Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 20

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The contents of cadmium, lead, zinc and copper were determined in 64 samples of produce (19 strawberries, 16 tops of parsley, 16 dills, 13 lettuces). The produce was gathered directly from home-gardens located near Opole, Wroclaw, Legnica and Jastrzebie Zdroj. The content of cadmium found was within the limits 0.0027–0.663 mg/kg. The contents exceeding the allowable value were found in three samples of dill. The determined quantity of lead ranged from 0.0047 mg/kg to 0.588 mg/kg and the exceeding of allowable contents was found in two dill samples, two lettuce samples and one parsley (greens). The level of zinc contents was between 0.716–34.76 mg/kg. In fourteen samples (3 parsley, 2 lettuces and 9 dills) the limits established before 2004 were exceeded.The contents of copper in produce was within 0.342–17.03 mg/kg. In seven samples (3 parsley and 4 dills) the allowable quantity of Cu established before 2001 was exceeded. The highest amount of cadmium and copper was determined in samples taken near Jastrzebie Zdroj, while the largest quantity of lead and zinc was found in the produce collected in Legnica. The relatively smallest quantities of metals were found in the samples collected near Opole. A comparison of collected data with those available in the literature shows that the recorded level of contamination of the tested produce with heavy metals is close to levels determined for other industrial regions of the country but higher than the world’s standards.
PL
Zawartość kadmu, ołowiu, cynku i miedzi oznaczono w 64 próbach produktów roślinnych (19 truskawek, 16 naci pietruszki, 16 kopru oraz 13 sałaty). Surowce pobierano bezpośrednio z ogródków działkowych z okolic Opola, Wrocławia, Legnicy i Jastrzębia Zdroju. Oznaczenie zawartości metali wykonano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej po uprzedniej mineralizacji prób na „sucho”. Oznaczenie kadmu i ołowiu wykonano po uprzedniej ekstrakcji do ketonu MBIK, natomiast cynku i miedzi bezpośrednio z roztworu. Otrzymane wyniki porównano z aktualnymi (Cd, Pb) lub ostatnio obowiązującymi (Zn, Cu) dopuszczalnymi zawartościami metali w badanych produktach. Zawartość kadmu w badanych produktach kształtowała się w granicach 0,0027 – 0,663 mg/kg. Przekroczenie zawartości dopuszczalnej stwierdzono w trzech próbach kopru. Oznaczone ilości ołowiu wynosiły od 0,0047 mg/kg do 0,588 mg/kg a przekroczenie zawartości dopuszczalnej odnotowano w dwóch próbach kopru i dwóch sałaty oraz jednej naci pietruszki. Poziom cynku w badanych produktach wynosił 0,716 – 34,76 mg/kg. W 14 próbach (3 naci pietruszki, 2 sałaty oraz 9 kopru) wykazano przekroczenie limitów obowiązujących przed rokiem 2004. Zawartość miedzi w surowcach roślinnych wynosiła 0,342 – 17,03 mg/kg. W 7 (3 naci pietruszki i 4 kopru) próbach odnotowano przekroczenie dopuszczalnych ilości Cu obowiązujących przed rokiem 2001. Największe ilości kadmu i miedzi oznaczono w próbach pochodzących z okolic Jastrzębia Zdroju, natomiast największe ilości ołowiu i cynku w materiale z Legnicy. Stosunkowo najniższe ilości metali oznaczono w próbach z Opolszczyzny. Na podstawie dostępnych danych literaturowych można stwierdzić, że poziomy zanieczyszczeń badanych produktów metalami ciężkimi są zbliżone do oznaczanych w próbach z innych uprzemysłowionych regionów kraju i wyższe od oznaczanych na świecie.
2
100%
PL
Oceniono sposób żywienia i BMI jako podstawowy wskaźnik stanu odżywienia młodzieży z małego miasta w Wielkopolsce. Trzykrotny wywiad o spożyciu z 24 godzin poprzedzających badanie przeprowadzono w grupie 30 dziewcząt i 30 chłopców w wieku 13 lat. Przeprowadzono ocenę jakościową i ilościową składu badanych racji pokarmowych. Oceniono wartość energetyczną oraz zawartość 20 składników odżywczych w badanych racjach. Średnie racje pokarmowe porównano z normami i zaleceniami żywieniowymi dla tej grupy młodzieży Stwierdzono, że znacząca część badanej młodzieży odżywia się nieracjonalnie i popełnia szereg błędów żywieniowych, których skutkiem jest zbyt mała podaż energii i makroskładników a także witamin i składników mineralnych w badanych racjach. Wyniki badań antropometrycznych wykazały prawidłową masę ciała zaledwie u około 40 % badanych, u ponad 37% stwierdzono niedożywienie, a u około 20% skłonności do nadwagi i nadwagę.
EN
Food intake and Body Mass Index (BMI) as basic indicator of nourishment of adolescents from a little town in Wielkopolska were evaluated. Triple 24 hour recall was conducted in group of 30 girls and 30 boys 13 years old. Quality and quantity of food rations consumed was evaluated. Energy and 20 nutrient in ratios were assessed. Mean food rations were compared with dietary standards for such adolescents in Poland. It was found that investigated group of adolescents has improper eating habits resulting unsatisfactory low energy, macronutrients, vitamins and minerals intake. Results of anthropometric measurements have shown right body mass in 40% of adolescents, malnutrition in 37%, and tendency to overweight and obesity in 20% of boys and girls.
PL
Wykonano 8 tyg. doświadczenie na szczurach zatruwanych ołowiem i kadmem, którym podawano preparaty flawonoidów aronii i tarczycy bajkalskiej. Wykazano ochronne działanie aronii na zmiany patologiczne w wątrobie i nerkach zatruwanych zwierząt.
EN
In a 8-week experiment, rats intoxicated with lead (400 mg/kg foodstuff) and cadmium (100 mg/kg foodstuff) were receiving per os flavonoid extracts of Aronia melanocarpa and Scutellaria baicalensis at 5 mg/kg body weight. The pathomorphological changes in liver and kidneys of the poisoned animals were less evident after treatment with flavonoids of Aronia melanocarpa. The advantageous effect of that extract was confirmed by a slight decrease of free-radical reactions in the chemiluminescent test. After treatment of rats with flavonoids of Scutellaria baicalensis, the protective effect was not observed.
PL
Oznaczono za pomocą spektrofotometrii absorpcji atomowej zawartość metali ciężkich (Pb, Cd, Zn i Cu) w ziemniakach, warzywach i owocach, pochodzących z rejonu oddziaływania Huty Miedzi „Głogów". Zawartość tych pierwiastków w ziemniakach, marchwi, kapuście, burakach i jabłkach stanowiła 10-50% maksymalnych dopuszczalnych wartości, obowiązujących w okresie badań. W ponad 50% próbek naci pietruszki i w 10% próbek sałaty stwierdzono ponadnormatywne ilości ołowiu.
EN
Lead, cadmium, zinc and copper contents of potatoes, carrot, cabbage, beetroot and apples collected in 1995-1997 from the emission region of the "Głogów" copper foundry were determined by atomic absorption spectrometry (AAS). Mean lead and cadmium contents of potatoes, carrot, cabbage, beetroot and apples were similar, ranging from 0.020 mg/kg to 0.063 mg/kg and from 0.005 mg/kg to 0.016 mg/kg, respectively. These values represented from 10% to 50% of the maximum values admissible at the time of the study. Mean lead content in the leaves of parsley and lettuce was 0.805 mg/kg and 0.241 mg/kg, respectively. Maximum admissible value for lead was exceeded in 50% examined parsley leave and 10% lettuce samples. Zinc and copper levels in all studied products, except for lettuce, were similar and ranged from 1.52 to 8.60 mg Zn/kg and 0.30 to 3.94 mg Cu/kg. Copper content of all lettuce samples collected in 1997 was from 105% to 195% maximum values admissible at the time of the study.
PL
Oszacowano i oznaczono pobranie ołowiu i kadmu z całodziennymi racjami pokarmowymi, pochodzącymi z rejonu oddziaływania Huty Miedzi „ Głogów" Średnie tygodniowe pobranie ołowiu wahało się w zakresie 27-63% PTWI, kadmu 24-52% PTWI.
EN
Estimation of the level of lead and cadmium intakes was undertaken using consumption data by Polish Official Statistics (GUS) in 1995-1997 for inhabitants of the region of Copper Foundry „Głogów". The average estimated weekly dietary lead and cadmium intakes (based maily on the levels of heavy metals in food produkcts from the Głogów region) were 40% PTWI and 36% PTWI, respectively. In 1996-1997, lead and cadmium contents were determined by atomic absorption spectrophotometry in daily food rations of the inhabitants of the region of Copper Foundry „Głogów" (n = 30) and of the city of Wrocław ( n = 20). The average lead and cadmium contents in examined rations were 31% and 24% PTWI for the Głogów region nad 27% nad 35% PTWI for the Wrocław region.
EN
Background. Since arsenic compounds have an affinity to thiol groups their greatest amounts can then be found in the tissues containing sulphur - rich proteins, like beta- keratin in skin, hair and nails. Accumulation of arsenic also depends on the macronutrient content in daily food ration. The deficiency and excess of both the protein and fat may contribute to a higher content of arsenic in the organism, including hair in human or fur in animals. Objective. Hair and fur is a good indicator of population exposure to many toxic substances, including arsenic. The degree of arsenic accumulation may depend on the diet and nutritional status. The aim of this study was to determine the effect of protein and fat in diet on the accumulation of arsenic in rats’ fur. Material and Methods. A total number of 70 male Buffalo rats (body weight 200 - 220 g, age - 6 weeks) were divided into 10 groups. Rats were housed in plastic cages (4 per cage) in a 12h light/dark cycle for 6 weeks. The diets of different protein and fat contents ware administered to the animals. Five of ten groups of rats received throughout the whole period 10 ppm sodium arsenite dissolved in distilled drinking water (about 250 μg As/animal/day). The arsenic were determined with the method of atomic adsorption spectrometry in conjunction with a graphite-furnace atomize using a Varian AA240FS apparatus. Results. The highest arsenic concentrations were found in fur of rats which were given low protein diet and water with arsenic. The lowest arsenic contents were found in fur of rats, which were given control diet and high protein diet with arsenic in water. Conclusions. Balanced control diet or high protein diet protected organism from arsenic accumulation, only small increase of arsenic content in rats’ fur, compared to the control group, was observed.
PL
Wprowadzenie. Związki arsenu wykazują powinowactwo do grup tiolowych białek, dlatego też najwyższą kumulację tego pierwiastka obserwuje się w tkankach zawierających białka bogate w siarkę takich jak skóra, włosy i paznokcie. Kumulacja tego pierwiastka zależy również od zawartości makroskładników diety w całodziennej racji pokarmowej, niedobór i nadmiar zarówno białek jak i tłuszczów przyczyniać się może do zwiększonej zawartości arsenu w organizmie, w tym również włosach u ludzi, czy sierści u zwierząt. Cel. Włosy i sierść zwierząt są dobrym wskaźnikiem ekspozycji populacji na wiele substancji toksycznych, w tym arsenu. Stopień kumulacji tego pierwiastka może być natomiast zależny od sposobu żywienia i stanu odżywienia. Celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu zawartości białka i tłuszczu w diecie na akumulację arsenu w sierści szczurów doświadczalnych. Materiał i metody. 70 samców szczurów Buffalo (waga ciała 200 - 220 g, wiek 6 tygodni) - podzielono na 10 grup doświadczalnych. Szczury umieszczono w klatkach z tworzywa sztucznego (4 zwierzęta na klatkę) i przetrzymywano przez 6 tygodni w 12-godzinnym cyklu dzień/noc Zwierzętom podawano pasze z niedoborem lub nadmiarem białka lub tłuszczu. Pięć z dziesięciu grup szczurów otrzymywała przez cały okres 10 ppm arseninu sodu rozpuszczonego w destylowanej wodzie pitnej (około 250 μg As/osobnika/dzień). Arsen oznaczono metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z kuwetą grafitową przy użyciu aparatu Varian AA240FS . Wyniki. Najwyższe stężenia arsenu stwierdzono w sierści szczurów, którym podawano dietę niskobiałkową i wodę z arsenem. Najniższą zawartość arsenu stwierdzono w sierści szczurów, które karmiono dietą kontrolną lub wysokobiałkową, zatruwanych arsenem. Wnioski. Zrównoważona dieta kontrola lub wysokobiałkowa wykazywała działanie ochronne przeciwko kumulacji arsenu. W porównaniu z grupą kontrolną obserwowano tylko niewielki wzrost zawartości arsenu w sierści szczurów.
PL
Oceniono wpływ zawartości skrobi opornej RS 4 w diecie na wybrane wskaźniki biochemiczne i lipidowe we krwi oraz w wątrobie szczurów. 4-tygodniowe doświadczenie przeprowadzono na 32 samcach i 40 samicach szczurów rasy Wis tar. W trzech dietach doświadczalnych zastosowano 5% dodatek modyfikowanej chemicznie skrobi ziemniaczanej. Oznaczono poziom hemoglobiny oraz hematokrytu we krwi, stężenie glukozy, cholesterolu całkowitego (TC), cholesterolu HDL, triglicerydów (TGC) w surowicy a także stężenie cholesterolu całkowitego i triglicerydów w wątrobie. U zwierząt obu płci karmionych dietami doświadczalnymi stwierdzono niższe stężenie TGC w surowicy krwi (30 - 40%) w porównaniu do grup kontrolnych. Nie stwierdzono istotnych różnic zawartości cholesterolu całkowitego i cholesterolu HDL w surowicy krwi zwierząt w grupach doświadczalnych.
EN
The influence of resistant starch RS4 on total cholesterol (TC), HDL cholesterol, triacyloglycerols (TAG) composition in blood serum and liver of rats was determined. 4 week experiment involved 32 males and 40 females laboratory Wistar rats allotted in 4 groups in each sex. Control rats were feed ad libitum with standarised synthetic diet AIN-93. In experimental groups animals were given modified feed enriched with 5% of resistant starch, monophosphate of potato starch, monophosphate of soluble potato starch and monophosphate of potato starch heated with glycne and microwaved were examined. Diet enrichment with resistant starch decerased triacyloglycerol level (TAG) while the total cholesterol (TC) level, in serum was not affected.
PL
Oznaczono metodą spektrofotometrii absorpcji atomowej zawartości Pb, Cd, Zn i Cu w ziarnie pszenicy i żyta, pochodzącym z rejonu oddziaływania Huty Miedzi „ Głogów ". W większości prób zawartości tych pierwiastków stanowiły 5-75% maksymalnych dopuszczalnych wartości, obowiązujących w okresie badań.
EN
Lead, cadmium, zinc and copper contents of wheat and rye grains collected in 1995-1997 from the emission region of the "Głogów" copper foundry were determined by atomic absorption spectrometry (AAS). Lead and cadmium were determined by flame AAS using extraction with isopropyloacetne and with ammonium pyrrolidinedithiocarbamate used as the complexing agent. Zinc and copper were assayed directly in water phase. Mean lead and cadmium levels were 0.113 mg/kg and 0.035 mg/kg for wheat, and 0.193 mg/kg and 0.015 mg/kg for rye, respectively. Concentrations of the metals in the majority of the samples represented from 5% to 75% of the maximum admissible levels specified in Polish Standards for cereals. Zinc and copper levels were from 9.33 to 56.17 mg Zn/kg and from 3.22 to 7.42 mg Cu/kg.
PL
Badano wpływ skrobi opornej RS4 na absorpcję magnezu i żelaza u szczurów rasy Wistar. Zwierzęta (4 grupy samców n=12 i 4 grupy samic n=12) karmiono 4 rodzajami diet: kontrolną ze skrobią pszenną (K) oraz trzema z dodatkiem różnych preparatów modyfikowanych skrobi opornych (SI, S2, S3). Po dwutygodniowym okresie adaptacyjnym zwierzęta umieszczano w klatkach metabolicznych. Przez kolejne 3 dni mierzono spożycie paszy oraz zbierano kał. Wykonano oznaczenia zawartości Mg i Fe w dietach i kale metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Obliczono absorpcje Mg i Fe u szczurów na podstawie różnicy zawartości tych składników w spożywanych dietach a ilością Mg i Fe wydalanego z kałem. Stwierdzono zwiększenie o 37% absorpcji Mg u samic karmionych dietą S2 (z dodatkiem fosforanu monoskrobiowego) w porównaniu do grupy kontrolnej samic.
EN
The effect of resistant starch RS4 on apparent absorption of magnesium and iron was studied in Wistar rats. The rats (4 groups male n=12 and 4 groups female n=12) were fed for 4 weeks diets: control with wheat starch (K) and 3 diets with modified resistant starches (SI, S2, S3). After an adaptation period (14 d), rats were transferred to metabolic cages. Dietary intake and faeces were monitored for 3 days. Mg and Fe levels were assessed in diets and feces by atomic absorption spectrometry. Apparent absorption of minerals was calculated as mineral intake minus fecal excretion and expressed as persen- tage of intake. Our results confirmed that Mg apparent absorption in female rats fed diet with resistant starch S2 was significantly increased (+37%) compared with the control group.
PL
Przeanalizowano przemysłowe metody produkcji hydrolizatów białkowych. Zwrócono szczególną uwagę na ich właściwości biologiczne. Wyniki badań wskazują, że peptydy wyodrębnione z białek mleka charakteryzują się aktywnością przeciwnadciśnieniową, przeciwkrzepliwą, przeciwnowotworową, antymikrobiologiczną, antyoksydacyjną, opioidową oraz chelatującą. Technologia produkcji preparatów białkowych z różnych surowców polega na ich ekstrakcji i wytrącaniu a następnie hydrolizie enzymatycznej. Poprzez ukierunkowaną suplementację komercyjnymi dodatkami białkowo-mineralnym można potencjalnie wpływać na poprawę zdrowia ludzi i zwierząt.
EN
A review, with 58 refs., of protein hydrolyzates and concentrates (caseinates) of practical importance.
EN
The influence of resistant starch RS 4 on fatty acids composition in blood serum and liver of laboratory rats was investigated. 4 week experiment involved 32 males and 40 females of laboratory Wistar rats allotted in 4 groups in each sex. Control rats were fed ad libitum with standarized synthetic diet AIN-93. In experimental groups the animals were given modified feed enriched with 5% resistant starch. Monophosphate of potato starch (S1), monophosphate of potato starch soluble (S2) and monophosphate of potato starch heated with glycine and microwaved (S3), were examined. During the experiment period amount of consumed feed was monitored every two days and the rats were weighed once a week. Fatty acids composition in blood serum and liver was determined by gas chromatography method. Diet enrichment with resistant starch influenced fatty acids composition in blood serum of the animals. Obtained results show that the amount of total polyunsaturated fatty acids (PUFA) increased and simultaneously the amount of total monounsaturated fatty acids (MUFA) decreased in blood serum of the males. In blood serum of males and females fed the diets containing resistant starch (RS) favourable increase of arachidonic acid level was observed.
PL
Zbadano wpływ skrobi opornej RS 4 zawartej w diecie na skład kwasów tłuszczowych w surowicy krwi oraz w wątrobie szczurów doświadczalnych. 4-tygodniowe doświadczenie zostało przeprowadzone na 32 samcach i 40 samicach szczurów rasy Wistar. Wyodrębniono grupy kontrolne, którym podawano ad libitum zmodyfikowaną syntetyczną paszę dla gryzoni laboratoryjnych AIN-93, oraz 3 grupy otrzymujące izokaloryczne diety zawierające 5% dodatek ziemniaczanej skrobi opornej typu RS 4. Badaniom poddano następujące preparaty skrobi opornej: monofosforan skrobi ziemniaczanej (S1), monofosforan rozpuszczalnej skrobi ziemniaczanej (S2) oraz monofosforan skrobi ziemniaczanej ogrzewany z dodatkiem glicyny, poddany działaniu mikrofal (S3). W czasie trwania badań kontrolowano spożycie pasz i przyrosty masy ciała. Zawartość kwasów tłuszczowych w surowicy krwi oraz w wątrobie zwierząt oznaczono metodą chromatografii gazowej. Stwierdzono, że wzbogacenie diety w preparaty skrobi opornej miało wpływ na zawartość kwasów tłuszczowych w surowicy krwi badanych zwierząt. Zaobserwowano zwiększenie udziału wielonienasyconych kwasów tłuszczowych ogółem (WNKT) oraz jednoczesne obniżenie udziału jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (JNKT) ogółem w surowicy samców. W grupach samców i samic karmionych dietami z dodatkiem skrobi opornej (RS) odnotowano korzystny wzrost udziału kwasu arachidonowego w surowicy.
EN
Background. A recently growing number of children and adolescents with overweight or obesity is indicative of the need for diagnosing their complications that may appear in the early childhood. For this reason, diagnostic criteria were developed for components of the metabolic syndrome (MS) also for these groups of the population. Objective. This study was aimed at evaluating the frequency of metabolic syndrome risk factors occurrence in children and adolescents from the city of Wrocław and surroundings depending on gender, age and physical activity. Material and methods. Investigations on the frequency of occurrence of dietary and non-dietary risk factors of the metabolic syndrome were carried out in the years 2010-2017 among 771 children and adolescents aged 10-18 year, attending to primary schools, gymnasiums and secondary schools in Wrocław. Results. The lack of any components of the metabolic syndrome was demonstrated in 14.78% of the children aged 10-12 years as well as in 17.38% of both adolescents aged 13-15 and 17-18 years. One risk factor was most frequently diagnosed in children aged 10-12 years (17.89%) and it was arterial hypertension (16.08% of the whole surveyed population). Three MS components were demonstrated in 15 persons (1.95% of the whole surveyed population), including in 7 girls and 8 boys. The persons with three MS risk factors from the age category 13-15 years constituted 0.26% whereas these from the age category 17-18 years constituted 1.69% of the whole surveyed group. Conclusions. It shall be concluded that the incidence of the fully symptomatic MS depended significantly on the age of the surveyed, but not on their gender. Among the three adopted components of MS, the most frequently demonstrated disorders included: arterial hypertension, abdominal obesity and increased concentration of triglycerides in blood serum.
PL
Wprowadzenie. Ostatnio rosnąca liczba dzieci i młodzieży z nadwagą lub otyłością wskazuje na potrzebę zdiagnozowania ich powikłań, które mogą pojawić się we wczesnym dzieciństwie. Z tego powodu opracowano kryteria diagnostyczne dla składników zespołu metabolicznego (ZM), również dla tych grup populacji. Cel. Badanie to miało na celu ocenę częstotliwości występowania czynników ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci i młodzieży z Wrocławia i okolic w zależności od płci, wieku i aktywności fizycznej. Materiał i metody. W latach 2010-2017 przeprowadzono badania dotyczące częstości występowania dietetycznych i nie dietetycznych czynników ryzyka zespołu metabolicznego wśród 771 dzieci i młodzieży w wieku 10-18 lat, uczęszczających do szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich szkoły we Wrocławiu. Wyniki. Brak jakichkolwiek składników zespołu metabolicznego wykazano u 14,78% dzieci w wieku 10-12 lat, a także u 17,38% obu nastolatków w wieku 13-15 lat i 17-18 lat. Jeden czynnik ryzyka najczęściej diagnozowano u dzieci w wieku 10-12 lat (17,89%) i było to nadciśnienie tętnicze (16,08% całej badanej populacji). Trzy składniki ZM wykazano u 15 osób (1,95% całej badanej populacji), w tym u 7 dziewcząt i 8 chłopców. Osoby z trzema czynnikami ryzyka ZM z kategorii wiekowej 13-15 lat stanowiły 0,26%, zaś osoby z kategorii wiekowej 17-18 lat stanowiły 1,69% całej badanej grupy. Wnioski. Należy stwierdzić, że częstość występowania w pełni objawowego ZM zależała w znacznym stopniu od wieku badanych, ale nie od ich płci. Wśród trzech przyjętych składników ZM najczęściej wykazanymi zaburzeniami były: nadciśnienie tętnicze, otyłość brzuszna i zwiększone stężenie triglicerydów w surowicy krwi.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.