Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Antioxidant potential of selected herbal plants from various cultivation systems for cosmetic purposes

Mańkowska Dorota, Klepacz Kacper

Biotechnology and Food Science

|

2023

|

Vol. 85, nr 1

43--48

EN

The aim of this study was to determine the value of the antioxidant potential of several domestic herbal plant species derived from conventional and organic crops, which, due to the content of valuable biologically active compounds with anti-inflammatory properties, can be used in the production of cosmetic preparations. The antioxidant potential of methanol extracts of the tested plants was determined using the FRAP method with ascorbic acid as a standard. The content of antioxidants in the studied plants ranged from 1.121 to 13.228 mg/g for samples from conventional crops and from 1.559 to 19.327 mg/g for samples from organic farming. Greater biological value of extracts obtained from plants grown in an organic system than in a conventional systemhas been indisputably demonstrated. The obtained research results may constitute an incentive for producers of cosmetics to choose native organic plants for the production of their products.

2

Improvement of the technology of marshmallow with the addition of plant raw materials

Artamonova Maiia, Piliugina Inna, Aksonova Olena

Acta Innovations

|

2023

|

no. 48

38--47

EN

Every year, the interest in functional nutrition is growing in the world. Consumers are increasingly rejecting products containing sugar, artificial preservatives, dyes, flavorings, flavor enhancers, etc. There is a growing public interest in healthy food products and the ingredients used in these products. Despite the increase in the price of such products, marketing research confirms the demand for them and the willingness of the population to "overpay for naturalness". The article is devoted to the development of the formulation and technology of a pastila-type product with a functional purpose using non-traditional raw materials (coconut sugar, fructose and blueberry powder) instead of sugar. The organoleptic and physicochemical indicators of the quality of new products were determined. The pastila-type products are enriched with protein, dietary fibers, minerals (potassium, calcium, magnesium, zinc) and vitamins (C, PP, groups B, A).

3

Antioxidative properties of autumn olive (Elaeagnus umbellata) fruits according to the method of fruit preservation and solvent used in extraction

Zglińska Klara, Rygało-Galewska Anna, Niemiec Tomasz

Polish Technical Review

|

2022

|

No. 1

19--23

EN

Fruits of autumn olive (Elaeagnus umbellata) are the abundant source of antioxidative substances such as carotenoids, polyphenols, flavonoids, fat-soluble vitamins and Vitamin C. The conducted study was aimed at the selection of the optimum method for extraction of berries. To this end, two methods for preservation of the berries were compared: drying at 60°C and freeze-drying (lyophilisation) and two types of solvent, employed in the extraction: water and methanol. The results showed that the methanol extracts produced from lyophilized fruits were characterized by the highest antioxidative activity.

PL

Owoce oliwnika baldaszkowatego (łac. Elaeagnus umbellata, ang. Autumn olive) są bogatym źródłem substancji antyoksydacyjnych, takich jak karotenoidy, polifenole, flawonoidy, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz witamina C. Przeprowadzone badanie miało na celu wybranie optymalnej metody ekstrakcji jagód. W tym celu porównano dwie metody utrwalania owoców: suszenie w 60°C i liofilizację oraz dwa rodzaje rozpuszczalników użytych do ekstrakcji: wodę i metanol. Wyniki wykazały, że najwyższą aktywnością antyoksydacyjną charakteryzowały się ekstrakty metanolowe wykonane z owoców liofilizowanych.

4

Characteristic of phenolic compounds of wine and the influence of raw material and production process on their content®

Kołota Aleksandra, Skolmowska Dominika, Lachowicz Katarzyna, Stachoń Małgorzata

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2020

|

nr 2

142--157

EN

The tradition of wine production and consumption has been known since ancient times. Consumption of wine is particularly widespread in the Mediterranean countries. Wine is composed mainly of water, ethanol, carbohydrates, organic acids, minerals and phenols that shape the taste, aroma and colour of the final product. Phenolic compounds contained in wine also determine its beneficial effect on health. The aim of this article is to characterize the phenolic compounds of wine, as well as presenting the impact of the raw material and wine production process on phenolic content, as well as its healthy properties.

PL

Tradycja produkcji i konsumpcji wina sięga czasów starożytnych. Spożycie wina jest szczególnie rozpowszechnione w krajach basenu Morza Śródziemnego. Wino składa się głównie z wody, etanolu, węglowodanów, kwasów organicznych, składników mineralnych oraz związków fenolowych, które kształtują smak, aromat i barwę produktu finalnego. Obecność związków fenolowych w winie decyduje także o jego korzystnym wpływie na zdrowie. Celem artykułu jest charakterystyka zawartych w winie związków fenolowych, a także przedstawienie wpływu zastosowanego do produkcji wina surowca oraz procesów produkcji wina na zawartość fenoli, jak również ich prozdrowotne właściwości.

5

Characteristic of phenolic compounds of beer and the influence of production process on antioxidant properties®

Kołota Aleksandra, Lachowicz Katarzyna, Stachoń Małgorzata

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2020

|

nr 1

128--138

EN

Beer is one of the most consumed types of alcoholic beverage in the world.Beer is brewed using the following ingredients: water, barley, hops and yeast, but the selection of the raw materials and brewing processes determines the nutritional value and content of phenolic compounds in the final product. The aim of this article is to characterize the phenolic compounds of beer, as well as presenting the impact of the beer production process on its antioxidant properties.

PL

Piwo jest jednym z najpowszechniej spożywanych napojów alkoholowych na świecie. Podstawowymi składnikami wyko-rzystywanymi do produkcji piwa jest woda, jęczmień, chmiel i drożdże, a dobór surowców i procesów warzenia determinuje wartość odżywczą i zawartość związków fenolowych w final-nym produkcie. Celem artykułu jest charakterystyka obecnych w piwie związków fenolowych, a także przedstawienie wpływu poszczególnych procesów produkcji piwa na zawartość fenoli, jak również na jego właściwości antyoksydacyjne.

6

Właściwości kofeiny i jej wykorzystanie w różnych gałęziach przemysłu

Gurgul Magdalena, Pietrzyk Sławomir

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2020

|

nr 3

42--49

PL

Kofeina jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych substancji psychoaktywnych na świecie. Jest zawarta nie tylko w takich surowcach roślinnych, jak kawa i herbata, ale również w ziarnach kakaowca i guarany. Pierwotnie swoje zastosowanie znalazła głównie w przemyśle spożywczym jako substancję pobudzająca ośrodkowy układ nerwowy. Kofeina jest obecnie uważana za substancję kontrowersyjną, dlatego jest przedmiotem wielu badań i dyskusji na temat jej pozytywnego i negatywnego wpływu na zdrowie człowieka. W ostatnim czasie kofeina jest wykorzystywana nie tylko w produkcji żywności, lecz także w innych branżach przemysłowych, takich jak farmacja i kosmetologia. Celem pracy jest ukazanie aktualnych informacji na temat wykorzystania kofeiny w różnych gałęziach przemysłu.

EN

Caffeine is one of the most common psychoactive substances in the world. lt is contained not only in plant materials such as coffee and tea, but also in cocoa and guarana beans. Originally, it was used mainly in the food industry as a central nervous system stimulant. Caffeine is currently considered a controversial substance, which is why it is the subject of many studies and discussions about its positive and negative impact on human health. Recently, caffeine has been used not only in the food industry, but has also found application in other fields, e.g. in pharmacy or cosmetology. The purpose of the paper is to present current information on the use of caffeine in various industries.

7

Assessment of the content of polyphenol and the antioxidating potential in dried fruits populated on the market

Zawadzka Agnieszka, Dziedziński Marcin, Byczkiewicz Szymon, Baldys Weronika, Szulc Piotr, Kobus-Cisowska Joanna

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2020

|

Vol. 65, nr 2

24--29

EN

Dried fruits are available to consumers all year round. Their regular consumption may contribute to the improvement of health and reduce the development of many diet-related diseases. The aim of the study was to determine the content of total polyphenols, the ability to scavenge the DPPH radical, ABTS cation radical and the ability to chelate iron (II) ions in selected dried fruits available and consumed in Poland. It was found that dried fruit shows the ability to inactivate the DPPH radical and the ABTS cation, and also have chelating properties. It was shown that the content of polyphenols in the tested dried fruits was varied, however, the highest content of phenolic compounds and anti-radical activity were characteristic of dried strawberries. The obtained results indicate that, thanks to the anti-free radical properties, the consumption of dried fruit may play an important role in the nutrition of health-conscious people.

PL

Owoce suszone są dostępne dla konsumentów przez cały rok. Ich regularne spożywanie może wpłynąć na poprawę zdrowia człowieka oraz na ograniczenie rozwoju wielu chorób dietozależnych. Celem pracy było oznaczenie zawartości polifenoli ogółem, zdolności do zmiatania rodnika DPPH, kationorodnika ABTS oraz zdolności do chelatowania jonów żelaza (II) w wybranych suszonych owocach dostępnych i spożywanych w Polsce. Stwierdzono, że suszone owoce wykazują zdolność do dezaktywacji rodnika DPPH oraz kationorodnika ABTS, a także mają właściwości chelatujące. Wykazano, że zawartość polifenoli w badanych owocach suszonych była na zróżnicowanym poziomie, jednak najwyższą zawartością związków fenolowych i aktywnością antyrodnikową charakteryzowały się suszone truskawki. Uzyskane wyniki wskazują, że dzięki właściwościom antyrodnikowym spożywanie suszonych owoców może odgrywać istotną rolę w żywieniu osób dbających o zdrowie.

8

Wpływ obecności wybranych związków biologicznie aktywnych na właściwości antyoksydacyjne kwasów polifenolowych

Sentkowska Aleksandra

Analityka : nauka i praktyka

|

2020

|

nr 2

22--26

PL

Ta publikacja opisuje coś, z czym stykamy się w codziennym życiu, a z drugiej strony pokazuje, że temat tak mocno opracowany jak pomiar zdolności antyutleniających kryje czasami nie do końca zbadane zagadnienia.

9

Wpływ krotności parzenia na właściwości przeciwutleniające naparów yerba mate

Dmowski P., Post L.

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni

|

2018

|

nr 104

9--18

PL

Napary yerba mate są bogatym źródłem antyoksydantów, w tym szczególnie związków polifenolowych, które decydują o ich walorach zdrowotnych i sensorycznych. Obecność tych związków w dużej mierze zależy od sposobu i krotności parzenia. Celem artykułu było określenie wpływu krotności parzenia na właściwości przeciwutleniające naparów przygotowanych z liści ostrokrzewu Ilex paraguariensis. Stwierdzono, że każde kolejne parzenie yerba mate obniża właściwości antyoksydacyjne naparów oraz że krotność parzenia yerba mate statystycznie istotnie wpływała na zmniejszenie zawartości związków polifenolowych w przygotowanych naparach. Całkowita zmiana sięgała nawet około 85%.

EN

Infusions prepared from yerba mate are good sources of antioxidants, especially polyphenols, that are very important to its healthy and sensory properties. The presence of these compounds largely depends on the method and multiplicity of brewing. The aim of this work is to evaluate the influence of the multiplicity of brewing on the antioxidant activity of yerba mate beverages prepared from Ilex paraguariensis. It was found that each subsequent yerba mate brewing reduces the antioxidant properties of beverages. It was found that each subsequent yerba mate brewing statistically important reduces the total content of polyphenols. The change in total polyphenols content was reduced even by approximately 85%.

10

Wybrane właściwości fizykochemiczne polikarboksylanowych związków kompleksowych kobaltu(II), niklu(II), miedzi(II) i oksowanadu(IV)

Piotrowska-Kirschling A., Drzeżdżon J., Chmurzyński L., Jacewicz D.

Wiadomości Chemiczne

|

2018

|

[Z] 72, 11-12

797--814

EN

Cobalt(II), nickel(II), copper(II) and oxidovanadium(IV) cations are coordination centers in many polycarboxylate complexes [1‒16]. A number of coordination compounds of transition metal ions with such ligands as polycarboxylate anions and heterocyclic organic ligands, e.g. 1,10-phenanthroline (phen) or 2,2’-bipyridine (bipy) have been examined for their biological properties [3‒16]. Their selected structures and physicochemical properties have been described in the first chapter. The polycarboxylate coordination compounds of cobalt(II), nickel(II), copper(II) and oxidovanadium(IV) have interesting antioxidant, antibacterial and antifungal activities. The antioxidant properties of polycarboxylate complexes of Co(II), Ni(II), Cu(II) and VO(IV) with 4-picoline, 1,10-phenanhroline and 2,2’-bipyridine have been investigated towards the superoxide anion radical using the nitro blue tetrazolium chloride (NBT) test and the cyclic voltammetry (CV). Their antibacterial and antifungal activities have been tested against bacteria and fungus strains that are antagonistic to the human. The determined biological properties of the oxydiacetate Co(II), Ni(II), VO(IV) complexes with bipy/phen, the thiodiacetate VO(IV) and the iminodiacetate Cu(II) complexes have been compared with these of L-ascorbic acid, which is chemical compounds commonly used as the reference antioxidant substance. Consequently, the comparison of antioxidant properties of selected cobalt( II), nickel(II), copper(II) and oxidovanadium(IV) polycarboxylate compounds is described in this work (Section 3, Tab. 1‒4). The kinetics of substitution reactions of selected copper(II) polycarboxylate complex compounds were monitored using the stopped-flow method in various reaction conditions (concentration of complex, temperature, solvent) (Rys. 5‒6) [5, 6]. The obtained results of the kinetic studies of the substitution reactions of [Cu(tda)]n with 2,2’-bipyridine in aqueous surfactants solvents: sodium dodecyl sulfate (SDSaq) and hexadecyl trimethyl- ammonium bromide (CTABaq) at 298.15 K (25 °C) are presented.

11

Otrzymywanie, spektroskopia i właściwości antyoksydacyjne nowych pochodnych 1,3,4-tiadiazolu w postaci hybryd tiadiazolo-kumarynowych

Karcz D., Starzak K., Matwijczuk A., Gładyszewska B., Matwijczuk A., Niewiadomy A., Gagoś M.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 10

2157--2161

PL

W wyniku klasycznej kondensacji von Pechmanna otrzymano nowe pochodne 1,3,4-tiadiazolu w postaci hybryd tiadiazolo-kumarynowych. Produkty w postaci czystej otrzymano z zadowalającą wydajnością, a struktury nowo otrzymanych substancji potwierdzono z zastosowaniem metod spektroskopowych i instrumentalnych (UV-Vis, fluorescencja, IR, NMR, MS i analiza elementarna). Wszystkie związki poddano badaniom pod kątem ich aktywności antyoksydacyjnej z zastosowaniem standardowego protokołu z wykorzystaniem rodników difenylopikrylohydrazylowych. Otrzymane wyniki wykazały zdolność badanych związków do stopniowego usuwania reaktywnych form tlenu z roztworów, a także na wyższą aktywność przeciwutleniającą substratów w porównaniu z produktami. Udokumentowane właściwości nowo otrzymanych substancji wskazują na potencjalną możliwość ich praktycznego zastosowania jako nowych antyoksydantów oraz nowych chelatorów metali.

EN

Two novel substituted thiadiazoles I (R = nonyl or 1-naphthylmethyl) were synthesized by Pechman condensation, converted to resp. II by reaction with AcCH₂COOEt in H₂SO₄/EtOH, purified by recryst. from EtOH (yield about 65%), identified by spectroscopy and studied for antioxidative activity by using the assay of 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals. The thiadiazoles II showed a lower ability to remove the reactive O species than the thiadiazoles I.

12

Rutyna : budowa, właściwości

Samaszko-Fiertek J., Roguszczak P., Dmochowska B., Ślusarz R., Madaj J.

Wiadomości Chemiczne

|

2016

|

[Z] 70, 7-8

435--453

EN

Flavonoids commonly can be found in plants. They protect them against various microorganisms or insects [1]. Flavonoids demonstrate not only antioxidant properties, but also prevent the development of cancer [2]. This is attributed to their ability to induce apoptosis of tumor cells. The structure of this type of compound is based mainly on the flavone skeleton with the keto group in position 4 (Fig. 2). The difference in structure of flavonoids consists mainly in the number and nature of the substituents. Flavonoid compounds have a 15-carbon atoms skeleton, consisting of two aromatic rings (A and B) connected to 3 carbon atoms, by oxygen contained within the heterocyclic ring C (Fig. 2) [5]. Structural difference of the pyranose ring C and position of the phenyl ring B are the basis for the division flavonoids into seven groups (Fig. 3) [6]. In recent years a number of work focused on the study of flavonoids complexes with ions of copper(II) or iron(II) were published [20–22]. One of the most important flavonoids is rutoside, which has a number of important biological activities. One of the most important function of this compound is inhibition hyaluronidase activity by reducing the permeation and improveing the flexibility of blood vessels. It is used to treat diseases such as diabetic retinopathy, inflammation of the mucous membranes of the nose, atherosclerotic diseases or disorders of the venous circulation. Rutoside forms a relatively stable complex with ions of iron(II) or calcium(II) as well as nickel(II) and especially with copper(II). This type of complex protect from rapid degradation/oxidation of L-ascorbic acid [14, 15]. In 2011, Sak-Bosnar and colleagues proposed the structure of rutoside complex with ions of copper (II) (Fig. 9) [20]. In the same year was published work suggesting that a key role in this type of mechanism play hydroxyl group at the 3 ‚carbon atom, which becomes a „carrier” of the electron/radical (Fig. 5) [19].

13

Właściwości antyoksydacyjne ekstraktu z nasion barszczu Sosnowskiego

Tomaszkiewicz-Potępa A., Vogt O.

Przemysł Chemiczny

|

2011

|

T. 90, nr 7

1392-1395

14

Superowoce

Druri M.

Przemysł Spożywczy

|

2010

|

T. 64, nr 5

12-16

PL

Superowoce to termin marketingowy, użyty po raz pierwszy w przemyśle żywnościowym w 2005 r. - oznacza owoce wyróżniające się szczególną wartością odżywczą, właściwościami antyoksydacyjnymi i interesującym smakiem. W artykule podano charakterystyki jedenastu owoców z rankingu superowoców w 2008 r.: acai, borówki amerykańskiej, żurawiny, goji, czerwonych winogron, ciernioplątu, mango, mangustanu, noni, granatu i rokitnika.

EN

"Superfruits", a marketing term, first used in the food and beverage industry in 2005, refers to fruits which combine exceptional nutrient richness and antioxidant quality with appealing taste. Top eleven "superfruits" 2008 are characterized: acai, blueberry, cranberry, wolfberry, red grapes, guarana, mango, mangosteen, noni, pomergranate, sea buckthorn.

15

Microbial Properties, Nutritional Composition and Antioxidant Actiyity of Brassica napus subsp. naptis L. Bee Pollen Used in Human Nutrition

Máriássyová M., Kropková Z., Kačániová M., Fatrcová-Šramková K., Nóźková J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 1

45-54

EN

An aim of this work was to characterize microbial properties, a nutritional composition and an antioxidant activity of Brassica napus subsp. napus L. bee pollen sample, which can be possibly used in human nutrition. A piąte diluting method was applied for quantitative cfu (colony forming units) counts determination. The mean number of mesophilic aerobic sporulating microorganisms ranged 3.78-4.56 log cfu o g-1, the number of mesophilc anaerobes sporulating microorganisms ranged 2.54-4.63 log cfu o g-1, the number of coliforms bacteria 0-3.74 log cfu o g-1and the cells number of Escherichia coli 0-3.71 log cfu o g-1. The mean number of microscopic fungi ranged from 2.48 to 4.20 log cfu o g-1. The antioxidant activity of bee pollen ranged from l .25 to l .93 1/I0 (in case of the freeze-dried and frozen bee pollen, respectively). The highest total flavonoids content (128.33 mg o kg-1) was occurred in the frozen pollen. The highest value of the flavonoid kaempferol achieved in the dried bee pollen, whereas the freeze-dried form contains the most of other three flavonoids (ąuercetin, luteolin, apigenin). The sum of proteins (average 251.13 š 33.06 g o kg-1) decreased in the order: freeze-dried > dried > frozen bee pollen. The freeze-dried form of pollen was characterized with the highest value of the calcium concentration, and the frozen treatment with the Iowest content (2040 mg o kg-1 versus 1800 mg o kg-1). The zinc was presented in amount 36.97 š 4.15 mg o kg-1. The most of the zinc was contained in the freeze-dried pollen.

PL

Celem pracy była charakterystyka mikroflory, składników odżywczych i aktywności antyoksy-dacyjnej w pyłku pszczelim wyprodukowanym z Brassica napus subsp. napus L. Oznaczono wskaźnik cfu (jednostki tworzenia kolonii). Średnia liczebność mezofilowych aerobowych sporulujących mikroorganizmów wynosiła 3,78-4,56 log cfu o g-l. Liczebność mezofilowych anaerobowych sporulujących mikroorganizmów wynosiła 2.54-4.63 log cfu o g-1. Liczebność bakterii coli wynosiła 0-3,74 log cfu o g-1. Średnia liczebność grzybów wynosiła 2.48 do 4.20 log cfu o g-1. Aktywność antyoksydacyjna w pyłku pszczelim wynosiła 1,25-1,93 I/I0 (odpowiednio dla pyłku liofilizowanego oraz pyłku zamrażanego). Największa całkowita zawartość flawonoidów (128,33 mg o kg-1) występowała w pyłku zamrażanym. Największa zawartość flawonoidu kemferolu występowała w suszonym pyłku pszczelim, natomiast pyłek liofilizowany zawierał największe ilości pozostałych flawonoidów (kwercetyny, luteoliny, apigeniny). Sumaryczna zawartość białka (średnia 251,13 š 33,06 g o kg-1) zmniejszała się w kolejności: pyłek liofilizowany > suszony > zamrażany. Liofilizowana postać pyłku charakteryzowała się największą zawartością wapnia (2040 mg o kg-1), natomiast najmniejszą zawartość wapnia stwierdzono w pyłku zamrażanym (1800 mg o kg-1). Zawartość cynku w badanym pyłku wynosiła 36,97 š4,15 mg o kg-1. Najwięcej cynku znajdowało się pyłku liofilizowanym.

16

Effect of Differentiated Fertilization and Foliar Application of Iodine on Yielding and Antioxidant Properties in Radish (Raphanus sativus L.) Plants

Strzelecki P., Smoleń S., Rożek S., Sady W.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 9

1189-1196

EN

The aim of this research was an attempt to obtain radish plants enriched with iodine by means of foliar application and soil fertilization with two forms of iodine – KI and KIO3. The effect of iodine on radish yielding and its antioxidant characteristic was determined. It was demonstrated that the form of applied iodine and the way of its application had a meaningful effect on the quantity of biological yield and leaf mass. Although all plants accumulated greater amounts of iodine in comparison with the control, it was best manifested in case of foliar application, as well as combined foliar application and soil fertilization of radish with KI form as 34.17 and 29.30 mg I kg–1 f.m., respectively. Although, the effect of the form of applied iodine as well as the way of its application on antioxidant characteristics of radish was not revealed, the content of phenolic compounds turned out to be significantly higher than in case of foliar application combined with soil fertilization with both forms of iodine.

PL

Celem podjętych badań była próba uzyskania roślin rzodkiewki wzbogaconych w jod poprzez zastosowanie dokarmiania dolistnego oraz nawożenia doglebowego dwoma formami jodu - KI oraz KIO3. Określono również wpływ jodu na plonowanie rzodkiewki oraz jej właściwości antyoksydacyjne. Wykazano, że forma użytego jodu oraz sposób jego aplikacji miały statystycznie istotny wpływ na ilość plonu biologicznego i masę liści. Chociaż wszystkie rośliny akumulowały większe ilości jodu w porównaniu z kontrolą to jednak najbardziej uwidoczniło się to przy dolistnym dokarmianiu, jak również przy łącznym dokarmianiu dolistnym i nawożeniu doglebowym rzodkiewki formą KI odpowiednio 34,17 oraz 29,30 mgI kg -1 ś.m. Pomimo, iż nie wykazano statystycznie istotnego wpływu zarówno formy użytego jodu oraz sposobu aplikacji tego pierwiastka na właściwości antyoksydacyjne rzodkiewki, to zawartość sumy związków fenolowych okazała się istotnie większa w przypadku łącznego dokarmiania dolistnego jak i nawożenia doglebowego roślin rzodkiewki obiema formami jodu.