Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

TRANSGRESJA Metafora jako doświadczenie graniczne: wiersz jarosława Marka rymkiewicza to jest krzesło w świetle filozofii derridiańskiej

100%

Synak-Pskit X.

|

tom 9(1)

2

Metafora jako doświadczenie graniczne: wiersz jarosława Marka rymkiewicza to jest krzesło w świetle filozofii derridiańskiej

100%

Synak-Pskit X.

|

tom 9(1)

3

Występowanie i znaczenie metafor w zarządzaniu jakością

51%

Czernyszewicz E.

|

tom R. 45, nr 6

22--26

PL

Celem publikacji było wskazanie istoty i znaczenia stosowania metafor w zarządzaniu jakością w organizacji, zapoznanie z różnorodnością stosowanych metafor i ukazanie możliwości ich zastosowania w praktyce zarządzania. Przedstawiono istotę metafory i jej funkcje oraz wady i zalety stosowania. Dokonano analizy metafor dotyczących jakości oraz związanych z narzędziami i metodami zarządzania jakością. Na potrzeby publikacji wykorzystano metodę krytycznej analizy źródeł literaturowych.

EN

The aim of the publication was to identify the nature and importance of using of metaphors in quality management in the organization, to introduce to variety of metaphors and to show their applicability in practice management. The paper presents the essence of metaphor and its functions as well as advantages and disadvantages of use. The metaphors analysis concerning the quality and associated tools and techniques of quality management were conducted. For the purposes of the publication critical analysis method of literature sources was used.

4

Metaforyczne wino. Językowe sposoby charakteryzowania cech wina w kontekście lingwistyki kognitywnej

51%

Skrzypczak K.

Conversatoria Linguistica

|

2013

|

nr 7

101-108

PL

The article is going to show metaphorical language of wine tasting notes and wine tasting notes dictionaries available on Polish internet wine services. The language shows how we conceptualize wine. The analysis is conducted and based on cognitive linguistic approach, is a basis for further research and does not constitute an exhausted subject.

5

Niemen i Adyga (współ)szemrzą donośnie". Metafora jako wyzwanie dla tłumacza

51%

Szubert R.

|

nr 11

75-82

EN

This article is based on the results of a questionnaire survey conducted in a group of students from the Institute of German Studies at the University of Wroclaw, during a class on written translation. The survey provided me with material for reflection on the essence of the meaning of a linguistic sign, particularly the importance and meaning of the metaphorical expressions occurring in a text, as well as on the need to interpret the meanings of these expressions, based both on the language expertise and on the extra-linguistic knowledge, supported by context-related information. Experience shows that the primary meanings of words constitute just the base on which a reader or, in this case, a translator, builds their precise (or perceived) meanings, aided by all sorts of additional tips. The subject of translation, as well as of the questionnaire, whose questions referred both to the source text and to the translation itself, was a text by German writer Peter Maiwald, entitled Die Glücklichen, being a part of his Deutsche Miniaturen series. The survey results show, inter alia, that the students, although capable of summarizing, in general, the content of the Maiwald’s miniature, had problems with the interpretation of the scenarios to which Maiwald was referring in his text, as well as with the relevant knowledge of culture, history and the world.

6

Dialogi z tradycją

44%

Janowski M.

|

tom Z. 28

23--34

PL

W artykule przedstawiono analizę dwóch spojrzeń na obecność tradycji w architekturze, które wykraczają poza formułę cytatu. W domu własnym O.M. Ungers, przekształca tradycyjne schematy w abstrakcyjną formę. Architekci Studia Granda i G. Orozco tworzą architekturę narracyjną, posługując się inspiracjami i symbolami zaczerpniętymi z dzieła literackiego. Te nieliczne przykłady rozwijania historycznych wątków świadczą o tym, że ich użycie nie wynika z nakazu, lecz z indywidualnego, świadomego wyboru.

EN

The article is devoted to analizing the phenomenon fo development of the private house inspired by historic architectural cardboard. It presents two points of view for the presence of tradition in the architecture of private houses beyond the fotrmula of the quote In his own house O.M. Ungers aiming to perfection, as the historic architecture, transforms the traditional form of abstract architectural work. Studio Granda and G. Orozco are looking for a narrative using architectural influences and symbols taken from the literature. These few examples of the historical development of topics that show their use is no longer a warriant but because of the individual informed choice.

7

Skuteczność nauczania polisemicznych pojęć związanych z częściami ciała zgodnie z zasadami lingwistyki kognitywnej

44%

Szudy-Sojak A.

|

2014

|

nr 9

151-170

EN

The aim of the article is to consider the effectiveness of a cognitive linguistic approach towards teaching words characterized by many meanings. Traditional linguistics views lexical ambiguities in terms of ho-monymy, i.e. the phenomenon where two or more words happen to be written or pronounced the same way, while cognitive linguistics regards the fact in terms of polysemy whereby the meanings are system-atically related. The results of a pilot experiment serve as the point of departure in the present article. The preliminary experiment, which was carried on Moodle platform, involved two groups of participants. The control group was asked to memorize body-related items, while the experimental group was presented with the cognitive rubrics with the purpose of rising students’ awareness of metaphorical motivation binding the words. The average score higher in the post-test in the experimental group supported the hypothesis that drawing learners’ attention to the embodiment and imaginativeness of language by emphasising the cogni-tive mechanisms based on metaphor, i.e. experiencing one kind of thing in terms of another, and metonymy, using one thing to indicate another that is related to it (G. Lakoff/ M. Johnson 1980) enhances linguistic entrenchment.

8

Metafora w dyskursie edukacyjnym

44%

Kotowska M.

Przegląd Pedagogiczny

|

2015

|

nr 1

335-344

PL

W niniejszym artykule została omówiona metafora i przeprowadzona analiza metafor w dyskursie edukacyjnym. Autorka, opierając się na założeniu o wszechobecności metafory, przyjmuje szeroką definicję pojęcia i poddaje analizie przykłady wykorzystania metafory. Metafory pojawiają się w kontekstach szkolnej codzienności: w relacjach między nauczycielami i uczniami, przekonaniach dotyczących procesu nauczania i uczenia się czy też w materiałach edukacyjnych. Zaprezentowane rozważania mają na celu przede wszystkim przypomnienie, zaakcentowanie, iż metafora posiada nieocenioną wartość heurystyczną i może odgrywać ważną rolę w edukacji. Autorka podejmuje kwestię funkcji i walorów wykorzystania metafory w edukacji, podkreślając przy tym nadużycia lub niewłaściwe użycie metafory.

9

Metafora jako technika badawcza w glottodydaktyce

38%

Strugielska A. , Siek-Piskozub T.

|

nr 1

213-226

EN

The overall aim of the present article is to evaluate the potential of conceptual metaphors as reliable research tools to be applied in glottodidactics. The main premise adopted is the cognitive principle of inseparability between conceptual mechanisms on the one hand, and the richness of human experience on the other. Consequently, man and his language are viewed through the prism of multifarious and multi-layered encounters involving individual as well social aspects (see T. Siek-Piskozub i A. Strugielska 2007, 2008, 2008a and A. Strugielska i T. Siek-Piskozub 2008). This, in turn, is closely intertwined with the main tenets of ecophilosophy, which highlights interdependencies between biological, social and mental occurrences and language studies. The interdisciplinary character of linguistic research has been evidenced, among others, in publications by Ronald Langacker and George Lakoff. Undoubtedly, the theory of conceptual metaphor has offered a particularly promising testing ground for applied linguistics. The question, however, remains which of the many versions of Conceptual Metaphor Theory should, if at all, be transferred to usage-oriented studies. Therefore, the more specifi c aim of the current paper is to postulate that the classic version of metaphor theories, most frequently exploited by applied linguists (see, for instance, L. Cameron 2003), is not the most valid model. Instead, we propose that metaphor should reflect the dynamics and multicontextuality of human experience. Consequently, there is a need for a more syncretic and systematic bottom-up approach, which does not necessarily validate the results of the dominant deductive theories. Instead, our approach offers a qualitative presentation of data situated within a multitude of relevant contexts.

10

Dictionary of proper names, metaphors and connotations: outline of theoretical background

38%

Rutkowski M.

|

nr 1

141-148

EN

Starting from the vantage point of a connotation theory as well as metaphoric usage of proper names, the presentation discusses the methodological background of the Dictionary of Proper Names, Metaphors and Connotations. This dictionary includes exclusively the Polish names that go beyond their primary function (identification of objects-named) in the texts and public discourse. The matter of connotations typology will be presented, as well as the question of linguistic (or extralinguistic) position of pragmatic-semantic names` values. Although the names of Polish discourse is taken into consideration, some of the names` connotattions seem to be rather universal (e.g. Einstein ‘a genius’, Hitler ‘a war criminal’).

CS

Článek pojednává o metodologickém pozadí slovníku vlastních jmen, jejich metaforického užití a významu. Vychází přitom z konotační teorie a metaforického užívání vlastních jmen. Slovník obsahuje výhradně polská jména, která přesahují rámec jejich hlavní funkce (identifikaci pojmenovaných objektů) v textech a veřejné promluvě. Postihuje dále otázky konotační typologie a rovněž otázku lingvistické (nebo mimolingvistické) pozice hodnot pragmatiky a sémantiky jmen. Ačkoli jména v příspěvku jsou předmětem úvahy polonistické, některé z jmenných konotací se zdají být spíše univerzální (např. Einstein "génius", Hitler "válečný zločinec").

11

Detal jako metafora. Krematorium Berlin Treptow. Axel Schultes, Charlotte Frank

38%

Brataniec M.

|

tom R. 109, z. 5-A/2

55--57

PL

Detal architektoniczny może być stać się samodzielnym elementem kompozycji architektonicznej i łączyć lub dzielić przestrzenie. Architekci Axel Schultes i Charlotte Frank w zrealizowanym w latach 1992-2000 projekcie krematorium Berlin Treptow Baumschulenweg udowadniają, że detal architektoniczny zaprzeczając czysto użytkowemu przeznaczeniu budowli, może mieć zdolność przeniesienia obiektu użytkowego w przestrzeń metafory, w sferę spekulacji filozoficznych i metafizycznych.

EN

Architectural detail can become an independent element of architectural composition and combine or divide spaces. The architects Axel Schultes and Charlotte Frank building of Berlin Treptow Crematorium Baumschulenweg completed 1992-2000, prove that architectural detail, by denying the simply useful purpose of the building, may have the ability to transfer utilitarian object in space metaphor, into the realm of philosophical and metaphysical speculation.

12

Holism, Cognition and Metaphor

38%

Wychorska E.

|

2013

|

nr 7

203-220

EN

The study is to argue for a research framework for analysing the contents of linguistic expressions which is to suggest its holistic character. Each concept representation in a linguistic or mental system depends semantically on every other representation in the system which is a language. Everything we use in a language has meaning. It has meaning because it is either related to our bodily experience (concrete domain) or because it is built on other meaning-bearing elements (abstract domain). Thought then, is the embodiment of concepts from direct and indirect experience. At the same time, thought is imaginative because those concepts that are not directly grounded in bodily experience are created by imaginative processes such as metaphor. So, concepts grow out of either bodily experience or are created in mind through abstract reasoning and are understood in terms of those. Therefore cognition of dreams and emotions is holistic. At this point of research, the implications of holism about the meaning and understanding or expressing of dreams and emotions are explored and supported by empirical evidence.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza treści wyrażeń językowych, która ma na celu zbadanie jej holistycznego charakteru. Każda reprezentacja pojęcia w systemie językowym i umysłowym zależy semantycznie od każdej innej reprezentacji w tym systemie, którym jest język. Wszystko czego używamy w języku ma sens ponieważ jest zarówno związane z naszym doświadczeniem ciała (domena źródłowa: konkretna) lub dlatego, że opiera się na innych znaczeniach elementów (domena docelowa: abstrakcyjna). Myśl jest więc ucieleśnieniem pojęć z doświadczenia bezpośredniego i pośredniego. Jednocześnie te pojęcia, które nie są bezpośrednio zakorzenione w doświadczeniu ciała są tworzone przez poznawcze i mentalne procesy, takie jak metafory, metonimie i idiomy. Tak więc pojęcia wyrastają z obu doświadczeń ciała lub są tworzone w umyśle poprzez abstrakcyjne rozumowanie i są rozumiane w tych kategoriach. Dlatego poznanie przykładowych tu marzeń i emocji jest holistyczne. Implikacje holistyczne dotyczące znaczenia i rozumienia lub wyrażania marzeń i emocji są omawiane w tym artykule i poparte empirycznymi przykładami. Podejście holistyczne do kognitywnej analizy metafor i metonimii jest źródłem cennych wniosków dla dyscyplin takich jak na przykład studia nad przekładem.

13

Metafory z nazwami własnymi w strukturze jako wykładnik wartościowania (na materiale polskiej i rosyjskiej publicystyki prasowej)

38%

Bogdanowicz E.

|

2016

|

tom 16

EN

One of the aspects of the secondary use of proper names, their metaphoric function, is under consideration in the paper. Proper names as metaphors, through a variety of connotative content, relativelyoften provide some type of evaluation of reality. These evaluations can be negative, for example, nowe wcielenie doktora Mengele, żydowski Stalin, сербская Голгофа or positive, for example, Napoleon mody, nasz Leonardo da Vinci, Эльдорадо оптовых закупок. The evaluation process with a metaphor is a generally available way of getting to know and assessing reality. This universal means of communication is frequently applied by authors of journalistic texts.

14

I’M RIGHT, YOU’RE LEFT, IT’S WRONG a cognitive semantic investigation of the English word RIGHT

38%

Skrzypczak K.

Prace Językoznawcze

|

2013

|

nr 15/4

63-78

EN

The aim of the present article was to present the English word right as an example of radial category and to show the polysemious nature of the word. Polysemy is the phenomenon when a word has more than one meaning and the meanings can be brought to the main one - named prototype. On the basis of numerous examples collected from dictionaries of contemporary En¬glish language and language corpora of both, British and American, and etymological and histori¬cal analysis, the polysemious nature of the adjective right has been described. The article was written based on the assumptions of cognitive linguistics, and special attention was paid to the phenomenon of metaphor, which, as shown in the above analysis, often occurs in the uses of the word right.

15

Nazwy własne w funkcji metaforycznej (na polskich i rosyjskich przykładach prasowych)

38%

Bogdanowicz E.

|

2015

|

tom 15

187-196

EN

The article is about the metaphorical usage of proper names and their place beyond the language system. Proper names quite frequently appear in modern (Polish and Russian) journalistic texts as a part of metaphors. These are, for example, such expressions as polski Hitler, Гитлер без вермахта, Himalaje wszelkiego zakłamania, “гималаи” пивных и водочных бутылок, Nowy Jork we wschodnim stylu, подмосковный Версаль, katolicki Gorbaczow, этакий черногорский Обломов, nasz Leonardo da Vinci, сегодняшние Корчагины, Мересьевы, Гагарины and others. A name loses its system properties in figurative usage. That means the name does not denote or distinguish a particular person or place that was originally designated by it, but begins to be seen as a meaningful unit. Metaphors with proper names in their structure are created from connotational meaning of a proper name, which is a given social group’s unlimited knowledge of the object that the name refers to, in its basic use.

16

O otwartości metafory

38%

Maliszewski B.

|

tom 3

|

nr 2

EN

The paper discusses the openness of metaphor seen from three perspectives: from the addresser’s perspective (the openness of metaphor as the possibility of creating new meanings and semantic games), the addressee’s perspective (the openness of metaphor as the possibility of making more or less extensive interpretations) and the researcher’s perspective (the openness of metaphor as the fuzziness of the borders between the literal and figurative meanings and the more and more extended manner of capturing the phenomenon of metaphor itself).

PL

Artykuł dotyczy otwartości metafory ujmowanej z trzech perspektyw: nadawczej (otwartość metafory jako możliwość kreowania nowych znaczeń i gier semantycznych), odbiorczej (otwartość metafory jako możliwość dokonywania mniej lub bardziej rozległych interpretacji) oraz badawczej (otwartość metafory jako nieostrość granic między znaczeniem dosłownym i przenośnym oraz coraz szerszy sposób ujmowania samego zjawiska metafory).

17

Walki metafor, czyli dyskusja nad genezą chrześcijaństwa w powojennej polskiej humanistyce

38%

Werner W.

|

2002

|

tom R. 47, nr 2

7--46

EN

The article deals with the debate on the origins of Christianity that involved the Polish humanities in the years after World War Two. The author analyzes the metaphorical foundation of the texts through which the debate was conducted. The metaphorical foundation of a text consists of the preliminary assumptions concerning the phenomenon under investigation. In the case of studies on the origins of Christianity such a foundation embraced the concept of religion and the concept of Christianity that a given scholar adopted as true. In the Polish humanities of the after-war period there were essentially two ways of conceiving of the origins of Christianity, based on two different metaphors: the metaphor of diffuse origin and the metaphor of centralized origin. The metaphor of diffuse origin requires that religion be conceived of as a phenomenon of a social character, created by a community, and independent of anybody’s individual will or action. This metaphor formed the basis for texts that belonged to Marxist discourse (which was an extreme example of using the metaphor), as well as for those representing naturalist-rationalist, sociological and psychological discourse. The metaphor of centralized origin treats Christianity as a revealed religion, whose emergence is connected with the life and activity of a particular individual, Jesus of Nazareth, described in the Gospels. The texts based on the two metaphors are practically incompatible, even if they do not differ in the level of scholarship, rhetorical tools and tools for the interpretation of sources. That is the case because the different preliminary assumptions which they adopt influence the order of verification of the source texts and they determine what questions are asked of those source texts, thus having a major impact on the nature of the final conclusions.

18

Sztuki naukowe Toma Stopparda: Metafora i eksperyment

38%

Kačer T.

|

2021

|

tom 36(1)

77-89

PL

Sztuka naukowa to ugruntowany gatunek dramatu w anglojęzycznej tradycji teatralnej. Artykuł omawia trzy sztuki naukowe wybitnego brytyjskiego dramatopisarza Toma Stopparda. Są to Hapgood, Arkadia i The Hard Problem. Oparte są one na źródłach popularnonaukowych, dzięki czemu przystępnie przedstawiają widzom zagadnienia naukowe. Po zaprezentowaniu krótkiej historii sztuki naukowej i pokazu naukowego, artykuł pokazuje, w jaki sposób Stoppard rozwija tradycje dramatyczne i teatralne, angażując naukę na poziomie tekstowym (podając popularną wiedzę naukową w formie dialogowanych wykładów) i performatywnym (demonstrując lub ilustrując naukę na scenie), przede wszystkim po to, by uczynić z niej metaforę ludzkich zachowań. Co więcej, Hapgood i Arkadia podejmują zagadnienia naukowe na poziomie strukturalnym, stając się w ten sposób eksperymentami myślowymi odzwierciedlającymi naukę. Najnowsza sztuka The Hard Problem rozwija strategie tekstowe i performatywne związane z nauką, ale nie eksperymentuje już z formą, pozostawiając widzom więcej miejsca na samodzielne wyciąganie wniosków etycznych.

19

Odkwitnęły dni wasze pod wstydu liściami… – uwagi o metaforyce astronomiczno-meteorologicznej Sonetów krymskich Adama Mickiewicza

38%

Andrejczyk M.

|

2020

|

tom 19

5-18

EN

In this article an attempt has been made to discuss the astronomical-meteorological metaphors present in Sonety krymskie of Adam Mickiewicz and to determine their role in the construction of the depicted world of the sonnets. The description of the vocabulary and the stylistic tropes in the Mickiewicz’s poetry have already been the subject of several linguistic studies, however, the characteristics of the metaphors has not been done yet. Therefore, the subject of this essay can fill one of the niches which still exists in seemingly complete description of the poet’s language. In this work I adopt the definition of the metaphor discussed by Teresa Dobrzyńska (1994) and the elements of methodology proposed by Piotr Wróblewski (1998). The analysis demonstrates that the time and place of creating the poetry influenced the quality of metaphors and the thematic vocabulary utilized within them. The adaptation of the Mickiewicz’s poetic language is visible in the discussed examples. The imagery evoked by the metaphors excerpted from Sonety krymskie goes beyond the Polish cultural realities and refers to the then reality of the Crimean region. The use of the indicated metaphors serves to emphasize the exoticism and mystery of the Crimea. The performed analysis demonstrates that the metaphors allow to express what the poet was unable to name with single words, but wished to convey this image to the reader. The utilized metaphors will enable to manifest the emotions and experiences which accompanied Mickiewicz but were difficult to describe in a realistic convention.

PL

W artykule podjęto próbę omówienia metaforyki astronomiczno-meteorologicznej obecnej w Sonetach krymskich Adama Mickiewicza oraz określenia jej roli w budowaniu świata przedstawionego wskazanych sonetów. Opis słownictwa tematycznego i tropów stylistycznych występujących w utworach Mickiewicza był już niejednokrotnie przedmiotem badań językoznawczych, ale charakterystyka metaforyki nie została jeszcze przeprowadzona. Stąd też temat tego szkicu może uzupełnić jedną z nisz, która wciąż jeszcze istnieje, w wydawać by się mogło kompletnym opisie języka wieszcza. W pracy wykorzystuję definicję metafory omówioną przez Teresę Dobrzyńską (1994) oraz elementy metodologii zaproponowanej przez Piotra Wróblewskiego (1998). Analiza wykazuje, że czas i miejsce powstania dzieła miały wpływ na jakość metaforyki oraz stosowanego w jej obrębie słownictwa tematycznego. Dostosowanie języka poetyckiego Mickiewicza widoczne jest w omówionych przykładach. Wyobrażenia, do których odsyłają przenośnie wyekscerpowane z Sonetów krymskich, wykraczają poza polskie realia kulturowe i odwołują się do ówczesnej rzeczywistości okolic Krymu. Zastosowanie wskazanych metafor służy uwypukleniu egzotyczności i tajemniczości Krymu. Przeprowadzona analiza wykazuje, że przenośnie pozwalają wyrazić to, czego poeta nie mógł nazwać pojedynczymi słowami, a chciał ten obraz przekazać czytelnikowi. Wykorzystane metafory umożliwią uzewnętrznienie emocji oraz przeżyć, które towarzyszyły Mickiewiczowi, a były trudne do opisania w konwencji realistycznej.

20

Metaphors of time and Darwin’s Scenario of Evolution

38%

Drogosz A.

|

2010

|

nr 12

77-87

EN

The paper presents a Cognitive Linguistic analysis of conceptualizations of evolutionary change of living organisms on the basis of the text of The Origin of Species by Charles Darwin. It has been established that the “scenario of evolution” proposed by Darwin to account for the emergence of new species is founded on conceptual metaphors of time and the Event Structure metaphor. It is demonstrated that the scenario of evolution receives the greatest elaboration as the metaphor EVOLUTION IS A JOURNEY. It can be safely assumed that the grounding of the scenario of evolution in conventional metaphors of time has triggered later application of the theory of evolution in areas of research outside the realm of biology.