Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Językowy wymiar mediatyzacji rzeczywistości

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

tom 62

|

nr 6: Językoznawstwo

059-073

PL

Intensywny rozwój mediów masowych nie pozostaje bez wpływu zarówno na współczesną komunikację językową Polaków, jak i na system polszczyzny. Wpływ ten jest rozpatrywany przez lingwistów na wielu płaszczyznach i w różnych ujęciach, ale szczególnie dużo miejsca wciąż poświęca się znamionom komunikacji w Internecie. W prezentowanym artykule problematyka zależności przemian językowych uwarunkowanych mediatyzacją życia społeczno-kulturalnego dotyczy modyfikacji semantycznych oraz słowotwórczych. Rozważana jest m.in. kwestia zmiany statusu normatywnego połączeń uznawanych dotychczas za pleonazmy: rzeczywistość realna i fakt autentyczny, które w realiach mediatyzacji stają się jednostkami opozycyjnymi wobec nowych pojęć, takich jak rzeczywistość wirtualna czy fakt medialny. Przedmiotem omówienia jest również niemal reprezentatywny dla ery mediatyzacji neologizm prawdoid, który wyrażą specyfikę przekazów typowych dla dziennikarstwa tabloidowego.

EN

The intensive mass media development, typical of the 21st century, has a significant influence both on contemporary language communication and the Polish language system. This influence is discussed by linguists at many levels and from different perspectives. Yet, the attributes of the Internet communication are subject to the most extensive debate. This article focuses mainly on the issue of language change as conditioned by the mediatisation of the socio-cultural life. Language change as discussed hereby concerns transformations in the field of semantics and word-formation. Problems addressed in the article include, among others the issue of changes in the normative status of the connections hitherto considered as pleonasms, e.g. real reality and authentic fact. In the context of mediatisation, such pleonastic expressions function in oppositional to such new concepts as virtual reality or media fact. Furthermore, the article discusses a neologism which is virtually an icon of the mediatisation era, namely “prawdoid” [truthoid] that expresses the specificity of messages typical of tabloid journalism.

2

Strategie argumentacyjne w dyskursie emancypacyjnym kobiet przedsiębiorczych

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Res Rhetorica

|

2023

|

tom 10

|

nr 2

89-104

EN

The studied emancipatory discourse is an expression of the aspirations of women's movement to develop their own space in the sphere of entrepreneurship. The institutions of this discourse are organisations encouraging Polish women to become entrepreneurs. The aim of this article is to analyse the narratives of three such institutions in terms of the types of argumentative strategies (ethos, pathos, logos) legitimising this discourse and their functions. The findings indicate a dominant ethotic argumentation that serves, among other things, to expose women's need for business autonomy and to emphasize their solidarity and mutual support. Pathos-based persuasive practices characterise one of the organisations whose narrative also marks the place of the individual somewhat more against the background of the female community. The stylistics of the discourse shows its rationality and factuality, and does not reveal the attitudes of a radical, militant feminism.

PL

Badany typ dyskursu emancypacyjnego jest wyrazem dążeń środowisk kobiecych do wypracowania własnej przestrzeni w sferze przedsiębiorczości. Instytucjami tego dyskursu są organizacje zachęcające Polki do biznesowego współdziałania. Celem artykułu jest analiza narracji trzech takich instytucji pod kątem typów strategii argumentacyjnych (ethos, pathos, logos) legitymizujących ten dyskurs i ich funkcji. Wyniki badań wskazują na dominującą argumentację etotyczną, która służy m.in. eksponowaniu potrzeby biznesowej samodzielności kobiet oraz akcentowaniu ich wspólnotowości i wzajemnego wsparcia. Praktyki komunikacyjne oparte na pathos cechują jedną z organizacji, której narracja nieco bardziej też zaznacza miejsce jednostki na tle kobiecej wspólnoty. Stylistyka dyskursu wykazuje jego racjonalność i rzeczowość, nie ujawnia radykalnej postawy feminizmu wojującego.

3

Tłumaczenie dydaktyczne w nauczaniu języka polskiego jako odziedziczonego

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

tom 68

|

nr 10

19-31

EN

The aim of this article is to present the author’s exemplificatory solutions which illustrate the use of didactic translation in teaching Polish grammar to children in Polish diaspora schools (Polish as a heritage language). The exercises presented have been used during Polish classes as pilot research in two American Polonia so-called ‘Saturday schools’. As these studies show, the use of translation techniques should be assessed as a valuable didactic procedure in teaching Polish as a heritage language for several reasons: translation exercises develop students’ mediation competence, strengthen the process of teaching Polish in conditions of multiculturalism and multilingualism, allow students to discover grammar rules independently (which positively affects their understanding and application), are an attractive form of tasks, and, finally, motivate both individual and group work (competition factor). The observations and conclusions presented refer to the one tested age group (10-12 years); the usefulness of translational exercises in other age groups requires further research.

PL

Celem artykułu jest prezentacja przykładowych rozwiązań wykorzystania zadań tłumaczeniowych w nauczaniu gramatyki języka polskiego dzieci w warunkach kształcenia polonijnego (język polski jako język odziedziczony). Przedstawione ćwiczenia zostały wykorzystane przez nauczycieli polonijnych w pilotażowym badaniu uczniów z dwóch amerykańskich szkół sobotnich mającym na celu ocenę przydatności i skuteczności ćwiczeń translacyjnych w przyswajaniu gramatyki polskiej. Jak wykazały owe badania, wykorzystanie technik tłumaczeniowych należy ocenić jako wartościową procedurę dydaktyczną w nauczaniu polszczyzny jako języka odziedziczonego z kilku powodów: ćwiczenia tłumaczeniowe rozwijają kompetencję mediacyjną uczniów, wzmacniają proces nauczania języka polskiego w warunkach wielokulturowości i wielojęzyczności, pozwalają uczniom na samodzielne odkrywanie reguł gramatycznych (co pozytywnie wpływa na ich rozumienie i stosowanie), są atrakcyjną formą zadań, wreszcie – wpływają motywująco zarówno na pracę indywidualną, jak i grupową (czynnik rywalizacji). Przedstawione obserwacje i konkluzje odnoszą się do jednej przebadanej grupy wiekowej (10-12 lat), przydatność ćwiczeń translacyjnych w innych grupach wiekowych wymaga dalszych badań.

4

TOC logical branch as a tool in teaching Polish as a foreign/second/heritage language to children

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

tom 26

259-270

PL

Artykuł jest poświęcony prezentacji autorskich rozwiązań w zakresie adaptacji jednego z narzędzi myślowych TOC dla potrzeb glottodydaktyki polonistycznej, a konkretnie – w nauczaniu języka polskiego jako obcego, drugiego bądź odziedziczonego dzieci. Narzędzia myślowe TOC zostały prymarnie wypracowane dla sfery biznesu jako narzędzia do diagnozowania obszarów wymagających poprawy lub usprawnienia. Przeniesione do sfery edukacji okazały się uniwersalnymi metodami wspierania procesów poznawczych uczniów. W dotychczasowych badaniach nad możliwymi zastosowaniami metodologii TOC nie zwracano uwagi na jej wykorzystanie w działaniach glottodydaktycznych, a tymczasem narzędzia TOC wydają się przydatnym rozwiązaniem w nauczaniu języków obcych dzieci. W artykule przedstawione są propozycje wykorzystania tzw. gałązki logicznej do objaśniania reguł gramatycznych w nauczaniu języka polskiego dzieci. Omawiane narzędzie dydaktyczne może dobrze spełniać tę funkcję, ponieważ odpowiada standardom metodyki odpowiedniej w kształceniu językowym dzieci: jest atrakcyjne jako narzędzie graficzne, pokazuje struktury systemu polszczyzny w sposób przejrzysty i uporządkowany, ma walory mnemotechniczne, może być wykorzystane do gier i zabaw glottodydaktycznych, jak również pozwala na elastyczność (różnicowanie) procesu dydaktycznego.

EN

This article is devoted to the presentation of the author`s solutions in adapting one of the TOC thought tools to teaching Polish as a foreign/second/heritage language, specifically to children. TOC tools were primarily developed for the business sector as a tool for diagnosing areas which should be modified or improved. Applied in the sphere of education, the tools turned out to be universal methods of supporting students’ cognitive processes. In the existing research on the possible applications of the TOC methodology, no attention was paid to its use in the field of Polish as a non-native language didactics, and the TOC tools seem to be a useful solution in teaching foreign languages to children. The article presents proposals for the use of the so-called logical branch to explain grammar rules in teaching Polish to children. The discussed tool may perform this function well as it conforms to the standards of the methodology appropriate in children’s language education: It is attractive as a graphic tool, it shows the structure of the Polish language system in a transparent and orderly manner, it has mnemonic values, it can be also used for games, as well as allowing for flexibility (differentiation) of the didactic process.

5

Emblematy kultury polskiej z perspektywy cudzoziemców

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

tom 27

323-338

EN

The aim of the article is to present the foreign reception of features and emblematic phenomena of Polish lingua- and socioculture based on the analysis of three guide books: S. Möller’s 2006, L. Klos Sokol’s 2010 and F. Vaucher’s 2016 one, and to assess the usefulness of this type of sources in the search for typical elements of our cultural portrait. The analysis of the publications in question was one of the stages of research (as part of the Emblems of Polish culture – the lexicon concept project) on various perspectives in the perception of the specificity of broadly understood Polishness, the knowledge of which is necessary in the work on extracting and negotiating phenomena that can obtain the status of Polish culture emblems. The presented considerations show, among others, that an important benefit of reception of cultural experiences of foreigners is their “innovative” view of phenomena usually resulting from well-developed intercultural skills. Foreigners can be valuable cultural mediators, especially when in the process of getting accustomed to otherness they are able to explain it with a humorous distance, which helps to build bridges between cultures.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie cudzoziemskiej recepcji cech i zjawisk polskiej lingwa- i socjokultury na podstawie analizy trzech książek-przewodników (S. Möllera 2006, L. Klos Sokol 2010, F. Vaucher 2016) oraz ocena przydatności tego typu źródeł w poszukiwaniu elementów typowych/charakterystycznych dla naszego portretu kulturowego. Analiza przedmiotowych materiałów była jednym z etapów badań (w ramach projektu Emblematy kultury polskiej – koncepcja leksykonu) nad różnymi perspektywami w postrzeganiu specyfiki szeroko rozumianej polskości, których poznanie jest niezbędne w pracach nad wydobywaniem i negocjowaniem zjawisk mogących uzyskać status emblematów polskiej kultury. Prezentowane rozważania dowodzą, że kluczową korzyścią płynącą z obserwacji i analizy doświadczeń obcokrajowców jest ich „innowymiarowy” ogląd zjawisk, który wynika z zazwyczaj dobrze rozwiniętych sprawności interkulturowych. Cudzoziemcy mogą być cennymi mediatorami kulturowymi, zwłaszcza gdy w procesie oswajania się z innością odnoszą się do niej z humorystycznym dystansem, który sprzyja budowaniu pomostów między odmiennymi perspektywami i kształtowaniu postawy tolerancji.

6

Bizneswoman, biznesmenka, kobieta biznesu, przedsiębiorczyni czy kobieta przedsiębiorcza? Nazewnictwo kobiet związanych z biznesem we współczesnym dyskursie publicznym

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Socjolingwistyka

|

2021

|

tom 35

335-355

EN

The subject of the article is the analysis of the variants of nomenclature in contemporary public discourse relating to women engaged in business activities. The aim of the analyzes is to explain the conditions of the existing variance in the linguistic (systemic and stylistic) and extra-linguistic (political, social and cultural)perspective. The research on the contexts of the functioning of the analyzed units was carried out on the material obtained from dictionary-corpus queries and own excerption. Due to the discursive implication of personal female names, the communication narratives of women’s communities were subject to separate verification. The presented discussion allows for the following conclusions: 1) the variability of the analyzed nominations present in the public discourse is the result of changes in language and communication determined by cultural and social factors after the turn of the ‘89 and next Poland’s accession to the UE; 2) the existing nomenclature alternatives are the result of the process of adapting anglicism businesswoman in the Polish language, with simultaneous competition from native forms, and interweaving these phenomena with changes in the communication of female business communities; 3) the nomenclature choices have stylistic and discursive justification; 4) the newest unit in the study, kobieta przedsiębiorcza, becomes one of the linguistic manifestations of the professional emancipation of Polish women.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza wariantywnych jednostek nazewniczych występujących we współczesnym dyskursie publicznym i odnoszących się do kobiet działających w biznesie. Celem analiz jest wyjaśnienie przyczyn istniejącej wariancji w perspektywie językowej (systemowo-stylistycznej) i pozajęzykowej (polityczno-społeczno-kulturowej). Badania kontekstów funkcjonowania analizowanych jednostek przeprowadzono na materiale pozyskanym zkwerend słownikowo-korpusowych oraz zekscerpcji własnej. Ze względu na dyskursywne uwikłanie osobowych nazw żeńskich osobnej weryfikacji poddano narracje komunikacyjne środowisk kobiecych. Przedstawiona dyskusja skłania do następujących wniosków: 1) obecna w dyskursie publicznym wariantywność analizowanych jednostek jest efektem przemian w języku i komunikacji uwarunkowanych czynnikami kulturowo-społecznymi po przełomie 1989 roku oraz po przyłączeniu Polski do UE w 2004 roku; 2) istniejące nazewnicze rozwiązania alternatywne to wynik zarówno różnych typów i etapów procesu adaptacji anglicyzmu businesswoman w polszczyźnie przy jednoczesnej konkurencji ze strony rodzimych form, jak i sprzężenia tych zjawisk ze zmianami komunikacji kobiecych środowisk biznesowych; 3) wybory nazewnicze mają uzasadnienie stylistyczne i dyskursywne; 4) najnowsza w badanym zbiorze jednostka kobieta przedsiębiorcza staje się jedną z językowych manifestacji biznesowej emancypacji Polek.

7

Funkcja paratekstu w prozie retorycznej (na przykładzie pism Jana Śniadeckiego)

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Facta Simonidis

|

2008

|

tom 1

|

nr 1

303-312

EN

The paratextuality is one of the transtextual relations distinguished in Gerard Genette’s typology. This relation is considered to be one of the most privileged area of pragmatic dimension of the work and its infl uence on the reader. According to Genette’s theory, paratexts are thought to be texts which surround a central text, i.e. titles, subtitles, intertitles, introductions, prefaces, editorial remarks etc. The article undertakes problems concerning functions of paratextual elements in the rhetorical prose as oriented to infl uence persuasively. As the research material there are taken journalistic writings and orations (i.e. applied rhetorical prose) of Jan Śniadecki – an outstanding representative of intellectual and cultural life at the turn of eighteenth and nineteenth centuries. The analyzed paratextual units of texts (titles, subtitles, intertitles, and prefaces) enabled to observe that those units make a signifi cant space in constructing rhetorical utterances – they introduce the reader into an atmosphere of rhetorical persuasion, and announce a tone and quality of discourse (polemicity, instructiveness, emotionality, and suggestiveness), as well as they signal persuasive strategies chosen by the author to realize aims of his utterances (e.g. self-creation of the sender through a topos of modesty, arguments appealing to experience and attitude of care).

PL

Paratekstualność jest jednym z typów relacji transtekstualnych wyróżnionych w typologii Gerarda Genette’a. Jest to relacja uważana za jedno z najbardziej uprzywilejowanych obszarów pragmatycznego wymiaru dzieła, to jest jego oddziaływania na czytelnika. Zgodnie z koncepcją Genette’a za paratekst uważane są składniki okalające tekst właściwy, a więc tytuły, podtytuły, śródtytuły, wstępy, przedmowy, posłowia, uwagi od wydawcy itd. W artykule podjęta została problematyka funkcji elementów paratekstowych w prozie retorycznej, ukierunkowanej na oddziaływanie perswazyjne. Materiał badawczy stanowią pisma publicystyczne i oracje (czyli retoryczna proza użytkowa) jednego z najwybitniejszych przedstawicieli życia umysłowego i kulturalnego przełomu XVIII i XIX wieku – Jana Śniadeckiego. Poddane analizie jednostki paratekstowe tekstów tego autora (tytuły, podtytuły, śródtytuły oraz przedmowy) pozwoliły na obserwację, że jednostki te są znaczącą przestrzenią w konstrukcji wypowiedzi retorycznej – wprowadzają odbiorcę w atmosferę retorycznego perswadowania, zapowiadają ton i jakość dyskursu (polemiczność, dyrektywność, emocjonalność i sugestywność) oraz sygnalizują strategie (mechanizmy) perswazyjne obrane przez autora do realizacji celów swoich wystąpień (np. autokreację nadawcy poprzez topos skromności, argumenty odwołujące się do doświadczenia i postawy troski).

8

Alina Naruszewicz-Duchlińska, Mariusz Rutkowski, Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji, Olsztyn 2006, ss. 373

100%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Facta Simonidis

|

2009

|

tom 2

|

nr 1

301-308

9

Retrieval Practice in Foreign Language Pedagogy

63%

Smoleń-Wawrzusiszyn M. , Niewczas S.

Lubelski Rocznik Pedagogiczny

|

2024

|

tom 43

|

nr 1

143-159

PL

Wprowadzenie: Na początku XXI w. seniorzy stali się kolejną grupą o specyficznych potrzebach edukacyjnych nie tylko z uwagi na uwarunkowania społeczne i neuropsychologiczne, ale też z powodu rosnącej liczebności osób w wieku 60+. Jedną z subdyscyplin reagujących na te okoliczności jest geragogika języków obcych. Cel badań: Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na strategię retrieval practice (RP) jako metodę odpowiednią w kształceniu językowym seniorów i utrzymywaniu ich zdolności poznawczych, jak również zaproponowanie ćwiczeń wdrażających strategię RP do edukacji językowej. Metoda badań: Opracowanie ma charakter teoretyczno-koncepcyjny. Dokonano przeglądu literatury z zakresu neurologicznej i psychologicznej charakterystyki starszych dorosłych oraz – w odniesieniu do strategii RP – w obszarze nauczania dzieci i młodzieży. Dwuetapowe ba dania własne koncentrowały się na perspektywie wykładowców, którą zweryfikowano poprzez ankiety online oraz wywiad grupowy. Wyniki: Strategia RP – z uwagi na udowodnione wsparcie neurokognitywne osób w wieku 60+ – jest wartościową metodą pracy ze starszymi dorosłymi, a także potrzebą dydaktyczną zgłaszaną przez tę grupę uczących się oraz ich lektorów. Wyniki pozwoliły na przedstawienie aspektu aplikacyjnego – sposobów włączenia RP do nauczania języka obcego w okresie późnej dorosłości. Zaproponowano kilka modeli ćwiczeń opartych na RP jako narzędzi ułatwiających edukację językową seniorów. Są to nowatorskie propozycje, ponieważ przez wiele lat strategia RP pozostawała poza zainteresowaniami badaczy i praktyków geragogiki języków obcych. Wnioski: Strategia RP jest techniką wartą uwagi ze względu na cele towarzyszące nauce języka w wieku dojrzałym, takie jak rozwój poznawczy, wspomaganie procesów pamięciowych oraz utrzymywanie kontaktów społecznych. Zastosowanie strategii RP w ćwiczeniach językowych pozwala na urozmaicenie procesu edukacji językowej w sposób adekwatny do potencjału uczących się. Wszystkie te czynniki są kluczowe w kontekście dobrostanu seniorów. Korzyści z nauki języka obcego mogą mieć dla starszych dorosłych wymiar holistyczny, jeśli tylko nauka ta będzie prowadzona odpowiednimi metodami.

EN

Introduction: At the beginning of the 21st century, older adults have become another group with special educational needs, not only because of their social and neuropsychological conditions, but also because of the growing number of people aged 60+. One of the fields that responds to those needs is foreign language geragogy. Research Aim: The aim of the paper is to draw attention to retrieval practice (RP) strategy as an applicable method in teaching languages to older adults for maintaining their cognitive skills and to suggest some concrete solutions of the RP implementation in the language education. Method: This study is of a theoretical-conceptual nature. The literature review was conducted in the fields of neurological and psychological characteristics of third-agers, as well as with reference to RP experiences in teaching children and teenagers. Own two-stages research focused on lecturers’ perspective explored through online surveys and a group interview. Results: The RP strategy is an educational need reported by late L2 learners and their teachers. Due to its proven neurocognitive support of people aged 60+, the strategy is a valuable method of working with older adults. Results have allowed for proposing an applicable aspect. A few RP language practice models were offered as a tool facilitating learning, which is a novelty as for many years it was behind the interests of researchers and practitioners working with thirdagers. Conclusion: The RP strategy is a technique worthy of attention because of the goals accompanying language learning in older age, such as cognitive development, supporting memory processes and maintaining social contacts. The use of RP strategies in language exercises allows to diversify the process of language education in a way that is adequate to the late L2 learners’ potential. All of these factors are undoubtedly crucial in the context of seniors’ well-being. This allows us to conclude that the benefits of language learning can have a holistic dimension for older adults, as long as the learning is carried out using appropriate methods.