Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Załęczański Park Krajobrazowy. Georóżnorodność

Gara Krzysztof, Szynkiewicz Adam

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 2

69--82

PL

Załęczański Park Krajobrazowy powołano 5 stycznia 1978 r., jako jeden z pierwszych parków krajobrazowych w kraju. Powierzchnia Parku wynosi 14.485 ha, a jego strefy ochronnej 12.328 ha. Poza niewielką częścią leżącą w woj. śląskim, niemal cały jego obszar położony jest w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego, w gminach Pątnów, Wierzchlas i Działoszyn. Załęczański Park Krajobrazowy obejmuje północno-wschodni fragment Wyżyny Wieluńskiej będącej częścią Jury Polskiej, zamykając od północy system jurajskich parków krajobrazowych. Powstał, aby chronić niepowtarzalny krajobraz jurajskich wapiennych ostańców z wijącą się wśród nich urokliwą Wartą. Obok piękna krajobrazu Załęczański Park Krajobrazowy cechuje niezwykle ciekawa geologia. Z węglanowym podłożem wiąże się występowanie licznych i różnorodnych zjawisk krasowych. Szczególnie cenny i bogaty jesy tu kras kopalny.

2

Stop 1. Skrzydlna quarry – olistostrome-bearing succession of the Menilite Beds (Eocene-Oligocene)

Wendorff Marek, Starzec Krzysztof, Siemińska Aneta

Geotourism / Geoturystyka

|

2023

|

nr 3-4 (74-75)

18--28

3

A new method of balanced edge detection based on curvature for gravity data

Dandan Jiang, Qi Zhang, Hairong Zhang

Acta Geophysica

|

2023

|

Vol. 71, no. 4

1705--1715

EN

The edge detection method can be used to delineate the position of the structural boundary of the geological body, and it occupies an important position in the processing of gravity data. The shortcomings of traditional edge detection methods are that the output boundary is divergent, the Strength and weak anomalies cannot be balanced, or false boundaries appear in the recognition results. There is a close connection between gravity anomaly and its curvatures and subsurface geological formations. Thus they can be used to describe the geometry of subsurface formations. In this paper, a new method of balanced edge detection based on curvature is proposed by combining the fusion formula of average curvature, vertical curvature, and the degree of curvature. Model tests show that the method proposed in this paper has obvious advantages compared with the recognition effects of several traditional curvature and equalization filtering methods. The edge detection results of the proposed method have good convergence. When both positive and negative anomalies exist, this method is less affected and has anti-noise capabilities. Applying the method to real field data, the results show that the identified geological body structural boundaries are clearer and more accurate, and can be applied to more complex geological environments.

4

Activity of 222Rn in tap water in Kielce county

Metryka-Telka Monika, Styś-Maniara Marta, Dołhańczuk-Śródka Agnieszka

Structure and Environment

|

2022

|

Vol. 14, no. 2

55--62

EN

Radon is known as a radioactive element that dissolves easily in water. It is worth mentioning that it is available in all possible reservoirs. Its concentration cannot be measured directly but only from the emitted radiation. Investigations of 222Rn activity in water in the Kielce district were subjected to three selected water intakes: Bolechowice, Kołomań and Wola Kopcowa. This type of research was conducted for the first time in the discussed area. The results were analyzed in detail in terms of acceptable concentrations. Next, it was determined whether the geological location of the intakes in question may have an impact on the amount of radon present in water from the water supply network.

PL

Radon znany jest jako pierwiastek promieniotwórczy, który łatwo rozpuszcza się w wodzie. Warto zaznaczyć, że dostępny jest we wszystkich możliwych zbiornikach. Jego stężenia nie da się zmierzyć bezpośrednio, a jedynie na podstawie emitowanego promieniowania. Badaniom aktywności 222Rn w wodzie w powiecie kieleckim zostały poddane trzy wybrane ujęcia wód wodociągowych: Bolechowice, Kołomań oraz Wola Kopcowa. Tego typu badania prowadzone są po raz pierwszy na omawianym terenie. Wyniki zostały poddane szczegółowej analizie, m.in. pod kątem dopuszczalnych stężeń. Następnie ustalono, czy położenie geologiczne omawianych ujęć może mieć wpływ na ilość pojawiającego się w wodach sieci wodociągowych radonu.

5

Teledetekcyjne możliwości rozpoznania miejsc dogodnych do forsowania koryt dużych rzek nizinnych przez ciężkie pojazdy

Ostrowski Piotr

Journal of KONBiN

|

2022

|

Vol. 52, iss. 3

107--121

PL

Występujące w korytach niektórych rzek odporne na erozję kulminacje stropu podłoża aluwiów pełnić mogą w sprzyjających warunkach hydrologicznych funkcję „mostów geologicznych”, stanowiących miejsca dogodne do forsowania przez ciężkie pojazdy. W artykule omówiono możliwości teledetekcyjnej identyfikacji takich miejsc na podstawie wspólnej analizy zdjęć lotniczych, wysokorozdzielczych zdjęć satelitarnych oraz Numerycznych Modeli Terenu na podstawie lotniczego skaningu laserowego (ALS). Efektem prowadzonych prac była identyfikacja w dnach dolin dużych rzek nizinnych form rzeźby związanych z możliwością forsowania koryta przez ciężkie pojazdy. Pozwoliło to na sformułowanie ogólnych założeń SYSTEMU WYZNACZANIA STREF DOGODNYCH DLA PRZEPRAW Z WYKORZYSTANIEM PLATFORM POWIETRZNYCH.

EN

The erosion-resistant culminations of the alluvial subsoil occurring in the riverbeds of some rivers may play the role of "geological bridges" under favorable hydrological conditions, constituting places convenient for forcing by heavy vehicles. The article discusses the possibility of remote-sensing identification of such places based on a common analysis of aerial images, high-resolution satellite images and Digital Terrain Models based on Airborne Laser Scanning. The result of the work was the identification of relief forms in the valley bottoms of large lowland indicating the available locations for heavy vehicles forcing the bed. This allowed for the formulation of general assumptions of the SYSTEM OF DESIGNING ZONES CONVENIENT FOR CROSSROADS USING AIR PLATFORMS.

6

Budowa geologiczna dolin rzek na niżu polskim i jej związek z warunkami forsowania koryt

Falkowski Tomasz

Journal of KONBiN

|

2022

|

Vol. 52, iss. 3

175--185

PL

Istotnym czynnikiem zapewnienia swobody manewrowej wojsk lądowych na obszarach nizinnych jest umiejętność pokonywania przeszkód wodnych, w tym szczególnie koryt rzecznych. Złożona geneza (poligeneza) odcinków dolin rzecznych na Niżu Polskim jest przyczyną ogromnego zróżnicowania budowy geologicznej ich odcinków. Poligeneza warunkuje także specyfikę przebiegu ewolucji systemu rzecznego, której motorem są zmiany klimatu i rosnący wpływ człowieka na warunki hydrologiczne zlewni. Ponieważ poszczególne genetyczne odcinki różnią się charakterem przebiegających w ich obrębie procesów, to także ich specyfika zapisana jest w rzeźbie dna doliny i w zróżnicowaniu występujących na jej powierzchni gruntów. Wybór odpowiednich miejsc do przepraw, czy forsowania koryt rzecznych może opierać się na identyfikacji określonego zestawu cech powierzchni terenu, którą prowadzić można metodami teledetekcji lotniczej, czy satelitarnej.

EN

An important factor in ensuring the maneuvering freedom of land forces in lowland areas is the ability to overcome water obstacles, especially riverbeds. The complex genesis (polygenesis) of the river valley sections in the Polish Lowlands is the reason for the great diversity of their geological structure. Polygenesis also determines the specificity of the course of the evolution of the river system, which is driven by climate change and the growing human influence on the hydrological conditions of the catchment area. Since individual genetic sections differ like the processes within them, their specificity is also written in the relief of the valley bottom and the diversity of the land on its surface. The selection of appropriate places for crossing or forcing river beds may be based on identifying a specific set of land surface features, which can be carried out using aerial or satellite remote sensing methods.

7

Influence of the geology of coal deposits on their extraction and urbanistic development: a case study of Petřvald (Czech part of the Upper Silesian Basin)

Sivek Martin, Jirásek Jakub

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 2

21--40

EN

Petřvald is a typical mining town in the Czech part of the Upper Silesian Basin. Since the Petřvald sub-basin is limited by significant tectonic structures, its development was to a great extent independent from other areas of the basin and can serve as an example of the influence of the geological structure on the development of mining and residential communities. In the first phase of mining development (ca 1830 to 1844) first claims begin to occur in the area. Thick coal seams were available in shallow depths. Due to missing railway connection, the demand for coal was not very large and the village economy was focused on agriculture. In the second phase (1844 to 1871), the first underground mines start to operate in the area. They were situated in favorable areas with thin overburden. Also, the connection to the railway improved the sale opportunities and a significant share of the local population worked in the mines. The third phase of mining (1871 to 1963) brought still increasing demand for coal, which resulted in establishing new coal mines in geologically less favorable areas (thicker overburden, water-bearing horizons). From the 1930s to the end of the 1950s the extraction peaked, which coincided with the urbanistic and cultural climax. New housing was provided for miners and their families by the companies. The final stage of mining development (1963 to 1998) is connected with the steady decline of production and phase-out of mining. The reason was a lack of economically recoverable coal reserves connected to unfavorable geological conditions. We conclude that the results of studies concerning specific geological parameters of coal deposits can be used for more detailed analyses regarding the development of urbanism, or to explain its causes.

PL

Petřvald jest typowym miastem górniczym w czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Ponieważ subzagłębie Petřvald jest ograniczone znacznymi strukturami tektonicznymi, jego rozwój był w dużej mierze niezależny od innych obszarów subzagłębia i może służyć jako przykład wpływu struktury geologicznej na rozwój wspólnot górniczych i mieszkalnych. W pierwszej fazie rozwoju górnictwa (ok. 1830–1844) w okolicy zaczynają pojawiać się pierwsze roszczenia. Grube pokłady węgla były dostępne na płytkich głębokościach. Z powodu braku połączenia kolejowego zapotrzebowanie na węgiel nie było bardzo duże, a gospodarka wsi koncentrowała się na rolnictwie. W drugiej fazie (1844–1871) pierwsze podziemne kopalnie zaczęły działać na tym obszarze. Umieszczono je w sprzyjających obszarach z cienkim nadkładem. Połączenie z koleją poprawiło także możliwości sprzedaży i warunki życia znacznej części miejscowej ludności pracującej w kopalniach. Trzecia faza wydobycia (1871–1961) przyniosła wciąż rosnące zapotrzebowanie na węgiel, co zaowocowało utworzeniem nowych kopalń węgla na obszarach mniej korzystnych geologicznie (grubszy nadkład, poziomy wodonośne). Od lat trzydziestych do końca lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku wydobycie osiągnęło szczyt, co zbiegło się w czasie z punktem kulminacyjnym urbanistyki i kultury. Firmy zapewniły nowe mieszkania dla górników i ich rodzin. Ostatni etap rozwoju górnictwa (1961–1998) związany jest ze stałym spadkiem produkcji i likwidacją wydobycia. Przyczyną był brak ekonomicznie wydobywalnych zasobów węgla związanych z niekorzystnymi warunkami geologicznymi. Stwierdzamy, że wyniki badań dotyczące konkretnych parametrów geologicznych złóż węgla można wykorzystać do bardziej szczegółowych analiz dotyczących rozwoju urbanistyki.

8

Stratigraphic position and sedimentary environment of Late Pleistocene deposits along the cliffed coast of the middle part of the Polish Baltic coast

Krzyszkowski D., Koszka-Maroń D.

Geological Quarterly

|

2018

|

Vol. 62, No. 1

48--68

EN

The study was carried out in the wall of a cliff that formed as a result of erosional cutting in the western foreland of a moraine landform from the Pomeranian and Gardno phases (Upper Plenivistulian, Rowy-Ustka clifs; northern Poland). Individual lithostratigraphic units have been documented: glaciofluvial delta deposlts, Poddąbie Till, lacustrine-glacial Wytowno Formation (consisting of three facies: deltaic, lower diamicton, and upper diamicton), lacustrine deposits of the Orzechowo Formation with a thick peat layer, and aeolian series at the cliff crest. The Wytowno Formation deposits include the following lithologies: medium-grained sands, fine-grained sands, muddy sands, muds, silty clays, clays, varved clays, fine-grained multi-fraction deposits, and tills (Dębina Till). Very high inclination of the strata is the result of glaciodynamic deformation. The deposits were accumulated in a proglacial lake. They are characterized by mud and clay as well as sand and sand-muddy lithofacies. The vastness of the water body is evidenced by a considerable size of the delta, and by massive structures of the clay layers.

9

Solid rocks on the nearshore seabed : the distribution and potential impact on coastal processes in the Kołobrzeg region, the Southern Baltic

Rudowski S., Sitkiewicz P., Wróblewski R., Makurat K.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2017

|

Vol. 46, No. 1

62--73

EN

The Southern Baltic seabed is mainly composed of marine sediments situated on glacial and fluvioglacial deposits. In the Kołobrzeg region, however, solid rocks are located at the shallow subbottom. In order to determine the exact distribution of the rocks, some analyses of sonar images, underwater photos, sediment samples, seismoacoustic profiles and bathymetric data have been performed. The outcrops of Jurassic sandstones and mudstones have been documented. The geological structure of the area is presented, while the fact that the present seafloor relief is determined by the shallow uneven top surface of the Jurassic rocks is emphasized. The seabed has been classified as rock platform-constrained. The seafloor is a sediment-poor abrasion platform, within which marine sandy sediments are transported, mainly toward offshore, on the firm, stiff or hard surface of glacial deposits and Jurassic solid rocks. This results in a lack of material for the reconstruction of the beach after storms. Many of the commonly used methods for studying the condition and changes of the coast cannot be used in this type of terrain due to the presence of a thin and discontinuous dynamic layer lying on the erosion-resistant rocks of the geomorphologically complex seafloor.

10

Determination of the influence of building mass on landslide formation using unmanned aerial systems

Sanecki J., Klewski A., Zygmunt M., Stępień G.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

nr IV/2

1619--1631

EN

Following the torrential rain and floods that occurred between 1997 and 2010, there has been an emergence of new and previously activated processes related to soil and rock landslides in the Polish Carpathians. In light of the damage incurred by landslides, there is a problem with the thorough diagnosis of the nature of phenomena and thus the development of methods to prevent landslides in the future. This article discusses the problem of surveying landslide areas. It highlights the possibility of using photogrammetric methods for digital imaging, as well as determines the dimensions when estimating the mass of buildings within the area of a landslide, with particular emphasis on the use of an unmanned aerial system (UAS). The described method for obtaining processing images involves a non-metric camera mounted on a UAS. The designed projections centre on individual images and elements of angular orientation and the camera interior. This enables the creation and texturing of a triangulated irregular network (TIN) model. The final result in this work is a digital surface model (DSM) and an orthophotomap. It was found that characteristic land types have been occurring in the landslide substrate with key parameters determining their properties. This enabled the determination of a resistance ground border and provided an opportunity to examine whether a building of known mass may be the main cause of a landslide.

11

Trójwymiarowy model złoża węgla kamiennego z zastosowaniem środowiska CAD na przykładzie SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Probierz K., Marcisz M., Ignacok D.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 3

84--85

PL

Przedstawiono możliwości trójwymiarowego modelowania wielopokładowego złoża węgla kamiennego z zastosowaniem programu AutoCAD firmy Autodesk. Obiekt badań stanowiło nowo rozpoznawane złoże węgla kamiennego zlokalizowane w SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, dla którego nie opracowano jeszcze jego szczegółowego modelu przestrzennego. Modelowanie oparto na danych z 24 otworów badawczych powierzchniowych zlokalizowanych w obszarze badań i jego sąsiedztwie. Końcowa forma modelu złoża uwzględnia powierzchnie 36 spągów pokładów węgla, nie uwzględniono natomiast ich miąższości jak również rodzaju skał towarzyszących.

EN

The paper presents the possibilities of three–dimensional modeling of a multi–seam coal deposit using the Autodesk Auto-CAD software. The subject of the study was constituted by the newly explored hard coal deposit located in the SW part of the Upper Silesian Coal Basin (Poland) where no detailed dimensional model of the deposit has yet been developed. The modeling was based on data collected from 24 surface exploratory boreholes located in the area of the study and in its vicinity. The final form of the model gives consideration to 36 coal seam floors, while their thickness as well as the type of adjacent rocks have not been incorporated.

12

Określanie przyczyn powstawania osuwisk w polskich Karpatach fliszowych w oparciu o obrazy lotnicze z BSL

Zygmunt M., Sanecki J., Klewski A.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 4/II

413--422

PL

W artykule przedstawiono problematykę pomiarów geodezyjnych na terenach osuwiskowych w polskich Karpatach fliszowych. Wykorzystano metody fotogrametrii bliskiego zasięgu do cyfrowego obrazowania oraz określania wymiarów obszaru osuwiskowego za pomocą Bezzałogowych Systemów Latających (BSL). Badania wykonano na osuwisku położonym w miejscowości Węgierka, w gminie Roźwienica, w powiecie jarosławskim oraz na osuwisku położonym w miejscowości Rogi-Folwark w powiecie krośnieńskim. Wyznaczono środki rzutów poszczególnych zdjęć oraz elementy kątowej i wewnętrznej orientacji kamery. Umożliwiło to utworzenie modelu wysokościowego (TIN) osuwisk. Finalnym efektem było otrzymanie Numerycznego Modelu Pokrycia Terenu (NMPT) osuwiska z miejscowości Węgierka i ortofotomapy. Numeryczny Model Pokrycia Terenu osuwiska z oczkiem siatki 0,10 m pozwolił precyzyjnie określić położenie i wymiary budynków na obszarze osuwiska z miejscowości Węgierka. Nalot z kamerą wychyloną o 80° na osuwisku w miejscowości Rogi-Folwark ukazał ponadto miejsca o niskiej wartości kohezji i kąta tarcia wewnętrznego gruntu. Te obszary są najbardziej narażone na powstawanie w przyszłości dalszych ruchów masowych, powstawanie pęknięć i przesunięcia mas ziemnych. Obliczono dla nich Wskaźnik Bezpieczeństwa FS. Pozwolił on ustalić, w której części osuwiska prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnych ruchów masowych ziemi w przyszłości jest większe. Współczynnik bezpieczeństwa oszacowany dla obszarów o niskiej wartości spójności gruntów wyniósł 2,52, a o niskiej wartości kąta tarcia wewnętrznego 6,83. Najbardziej niebezpieczne są strome skarpy dodatkowo podcinane przez potoki - dolna aktywna część osuwiska o współczynniku 2,52. Bezpieczniejsze są środkowe części stoku, które są łagodnie nachylone - górna część osuwiska, Współczynnik bezpieczeństwa tej części wynosi 6,83.

EN

The aticle present the problem of surveying on landslide areas in Polish flysch carpathians. We used close photogrammetry methods to digital imaging and determining area lanndslide dimensions using Unmanned Aerial Systems (UAS). Research were done on landslide located in Węgierka village, in Roźwienica commune, in Jarosław district and on landslide located in RogiFolwark village in Krosno district. Described the method of processing images obtained measuring non-metric camera mounted on UAS. Designed projections centres of individual images and elements of angular orientation and interior camera. This enabled the creation and texturing of Triangular Irregular Network (TIN) models of landslides. The final result was to receive the Digital Surface Model (DSM) and ortophotomap landslide from Węgierka village. Digital Surface Model (DSM) landslide with eyelt mesh 0.10 m with big precision defined localisation and dimensions buildings on landslide from Węgierka village. Flight mission with inclined camera (80°) showed places with low cohesion and angle of internal friction value on landslide from Rogi-Folwark village. This places are the most exposed for further mass movements, fissure formation and ground displacements. For this areas Factor of Safety (FS) was calculated. It allowed to check in which area of landslide probability of new mass movements in the future is bigger.

13

Wpływ geologii terenu na zawartość radonu w wodzie

Kruszelnicka I., Ginter-Kramarczyk D., Kiersnowska Z.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 6 (50)

29--35

PL

Znaczącym składnikiem negatywnie wpływającym na zdrowie ludzi w budynkach mieszkalnych, w miejscach pracy czy w wodzie pitnej jest narażenie radiacyjne spowodowane ekspozycją na naturalne izotopy promieniotwórcze poprzez krótkożyciowe produkty rozpadu radonu. Zgodnie z raportem Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki za rok 2015, ocenia się, że w Polsce narażenie od naturalnych źródeł promieniowania wynosi 73,6% całkowitego narażenia, z czego aż połowa stanowi dawkę pochodzącą od radonu i produktów jego rozpadu. Czyli, z rocznej średniej dawki efektywnej, stanowiącej 3,31 mSv, aż 1,2 mSv pochodzi od radonu. W artykule omówiono wpływ czynników geologicznych na ilość powstającego gazu radonowego w wybranych regionach Polski, metody pomiarowe radonu i monitoring jakości wody do spożycia.

EN

A significant component of the negative impact on human health in residential buildings, in lile workplace or in I he drinking water is the risk of radiation caused by exposure in natural radioactive isotopes by the shortlived decay product of 'radon. According to the report, the President of I he National Atomic Energy Agency for the year 2015 in Poland it is estimated that exposure to natural sources constitutes 73.6% of the total radiation exposure, from which half is coming from radon and radon decay products. That is, with the annual average dose effective such as 3.31 mSv to 1.2 mSv is coming from radon. The article discusses the effect of geological factors on the amount of produced radon gas formed in selected regions Polish, radon measurement methods and monitoring the quality of water for human consumption.

14

Wpływ lokalnej, przypowierzchniowej budowy geologicznej na deformacje powierzchni terenu w warunkach podziemnej eksploatacji górniczej

Niedojadło Z., Piwowarski W., Mościcki W., Sopata P., Stoch T., Bania G., Ćwiklik M.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 1

18--26

PL

W publikacji przedstawiono przypadek znaczącej deformacji terenu wywołanej podziemną eksploatacją górniczą, który nie znajduje wytłumaczenia w standardowym modelu zachowania się górotworu. Przyczynę powstania tak silnie destrukcyjnych deformacji należy upatrywać w występującej lokalnie specyficznej budowie geologicznej. Deformacje stwierdzone zostały pomiarami geodezyjnymi prowadzonymi na fragmencie sieci obserwacyjnej zlokalizowanej nad polem górniczym. Powiązanie powstałych na powierzchni terenu deformacji z budową geologiczną możliwe było dopiero po przeprowadzeniu szczegółowych badań geofizycznych. Wyniki zarówno pomiarów geodezyjnych, jak i geofizycznych zostały zaprezentowane i opisane w artykule.

EN

This publication presents the case of land deformations with a strong, destructive impact which cannot be explained based on standard, model behaviour of the rock mass, and the land surface under the conditions of the impact of the underground mining exploitation. The reason for this type of deformation in the case described should be sought in a special geological structure which occurs locally. The deformations were found with the use of geodetic surveys, conducted in the section of the observation network located over the mining field. It was possible to connect the deformations on the land surface with the geological structure only after the detailed geophysical research had been conducted. The results of both the geodetic and geophysical measurements are presented and described in this publication.

15

Wykorzystanie fotogrametrii cyfrowej w geologii i górnictwie

Sołowczuk M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 3

14--19

PL

Artykuł omawia wykorzystanie technologii fotogrametrii cyfrowej do tworzenia modeli przestrzennych mających zastosowanie w geologii i górnictwie. W artykule przedstawione zostały podstawowe informacje dotyczące cyklu technologicznego: od procesu gromadzenia danych, poprzez ich przetwarzanie, do wygenerowania modelu powierzchni. Zaprezentowane zostały również przykłady wykorzystania ww. technologii w górnictwie odkrywkowym oraz w geologii.

EN

The article discusses the use of digital photogrammetry to create spatial models applicable in geology and mining. The article presents basic information on the technology cycle, from data collection, through processing, to generate a surface model. There were also presented examples of the mentioned above technology in surface mining and geology.

16

The Baklia Fault Zone – a regional strike-slip zone splitting Prins Karls Foreland (Svalbard

Ziemniak G., Czerny J., Manecki M., Kośmińska K.

Geology, Geophysics and Environment

|

2016

|

Vol. 42, no. 1

142--143

EN

Prins Karls Foreland (PKF) is a westernmost island of Svalbard Archipelago belonging to the Southwestern Basement Province. The island consists of low-metamorphic facies probably Neoproterozoic metasediments, divided into two, northern and southern parts. Both parts are characterized by similar geological structures but different stratigraphy. New discoveries presented here result from joint, Norwegian Polar Institute and AGH UST Krakow expeditions in 2013 and 2014. Thorough characteristics of the location and character of a strike-slip fault splitting PKF (the Baklia Fault Zone) is presented here for the first time. To date, one succession has been distinguished in the lithostratigraphy of PKF’s basement. The northern part of the island consists of two groups: the Scotiafjellet Group and Grampianfjella Group (Dallmann et al. 2015). They comprise low-metamorphic metasediments (chlorite zone of greenschist facies), mostly slates, metapsamites and carbonates. Stratigraphic units of the southern part represent slightly higher, biotite metamorphic zone, and have been considered to be conformably underlying Scotiafjellet Group. The uppermost Peachflya Group and Geikiebreen Group (mostly phyllites with metavolcanics and carbonates) are in thrust contact with underlying Ferrierpiggen Group, comprising schistose diamictites. The Ferrierpiggen Group is a tectonic unit stratigraphically discontinuous at top and bottom. Isolated klippe of the Ferrierpiggen Group separated from Scotiafjellet Group by tectonic boundary is present in the northern part of PKF (Harland et al. 1979, 1993). These complexes have undergone the Caledonian metamorphism followed by D 1 deformation producing SE directed folding and thrusts. D 2 deformation was coaxial, but not coplanar with D 1. D 2 deformation occurred probably in Mid-Cenozoic and resulted in refolding and thrusting, followed by formation of a dextral shear zone along Scotiadalen (Morris 1989). D 3 deformation is connected with transtensional formation of the Forlandsundet Graben along NNW-SSE faults finishing the West Spitsbergen Orogeny (WSO) (Manby 1986). Distinct difference in the stratigraphy of southern and northern parts of PKF is apparent. The presence of the fault dividing the island was indicated before (Hjelle et al. 1979), but no single fault has been recognized during detailed mapping later on (Harland et al. 1979, Morris 1982, Manby 1986, Morris 1989). Mapping and structural measurements conducted by the authors in the area of Selvågen led to the discovery of the major fault zone (the Baklia Fault Zone – BFZ) dividing PKF into two terrains. The BKF have N-S trend from Haukebukta in the west coast, through the slopes of Alasdairhornet (where it trapped few hundred meters long slab of the Ferrierpiggen Group rocks), to the southern Scotiadalen. Approaching Selvågen, the fault zone bends slightly to the NNE-SSW. The zone is filled with breccias and mixture of different lithologies with slabs of rocks derived from both limbs of the fault zone. The width of the zone measures approximately 100–250 meters. To the east, it is accompanied by at least three narrow subparallel faults. The age of the BFZ is unknown. A brittle character of deformation may suggest that it is Cenozoic in age. En échelon normal faults with a drop to the north, which associate BFZ may be considered as a Riedel shears R 1 formed at the beginning of a strike-slip movement. Structural measurements on slickensides as kinematic indicators revealed that normal faulting was associated with both, dextral and sinistral shear (not simultaneous). A main movement connected with dextral shearing occurred probably earlier, during late stages of the early Cenozoic crustal shortening. The extended width of the fault zone and the presence of a mixture of rock material from both terranes suggest the significant lateral displacement that might reach tens of kilometers. The BFZ cuts through the boundary faults of the Forlandsundet Graben displacing them sinistrally by approximately one kilometer. This suggests that sinistral movement was probably associated with rejuvenation of the fault during late stages or after the Forlandsundet Graben formation. There are several regional implications of BFZ. The stratigraphic relationship of southern and northern terranes is unclear. The presence of BFZ at the boundary of the Scotiafjellet and Peachflya groups does not exclude their stratigraphic succession but makes it impossible to define. The field observations suggest that BFZ may be Cenozoic in age. It has similar tectonic style and orientation to other strike-slip zones present along western Svalbard coast. Strong tectonic deformation suggests displacement of the northern terrain of PKF by tens of kilometers. Even though southern terrain can be directly correlated with Oscar II Land, more research is needed to correlate more exotic northern terrain of PKF with the basement rocks in the southern parts of Spitsbergen. Ongoing research towards dating and detail structural characterization of this regional fault zone will allow for reconstruction of pre-Tertiary position of this part of Archipelago.

17

Minimalizacja możliwości wystąpienia migracji gazu w rejonie przedgórza Karpat

Uliasz M., Kremieniewski M.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2015

|

R. 18, Nr 8 (208)

18--22

PL

Częstym zjawiskiem występującym w rejonie przedgórza Karpat są pojawiające się ekshalacje gazowe. Ich obecność związana jest z występowaniem wielu płytko zalegających horyzontów gazonośnych obecnych w utworach miocenu autochtonicznego. Dodatkowo efekt ten potęgowany jest skomplikowaną budową geologiczną w tym rejonie. W trakcie wykonywania otworów wiertniczych jednym z ważniejszych warunków jest zapewnienie szczelności w przestrzeniach pierścieniowych pomiędzy kolumnami rur oraz poza nimi. W związku z powyższym, w INiG-PIB wykonane zostały badania laboratoryjne, których celem była ocena wpływu stosowanych cieczy wiertniczych na stopień uszczelnienia przestrzeni pierścieniowej na kontakcie stwardniały zaczyn cementowy - skała, dla konkretnych warunków geologiczno-technicznych. Efektem finalnym było przeprowadzenie modyfikacji składów cieczy przemywających pod kątem efektywności usuwania osadów filtracyjnych utworzonych przez stosowane płuczki wiertnicze oraz modyfikacja zaczynów cementowych poprzez użycie środków zapobiegających migracji gazu. Podczas realizowanych prac wskazane zostały potencjalne przyczyny migracji gazu z przestrzeni pierścieniowej w wybranych otworach wiertniczych zrealizowanych na przedgórzu Karpat, a następnie podjęto działania mające na celu ograniczenie tego zjawiska.

EN

A frequent phenomenon occurring in the region of the Carpathians Foothills are occurring gas exhalation. Their presence is associated with the occurrence of a number of shallowly buried gas-bearing horizons present in the autochthonous Miocene strata. In addition, this effect is intensified by the complicated geological structure in this area. During the performance boreholes one of the important conditions is to ensure integrity in the annular space between the casings and beyond these. Therefore, the laboratory tests have been carried out in INiG-PIB, designed to assess the impact of drilling fluid on the degree of sealing annular space in hardened cement paste - rock contact, for specific geological and technical conditions. The final effect was to modify the composition of chemical washes in terms of efficiency removal of the filter cake created by the use of drilling muds as well as modification of cement slurries by the use special additives to prevent gas migration. During the ongoing work they have been indicated potential causes of gas migration from the annular space in the selected wellbores performed on the Carpathian Foothills and then measures have been taken to curb this phenomenon.

18

Interpretacja budowy geologicznej złoża ropy naftowej Łodyna na podstawie danych magnetotellurycznych oraz powierzchniowych danych geologicznych

Krzysztofik M.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2015

|

R. 18, Nr 7 (207)

8--13

PL

Złoże ropy naftowej Łodyna położone jest w bardzo skomplikowanych warunkach tektonicznych wynikających z istnienia wieloetapowych procesów geologicznych jakie miały wpływ na obecny układ strukturalny omawianego obszaru. W oparciu o dostępne powierzchniowe dane geologiczne oraz zinterpretowane przekroje opornościowe wykonane na podstawie prac magnetotellurycznych opracowano modele budowy geologicznej otoczenia złoża Łodyna. Skomplikowana budowa geologiczna omawianego obszaru, ograniczona ilość danych geofizycznych z otworów wiertniczych (w tym głównie danych elektrometrycznych) były elementami znacznie utrudniającymi szczegółową interpretację układu strukturalnego obszaru złoża Łodyna, dlatego prezentowane w pracy przekroje geologiczne są jedynie pewnym uproszczeniem budowy tego rejonu.

EN

Łodyna oil field is located in a very complex tectonic conditions resulting from the existence of multi-stage geological processes that have an impact on the current structural layout of the talked area. Accumulations of hydrocarbon occur in the five Oligocene sandstone horizons among the menilites beds. Based on the available geological surface data and interpreted resistive cross-sections wrought on the work of magnetotelluric, few geological models were developed. Complex geological structure of this area and the limited amount of geophysical data from borehole (mainly electrometric data) were significantly hindering elements which clearly hampered to elaborate detailed interpretation of the structural system of Łodyna vicinity, which is why the work presented in the geological cross-sections are merely a simplification of the real geological settings.

19

Analiza geologicznych uwarunkowań kształtowania się różnorodności siedliskowej dolin rzecznych na Niżu Polskim

Falkowski T.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 4

342--349

PL

Doliny rzeczne na obszarze Niżu Polskiego charakteryzują się stosunkowo dużą jak na doliny rzek nizinnych morfologiczną i geologiczną różnorodnością. Główną przyczyną tego faktu jest powszechność poligenezy tych form. Rzeki zaadaptowały na odcinki swoich dolin różnego rodzaju obniżenia polodowcowe (głównie ułożone w ciągi misy wytopiskowe, lub strefy skoncentrowanego przepływu wód roztopowych lodowca), erozyjnie modelując odcinki pomiędzy nimi. Ślady pierwotnej genezy odcinków są nadal czytelne w morfologii form (np. współwystępowanie w sąsiedztwie kotlinowatych rozszerzeń dna doliny wąskich odcinków przełomowych). Świadectwem poligenezy jest także nie w pełni wykształcony cokół erozyjny dolin. Jego powierzchnia zbudowana z osadów trudno rozmywalnych tworzy często w podłożu współczesnych aluwiów morfologiczne kulminacje. Zróżnicowanie litologiczne dna doliny oraz morfologia jej podłoża wpływały na procesy ewolucji form, który przebiega od schyłku plejstocenu. Obecnie elementy te warunkują także współczesną morfodynamikę równi zalewowej, przyczyniając się do dalszego różnicowania jej powierzchni. Mają one także wpływ na powstawanie i funkcjonowanie siedlisk przyrodniczych.

EN

River valleys in the area of Polish Lowland are characterized by a relatively high (as for lowland river valleys) morphological and geological diversity. The main reason for this fact is the polygenesis. Rivers have adopted for their valleys different postglacial depressions (melt-out, as well as zone of concentrated melt water flow, etc.), erosionally modelling sections between them. Remains of their origin are still discernible in the valleys morphology (e.g. co-existence of the basin sections with the narrow, gorge sections and the presence of non-alluvial sediment in the valley bottom). The testimony of the complicated genesis is also poor developed erosional base of river valleys. Their surface built up with deposits more resistant to erosion forms morphological protrusions in alluvia substratum. Both the system of different soils outcrops in the bottom of the valley, as well as morphology and lithology of the valley substrate affect the process of evolution valleys, which takes place from the late Pleistocene. Nowadays, these elements also determine the floodplain morphodynamics, contributing the further differentiation of their surface. They influence on creation and operation of natural habitats as well.

20

Wdrożenie iniekcji strumieniowej w Kopalni Soli „Wieliczka” SA

Gonet A., Stryczek S., Źróbek M.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2015

|

Nr 6

94--97

PL

Istniejące warunki geologiczne i hydrogeologiczne połączone z ponad siedmiowiekową działalnością człowieka doprowadziły do powstaniu wielu dopływów wody do Kopalni Soli „Wieliczka”. Dzięki prowadzonym od wielu lat pracom zabezpieczającym kopalnię udało się opanować nawet katastrofalne wycieki, jakim był np. dopływ z poprzeczni Mina w 1992 r. [1]. Jedną z ostatnio zakończonych prac zabezpieczających było uszczelnienie obudowy szybu Kościuszko przy zastosowaniu iniekcji strumieniowej (jet grouting).