W artykule przyglądam się współczesnym kontekstom analizy zjawiska/fenomenu niepełnosprawności intelektualnej i prezentowanym przez studia o niepełnosprawności (disability studies) alternatywnym propozycjom teoretyzowania. Zadaję pytanie czemu/komu służą dominujące ujęcia i pozanaukowe sojusze. Kwestionuję tendencję do faworyzowania w pedagogice specjalnej podejścia medycznego, które stanowi punkt wyjścia i odniesienia rozwijanych w jej ramach praktyk edukacyjnych, rehabilitacyjnych, opieki i wsparcia. Nie zamierzam przy tym rozstrzygać zasadności różnorodnych ujęć, zdaję sobie sprawę z ich historycznych i systemowych uwarunkowań. Ośmielam się jednak zadać pytanie o – jak określił to Miłosz Markiewicz (2017) – granice definicji Człowieka. Wobec przeżywanej różnorodności ludzkich kondycji, podobnie jak wspomniany autor, mam bowiem dziś „problem ze zbyt łatwym używaniem kategorii niepełnosprawności” (Markiewicz, 2017, s. 23), w szczególności nieczęsto rozpatrywanej w odniesieniu do sposobów prowadzenia naukowej analizy i kontekstów teoretycznych – kategorii niepełnosprawności intelektualnej.
In the following article, I am taking into consideration the issues related to the mechanisms which are responsible for the course of learning, understood as the process of the conceptualization of knowledge, as well as the issues related to teaching a child with intellectual disability. The discussion is primarily set within the socio-cultural theory of human development, as well as developmental and cognitive psychology. The perspectives forming the framework of this article are the perspective of a learning child, and the perspective of the learning/teaching child. I am trying to indicate both the deficit areas being responsible for having difficulties in learning and getting familiar with the world by a child with intellectual disability (this meaning the deficits within the scope of cognitive, memory, and metacognitive strategies), as well as the possibilities, fields, and methods of supporting the learning process by an adult. I am indicating the importance if intersubjectivity, instruction, the experience in indirect learning, as well as emphasizing the need for adequately constructing the environment in which a child is functioning. I acknowledge that a responsive adult (ready to respond to a child's needs) is an integral part of the process of the conceptualization of knowledge by the child. When teaching, the adult simultaneously learns how to support the learning child with intellectual disability.
PL
W niniejszym artykule przyglądam się zagadnieniom związanym z mechanizmami odpowiadającymi za przebieg uczenia się, rozumianego jako proces konceptualizacji wiedzy oraz zagadnieniom związanym z uczeniem (nauczaniem) dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Rozważania osadzone zostały przede wszystkim w kontekście społeczno-kulturowej teorii rozwoju człowieka, psychologii rozwojowej i poznawczej. Perspektywy, które tworzą ramy niniejszego artykuły to perspektywa uczącego się dziecka i perspektywa osoby uczącej dziecko. Staram się wskazać zarówno obszary deficytowe odpowiedzialne za trudności w uczeniu się i poznawaniu świata przez dziecko z niepełnosprawnością intelektualną (deficyty w zakresie strategii poznawczych, pamięciowych, metapoznawczych) oraz możliwości, płaszczyzny i sposoby wspierania procesu uczenia się przez dorosłego. Wskazuję znaczenie intersubiektywności, instruktażu, doświadczenia upośrednionego uczenia oraz podkreślam konieczność adekwatnej konstrukcji otoczenia, w którym funkcjonuje dziecko. Uznaję, iż responsywny (gotów odpowiadać na potrzeby dziecka), dorosły stanowi integralny element procesu konceptualizacji wiedzy przez dziecko. Ucząc, sam jednocześnie uczy się, jak wspierać uczące się dziecko z niepełnosprawnością intelektualną.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Prosthetic memory refers to memories acquired because of the personal experience of receiving audiovisual and multisensory products of mass culture (Skalska, 2014, p. 343). The article attempts to answer the question of whether a documentary narrating a silenced event with no full representation, can function as a medium of prosthetic memory? I attempt to indicate how the film structure of Action T4, A Doctor Under Nazism (dir. Catherine Bernstein, 2014) can generate the experience of events getting blurred in communicative memory and not yet fixed in cultural memory. Is the bricolage structure of the film narrative, engaging the viewer’s attention and emotions, capable of bringing back from oblivion those who had to die because they were deemed unworthy of life, i.e. psychiatric hospital patients and persons with disabilities? Can a documentary film, by evoking facts affected by amnesia and pushed out of memory, manage to turn the traces of the absence of the victims of Action T4 into a m e m o r y that, at least for a moment, will restore their indispensable human dignity?