Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problemy i dylematy postępu społeczno-ekonomicznego w XXI wieku®

Smolaga Lech

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2019

|

nr 1

141--152

PL

Przedmiotem artykułu jest problem ograniczeń rozwoju współczesnej cywilizacji technicznej oraz społeczno-ekonomicznej. Autor polemizuje z tezą o szybkim postępie społeczno ekonomicznym, która ma charakteryzować cywilizację na przełomie XX i XXI wieku. Uważa, że w ostatnich latach nastąpiło wyraźne wyhamowanie procesów rewolucji naukowo -technicznej a sama organizacja życia społeczno gospodarczego jest niedostosowana do wyzwań XXI w; w niektórych przypadkach, zmiany oznaczają regres. W złych rozwiązaniach systemowych upatruje główną przyczynę kryzysów finansowych i gospodarczych lat 2008–2011. Jeśli nie zmieni się system organizacji życia społeczno- ekonomicznego, obecnej cywilizacji grozi niebezpieczeństwo jej upadku, podobnie jak to miało miejsce w przypadku niektórych cywilizacji antycznych. Autor wskazuje również główne niekonsekwencje w rozwiązaniach systemowych organizacji społeczeństw oraz proponuje wybranie pewnych kierunków działań, które – jego zdaniem – mogłyby się przyczynić do usunięcia istniejących patologii.

EN

The issue of the article is the problem of limitations in the development of modern technical civilization. The author contradicts the thesis about rapid socio-economic progress, which is to characterize civilization at the turn of the 20th and 21st centuries. Believes that in recent years there has been a marked slowdown in the processes of scientific and technical revolution, and the very organization of socio-economic life is unsuited to the challenges of the 21st century; in some cases, changes mean regression. In poor systemic solutions, he sees the main cause of financial and economic crises in 2008–2011. If the system of organizing the social economic life does not change, the current civilization is in danger of its collapse, as was the case with some ancient civilizations. The author also points out the main inconsistencies in the system solutions of societal organizations and suggests choosing certain directions of action, which – in his opinion – could contribute to the removal of existing pathologies.

2

Granice klasycznych reguł ekonomii w procesie zaspokajania potrzeb społecznych. Przyczynek do teorii behawioralnej w ekonomii. Cz. 1®

Smolaga Lech

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2019

|

nr 2

167--174

PL

Celem artykułu jest analiza spostrzeżenia, że gospodarowanie umożliwia zaspokajanie potrzeb o różnej specyfice oraz różnej pilności (randze), w związku z czym uzasadnione staje się zróżnicowane podejście do procesów wytwarzania i podziału różnych grup dóbr. Autor dzieli dobra na trzy podstawowe grupy: dobra związane z utrzymaniem się przy życiu (wegetacyjne), dobra wyższego rzędu których konsumpcja jest racjonalna oraz dobra zbytku,będące przejawem rozpasanego konsumpcjonizmu przechodzącego niekiedy w patologię. Wytwarzaniem dóbr pierwszej grupy powinny rządzić w zasadzie wyłącznie prawa techniczno bilansowe (optymalizacja nakładów) jako, że konieczność zaspokojenia potrzeb wegetacyjnych leży poza wszelką dyskusją. Dobra drugiej grupy to typowe produkty ekonomiczne, którymi rządzą klasyczne reguły ekonomii m. in prawo popytu i podaży. Trzecia grupa dóbr to dobra rozpasania konsumpcyjnego często bardzo kontrowersyjnych, ale których w liberalnym społeczeństwie zabronić nie można. W tym przypadku w działaniu człowieka znajduje potwierdzenie ekonomia behawioralna (Kahnemanaine) [2]. Gospodarowaniem rządzą przede wszystkim prawa psychologii z pominięciem zasad klasycznej racjonalności. Na przykład, dobra muszą być odpowiednio drogie lub wytwarzane ręcznie w określony i niczym nieuzasadniony sposób.

EN

Résumé is content of article observation, that farming enables alleviating of requirement about different specificity and different urgency Differentiated approach becomes by reason of that for processes of fabricating reasonable and distribution of group of different goods Author differs three product groups of consuming. First there are: goods, which are essential to keep person at life Superior.Upper; row economic good (typically). Third segment are luxuiry goods, Production and distribution of goods of first segment should be state-controlled. Operation of this sector corresponds with concept of warranted civil revenue.

3

Etyczne podstawy zrównoważonego rozwoju i możliwości przezwyciężenia globalnego kryzysu gospodarczego i ekologicznego

Kośmicki E., Pieńkowski D., Durnaś D., Malinowska S.

Ekonomia i Środowisko

|

2012

|

nr 3

51--72

PL

Po drugiej wojnie światowej dominowała koncepcja społecznej gospodarki rynkowej opartej na powiązaniu mechanizmów i wartości systemów rynkowych z wartościami i celami systemów społecznych. Począwszy od początku lat osiemdziesiątych XX wieku, upowszechniała się koncepcja neoliberalizmu oparta na fundamentalizmie rynkowym i konserwatyzmie w zakresie wartości społecznych. W praktyce gospodarczej zaczął dominować spekulacyjny kapitał finansowy oparty na “wartościach dla akcjonariuszy” (shareholder-value). Krytycznej oceny założeń koncepcji neoliberalnej dokonuje się w rozważaniach wokół koncepcji zrównoważonego rozwoju.

EN

Moral values are a base for an economy as well as state intervention in the economy and society. A conception of a social market economy dominated in Europe since the Second World War; it has been based on market and social values. However, the neoliberal conception has been widely disseminated in the 80s of the 20th century. In practice, it has been dominated speculative financial capital established from “values for stockholders” as well as further development of economic globalisation. A critical to the neoliberal conception is the conception of sustainable development linked to moral principles. It’s a framework to develop ecological, economic and social policies according to the principles.

4

Odnowiona Strategia Trwałego Rozwoju Unii Europejskiej: co z niej wynika dla Polski?

Michnowski L.

Problemy Ekorozwoju

|

2008

|

Vol. 3, nr 2

89-128

PL

Od lat na arenie międzynarodowej toczy się niejawny spór dotyczący sposobu przezwyciężania kryzysu globalnego. Przez neo-liberalne kręgi światowego establishmentu lansowana jest strategia „zerowego wzrostu”, mająca doprowadzić do „dynamicznej równowagi” w układzie: człowiek (bogaty) – środowisko przyrodnicze. Wymagałaby ona radykalnego zmniejszenia zaludnienie Ziemi oraz ograniczenia produkcji głównie do potrzeb silniejszej (20-80%) części światowej społeczności. Środkiem realizacyjnym byłoby tu lansowanie wielkiego, - jakoby naturalnego w wyniku rozwoju nauki i techniki - strukturalnego bezrobocia, ograniczającego zużywanie deficytowych zasobów oraz degradację środowiska przyrodniczego. A więc także - przyczyniającego się niejawnie do „odciążania statku Ziemia” od jakoby zbędnej ludzkiej „masy balastowej”. W opozycji do tej patologicznej, socjal-darwinistycznej obronnej koncepcji jest, przez ONZ mało skutecznie jak dotąd lansowana, koncepcja ekohumanistyczna – trwałego „trójfilarowego” rozwoju całej światowej społeczności, trwale łączącego jej rozwój społeczny z wyważonym wzrostem gospodarczym oraz ochroną i właściwym kształtowaniem środowiska przyrodniczego. Ekohumanizm, to partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – powszechnie wspomagane nauką i wysoką techniką. Realizacja tej alternatywnej względem „zerowego wzrostu” ekohumanistycznej strategii przezwyciężania kryzysu globalnego wymagałoby uznania - w pierwszym rzędzie przez znaczącą część światowego establishmentu – konieczności nieuchronności i pilnego odejścia od egoizmu na rzecz egoaltruizmu. Oznaczałoby to konieczność ukształtowania jakościowo nowych stosunków społecznych i międzynarodowych, opartych na uniwersalnych - m.in. przez Jana Pawła II postulowanych – fundamentalnych wartościach: 1 - dobra wspólnego/wspólnego interesu; 2 – solidarności, oraz 3 – subsydiarności. Od pewnego czasu w świadomości światowych, a zwłaszcza europejskich, elit kształtuje się zrozumienie konieczności odrzucenia strategii „zerowego wzrostu” na rzecz strategii trwałego rozwoju, a wraz z tym dokonania radykalnej przebudowy metod globalizacji. W miejsce globalizacji neo-liberalnej, socjaldarwinistycznej postuluje się ukształtowanie globalizacji sprawiedliwej (ONZ - fair globalization), z „ludzką twarzą” (Merkel, Davos 2007). Ewidentny potwierdzeniem kształtowania się w UE tej ekohumanistycznej tendencji jest odnowiona w czerwcu 2006 roku – Strategii Trwałego Rozwoju Unii Europejskiej (R-EU SDS) oraz jakościowo nowe ujęcie w Traktacie Lizbońskim koncepcji „sustainable development”. W R-EU SDS jako jej cele główne uznaje się: 1. Zapewnianie obecnym i przyszłym pokoleniom Ziemian stały wzrost jakości życia i dobrobytu. 2. Kształtowanie dynamicznej gospodarki o pełnym zatrudnieniu. R-EU SDS: 1 - zaleca trwałe zintegrowanie polityk rozwoju społecznego, rozwoju gospodarczego oraz ochrony środowiska przyrodniczego; 2 - staje się strategią nadrzędną względem Strategii Lizbońskiej; 3 - uznaje za konieczne wypracowanie dalekosiężnej 50-letniej Strategii Trwałego Rozwoju UE. W Traktacie Lizbońskim uznaje się społeczną gospodarkę rynkową oraz wyważony (balanced) wzrost gospodarczy jako sposób trwałego rozwoju Europy, a także zobowiązuje się do działania na rzecz trwałego rozwoju Ziemi (czyli globalnego ekosystemu składającego się za światowej społeczności, jej gospodarki i środowiska przyrodniczego). W tekście tym uznaje się za konieczne podtrzymanie tych anty-neoliberalnych sił politycznych UE, które negując strategię „zerowego wzrostu”, opowiadają się za tworzeniem w UE infrastrukturalnych warunków dla wypracowania i realizacji zgodnej z ONZ strategii „trójfilarowego” rozwoju europejskiej i światowej społeczności. Proponuje się także przekształcenie infrastruktury Państwa Polskiego w sposób umożliwiający realizację R-EU SDS. Za szczególnie ważne uznaje się konieczność zbudowania w ramach ONZ¸ UE i Polski informacyjnych podstaw polityki i gospodarki trwałego rozwoju.

EN

For years now, international fora have been playing host to an unseen dispute as to how the global crisis might be overcome. The neo-liberals in world establishment circles have launched their ”zero growth” strategy with a view to ”steady state” being achieved in the system comprising (the wealthy part of) humankind on the one hand, and the natural environment on the other. The prerequisite for this is a radical reduction in the world’s human population, as well as such a limitation of output as will mainly serve in meeting the needs of the strongest (20- 80%) part of global society. This goal would de facto be achieved through the generation of structural unemployment on a mammoth scale (if in the guise of a “natural” phenomenon emerging along with scientific and technical progress), as well as through restrictions on both the use made of resources in short supply and the degradation of the natural environment. The inevitable hidden agenda here is nothing more or less than the freeing of ”spaceship Earth” of its excess ”human ballast”. Standing in opposition to this rather sick socio-Darwinian concept of a defensive, reactionary nature is the United Nations’ already-launched but so far largely ineffective eco-humanist concept, whereby sustainable ”three-pillared” development of the whole of global society is achieved through inseparable linkage of social development with balanced economic growth and the protection and appropriate shaping of the natural environment. Eco-humanism is a partnership-based co-operation for the common good of all people (rich and poor, from countries highly developed and behind in development), their descendants, and the natural environment - commonly supported by science and high technology. The attainment of this eco-humanist alternative to ”zero growth”, by which an end might be put to the global crisis, will entail a recognition – first and foremost on the part of most of the world establishment – that inevitabilities exist and that egoism will have to be set aside urgently in the name of egoaltruism. This will in turn require the shaping of qualitatively new social and international relations based on such fundamental values (postulated inter alia by the late Pope John Paul II) as: 1 – the common good/common interest; 2 – solidarity; 3 – subsidiarity. For some time now, world – and most especially European – elites have been coming to a realisation that the ”zero growth” strategy will need to be cast aside, in association with a radical makeover of globalisation methodologies. It is postulated that the place of the neo-Liberal, socio-Darwinian globalisation be taken by a developed ”fair globalisation” as the UN has dubbed it, or ”globalisation with a human face” as it was described by Angela Merkel at Davos in 2007. Evident confirmation that this eco-humanist trend was taking shape within the EU came with the June 2006 renewal of the EU Sustainable Development Strategy, as well as the qualitatively new formulation enshrined in Lisbon Treaty provisions regarding ”sustainable development”. The aforementioned Strategy has as its main aims: 1. the safeguarding of sustainable progress regarding quality of life and wellbeing, for both present and future generations; 2. the obtainment of a dynamic economy offering full employment. The Strategy further: 1 – advocates the once-and-for-all integration of policies regarding social development, economic development and the protection of the natural environment; 2 – serves strategically in a capacity superseding the Lisbon Strategy; 3 – recognises the need for a far-reaching 50-year EU Sustainable Development Strategy to be devised. The Lisbon Treaty provides that the social market economy plus balanced economic growth “shall work for the sustainable development of Europe”. The Union “shall contribute to the sustainable development of the Earth” (i.e. a global ecosystem comprising the world society, its economy and the natural environment). The text in question also recognises the need to support those anti-neo-Liberal political forces within the Union which oppose the ”zero growth” strategy, as well as to work actively towards the EU-wide engendering of the kind of infrastructural circumstances allowing for the planning and introduction of a strategy for ”threepillar” development of European and world society in line with UN recommendations. In the light of this, it is further proposed that the infrastructure of the Polish State be modified to allow the EU Sustainable Development Strategy to be put into effect. It is also considered particularly important that the information bases of sustainable development policy and sustainable development economy be developed within the UN, EU and domestic frameworks.

5

Wdrażanie koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego

Górka K.

Ekonomia i Środowisko

|

2007

|

nr 2

8--20

PL

Celem artykułu jest włączenie się w niezakończony jeszcze proces porządkowania terminologii z zakresu ekorozwoju oraz rozwoju trwałego i zrównoważonego, jak również przedstawienie praktycznego znaczenia omawianej koncepcji i stopnia jej wdrożenia w warunkach gospodarki w Polsce i Unii Europejskiej. Ponadto sygnalizuje się możliwość ściślejszego powiązania tej koncepcji z istotą i programem społecznej gospodarki rynkowej, aby w efekcie uzyskać nowe rozwiązanie systemowe w postaci bardziej realnej odmiany, tak zwanej trzeciej drogi.

EN

The paper presents the concept of Sustainable Development in an attempt to clarify the term, beginning from eco-development and valuating the translation of sustainable development into Polish. Further on, the Author proceeds with an analysis of the economic foundation of Sustainable Development, highlighting the emergence of a new system of values, application of economic tools and the search for „the third way” in market economy conditions. The paper also describes implementation of the Sustainable Development concept on the macro-, mezo- and micro scale in Poland, supporting his argument with figures. In conclusion, the paper discusses chosen problems of sustainable development in the European Union and in Poland.

6

Aktualność koncepcji społecznej gospodarki rynkowej

Łobocki J.

Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2005

|

Vol. 76, nr 18/1

281-290

PL

Sformułowana w latach czterdziestych ubiegłego wieku koncepcja społecznej gospodarki rynkowej autorstwa niemieckich ekonomistów i prawników z kręgu ORDO. wykorzystana następnie w powojennych Niemczech, dala bardzo duże korzyści ekonomiczne i społeczne w ciągu dwóch dekad, kiedy była podstawą sytemu gospodarczego i społecznego w tym kraju. Nadal jest jednak aktualne pytanie o możliwość wykorzystania tej koncepcji obecnie w polityce gospodarczej i społecznej demokratycznych społeczeństw. Główne procesy oddziałujące na przemiany strukturalne nie wpływają jednoznacznie na konkurencyjność gospodarek narodowych, która to konkurencyjność jest podstawowym warunkiem realizacji omawianej koncepcji. Kwestią nierozstrzygniętą jest również akceptacja społeczna dla liberalnych zasad społecznej gospodarki rynkowej.

EN

The conception of social market economy, created in the 1940s by German economists and lawyers of the ORDO circles and subsequently used in post-war Germany, produced great economic and social benefits during the two decades while it was the basis of the economic and social system in that country. The question is still relevant, however, about the possibility of using this conception at present in the economic and social policies of democratic societies. The main processes that influence structural transformations do not explicitly impact the competitiveness of national economies as the fundamental condition for implementation of the aforementioned conception. An unresolved question is also the social acceptance of the liberal principles of social market economy.