Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Alternatywne metody modyfikacji tłuszczów jadalnych

100%

Szymańska I. , Przybyszewska L. , Żbikowska A.

|

tom T. 74, nr 4

14--19

PL

W artykule przedstawiono metody modyfikacji tłuszczów jadalnych oraz ich wpływ na wartość żywieniową/zdrowotną i cechy technologiczne otrzymanych produktów. Tłuszcze z dużą zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA) i izomerów trans (TFA) wykazują wysoką wartość użytkową. Jednak SFA i TFA zwiększają ryzyko chorób dietozależnych, dlatego konieczne jest eliminowanie ich z żywności. Tłuszcze częściowo uwodornione, których zawartość w żywności jest intensywnie ograniczana, mają niekorzystne właściwości żywieniowe. w przemyśle, nie rozwiązuje problemu dużej zawartości SFA w tłuszczach spożywczych. Z kolei stosowanie przeestryfikowania enzymatycznego na dużą skalę (proekologiczna metoda) jest mocno ograniczone, ze względu na wysokie koszty procesu. Badania naukowe dowodzą, że przyszłościową, nową metodą jest oleożelacja, czyli modyfikowanie właściwości tłuszczu za pomocą substancji strukturotworczych. Jest to obiecująca perspektywa zastąpienia tłuszczów będących źródłem SFA innowacyjnymi, korzystnymi żywieniowo i technologicznie układami tłuszczowymi, np. oleożelami.

EN

The article presents various methods of edible oils and fats modification as well as their impact on nutritional / health value and technological features of obtained products. Fats with a high content of saturated fatty acids (SFA) and trans isomers (TFA) demonstrate high utility value. However, SFA and TFA cause the increase of the risk of diet-related diseases, therefore it is necessary to eliminate tchem from food. Partially hydrogenated fats, whose content in food is intensively limited, have the worst nutritional properties. Chemical transesterification, commonly used in industry, does not solve the problem of high SFA content in food fats. In turn, use of enzymatic transesterification on the large-scale (pro-ecological method) is very limited due to the high cost of the process. Scientific research indicates that oleogelation, i.e. modification of oil properties using the structuring substances, is a new, future-oriented method. This is a promising prospect of replacing SFA fats with innovative, nutritionally and technologically beneficial fat systems.

2

Opakowania do żywności – wymagania, kontrowersje i trendy

100%

Szymańska I. , Żbikowska A. , Marciniak-Łukasiak K.

|

tom T. 73, nr 3

46--50

PL

Współczesne opakowania, poza pasywną funkcją ochronną, mogą pełnić wiele dodatkowych funkcji. Obecnie obserwowane są dwa trendy prowadzące do nowych rozwiązań w zakresie funkcji ochronno-informacyjnej (opakowania inteligentne i aktywne) i ekologicznej opakowań. Opakowania inteligentne poza ochroną żywności umożliwiają monitorowanie jej stanu i otoczenia, a opakowania aktywne poprawiają jej cechy jakościowe i trwałość. Rynek opakowań zdominowały tworzywa sztuczne (powodujące m.in. nadmierne obciążenie środowiska), które jednocześnie są najbardziej krytykowanym rodzajem opakowań. Alternatywą dla tworzyw sztucznych mogą być tworzywa hybrydowe organiczno-nieorganiczne o unikalnych cechach. Natomiast popularne opakowania (np. powłoki) i naczynia jadalne (np. z otrąb pszennych) dodatkowo wzbogacają produkt w cenne składniki odżywcze (np. witaminy, błonnik) i nie obciążają środowiska naturalnego. Celem opracowania było przedstawienie aktualnej problematyki dotyczącej opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

EN

Today’s packaging, besides the passive protective function, can perform a number of additional functions. Currently, two trends leading to new solutions within the protectionary- informative function (intelligent and active packaging) and organic packaging are observed. Intelligent packaging, in addition to food protection, enables monitoring its and environment conditions, and active packaging improves its quality and durability. The packaging market is dominated by plastics polymers (causing, among others, excessive environmental load), which are also the most criticized type of packaging. An alternative to plastics can be organic-inorganic hybrid materials with unique features. In contrast, popular packaging (eg coatings) and edible dishes (eg from wheat bran) additionally enrich the product with valuable nutrients (eg vitamins, fiber) and do not harmful to the natural environment. The aim of the study was to present the current trends regarding packaging intended for contact with food.

3

Jadalne opakowania i naczynia jednorazowe do żywności

100%

Szymańska I. , Żbikowska A. , Marciniak-Łukasiak K.

|

tom T. 73, nr 8

72--77

PL

Wymagający konsument, rozrastający się asortyment produktów spożywczych i nadmierna ilość odpadów na wysypiskach to czynniki, które odpowiadają za wiele istotnych zmian na rynku opakowań. Obiecujące perspektywy to tworzywa biodegradowalne/ hybrydowe, opakowania inteligentne/aktywne oraz jadalne opakowania i naczynia jednorazowe. Składnikami podstawowymi opakowań jadalnych są biopolimery – polisacharydy, białka, lipidy, np.: pullulan, chitozan, skrobia, kolagen, gluten, żywice, wosk pszczeli. W ostatnich latach w Unii Europejskiej podejmowane są różnego rodzaju działania legislacyjne dotyczące odpadów opakowaniowych (tzw. Pakiet odpadowy i tzw. Dyrektywa Plastikowa). Od 2021 r. ma obowiązywać zakaz wprowadzania do obrotu 10 produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – plastikowych (np. sztućce, talerze, słomki), a od 2025 r. wszystkie butelki z takiego materiału muszą być wykonane w minimum 25% z materiału pochodzącego z recyklingu.

EN

Demanding consumers, growing assortment of food products and excessive amount of waste in landfills are factors that contribute to many significant changes on the packaging market. Promising perspectives include biodegradable/hybrid plastics, intelligent/active packaging as well as edible packaging and disposable dishes. The basic ingredients of edible packaging are biopolymers – polysaccharides, proteins, lipids, e.g. pullulan, chitosan, starch, collagen, gluten, resins, beeswax. In recent years, various legislative activities, regarding packaging waste, are being undertaken in the European Union (the so-called Waste Package and the so-called Plastic Directive). From 2021, it is forbidden to marketing the 10 disposable products made of plastic (e.g. cutlery, plates, straws), and from 2025 all bottles of such material must be made of a minimum of 25% from material derived from recycling.

4

Bakteriocyny – charakterystyka i potencjał w utrwalaniu żywności

100%

Marciniak-Łukasiak K. , Szymańska I. , Kupiec M. , Żbikowska A.

|

tom T. 74, nr 2

36--43

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę bakteriocyn w kontekście ich zastosowania w konserwowaniu żywności. Bakteriocyny dzielą się na cztery klasy i w różnym stopniu wykazują aktywność antymikrobiologiczną, która jest wypadkową wielu czynników. Badania naukowe dowiodły, że bakteriocyny mogą być wykorzystywane jako biokonserwanty czy substancje wchodzące w skład opakowań do żywności. Najlepiej poznaną i najczęściej stosowaną bakteriocyną jest nizyna, należąca do klasy I – lantibiotyków. Nizyna skutecznie hamuje wzrost patogenów Gram-dodatnich. Wymaga dodatku innych substancji (np. lizozymu) do inhibicji form wegetatywnych i przetrwalnikowych bakterii Gram-ujemnych. Stosowanie bakteriocyn w branży spożywczej nie jest rozpowszechnione – obecnie dostępne na rynku są wyłącznie nizyna i pediocyna. Na razie badania nad działaniem bakteriocyn nie są wystarczające, a regulacje prawne dotyczące ich wprowadzenia na rynek – restrykcyjne. Jednak liczni naukowcy potwierdzili skuteczność stosowania bakteriocyn w różnych branżach przemysłu spożywczego, np. mleczarskiej, serowarskiej, mięsnej, rybnej, jajczarskiej czy owocowo-warzywnej. W związku z tym uznaje się za zasadne kontynuowanie doświadczeń prowadzonych z ich udziałem.

EN

In the article the characteristics of bacteriocins in the context of their use in food preservation was presented. Bacteriocins are divided into four classes and exhibit antimicrobial activity to varying degrees, which is the result of many factors. Scientific research has proven that bacteriocins can be used as bioconservants or substances in food packaging. The best known and most commonly used bacteriocin is nisin, belonging to class I – lantibiotics. Nisin effectively inhibits the growth of Gram-positive pathogens. It requires the addition of other substances (e.g. lysozyme) to inhibit vegetative and spore forms of Gram-negative bacteria. The application of bacteriocins in the food industry is not widespread - currently only nisin and pediocin are available on the market. So far, research on the activity of bacteriocins is not sufficient, and legal regulations regarding their introduction on the market are restrictive. However, many scientists have confirmed the effectiveness of using bacteriocins in various trades of the food industry, e.g. dairy, cheese, meat, fish, egg or fruit and vegetable trade. Therefore, it is considered reasonable to continue the experiments carried out with them.

5

Analiza wybranych wyróżników jakości herbat liściastych

88%

Marciniak-Łukasiak K. , Sowiński M. , Bieniek W. , Żbikowska A. , Żbikowska K.

|

tom T. 76, nr 6

21--28

PL

W pracy poddano analizie napary herbat: czarnej, czerwonej, oolong, zielonej oraz białej, po 3 i 5 minutach parzenia. Przeprowadzono analizę organoleptyczną barwy, smaku i aromatu oraz pomiar instrumentalny barwy. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że napary herbat parzonych 5 minut są ciemniejsze, a także bardziej cierpkie, goryczkowe, ziemiste, korzenne i drzewne w smaku i aromacie od swoich krócej parzonych odpowiedników. Dostrzeżono również wyraźne różnice pod względem barwy, smaku i aromatu pomiędzy herbatami poddanymi dłuższej oksydacji w procesie technologicznym.

EN

The aim of the study was to analyze selected discriminants of leaf teas. During the study, the infusions of black, and red tea, oolong, green and white tea were analyzed after 3 and 5 minutes of brewing. A organoleptic analysis of color, taste, aroma, and instrumental measurement of color was performed. Based on the obtained results, it was found that the infusion of 5-minute brewed teas are darker, as well as more tart, bitter, earthy, spicy and woody in taste and aroma than their shorter-brewed counterparts. There were also differences in color, taste and aroma between teas subjected to longer oxidation during the technological process.

6

Kierunki zastosowania kwasów tłuszczowych omega-3 w produkcji żywności

88%

Marciniak-Łukasiak K. , Szymańska I. , Kupiec M. , Brzeski M. , Żbikowska A.

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

tom T. 74, nr 9

19--23

PL

W diecie przeciętnego konsumenta obserwuje się przewagę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) omega-6 (np. linolowego, LA), co prowadzi do niedoborów kwasów omega-3 (np. α-linolenowego, ALA; dokozaheksaenowego, DHA; eikozapentaenowego, EPA). Powszechnie stosowane oleje roślinne, tj. słonecznikowy, rzepakowy czy sojowy, zawierają dużo PUFA omega-6. Ze względu na szereg korzyści zdrowotnych zaleca się wzbogacanie diety w źródła PUFA omega-3. Kwas ALA można dostarczyć w postaci np. oleju lnianego, nasion chia, orzechów czy zielonych warzyw. Znaczące ilości DHA i EPA występują w rybach morskich. Alternatywne źrodła PUFA omega-3 to mikroalgi, rośliny transgeniczne bądź owady jadalne, których konsumpcja nie jest zbyt duża, dlatego praktykuje się wzbogacanie w PUFA omega-3 żywności tradycyjnej, np. produktów mlecznych, wypieków, tłuszczów do pieczenia i smarowania pieczywa, sosów czy napojów. Poza ich bezpośrednim dodatkiem do produktów stosuje się tzw. biofortyfikację, czyli wprowadzanie NNKT omega-3 do pasz trzody chlewnej (mięso), krów mlecznych (mleko) czy kur niosek (jaja). Produkty z dużą zawartością PUFA omega-3, po spełnieniu określonych wymagań, mogą być zaliczane do żywności funkcjonalnej.

EN

In the diet of the average consumer, the predominance of omega-6 (e.g. linoleic, LA) polyunsaturated fatty acids (PUFA) is observed, which leads to deficiencies of omega-3 (e.g., α-linolenic, ALA; docosahexaenoic, DHA; eicosapentaenoic, EPA). Commonly used vegetable oils, such as sunflower, rapeseed and soybean oils, contain a lot of PUFA omega-6. Due to a number of health benefits, it is recommended to enrich the diet with PUFA omega-3 sources. ALA acid can be supplied by consumption e.g. linseed oil, chia seeds, nuts or green vegetables. Significant amounts PUFA omega-3 are microalgae, transgenic plants or edible insects, the consumption of which is not very high, therefore nowadays traditional foods are enriched with PUFA omega-3, e.g. dairy products, baked goods, baking fats and spreads, sauces, and beverages. Currently also so-called biofortification is being used. It is the addition of omega-3 EFAs to feed of pigs (meat), dairy cows (milk) or laying hens (eggs). Products with a high content of PUFA omega-3, after meeting certain requirements, can be classified as functional food.

7

Analiza poglądów konsumentów na temat opakowań do żywności – badania wstępne

75%

Żbikowska A. , Sokół A. , Sowiński M. , Szymańska I. , Marciniak-Łukasiak K. , Żbikowska K.

|

tom T. 76, nr 7

41--44

PL

Celem pracy była analiza opinii konsumentów na temat bezpieczeństwa i funkcji opakowań do żywności. W badaniu ankietowym wzięło udział 231 respondentów. Prawie wszyscy dostrzegali wpływ opakowania na bezpieczeństwo zapakowanej żywności, a ¾ ankietowanych twierdziło, iż to oddziaływanie może być szkodliwe. Wykazano, że niewiele osób, podejmując decyzje o zakupie, brało pod uwagę rodzaj opakowania. Najwięcej uwagi opakowaniom poświęcali emeryci i renciści. Za najbezpieczniejsze do kontaktu z żywnością zostały uznane przez kobiety wytwory papiernicze, a przez mężczyzn – szkło. Stwierdzono, że podobną popularnością cieszą się napoje pakowane w butelki ze szkła jak i z tworzywa sztucznego. W opinii respondentów najważniejsza była szczelność opakowań i czytelność etykiety oraz ich funkcje: ochrona i ekologiczna. Pomimo takich deklaracji większość nie zwracała uwagi na podatność opakowań do recyklingu. Można więc przypuszczać, że wygoda użytkowania i cena wciąż mają większe znaczenie niż bezpieczeństwo i ekologia.

EN

Food packaging has a significant impact on the quality and safety of the packaged food, and also it performs other important functions, such as: informational, marketing and ecological. The aim of the study was to analyze consumer opinions on the safety and functions of food packaging. 231 respondents took part in the survey. Almost everyone noticed the impact of packaging on the safety of packaged food, and ¾ of the respondents claimed that this effect may be harmful. However, only a few took into account the type of packaging when making their purchasing decisions. Retirees and pensioners paid the greatest attention to packaging. Women considered stationery to be the safest in contact with food, and men - glass . Beverages packed in glass and plastic bottles found to be equally popular. According to the re-spondents, the most important thing was the tightness of the packaging and legibility of the label as well as their protection and ecological functions. Despite such declarations, the majority didn’t pay attention to the recyclability of the packaging. It can therefore be assumed that the convenience of use and the price are still more important than safety and ecology.

8

Charakterystyka wybranych metod badań stabilności układów emulsyjnych

75%

Żbikowska A. , Sokół A. , Szymańska I. , Żbikowska K. , Kowalska M. , Religa A.

|

tom T. 76, nr 9

19--22

PL

Emulsje to układy dyspersyjne powszechnie występujące w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym. Emulsje są produktami nietrwałymi i dlatego bardzo ważne jest analizowanie ich stabilności przy zmianach technologii produkcji, składu surowcowego oraz opracowywaniu nowych produktów. Omówiono przykładowe metody oceny stabilności układów dyspersyjnych. Krótko przedstawiono tradycyjne badania, skupiając się na analizach obecnie rzadziej stosowanych, a opisanych w literaturze naukowej. W.pracy wskazano duży potencjał urządzeń skanujących niewielkie ilości badanego materiału, dzięki którym możliwa jest charakterystyka rzeczywistego stanu dyspersji oraz długoterminowa analiza zachodzących w emulsjach procesów destabilizacji. Największą wadą takich badań jest wysoki koszt aparatury.

EN

Emulsions are dispersion systems commonly found in the food, cosmetic and pharmaceutical industries. The products are unstable and therefore it is very important to analyze their stability. The aim of the study was to discuss examples of methods of assessing the stability of dispersion systems. Traditional research is outlined briefly, focusing on analyzes that are now less used and described in the scientific literature. The article shows the great potential of scanning devices for small amounts of the tested material. These devices allow to characterize the actual state of dispersion and long-term analysis of destabilization processes taking place in emulsions. The biggest disadvantage of such tests is the high cost of the apparatus.