Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Struktury referujące z wyrazami pan/pani w polskojęzycznej prasie na Ukrainie: grzeczność czy niegrzeczność?

100%

Krawczuk A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2013

|

nr 20

119-130

EN

The author of the article analyses the referential structures (which are not used as forms of address), including words pan or pani as (from the theoretical point of view) analytical forms of noun honorification (as pan prezes, pan [Zbigniew] Gołąb). Different structural variants of these constructions are characteristic of information texts in the Polish language press, which comes out nowadays in Ukraine, for example: Ambasador RP na Ukrainie pan Jacek Kluczkowski; Pan Mieczysław Maciejak, przewodniczący Stowarzyszenia; Pan Konsul Generalny Wojciech Gałązka; Pan Janik – Konsul Generalny RP w Łucku; Pan Ambasador; Pan Tomasz Janik; Pani Tymoszenko; Pani Julia. In the Polish narrative texts words pan / pani in similar structures are unnecessary and sometimes even occur in so-called schemes of title depriving in the meaning of deprecation (for example: Nowy minister zdrowia, pan Arłukowicz, wie, jak uzdrowić [...]). The research shows that in the Polish community press discourse, which is distinct from the Polish nationwide discourse, referential constructions with words pan / pani are used in other functions: heightening of politeness manifested in the increased respect for the mentioned person; introduction of peculiar atmosphere of “polishness” to the communication area; creation of the illusion of the presence of the designatum in the communicative situation causing specific hybridization of the press genre. However, the precise definition of the functions of the structures in the Polish community press is not always possible because of the frequent inconsistencies in the “local overpoliteness” expression. The relevance of these specific polite structures may also be questionable if in the role of the recipient of a message is native Polish language speaker from Poland. Therefore, the “clash” of Polish nationwide and minority press discourses as regards the analyzed aspect of the linguistic etiquette may lead communicative misunderstanding, which are unintended by the sender, who represents the Polish community in Ukraine.

PL

W artykule analizuje się konstrukcje referujące (nieadresatywne), w których występują wyrazy pan lub pani jako – teoretycznie rzecz ujmując – analityczne wykładniki honoryfikatywności rzeczownika, typu pan prezes, pan (Zbigniew) Gołąb. Różne warianty strukturalne tych konstrukcji stanowią wyraźną cechę tekstów informacyjnych prasy polskojęzycznej ukazującej się obecnie na Ukrainie, np.: Ambasador RP na Ukrainie pan Jacek Kluczkowski; Pan Mieczysław Maciejak, przewodniczący Stowarzyszenia; Pan Konsul Generalny Wojciech Gałązka; Pan Janik – Konsul Generalny RP w Łucku; Pan Ambasador; Pan Tomasz Janik; Pani Tymoszenko; Pani Julia. W tekstach narracyjnych polszczyzny ogólnej wyrazy pan / pani w podobnych strukturach są zbędne, a czasami bywają wręcz wyzyskiwane w tzw. schematach pozbawienia tytułu wprowadzających deprecjację (np. Nowy minister zdrowia, pan Arłukowicz, wie, jak uzdrowić [...]). Badania wykazują, że w prasowym dyskursie polonijnym – w odróżnieniu od ogólnopolskiego – konstrukcje referujące z wyrazami pan / pani pełnią inne funkcje: potęgowanie grzeczności przejawiające się w zwiększeniu szacunku wobec nazywanej osoby; wprowadzanie do przestrzeni komunikacyjnej osobliwej atmosfery „polskości”; tworzenie iluzji obecności desygnatu w sytuacji komunikacyjnej powodujące swoistą hybrydyzację gatunku prasowego. Jednakże precyzyjne określenie funkcji analizowanych struktur w prasie polonijnej nie zawsze jest możliwe, częste są bowiem niekonsekwencje w wyrażaniu „lokalnej nadgrzeczności”. Stosowność tych swoistych struktur grzecznościowcyh może także być wątpliwa, jeśli w roli odbiorcy komunikatu wystąpi rodzimy użytkownik polszczyzny w kraju. Zatem „zderzenie” dyskursów prasy ogólnopolskiej i mniejszościowej pod względem analizowanego aspektu etykiety językowej może skutkować zakłóceniami komunikacyjnymi, niezamierzonymi ze strony nadawcy reprezentującego środowisko polskie na Ukrainie.

2

Rozwój polonistyki na Uniwersytecie Lwowskim

100%

Krawczuk A.

Język Polski

|

2013

|

nr 3

150-161

PL

Autorka przedstawia w artykule zarys dziejów polonistyki na Uniwersytecie Lwowskim, uwypuklając mniej opisany w dotychczasowej literaturze przedmiotu rozwój badań naukowych i naukowo-dydaktycznych po drugiej wojnie światowej, ze szczególnym uwzględnieniem obecnego ich stanu — w ramach działalności Katedry Filologii Polskiej Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki. Zaznacza także zmiany, które na początku XXI wieku zaszły na Uniwersytecie Lwowskim w dziedzinie dydaktyki języka polskiego i filologii polskiej.

EN

The author presents the main stages in the history of the Polish Studies at the University of Lviv, focusing in her article on the situation — less described in the existing literature — of the development of didactic research after World War II, with particular reference to its current state — within the activity of the Department of Polish Philology. She also points out the changes that occurred at the beginning of the twenty first century in the field of teaching the Polish language and Polish Philology at the University of Lviv in comparison with previous periods.

3

Swoistość form adresatywnych w tekstach współczesnych gazet polskojęzycznych wydawanych w Ukrainie (na tle normy ogólnopolskiej)

100%

Krawczuk A.

Poradnik Językowy

|

2022

|

tom 799

|

nr 10

39-66

EN

This article analyses the nominal as well as attributive and nominal forms of address found in Polish-language newspapers released in Ukraine in the 20th century. The research material concerns the forms of address the structures or functions of which are specific compared to the Polish standard. The discussion focuses on the causes of their formation in the circumstances of language and cultural contacts and their functional and pragmatic peculiarities in the Polish language in Ukraine. The scale of the acceptability of the analysed forms of address in the Polishcentric communication community in Ukraine is identified by means of cultural and linguistic criteria for the evaluation of linguistic devices (while taking into consideration also a more extensive research material than the one found in newspapers).

PL

W artykule analizowane są nominalne oraz atrybutywno-nominalne formy adresatywne występujące w tekstach gazet polskojęzycznych wydawanych w Ukrainie w XX wieku. Materiał badawczy dotyczy adresatywów swoistych pod względem formy lub funkcji na tle normy ogólnopolskiej. Omówiono przyczyny ich powstawania w warunkach kontaktów językowo-kulturowych oraz ich osobliwości funkcjonalno-pragmatyczne w polszczyźnie w Ukrainie. Za pomocą kulturalnojęzykowych kryteriów oceny środków językowych ustala się (uwzględniając również szerszy od prasowego materiał badawczy) skalę akceptowalności analizowanych form adresatywnych w polonocentrycznej wspólnocie komunikacyjnej w Ukrainie.

4

Wybrane akty etykiety językowej w polszczyźnie ukraińskich studentów

100%

Krawczuk A.

Język a Kultura

|

2012

|

tom 23

165 - 180

UR

У статті на матеріалі польського мовлення українських студентів-полоністів Львівського національного університету імені Івана Франка (українців та поляків за походженням) проаналізовано труднощі у сфері польського мовленнєвого етикету, з якими стикаються особи, що вивчають польську мову, перебуваючи в оточенні української. Основну увагу зосереджено на типових відхиленнях від норми у вживанні польських актів звернення до адресата, а також актів: поздоровлень, передавання вітань, вибачень, подяк, вітань і прощань, прохань. З’ясовано, який ступінь загрози вдалому перебігові комунікації несуть різні помилки мовленнєво-етикетного характеру, спричинені впливом української мови.

5

„Gazeta Polska Bukowiny” jako źródło do badań współczesnej polszczyzny pisanej na Ukrainie

100%

Krawczuk A.

Acta Baltico-Slavica

|

2021

|

tom 45

PL

Celem publikacji jest przedstawienie „Gazety Polskiej Bukowiny”, ukazującej się od 2007 roku na Ukrainie, jako źródła do badań nad współczesną polszczyzną pisaną w tym kraju w warunkach jej kontaktu z innymi językami. Na tle pokazania stanu badań nad językiem prasy polskiej mniejszości narodowej na Ukrainie omawia się zalety i perspektywy studiów językoznawczych prowadzonych na materiale tekstów „Gazety Polskiej Bukowiny”, w tym także z uwzględnieniem – jako narzędzia badawczego – utworzonego na potrzeby naukowe elektronicznego korpusu tego periodyku. Podaje się charakterystykę gazety (czas wydawania, struktura, zakres tematyczny publikacji, ich autorzy, redakcja) i najogólniej określa się zasięg odstępstw od ogólnopolskiej normy językowej, które można analizować na podstawie tekstów publikacji pisanych przez osoby polskiego pochodzenia. Dokładniej zaś specyfikę językową ilustruje się na przykładzie deklinacyjnych form rzeczownika odbiegających od normatywnych odpowiedników ogólnopolskich. Przytacza się komentarze o możliwych wpływach zewnątrzinterferencyjnych w wyniku kontaktów polszczyzny z językiem ukraińskim i – bezpośrednio lub pośrednio – rosyjskim, który aktywnie funkcjonuje na Ukrainie obok języka państwowego.

EN

This article presents the magazine Gazeta Polska Bukowiny [The Polish Gazette of Bukovina], which has been published in Ukraine since 2007, as a source for the study of contemporary written Polish under the conditions of its contact with other languages in Ukraine. The analysis is set against the background of research on the press of the Polish national minority in the country. The article offers a discussion of the advantages and prospects of the linguistic study of texts published in Gazeta Polska Bukowiny, including the use of the electronic corpus of this periodical as a research tool. The study outlines the characteristics of the magazine (time of publication, structure, topics of texts, their authors, editing) and, in the most general terms, the scope of deviations from the general Polish norm, which can be analysed on the basis of texts written by people of Polish descent. The linguistic specificity of these texts is more precisely illustrated on the example of case forms of nouns which deviate from their normative Polish equivalents. The author considers the potential impact of interference resulting from contact between Polish and Ukrainian and – directly or indirectly – Russian, which functions in Ukraine alongside the official language of the country.

6

W świecie bajek… leksykologicznych. O atrakcyjnym nauczaniu semantyki (na przykładzie polonistyki lwowskiej)

100%

Krawczuk A.

Kształcenie Językowe

|

2013

|

tom 11 (21)

41 - 56

EN

The author of the article presents a method — applied in Lviv — of making university lexicology classes more attractive. Using examples of specific student tasks, the author shows how a fable written by the learners about a suggested lexicological subject can both consolidate their knowledge of a semantic theory and develop their communicative competence in Polish learned by them as a foreign language.

7

Rodzaj gramatyczny w nauczaniu polszczyzny Ukraińców: perspektywa z „wewnątrz” oraz z „zewnątrz” systemu języka polskiego

100%

Krawczuk A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

tom 27

133-154

EN

The author of the article presents – having considered the literature on the subject– selected issues of teaching the category of the Polish grammatical gender in Ukrainian-speaking environment. A novelty of the analysis is to perceive consistently two possibilities of qualification and assessment of some types of errors: from the „internal” perspective of the Polish language system and from the „external” perspective – the first language of a person making mistake and the entire pragmatic areola of the expression. Taking into account the second, partly psycholinguistic position, gives an opportunity to admit: a) some alternative solutions to existing ones in error typologies in the Polish language of Ukrainians and other Polish speakers coming from the East, b) varied assessment of grammatical gender errors, made depending on the influence of such factors as lack of the competence as well as other psychophysical ones. Attention is also paid to the necessity of teaching foreign students of Polish studies in a way that enables them to apply effectively the theory of gender in linguistic practice and future glottodidactic activities.

PL

Artykuł przedstawia – na tle literatury przedmiotu – wybrane zagadnienia związane z nauczaniem kategorii polskiego rodzaju gramatycznego w środowisku ukraińskojęzycznym. Nowością w analizach jest chęć konsekwentnego dostrzegania dwu możliwości kwalifikacji i oceny niektórych błędów rodzaju: z „wewnętrznej” perspektywy systemu języka polskiego, ale też z perspektywy „zewnętrznej” – języka pierwszego osoby popełniającej błąd i pragmatycznego kontekstu wypowiedzi. Uwzględnienie stanowiska drugiego, częściowo psycholingwistycznego, daje możliwość rozważenia dopuszczenia: a) niektórych alternatywnych do istniejących rozwiązań w typologiach błędów w polszczyźnie Ukraińców i innych osób ze Wschodu, b) zróżnicowanej oceny błędów w zakresie rodzaju, popełnianych w zależności od wpływu czynników takich jak brak kompetencji oraz innych, psychofizycznych. Zwraca się też uwagę na potrzebę nauczania polonistów zagranicznych w sposób umożliwiający skuteczne zastosowanie przez nich teorii rodzaju w praktyce językowej oraz przyszłej działalności glottodydaktycznej.

8

Praktyczna składnia języka polskiego do celów akademickich z uwzględnieniem potrzeb użytkowników z pierwszym językiem ukraińskim

100%

Krawczuk A.

Poradnik Językowy

|

2024

|

tom 810

|

nr 10

42-63

EN

This article presents the problems of acquisition of practical Polish syntax at higher levels of language proficiency by Ukrainians who may be those undertaking studies in Poland. Issues of acquisition and linguistic normativity are discussed. The educational needs of advanced Ukrainian speakers of Polish in the acquisition of syntax are highlighted, and attention is drawn to its most difficult areas, including syntactic variants that require more reliable glottodidactic and often normative presentation. The article raises the question of a conceivable loosening sometimes overly strict attitudes towards syntactic correctness in the language education of Ukrainians, as well as in the evaluation of their syntactic skills. There is a visible need for a closer relationship between glottodidactics and the normative and corpus linguistics. The paper proves that a deeper linguistic analysis of syntactic material in line with the contemporary shape of natural Polish norm makes it possible to apply more appropriate approaches to the evaluation of the Polish language as used by foreigners, and to prepare modern teaching aids for Ukrainians learning Polish at advanced levels, including Ukrainian speakers studying or preparing to study in Poland.

PL

Artykuł przedstawia problemy przyswajania przez Ukraińców (którymi mogą być osoby podejmujące studia w Polsce) praktycznej polskiej składni na wyższych poziomach zaawansowania językowego. Poruszono zagadnienia akwizycji oraz normatywności językowej. Uwypuklono potrzeby edukacyjne zaawansowanych ukraińskojęzycznych użytkowników polszczyzny w zakresie przyswajania składni; zwraca się uwagę na najtrudniejsze jej miejsca, w tym także na warianty syntaktyczne, które wymagają rzetelniejszego naświetlenia glottodydaktycznego, a często także normatywistycznego. Postawiono pytanie o możliwość złagodzenia zdarzających się obecnie zbyt rygorystycznych postaw wobec poprawności składniowej w kształceniu językowym Ukraińców oraz w ewaluacji ich sprawności składniowych. Uzasadnia się potrzebę ściślejszych relacji między językoznawstwem normatywnym i korpusowym a glottodydaktyką. Udowodniono, że głębsza językoznawcza analiza materiału składniowego pod kątem współczesnego kształtu normy naturalnej polszczyzny umożliwia zastosowanie bardziej odpowiednich podejść do oceny polszczyzny obcokrajowców oraz przygotowanie nowoczesnych pomocy dydaktycznych dla Ukraińców uczących się języka polskiego na poziomach zaawansowanych, w tym także dla osób ukraińskojęzycznych studiujących w Polsce lub przygotowujących się do podjęcia studiów w Polsce.

9

Specification of selected honorifics in relation to the general Polish standard in the written Polish as a heritage language in Ukraine (using the material of the Polish-language Gazeta Polska Bukowiny periodical)

100%

Krawczuk A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

tom 26

311-328

PL

W artykule na materiale tekstów „Gazety Polskiej Bukowiny” reprezentujących pisaną odmianę polszczyzny odziedziczonej na Ukrainie przeanalizowano swoiste na tle skodyfikowanej normy ogólnopolskiej formy grzecznościowe w zakresie sposobów zwracania się do adresata, składania gratulacji i życzeń, podziękowań, a także używania słów pan/pani przed antroponimami w strukturach nieadresatywnych tekstów informacyjnych. Ujawniono przyczyny trwałości tych form w małej wspólnocie komunikatywnej: interferencja z języków wschodniosłowiańskich, oddziaływanie uzusu ogólnopolskiego, tradycyjność określonych struktur na tych trenach, także szereg czynników pozajęzykowych – np. chęć szczególnego wyrażania szacunku wobec odbiorcy, ocieplania z nim relacji, ekonomiczność wyrażeń językowych, wreszcie akceptowalność swoistych jednostek etykietalnych w ramach wspólnoty.

EN

In this article, the author analyses honorifics in relation to the codified general Polish norm in terms of the modes of addressing people, congratulating and well-wishing, as well as the use of the words “pan/pani” (sir/ma’am) in front of anthroponyms in non-addressable structures of information texts, on the basis of the texts of the Gazeta Polska Bukowiny periodical which represent the written version of Polish as a heritage language in Ukraine. The author reveals the reasons for the persistence of those forms among the small linguistic community: instances of interference from East Slavic languages; influence of the general Polish usage; the traditions of specific structures in those areas; as well as a series of extra-linguistic factors, e.g. the intention to express respect towards a recipient, warming relations with them, the efficiency of linguistic expressions, and, finally, the acceptability of specific etiquette units within a community.

10

Typologia odstępstw od normy ogólnopolskiej w zakresie wymagania przypadka w tekstach „Gazety Polskiej Bukowiny” wydawanej w Ukrainie

100%

Krawczuk A.

Poradnik Językowy

|

2024

|

tom 818

|

nr 9

18-41

EN

The author proposes a comprehensive typology of deviations from the codified norm in terms of structures with the required case in written Polish in Ukraine on the material of the Polishlanguage periodical “Gazeta Polska Bukowiny”. The material was systematised on the basis of three criteria: 1) type of structure, 2) origin of the deviation from the norm, and 3) rank of the deviation from the norm. The inclusion of the novel rank criterion makes it possible to look at Polish in Ukraine / of Ukrainians from a more liberal and at the same time more contemporary perspective. The analysis of the normatively debatable interference structures with the required case makes it possible to propose less rigorous approaches to assessing the shape of the Polish language of the Polish community abroad, and the communicative and linguistic skills of Ukrainians. The method of mutual transfer linguistics – glottodidactics, as well as the contrastive method have been used in the study.

PL

Artykuł proponuje całościową typologię odstępstw od normy skodyfikowanej w zakresie struktur z wymaganym przypadkiem w polszczyźnie pisanej w Ukrainie na materiale polskojęzycznego periodyku „Gazeta Polska Bukowiny”. Materiał usystematyzowano na podstawie trzech kryteriów: 1) typ struktury, 2) pochodzenie odstępstwa od normy, 3) ranga odstępstwa od normy. Nowatorskie uwzględnienie kryterium rangi umożliwia spojrzenie na polszczyznę w Ukrainie / Ukraińców z bardziej liberalnej i jednocześnie współcześniejszej perspektywy. Analiza dyskusyjnych pod względem normy interferencyjnych struktur z wymaganym przypadkiem umożliwia zaproponowanie mniej rygorystycznych postaw w ocenie kształtu polszczyzny polonijnej oraz umiejętności komunikacyjno-językowych Ukraińców. W badaniach zastosowano metodę wzajemnego transferu językoznawstwo – glottodydaktyka oraz metodę kontrastywną.

11

O kognitywnych uwarunkowaniach współczesnej glottodydaktyki: kategorie gramatyczne w nauczaniu Ukraińców języka polskiego

100%

Krawczuk A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2012

|

nr 19

69-82

PL

W artykule jest omawiana możliwość kognitywnego podejścia do nauczania Ukraińców polskiej gramatyki, rozumianej zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym. Wskazuje się na różnice dotyczące realizacji kategorii gramatycznych w języku polskim i ukraińskim, analizuje się zależności między kategorialnymi odrębnościami w rozpatrywanych językach a typowymi błędami systemowymi w polszczyźnie Ukraińców, ze szczególnym uwzględnieniem tych błędów, które mogą powodować zakłócenia komunikacyjne w polskojęzycznym dyskursie Ukraińców z Polakami.

EN

The author considers the possible application of the cognitive approach to teaching Polish grammar to Ukrainians, both in its theoretical and practical aspect. She points to the differences in realization of grammar categories in Polish and Ukrainian and analyzes the relationship between the distinctions of categories in these languages and common system errors made by the Ukrainians speaking Polish. The author puts particular emphasis on those errors that can disturb communication between Poles and Polish speaking Ukrainians.