PL
 |
EN
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Słowotwórstwo a składnia w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część 1. Wprowadzenie teoretyczne
100%
Gębka-Wolak M.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
tom 69
|
nr 10
23-39
EN
This paper is the first of two devoted to teaching word-formation, based on the existing correlations between derivation and syntax. This kind of knowledge has proved to be essential for building longer structures and performing stylistic operations on texts. Information on the syntactic inheritance of derived language units is scattered throughout the literature, however, making it difficult for teachers and students to grasp the actual range and regularity of this phenomenon. This article, based on formal structural grammar methods, systemises this data and shows the various degrees of syntactic inheritance, ranging from identical syntactic structures, which inherit only part of the syntactic properties of the base, to a complete change of valency. It also points to the fact that the range of syntactic analogy is, to some extent, predictable, depending on the part of speech and on the word-formation mechanism.
PL
Artykuł dotyczy nauczania języka polskiego jako obcego. Stanowi pierwszy z dwóch tekstów poświęconych nauczaniu słowotwórstwa z perspektywy jego związku ze składnią. Wiedza na ten temat jest przydatna do budowania zdań i dłuższych wypowiedzi oraz dokonywania w ich ramach przekształceń o funkcji stylistycznej. W opracowaniach kierowanych do uczących się języka polskiego jako obcego informacje o analogii składniowej wyrażeń powiązanych relacjami słowotwórczymi są rozproszone, co utrudnia zorientowanie się w zakresie i stopniu regularności zjawiska. Przedstawiany artykuł wiedzę tę uzupełnia i porządkuje na podstawie dorobku gramatyki strukturalnej o podstawach formalnych oraz badań własnych. Pokazuje zróżnicowaną seryjność zjawiska dziedziczenia schematu składniowego: od identyczności schematów, przez częściową zbieżność po całkowitą zmianę walencji, tj. liczby otwieranych miejsc i ich realizacji. W tekście zwrócono także uwagę na to, że w ramach klas i podklas gramatycznych oraz zastosowanych formantów słowotwórczych zakres dziedziczenia składni jest do pewnego stopnia przewidywalny.
2
Content available Kolokacje w tekstach prawnych – czyn zabroniony
100%
Gębka-Wolak M.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2016
|
nr 31
EN
The paper continues with the issue of identification and description of specific collocations existing in legal texts presented in the article included in this volume Collocations in legal texts – procedural issues. Its aim it is to outline the rules of qualitative analysis of sequences which – through the use of automated procedures – are considered as collocations called confirmed. Illustration of this research is description of the properties of collocation prohibited action – ‘czyn zabroniony’.
PL
Opracowanie kontynuuje problematykę identyfikacji i opisu kolokacji specyficznych dla tekstów prawnych, zaprezentowaną w zamieszczonym w tym tomie artykule Kolokacje w tekstach prawnych – problemy proceduralne. Ma na celu zarysowanie zasad przeprowadzania jakościowej analizy ciągów, które w wyniku zastosowania zautomatyzowanej procedury zostały uznane za kolokacje tzw. potwierdzone. Ilustracją prowadzonych rozważań jest opis właściwości kolokacji czyn zabroniony.
3
Content available remote Wstępne uwagi o normie składniowej aktów prawnych
100%
Gębka-Wolak M.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2014
|
nr 28
25-37
EN
The article discusses the question of syntactic norm of legal acts on the background ofthe syntactic norm of the standard language. After the presentation of the relationship betweenthe syntactic norm of legal acts and the norm of the standard language, especially itsmodel variety, the author continues to describe the selected syntactic features testifying to aspecific character of the observed norm. The examples given furnish evidence for quantitativeand qualitative differences between the standard and the professional norm. Two researchpostulates can be put forward as a result of the conducted analyses. The first one, of generalnature, concerns efforts which would be aimed at the new presentation of the position of theprofessional norm in the norm of the standard Polish language. The second postulate refers tothe studies of the legal language which should be expanded by embracing the problems concerning the codification of a syntactic norm.
PL
The article discusses the question of syntactic norm of legal acts on the background of the syntactic norm of the standard language. After the presentation of the relationship between the syntactic norm of legal acts and the norm of the standard language, especially its model variety, the author continues to describe the selected syntactic features testifying to a specific character of the observed norm. The examples given furnish evidence for quantitative and qualitative differences between the standard and the professional norm. Two research postulates can be put forward as a result of the conducted analyses. The first one, of general nature, concerns efforts which would be aimed at the new presentation of the position of the professional norm in the norm of the standard Polish language. The second postulate refers to the studies of the legal language which should be expanded by embracing the problems concerning the codification of a syntactic norm.
4
Content available remote Związki akomodacyjne jako wyróżnik zależności składniowej
100%
Gębka-Wolak M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2013
|
tom 12
29-42
EN
The aim of this paper is to provide a more detailed description of correlations between a syntactic dependency relation and a syntactic government relation. The latter, which we call accommodation, is a mechanism of adjusting the form of linguistic expressions to the requirements of other elements co-occurring in the context. The question described here is part of a more complex problem, often referred to by linguists as the difference in binding force of the different constituents of a utterance. The article presents four possible combinations of the two syntactic relations, each illustrated by specific examples: 1) no dependency and no accommodation relation: Poznałam byłego rezydenta naszego wywiadu w Nowym Jorku (to mój obecny klient), 2) accommodation relation with no dependency: Arabowie (nie tylko oni) twierdzą od stuleci, że był lokalny potop, 3) both dependency and accommodation relation: Doczekam się odpowiedzi, and 4) dependency relation with no accommodation relation: Wynosić się! - warknęła. We also describe 15 grammatical categories which can be subject to accommodation relation in contemporary Polish, and analyze their correlation to syntactic dependency. In addition to the standard categories of case, number and gender, we take into consideration some less typical once, such as degree and negation. Our conclusion is that the accommodation of gender and number are the weakest among syntactic dependency indicators. This is due to the fact that this type of accommodation may concern even those elements which do not belong to the same utterance. Other analyzed grammatical categories are all related to a certain dependency type. Distributional dependents, governors and co-occurring constituents can only be subject to accommodation of specific and well-defined grammar categories.
5
Content available remote Własności składniowe frazeologizmów z komponentem „palce / paluszki lizać”
100%
Gębka-Wolak M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2011
|
tom 10
69-78
EN
The paper deals whit idiomatic expressions such „palce lizać / paluszki lizać” and „że palce lizać / że paluszki lizać” which are usually described as phraseological units or verbal phrases. The research conducted here allows us to conclude, that – despite of what could be assumed based on their form – these expressions are functionally analogous not to verbs, but to adjectives or adverbs. In this case, we observe the lack of correlation between the formal shape of the expression and its grammatical features.
6
Content available Ekwiwalencja pozycyjna konstrukcji składniowych w teorii i praktyce glottodydaktycznej
100%
Gębka-Wolak M.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2018
|
tom 25
97-110
EN
The article discusses the problem of alternative connectivity of lexical units. This phenomenon, which we called positional equivalence, is analyzed from the perspective of teaching Polish as a foreign language (PFL). The paper consists of two parts. The first defines the concept of positional equivalence. The second part analyzes the way positional equivalence is presented and explained in teaching practice. The analysis of PFL teaching materials clearly shows the need to systematize and update the descriptions of syntactic features of different lexical units, taking into consideration their communicative function and stylistic features. It also seems necessary to enrich the existing language exercises with tasks allowing the students to practice their knowledge of alternative syntactic structures and the ability to adjust the structures they use to the type of communicative situation.
PL
Przedmiotem opisu w artykule jest zagadnienie alternatywnej łączliwości jednostek leksykalnych. Zjawisko to, nazywane w tekście ekwiwalencją pozycyjną, widziane jest z perspektywy nauczania języka polskiego jako obcego. Artykuł składa się z dwóch części. Najpierw zapoznano czytelnika z przyjętym rozumieniem ekwiwalencji pozycyjnej. Następnie przedstawiono uwagi dotyczące zakresu i jakości prezentacji zagadnienia ekwiwalencji pozycyjnej w praktyce glottodydaktycznej. Analiza materiałów do nauczanie jpjo prowadzi do wniosku, że w ramach glottodydaktyki polonistycznej istnieje potrzeba usystematyzowania i uwspółcześnienia opisów dyspozycji składniowych jednostek leksykalnych w powiązaniu z ich funkcją w ramach komunikacji i przynależnością do stylistycznej odmiany polszczyzny. Równocześnie należałoby zadbać o wzbogacenie typów ćwiczeń kształcących aktywną znajomość alternatywnej łączliwości składniowej, przede wszystkim przez dodanie zadań kształcących umiejętność dobierania wariantu składniowego do sytuacji komunikacyjnej.
7
Content available Nauka języka polskiego poprzez działania projektowe (na podstawie projektu „Polskie Cztery Pory Roku w Charkowie”)
63%
Butko S. , Gębka-Wolak M.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2023
|
tom 30
233-246
EN
The article presents the concept and tasks implemented as part of the didactic and scientific “Polskie cztery pory roku w Charkowie. Spotkania z polską kulturą, językiem i historią” project. The project uses a task-based method to developing communication and socio-cultural competences of Ukrainian-speaking recipients. This approach worked especially well during a summer school program of Polish language and culture called “Summer with Copernicus”. The article describes the activities carried out during the summer school. Forms and methods of communication in Polish have been divided into three types: the field of didactics, private everyday life, and social life. Particular attention was paid to the analysis of the student-teacher project, which fully implemented the principles of a task-based approach to teaching and learning Polish as a foreign language. The article contains a description of the stages of this task and the resulting product – a textbook for learning Polish as a foreign language for Ukrainian-speaking recipients entitled Miasto i jego mieszkańcy.
PL
W artykule zostały zaprezentowane koncepcja i zadania zrealizowane w ramach projektu dydaktyczno-naukowego „Polskie cztery pory roku w Charkowie. Spotkania z polską kulturą, językiem i historią”. W projekcie wykorzystano podejście zadaniowe w zakresie rozwijania kompetencji komunikacyjnych i społeczno-kulturowych odbiorców ukraińskojęzycznych. Podejście to sprawdziło się szczególnie podczas realizacji etapu „Lato z Kopernikiem” (szkoła letnia języka i kultury polskiej). W artykule opisano działania realizowane w trakcie szkoły letniej, które ze względu na cel, formy i sposoby porozumiewania się w języku polskim zostały podzielone na trzy typy: w zakresie dydaktycznym, prywatnego życia codziennego i życia towarzyskiego. Szczególną uwagę poświęcono analizie projektu studencko-lektorskiego, który w pełni realizował zasady podejścia zadaniowego w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Artykuł zawiera opis etapów wykonania tego zadania oraz otrzymanego produktu – podręcznika do nauki języka polskiego jako obcego dla odbiorców ukraińskojęzycznych pt. „Miasto i jego mieszkańcy”.
8
Content available Wielka litera w tekstach urzędowych. Wybrane problemy związane ze stosowaniem kryterium znaczeniowego
63%
Gębka-Wolak M. , Kaproń-Charzyńska I.
Poradnik Językowy
|
2020
|
tom 771
|
nr 2
46-60
EN
This paper discusses the orthographic standard of the modern Polish language as regards capitalisation. On selected examples, we point to the fact that the general nature of orthographic rules governing capitalisation makes them ignore numerous phenomena characteristic of the economic and legal sphere. The absence of an up-to-date and diverse sample material illustrating the individual rules, in turn, hampers making prescriptive decisions with regard to the spelling of specific expressions from the domain of the latest official Polish language. As a consequence, the mismatch between codification and usage increases, which is exemplifi ed in the analytical part of the paper. The conducted research leads to the conclusion that such standardisation of the spelling of specialist varieties of Polish as satisfi es the needs of its users is an urgent matter.
9
Content available Teaching Polish word order to foreigners: from theoretical assumptions to practical solutions
63%
Gębka-Wolak M. , Walkiewicz A.
Kwartalnik Neofilologiczny
|
2013
|
nr 4
397-412
10
Content available O pojęciu jednostki tekstu prawnego
63%
Gębka-Wolak M. , Moroz A.
Polonica
|
2018
|
tom 38
67-84
EN
The article discusses the linguistic status of specialist vocabulary, as well as the procedures used for its identification and description. Our theoretical analysis is based on a selection of penal law texts. The purpose of the article is to define the notion of legal text unit and to prove its relevance for linguistic research. The paper presents the relationships between a legal text unit, a language unit, a collocation and a term. We sug-gest that in order to identify specialist language units, the analysis should be based on a corpus consisting only of texts representing each particular field. Finally, the article discusses the basic mechanisms used for transforming general language units into legal language units.
11
Content available Przygotowanie materiałów do nauczania szyku w dydaktyce języka polskiego jako obcego: o problemach metodologicznych i praktycznych raz jeszcze
63%
Gębka-Wolak M. , Walkiewicz A.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2019
|
tom 26
373-386
EN
The analysis presented in this paper is part of the on-going discussion concerning the role and forms of teaching Polish word order to foreigners. Our remarks stem from the problems and difficulties we encountered while preparing a textbook designed for teaching word order during PFL lessons. The first part of the article concerns selected methodological and practical issues, such as the relationship between written/spoken language and the linear order of utterances, the meta-language used for describing word order rules, as well as the difficulties connected with interpreting a given linear order as (un)acceptable, neuter or stylistically marked. We have also stressed the impact of linguistic interference on creating certain word order patterns. The second part of the paper provides practical teaching solutions, referring to each of the problems presented above.
PL
Artykuł stanowi głos w dyskusji nad rolą i kształtem procesu nauczania szyku w glottodydaktyce polonistycznej. Zawarte w nim uwagi inspirowane są pracą nad przygotowywanym podręcznikiem do nauczania szyku polszczyzny skierowanym do obcokrajowców. Część pierwsza przedstawia wybrane problemy metodologiczne i praktyczne dotyczące m.in. powiązania porządku linearnego z mówioną i pisaną odmianą języka, metajęzyka używanego w nauczaniu szyku, a także trudności z interpretowaniem poszczególnych układów linearnych jako poprawnych lub nieakceptowalnych, neutralnych lub stylistycznie nacechowanych. Podkreślono też rolę interferencji w procesie powstawania i interpretacji błędów szyku popełnianych przez obcokrajowców. Część druga odnosi się w sposób systematyczny do kwestii wymienionych wcześniej i przedstawia proponowane przez nas praktyczne rozwiązania poszczególnych problemów, możliwe do zastosowania w procesie dydaktycznym.
12
Content available Kolokacje w tekstach prawnych – problemy proceduralne
63%
Gębka-Wolak M. , Moroz A.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2016
|
nr 31
EN
This article is a part of research dedicated to describe restrictions in the building syntactic structures in legal texts. One of the manifestations of these restrictions is a specific lexical connection, that is described by the concept of collocation. Collocation is defined as an expression consisting of components, whose coexistence is motivated by the lexical restrictions of their connectivity. The aim of this study is to explain the initial partially automated procedure undertaken in recognizing collocations in subcorpus of legal texts – from criminal law.
PL
Artykuł wpisuje się w krąg badań, których celem jest przedstawienie ograniczeń w budowaniu konstrukcji składniowych w tekstach prawnych. Za jeden z przejawów tych ograniczeń uznaje się swoistą łączliwość leksykalną, opisywaną za pomocą pojęcia kolokacji. Kolokacją nazywa się wyrażenie składające się z komponentów, których współwystępowanie jest motywowane leksykalnymi ograniczeniami ich łączliwości. Celem poniższego opracowania jest objaśnienie wstępnej, częś- ciowo zautomatyzowanej procedury rozpoznawania kolokacji w podkorpusie tekstów prawnych z dziedziny prawa karnego.
13
Content available Z tygodnia na tydzień, z powieści na powieść, z meczu na mecz jako przykłady nieswobodnych grup syntaktycznych
63%
Gębka-Wolak M. , Moroz A.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
|
2014
|
tom 21
|
nr 2
9-24
PL
The article has verified a hypothesis suggesting that the sequences mentioned in the title and similar to them are constrained syntactic groups, i.e., they do not form a regular combination of simple signs. The verification has been conducted on the basis of a three-stage procedure taking into account the semantic features and inner qualities of the studied expressions, namely, their composition as well as the structural and linear links between segments. It has been indicated that the components of the studied sequences jointly express meaning which can be considered as a form of perlocution: ‘something changes within fragments of time undergoing observation whose measure is determined by a variable component’. Moreover, it has been demonstrated that the two components of a sequence that can be exchanged can be realized not only by standard measures of time (second, minute, hour, week), but also by nouns referring to events (match, meeting, term). Also, there is a presentation of the basic limitations in the realization of a variable component and a mutual linear arrangement of variable and constant components. A characteristic of the expressions of the type from week to week, from novel to novel, from match to match is supplemented by the remarks concerning their external syntax.
14
Językoznawstwo polonistyczne w XXI wieku — ankieta jubileuszowa Języka Polskiego
26%
Awramiuk E. , Gębka-Wolak M. , Kucharzyk R. , Łaziński M. , Milewska-Stawiany M. , Piątkowski C. , Rak M. , Rudnicka E. , Rutkowski M. , Waniakowa J. , Zbróg P. , Zimny R.
Język Polski
|
2013
|
nr 1
26-62
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.