood health dysfunctions, interpreted most often on an individual basis. Within the second one, namely disability studies, the researchers’ attention was focused primarily on social problems as a source of disability (the social model) and on adequate remedies. In the social model, disability was treated as a derivative of broadly defined external constrains, and not as a consequence of bodily dysfunction. The aim of this article is to present the theoretical assumptions behind these two currents while taking into account the opinion of people with disabilities as a polemical voice in the ongoing discussion. Opinions on the nature of their own disability, its sources, and consequences were expressed by forty-five people with disabilities, who took part in the field research carried out using the technique of individual in-depth interviews. The participants generally interpreted their disability and its causes in a medical (individualistic) perspective. They treated the dysfunction itself as fundamental for building the central status, negating or ignoring the basic premises of the social model.

PL

W drugiej połowie dwudziestego wieku tematyka niepełnosprawności stała się przedmiotem debat akademickich i badań empirycznych prowadzonych na gruncie nauk społecznych w ramach dwóch równolegle rozwijających się nurtów. W pierwszym z nich – socjologii medycyny (medical sociology), uwagę koncentrowano na naturze i przyczynach chorób przewlekłych i niepełnosprawności, stawiając w centrum zainteresowania szeroko rozumiane dysfunkcje zdrowotne, interpretowane najczęściej w ujęciu indywidualnym. W drugim nurcie – studiach nad niepełnosprawnością (disability studies), uwaga badaczy skupiała się przede wszystkim na problemach społecznych (model społeczny) jako źródle niepełnosprawności oraz na adekwatnych im środkach zaradczych. W modelu społecznym niepełnosprawność traktowano przede wszystkim jako pochodną szeroko rozumianych ograniczeń zewnętrznych, a nie jako konsekwencję dysfunkcji na poziomie organizmu. Celem artykułu jest przybliżenie założeń teoretycznych tych dwóch nurtów z jednoczesnym uwzględnieniem opinii osób niepełnosprawnych, jako głosu uzupełniającego argumentację w toczonej dyskusji. Opinie na temat istoty własnej niepełnosprawności, jej źródeł i konsekwencji wyrażone zostały przez 45 osób niepełnosprawnych, które wzięły udział w badaniach terenowych zrealizowanych z wykorzystaniem techniki indywidualnych wywiadów pogłębionych. Uczestnicy badania na ogół interpretowali swoją niepełnosprawność i jej przyczyny w perspektywie medycznej (indywidualistycznej). Samą dysfunkcję traktowali jako fundamentalną dla budowania statusu centralnego, w mniejszym stopniu przypisując przyczyny swojej niepełnoprawności uwarunkowaniom społecznym.