Budowa geologiczna podłoża miocenu w rejonie Kraków - Pilzno. Część 1. Prekambr i paleozoik (bez permu)

• Autorzy: Moryc W.

Warianty tytułu

EN

The geological structure of the Miocene substratum in the Kraków - Pilzno region. Part 1. Precambrian and Paleozoic (without Permian)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano budowę geologiczną podłoża miocenu obszaru położonego między Pilznem a Krakowem. Obszar ten jest zachodnim przedłużeniem poprzednio opracowanego rejonu badań. Z uwagi na szeroką tematykę stratygraficzną, opis budowy geologicznej przedstawiono w dwóch częściach. W prezentowanej obecnie I-szej części pracy opisano utwory prekambru i paleozoiku (bez permu), w części II-giej zostaną przedstawione osady mezozoiku (wraz z permem). Utwory prekambryjskie wykształcone są w dwóch różnych kompleksach skalnych. W strefie masywu górnośląskiego występują skały krystaliczne o znacznym stopniu metamorfizmu, mające bezpośredni związek z podłożem metamorficznym podłoża Karpat Zachodnich. Na obszarze masywu małopolskiego utwory prekambryjskie rozwinięte są jako słabo zmetamorfizowane utwory typu metaargilitowego. Tworzą one podłoże skonsolidowane, występujące na obszarze przedgórza Karpat. Utwory kambryjskie występujące na omawianym obszarze ograniczają się wyłącznie do masywu górnośląskiego. Na opracowanym obszarze masywu małopolskiego paleozoik rozpoczyna się osadami ordowiku i syluru, które nie są dotychczas znane z obszaru masywu górnośląskiego. Fakt ten zapewne należy wiązać ze strefą dyslokacyjną Lubliniec - Kraków - Rajbrot, rozdzielającą tektonicznie te dwa masywy, różniące się rozwojem w starszym paleozoiku. Różnice te zanikają już w młodszym paleozoiku i mezozoiku - o czym świadczy pełne podobieństwo osadów na obydwu obszarach tworzących te masywy. Są to typowe dla obszaru platformowego utwory dewonu, karbonu, osady permo-triasu, jury środkowej i górnej oraz kredy. Każdy z systemów geologicznych wykazuje odrębny układ strukturalny, wynikający z odmiennego rozwoju sedymentacyjnego i różnych procesów tektoniczno-denudacyjnych.

EN

The paper describes the geological structure of the substratum of Miocene in the area located between Pilzno and Kraków. The region conists the western extension of the research area described previously. Due to the broad stratigraphic themes the description of the geological structure is being presented in two parts. In the presented now first part the Precambrian and Paleozoic (without Permian) deposits have been described, the Mesozoic (including Permian) deposits will be depicted in the second part. The Precambrian formations developed in the two different rock complexes. Within the Silesian Massif zone crystalline rocks of the different metamorphism degree occur. They have direct association with the metamorphic basement of the West Carpathians. Crystalline rocks of the low metamorphism degree metaargillite type occur within the Małopolska Massif. They compose the consolidated basement occurring in the Carpathian foreland area. The Cambrian deposits occurring within the described region are limited exclusively to the Silesian Massif. Within the analyzed Małopolska Massif area Paleozoic begins with the Ordovician and Silurian strata unknown from the Silesian Massif. This fact is perhaps caused by the dislocation zone Lubliniec - Kraków - Rajbrot, which divides these two massifs characterized by the different development during Early Paleozoic. These differences vanished during Late Paleozoic and Mesozoic that is evidenced by the full resemblance of deposits in the areas composing these two massifs. The Devonian, Carboniferous, Permo-Triassic, Middle Jurassic, Upper Jurassic, and Cretaceous formations are typical for the platform area. Each geological system demonstrates distinct structural composition derived from the different sedimentary development as well as denudation and tectonic processes.

Słowa kluczowe

PL

prekambr; paleozoik; Kraków; Pilzno; budowa geologiczna; miocen

EN

geological structure; Miocene; Precambrian; Paleozoic

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 62, nr 5
• Strony: 197--216
• Opis fizyczny: Bibliogr. 92 poz., rys.

Twórcy

autor

Moryc W.

• PGNiG S.A. "Geonafta", Kraków

Bibliografia

• [1] Bednarczyk W., Korcjwo K., Łobanowski H., Teller L.: Stratygrafia utworów paleozoicznych z wiercenia Strożyska 5 (niecka miechowska). Acta Geol. Pol.. 18 (4), 677-689, 1968.
• [2] Bilan W., Golonka J., Zając R.: Wstępne wyniki badań glonów młodszego paleozoiku zapadliska przedkarpackiego. Kwart. Geol. 16 (4): 1049-1050. 1972.
• [3] Bojkowski K„ Bukowy S.: Strefy facjalne dolnego kartonu antyklinorium śląsko-krakowskiego. Acta Geol. Pol., 16 (2): 201-228, 1966.
• [4] Borucki J., Sałdan M.: Promieniotwórczość naturalna i wiek bezwzględny (K—Ar) skal krystalicznych z otworu Rzeszotary IG—2. Kwart. Geol., 9(1): 1-16, 1965.
• [5] Buła Z.: Problemy stratygrafii i wykształcenia osadów starszego paleozoiku pólnocno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przew. 65 Zjazdu Pol. Tow. Geol. w Sosnowcu. Pr. Nauk. U. Sl. 1431: 31-57, 1994.
• [6] Buła Z.: Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Pr. Państw. Inst. Geol.. 171: 5-89, 2000.
• [7] Buła Z.: Litologia i stratygrafia klastycznych utworówpermu dolnego i karbonu z otworu Tarnowa 1. Pr. Państw. Inst. Geol., 174: 61-66, 2001.
• [8] Buła Z., Jachowicz M: The Lower Paleozoic sediments in the Upper Silesian Błock. Geol. Quart., 40 (3): 299-336, 1996.
• [9] Buła Z., Żaba J.: Pozycja tektoniczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle prekambryjskiego i dolnopaleozoicznego podłoża. Przew. 76 Zjazdu Nauk. Pol. Tow. Geol. Rudy k. Rybnika, 14-16 września 2005 r.: 14-42, 2005.
• [10] Burchart J.: Wiek bezwzględny skal polskich (Katalog oznaczeń geochronologicznych). Rocz. Pol. Tow. Geol. 41 (1): 241 -255, 1971.
• [11] Burtan .1.: Wiercenie Rzeszotary 2 (komunikat wstępny). Kwart. Geol. 6 (2): 245-259. 1962.
• [12] Czarniccki S., Kwiatkowski S.: Utwory karbonu w Zapadlisku Przedkarpackim. Spraw. Komis. Oddz. PAN w Krakowie, styczeń-czerwiec, 1961: 217-222.
• [13] Czarniecki S., Kwiatkowski S.: Uwagi o rozmieszczeniu facji w dolnym kartonie zapadliska przedkarpackiego. Rocz. Pol. Tow. Geol., 33 (3): 273-279, 1963.
• [14] Dybowa-Jachowicz S., Filipiak P.: Dolnopermski zespół miospor w profilu otworu Tarnawa I. Pr. Państw. Inst. Geol. 174: 81-86, 2001.
• [15] Głowacki E.: Litologia i stratygrafia przewierconych warstw w otworze Dębica. Prz. Geol., 3: 95-100, 1965.
• [16] Głowacki E., Karnkowski P.: Porównanie górnego prekambru (ryfeju) przedgórza Karpat środkowych z serią zielonych łupków Dobrudży. Kwart. Geol., 7 (2): 187-195, 1963.
• [17J Głowacki E., Karnkowski P., Żak C: Prekambr i kambr w podłożu przedgórza Karpat środkowych i w Górach Świętokrzyskich. Rocz. Pol. Tow. Geol., 33 (1-3): 321-338, 1963.
• [18] Golonka J.: Mikrofacje górnej jury przedgórza Karpat. Biul. Inst. Geol., 310: 1.34, 1978.
• [19] Golonka J., Zając R.: Wstępne wyniki badań mikrofacjalnych młodszego paleozoiku w wierceniu Gumniska 1 koło Tarnowa. Kwart. Geol.. 16 (2): 497-498, 1972.
• [20] Gurjewicz K. J.: Zakl/uczenie o wozrastie otlożenii wskrytych skważinoj Gumniska 1. Teczka otworu Gumniska 1, Materiały niepublikowane, Arch. Geonafta Kraków, 1963.
• [21] Heflik W.: Utwory metamorficzne z podłoża brzeżnej części Karpat obszaru Cieszyn-Rzeszotary. Przew. 54 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Sosnowiec: 210-213, 1982.
• [22] Heflik W., Konior K.: Pochodzenie i wiek utworów metamorficznych obszaru Cieszyn—Rzeszotary. Nafta, 27 (7): 229-232, 1971.
• [23] Heflik W., Konior K.: Utwory metamorficzne w otworze Dobczyce 1. Kwart. Geol., 16 (3): 546-555, 1972.
• [24] Heflik W., Konior K.: Obecny stan rozpoznania podłoża krystalicznego w obszarze Cieszyn—Rzeszotary. Biul. Inst. Geol., 273: 195- 228, 1974.
• [25] Jachowicz M., Moryc W.: Platformowe utwory dolnego kambru z wierceń Rajbrot 1 i 2 na południe od Bochni. Przegl. Geol., 43 (11): 935-940, 1995.
• [26] Jawor E.: Wgłębna budowa geologiczna na wschód od Krakowa. Acta Geol. Pol., 20 (4): 709-769, 1970.
• [27] Jurkiewicz H.: Budowa geologiczna podłoża mezozoiku centralnej części niecki miechowskiej. Biul. Inst. Geol., 283: 5-100, 1975.
• [28] Jurkiewicz H., Żakowa H.: Rozwój litologiczno-paleogeograficzny dewonu i dolnego karbonu w Niecce Miechowskiej. Kwart. Geol., 16 (4): 817-850, 1972.
• [29] Karnkowski P.. Głowacki E.: O budowie geologicznej utworów podmioceńskich przedgórza Karpat środkowych. Kwart. Geol., 5 (2): 372-419, 1961.
• [30] Karnkowski P., Ołtuszyk S.: Atlas geologiczny przedgórza Karpat środkowych. Inst. Geol. Warszawa, 1968.
• [31] Kicuła J., Wieser T: Osady prekambru i lamprofiry w otworze wiertniczym Opatkowice 1. Rocz. Pol. Tow. Geol., 40 (1): 111-129, 1970.
• [32] Kicuła J., Żakowa H.: Paleozoik okolic Skalbmierza. Kwart. Geol., 10 (2): 263-281, 1966.
• [33] Kicuła J., Żakowa H.: Dewon i karbon w podłożu południowej części niecki miechowskiej. Rocz. Pol. Tow. Geol., 42 (2-3): 165-228, 1972.
• [34] Kiersnowski H.: Osady permo-triasu w basenie Liplas-Tarnawa. Prz. Państw. Inst. Geol., 174: 87-100, 2001.
• [35] Konior K.: Dewon dolny w profilach wierceń obszaru Bielsko-Andrychów. Acta Geol. Pol., 19 (1): 177-220, 1969.
• [36] Konior K.: Budowa geologiczna „ wypiętrzenia rzeszotarskiego " w świetle najnowszych danych wiertniczych i geofizycznych. Rocz. Pol. Tow. Geol., 44 (2-3): 321-375, 1974.
• [37] Korejwo K., Teller L.: Stratygrafia karbonu z wierceń Marszowice 1 i Koniusza I (niecka miechowska). Acta Geol. Pol., 18 (4): 691-706, 1968.
• [38] Kotas A.: Osady morskie karbonu górnego i ich przejście w utwory produktywne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (w: Karbon Górnośląskiego Zagłębia Węgłowego). Pr. Inst. Geol., 61: 279-328, 1972.
• [39] Kotas A.: Występowanie kambru w podłożu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przegl. Geol., 21: 1-37, 1973.
• [40] Kotas A.: Zarys budowy geologicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przew. 54 Zjazdu Pol. Tow. Geol. w Sosnowcu: 45-72, 1982.
• [41] Kowalczewski Z.: Grubookruchowe skały kambru na środkowym południu Polski (litostratygrajia, tektonika, paleogeografw). Pr. Państw. Inst. Geol., 131: 82 s., 1990.
• [42] Kowalski W. R.: Stratygraphy of the Upper Precambrian and lowesl Cambrian strata in southern Poland. Acta Geol. Pol., 33 (1-4): 183-217, 1983.
• [43] Kwiatkowski S., Moryc W., Tomczyk H.: Osady paleozoiczne wiercenia Zalesie 1 koło Szczucina. Kwart. Geol., 10 (2): 283-295, 1966.
• [44] Łydka K., Siedlecki S.: On Algonkian deposits in the environs of Cracow. Buli. Acad. Pol. Sc, Ser. Sc. Geol. Geogr., 11 (2): 75-81, 1963.
• [45] Łydka K., Siedlecki S., Tomczyk H.: On the Middle Ludlovian conglomerates in the Cracow region. Biul. Acad. Pol. Sc. Ser. Sc. Geol. Geogr. 11 (2): 93-99, 1963.
• [46] Matyja H., Tomaś A., Lipiec M., Turnau E.: Stratygrafia dewońsko-karbońskiej serii węglanowej w rejonie Rajbrotu i Tarnowy. Pr. Państw. Inst. Geol., 174: 33-60, 2001.
• [47] Moryc W.: Stratygrafia warstw w głębokim otworze Niwki 3 koło Dąbrowy Tarnowskiej. Zesz. Nauk. AGH, Geologia; 19: 87-106, 1974.
• [48] Moryc W.: Stratygrajia i rozwój facjalny dewonu i dolnego karbonu południowej części podłoża zapadliska przedkarpackiego. Dyskusja. Kwart. Geol., 31 (1-2): 357-364, 1987.
• [49] Moryc W.: Budowa geologiczna utworów podłoża miocenu w rejonie Sędziszów Młp.-Rzeszów i ich perspektywiczność. Nafta-Gaz 48 (9-10): 205-223, 1992.
• [50] Moryc W.: Budowa geologiczna podłoża miocenu w rejonie Pilzno-Dębica-Sędziszów Młp. Nafta-Gaz, 52 (12): 521-550, 1996.
• [51] Moryc W.: Dyskusja do artykułu pt.: Stratygrafia osadów karbońskich otworu wiertniczego Czudec 1. Acta Univ. Wratisl., 2051. Prace Geol Mineral., 67: 101-106, 1998.
• [52] Moryc W., Heflik W.: Metamorphic rocks in the basement of the Carpathians between Bielsko—Biała and Cracow. Geol. Quart., 42 (1): 1-14, 1998.
• [53] Moryc W., Jachowicz M.: Utwory prekambryjskie w rejonie Bochnia-Tarnów-Dębica. Przegl. Geol., 48 (7): 601-606, 2000.
• [54] Moryc W., Łydka K.: Sedimentation and tectonics of the Upper Proterozoic - Lower cambrian deposits of the southern Małopolska Massif (SE Poland). Geol. Quart., 44 (1): 47-58, 2000
• [55] Moryc W., Nehring-Lefeld M.: Ordovician between Pilzno and Busko in the Carpathian Foreland (Southern Poland). Geol. Quart., 41 (2): 139-150, 1997.
• [56] Moryc W., Połtowicz S., Janczy G., Jurka-Wantuch A., Ratajska E.: Opracowanie metod poszukiwawczych dla wyjaśnienia perspektywiczności podłoża; a - paleozoik przedgórza Karpat. Arch. Geonafta Kraków, 1981.
• [57] Narkiewicz M.: Devonian stratigraphy and depositional environments in proximity of the Sub-Carpathian Arch: Lachowice 7 we//, Southern Poland. Geol. Quart„ 40 (1): 65-88, 1996.
• [58] Narkiewicz M.: Litostratygrafia, środowiska sedymentacji i zarys diagenezy węglanów dewonu i karbonu w rejonie Rajbrotu i Tarnawy (wyniesienie podkarpackie). Pr. Państw. Inst. Geol., 174: 9-32, 2001.
• [59] Obuchowicz Z.: Budowa geologiczna przedgórza Karpat środkowych. Pr. Inst. Geol., 30: 321-354, 1963
• [60] Olewicz Z. R.: Baseny sedymentacyjne i strukturalne ziem Polski. Prace Inst. Naft., 43: I -44, 1959.
• [61] Pelczar A., Wieser T.: Budowa metamorfiku wykrytego otworem wiertniczym w Rzeszotarach. Kwart. Geol., 6 (2): 444-445, 1962.
• [62] Pożaryski W., Grocholski A., Tomczyk H., Karnkowski P., Moryc W.: Mapa tektoniczna Polski w epoce waryscyjskiej. Przegl. Geol., 40 (II): 643-651, 1992.
• [63] Pożaryski W., Vidal G., Brochwicz-Lewiński W.: Nowe dane o dolnym kambrze południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Przew. 53 Zjazdu PTG, Kielce: 27-34, 1981.
• [64] Prus—Oramus A.: Mikrofauna utworów dolnokarbońskich z kilku profilów obszaru zapadliska przedkarpackiego. Spraw. / Poś. Nauk. Inst. Geol., Kwart. Geol., 17 (3): 650-651, 1973.
• [65] Różycki S. Z.: Górny dogger i dolny malm Jurv Krakowsko-Częstochowskiej. Pr. Inst. Geol., 17: 412 s., 1953.
• [66] Samsonowicz J.: On the Upper Pre-Cambrian (Riphey) of Poland. Buli. Acad. Poi. Sc, III, 9: 509-511, 1955.
• [67] Stemulak J., Jawor E.: Wgłębna budowa geologiczna przedgórza Karpat w obszarze na zachód od Dunajca i Wisły. Kwart. Geol. 7 (2): 169-184, 1963.
• [68] Slączka A.: Nowe dane o budowie podłoża Karpat na południe od Wadowic. Rocz. Poi. Tow. Geol., 46 (3): 337-350, 1976.
• [69] Ślączka A.: Profil utworów kambru w otworach położonych na południowy wschód od Goczałkowic. Przew. 54 Zjazdu Pol. Tow. Geol. w Sosnowcu: 201-205, 1982.
• [70] Tomaś A.: Mikrofauna utworów węglanowych dewonu i karbonu dolnego w otworze wiertniczym Grobla 28. Kwart. Geol., 19 (4): 965-966, 1975.
• [71] Tomaś A.: Poziomy otwornicowe karbonu dolnego w zapadlisku przedkarpackim. Przegl. Geol., 49 (8): 676-683, 2001.
• [72] Tomaś A., Lipiec M.: Analiza biostratvgrajiczna na podstawie otwornic. W: Matyja H. (red.) i in. 2001. Pr. Państw. Inst. Geol., 174: 41-44, 2001.
• [73] Tomczyk H.: Ordowik i sylur w podłożu zapadliska przedkarpackiego. Rocz. Pol. Tow. Geol. 33 (1-3): 289-320, 1963.
• [74] Tomczyk H.: Sylur. Przedgórze Karpat (w: Budowa geologiczna Polski. T. IV. Stratygrafia, cz. I. Prekambr i paleozoik). Wyd. Geol. Warszawa, 1968.
• [75] Tomczykowa E., Tomczyk H.: Starszy paleozoik z otworu Daromin IG-I — Potwierdzenie budowy terranowej bloku łysogórskiego i małopolskiego (Góry Świętokrzyskie). Biul. Państw. Inst. Geol., 393: 167-203, 2000.
• [76] Trzepierczyńska A.: Biostratygrafia utworów klastycznych karbonu w otworze Tarnowa I na podstawie miospor. Pr. Państw. Inst. Geol., 174: 67-80, 2001.
• [77] Turnau E.: Analiza biostratygraficzna na podstawie miospor. W: Matyja (red.) i in. 2001. Pr. Państw. Inst. Geol., I 74: 44-46. 2001.
• [78] Turnau-Morawska M.: Zlepieniec dewoński z wiercenia w Łapczycy. Przegl. Geol. 4: 185-186, 1957.
• [79] Wdowiarz J.: Zarys wgłębnej tektoniki strefy na południowy wschód od Gór Świętokrzyskich. IG, Biul. Do użytku służb., 66 s., 1954.
• [80] Zając R.. Formy strukturalne dewonu i karbonu dolnego zapadliska przedkarpackiego między Krakowem a Rzeszowem. Kwart. Geol., 14 (4): 912-913, 1970.
• [81] Zając R.: Nowe dane o utworach dewonu i karbonu w rejonie Grobli. Kwart. Geol., 19 (4): 964-965, 1975.
• [82] Zając R.: Korelacja utworów dewonu i karbonu dolnego podłoża środkowej części zapadliska przedkarpackiego. Biul. Inst. Geol., 331: 39-56, 1981.
• [83] Zając R.: Stratygrafia i rozwój facjalny dewonu i dolnego karbonu południowej części podłoża zapadliska przedkarpackiego. Kwart. Geol., 28 (2): 291-316, 1984.
• [84 Zając R.: The pre-Permian basement of the Carpathian Foredeep between Kraków and Rzeszów. Proc. Rep. XIII Congress of Carpatho-Balkan Ass. pt. 1: 76-78, 1985.
• [85] Zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej. Instr. Met. Bad. Geol. K. Birkenmajer (red.). 33: 64 s., 1975.
• [86] Zawjałowa E. A.: Materiały z opracowania otwornic z karbonu otworu Gumniska 1. Arch. Geonafta Kraków, 1967.
• [87] Żaba J.: Uskoki przesuwcze strefy krawędziowej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Przegl. Geol., 43 (10): 838-842, 1995.
• [88] Żaba J.: Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 166: 162 s., 1999.
• [89] Żakowa H.: Nowe dane o dolnym karbonie w podłożu przedgórza Karpat. Rocz. Poi. Tow. Geol., 33 (3): 281-288, 1963.
• [90] Żakowa H.: Karbon dolny -przedgórze Karpat. W: Budowa geologiczna Polski, T. I. cz. I. Inst. Geol. Warszawa, 1968.
• [91] Żakowa H.: Rozwój i stratygrafia karbonu Gór Świętokrzyskich. Przew. 53 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Kielce, 6-8 września 198 1: 89-100, 1981.
• [92] Żakowa H., Jachowicz A.: Dolnokarbońska facja kulmowa w podłożu zapadliska przedkarpackiego. Kwart. Geol.,7 (2): 197-213, 196