Wprowadzenie. We współczesnym świecie, pełnym kontrastów, różnorodności i pluralizmu społecznego, wychowanie do wartości staje się szczególnie pożądane. Niewątpliwie fundamentalne oddziaływanie na dziecko mają aktywność i postawa rodziców. To oni są pierwszymi, naturalnymi wychowawcami swojego potomstwa, dlatego mają prawo wybrać dla swoich podopiecznych szkołę, która wesprze ich w procesie kształcenia oraz w działalności wychowawczej poprzez tworzenie takiego środowiska, które będzie zgodne z ich oczekiwaniami. Cel. Głównym celem artykułu jest analiza programów wychowawczych Katolickiej Szkoły Podstawowej im. Świętej Rodziny oraz Szkoły Podstawowej Towarzystwa Salezjańskiego w Szczecinie, ze szczególnym uwzględnieniem wychowania do wartości. Ponadto celem artykułu jest ukazanie drogi do powstania wybranych katolickich szkół podstawowych w Szczecinie. Materiały i metody. Artykuł powstał w oparciu o kwerendę źródeł, ich selekcję i opis. W efekcie zinterpretowano fakty stanowiące przedmiot badań. Ponadto podsta wą była lektura literatury i opracowań. Analiza materiału źródłowego miała charakter jakościowy. Wyniki. Analiza materiału źródłowego pozwala stwierdzić, że wychowanie do wartości jest istotnym aspektem konstruowania programów wychowawczych wybranych szkół katolickich. Wnioski. Zaprezentowane wyniki badań prowadzą do wniosku, że szkolnictwo katolickie może dostarczać inspiracji w zakresie wychowania do wartości.
In this article will be analyzed school files, which are archived in the diocesan archives on the territory of the former Prussian partition: Archives of the Archdiocese of Poznan, Gniezno Archdiocesan Archives and Archives of the Diocese in Pelplin. The choice of research materials dependends on understanding the concept of „territory of the Prussian partition.” In my view, it is the area that was on the board of the Prussian authorities as a result of partitions of Poland, and not, as in the case of the diocese of Warmia and the diocese of Wrocław as a result of the wars of succession and international agreements. The issue of an acts of church schools in the diocesan archives on the territory of the former Prussian partition is a section of research on the education of the Catholic Church in Poland. It also determine the direction of further analysis of archival materials in this field. It introduces a researcher at the issue of scientific and educational programs, private institutions, including the Church, and to compare them with common state programs.
PL
W niniejszej pozycji analizie poddane zostaną akta szkół zarchiwizowane w zasobach archiwów diecezjalnych na byłym terytorium zaboru pruskiego: Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie i Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie. Wybór materiału badawczego zależny jest od rozumienia pojęcia „terytorium zaboru pruskiego”. W moim przekonaniu oznacza ono obszar, który znalazł się w zarządzie władz pruskich w wyniku zaborów, a nie jak w przypadku diecezji warmińskiej i diecezji wrocławskiej w wyniku wojen, sukcesji i umów międzypaństwowych. Problematyka akt szkół kościelnych w zasobach archiwów diecezjalnych na byłym terytorium zaboru pruskiego stanowi wycinek badań nad oświatą Kościoła katolickiego w Polsce. Pozwala także wyznaczyć kierunek analizy kolejnych materiałów archiwalnych z tego zakresu. Wprowadza badacza w zagadnienie programów naukowo-wychowawczych placówek prywatnych, w tym kościelnych oraz ich porównanie z powszechnymi programami państwowymi.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Podstawę rozważań stanowi wychowanie obywatelskie podejmowane w szkołach katolickich w duchu otwartości dzieci i młodzieży na różnorodność kulturowo-religijną, która w polskiej rzeczywistości społecznej jest coraz bardziej widoczna. Jest to niezwykle trudne z punktu widzenia społecznego. Z jednej bowiem strony każda z grup pragnie żyć w poczuciu tolerancji, z drugiej natomiast chce zachować swą tożsamość. Poza tym nie jest to łatwe w perspektywie misji szkoły katolickiej. Wynika to z faktu, że wprawdzie deklaruje ona budowanie jedności w różnorodności, jednak jej proces dydaktyczno-wychowawczy determinuje konkretny światopogląd.
EN
The basis for the discussion is civic upbringing which is introduced in Catholic schools in the spirit of openness of the children and teenagers to the cultural-religious diversity which is more and more visible in the Polish social reality. It is especially difficult from the social perspective. On the one hand each group wants to live in tolerance, on the other hand it wants to keep its identity. Besides it is not easy in the perspective of the mission of the Catholic school. It results from the fact that although it declares building unity in diversity, the educational and upbringing process of the school determines the specific point of view.
Dane na temat liczby szkół w Polsce wskazują na wzrastające zainteresowanie placówkami niepublicznymi, w tym katolickimi. Na podstawie badań jakościowych określono czynniki warunkujące to zjawisko. Szkoły katolickie wyróżniają się panującymi w nich relacjami społecznymi, a sposób pracy dydaktycznej oparty na personalizmie chrześcijańskim zapewnia indywidualne podejście do każdego ucznia. Placówki te charakteryzują się także wysokim poziomem nauczania, co sprawia, że są atrakcyjne nie tylko dla osób wierzących. Rodzice odgrywają znaczącą rolę w szkołach katolickich, są zapraszani do współdecydowania o kształcie placówki, przez co czują się partnerami, a nie petentami w szkole. Ponadto kierownictwo szkoły stara się stwarzać okazje, by rodzice uczniów poznawali się, co wspiera budowanie spójności wychowawczej między domem a szkołą. Przekazywany typ religijności bardziej skupiony jest na promowaniu wspólnotowości, pomaganiu innym niż na rygorystycznym odwoływaniu do zakazów i nakazów.
EN
The article presents the growing interest in private schools, including the Catholic ones. The qualitative research conducted shows factors influencing this phenomenon. Catholic schools offer a certain model of relations among teachers, students and parents. The method of teaching is based on Christian personalism that provides individual attention to each student. These institutions are also characterized by a high level of education, which makes them attractive not only for ‘church goers’. Parents play an important role in Catholic schools, they are invited to take part in school management, which makes them partners rather than supplicants at school. In addition, the school management is trying to create opportunities for parents to get to know each other, therefore educational consistency between home and school is built. The type of religiosity handed down is more focused on community spirit and helping others, rather than maintaining strict rules and prohibitions.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem artykułu była próba opisu uwarunkowań wychowania religijnego dzieci w rodzinach, które przebywają na emigracji zarobkowej w Szkocji. Przyjęta perspektywa obejmuje środowisko rodziny, parafii, systemu edukacyjnego, w który włączona jest edukacja katolicka i polskiej szkoły sobotniej – perspektywy kluczowe dla opisu tego zagadnienia. Prezentowane tu badania przeprowadzone wśród Polaków przybywających w Szkocji wskazują, że emigracja rodzinna utrudnia wychowanie religijne dzieci. Do głównych czynników, które przyczyniają się do tego stanu rzeczy, można zaliczyć: osłabienie religijności rodziców, brak religii w szkołach publicznych, niewystarczająca wiedza na temat edukacji katolickiej, ograniczenie możliwości uczestniczenia w mszach katolickich odprawianych w języku polskim oraz laickie otoczenie, w którym funkcjonują dzieci. Wyzwaniem jest zrozumienie różnego charakteru katolickiej edukacji w Szkocji i w Polsce. Dużym problemem jest również niewystarczająca katechizacja, która ma zazwyczaj charakter doraźny, ograniczony czasowo oraz obejmuje jedynie część dzieci i młodzieży. W rodzinach o słabej religijności emigracja zagraża realizacji funkcji religijnej rodziny i wychowaniu religijnemu dzieci oraz sprzyja odchodzeniu od wiary. Działania pastoralno-katechetyczne z dużym zaangażowaniem świeckich katechetów są próbą odpowiedzi na wyzwania, stojące przed rodzinami i dziećmi wychowującymi się w dwujęzycznych środowiskach i w kulturach o różnym nastawieniu do potrzeb religijnych i duchowych.
EN
The aim of the article was to provide a description of the conditions affecting religious upbringing of children in families that are staying in Scotland during an economic migration. The perspective used encompasses the family environment, the parish, the Scottish educational system and its constituent catholic schools, and a Polish Saturday school. The presented research was conducted among Poles staying in Scotland. It shows that family emigration makes religious upbringing of children harder. We may attribute this to the following main factors: a weakening of the parents’ religiosity, a lack of religious education in public schools, insufficient knowledge of catholic education, a limit of the capability of attending Polish language catholic mass, and a lay environment in which the children operate. A certain challenge for the emigrants is understanding the different character of catholic education in Scotland from that in Poland. A large problem is insufficient catechism activities which are usually ad hoc, limited in duration, and reach only a part of the children and youth. In families with weak religiosity, an emigration threatens the realization of the religious education and upbringing function of families and favors the cessation of faith. Pastoral and catechist activities with a large engagement of lay catechists are an attempt to deal with the challenges that families face with children being raised in dual language environments and cultures of varied attitudes to religious and spiritual needs.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This study is a preliminary examination of early career teachers who work in Catholic schools in a regional Australian diocese. By examining early career teachers, the aim is to better understand religious and secular influences on an indicative group of teachers, and how these influences may shape their work in Catholic schools. A number of analytical categories are used to describe early career teachers, including the notion of interpretive autonomy. This allows early career teachers to negotiate their engagement with the school, with reference to their personal choices. Key findings identify the importance of values in shaping teachers’ identity, and the place of the school as the most prominent marker of teachers’ religious life. A number of recommendations for teacher formation are provided in light of the findings.
PL
Niniejsze studium stanowi badanie wstępne nauczycieli na początkowym etapie kariery zawodowej, którzy pracują w szkołach katolickich w regionalnej diecezji Australii. Badanie tej grupy nauczycieli ma na celu poznanie religijnych i świeckich wpływów na wskazaną grupę nauczycieli oraz określenie, w jaki sposób te wpływy mogą kształtować ich pracę w szkołach katolickich. Do opisania nauczycieli na początkowym etapie kariery zawodowej stosuje się szereg kategorii analitycznych, w tym pojęcie autonomii interpretacyjnej. Pozwala to nauczycielom rozpoczynającym karierę zawodową negocjować swoje zaangażowanie w szkole w odniesieniu do ich osobistych wyborów. Kluczowe ustalenia wskazują na znaczenie wartości w kształtowaniu tożsamości nauczycieli oraz miejsce szkoły jako najważniejszego wyznacznika życia religijnego nauczycieli. W świetle wyników przedstawiono szereg zaleceń dotyczących formacji nauczycieli.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This study is a preliminary investigation of early career teachers (ECT) working in Catholic schools in a large regional Australian diocese. The key aim of the study is to better understand the factors influencing early career teachers, who begin their teaching careers in Catholic schools, and to apprehend their early experiences as teachers to cater for their continuous formation needs. Key findings identify the openness of ECTs to faith-based experiences and the challenges faced in teaching in a Catholic school. Recommendations for early career teacher support and formation are provided considering the findings of this study.
PL
Niniejsze opracowanie relacjonuje badania pilotażowe nauczycieli na początkowym etapie kariery (Early Career Teachers [ECT]) w szkołach katolickich w diecezji Lismore w Australii. Głównym celem badań było lepsze poznanie czynników, warunkujących decyzję o rozpoczęciu kariery nauczycielskiej w szkole katolickiej oraz zrozumienie pierwszych doświadczeń, będących udziałem nauczycieli w szkołach katolickich, tak aby lepiej zaspokajać ich bieżące potrzeby formacyjne. Wyniki badań wskazują na otwartość ECT na doświadczenia oparte na wierze oraz wyzwania stojące przed nauczaniem w szkole katolickiej. W świetle wyników badań przedstawiono zalecenia dotyczące wsparcia i formacji nauczycieli na wczesnym etapie kariery.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This study builds on previous research exploring the formation needs and experiences of Early Career Teachers (ECT) in Catholic Schools in an Australian re-gional context, particularly concerning their understanding of Catholic identity and the teaching of Religious Education. Conducted twelve months after the previous study, ‘And Now I’m Teaching in a Catholic School’ – The Experiences of Early Career Teachers (ECT) in Lismore Catholic Schools and What Can Be Learned to Support Their Formation: A Preliminary Study (Challinor, Lancaster & Rymarz, 2022), follow-up in-terviews with twelve ECTs indicated an ongoing cognitive dissonance between the ex-pressed ideal of Catholic education and the lived reality in Catholic schools. The study highlights the importance of ongoing staff formation and mentoring for ECTs. Three vignettes are provided as composite accounts of the range of ECTs engaged in the study, and the various challenges and learning opportunities experienced in their early years of appointment are highlighted. Further research is planned in four years to un-derstand how the experience of ECTs continues to evolve and what can be learned to support their retention and continual formation.
PL
Niniejsze badanie opiera się na wcześniejszych badaniach potrzeb forma-cyjnych i doświadczeń nauczycieli rozpoczynających karierę zawodową (ECT – Early Career Teachers – nauczyciele na początku kariery zawodowej) w szkołach katolickich w regionalnym kontekście Australii, w szczególności w odniesieniu do ich rozumie-nia tożsamości katolickiej i nauczania religii. Przeprowadzone dwanaście miesięcy po poprzednim badaniu: „A teraz uczę w szkole katolickiej” – doświadczenia początkują-cych nauczycieli w szkołach katolickich w Lismore i wynikające z nich wnioski odnośnie do wsparcia formacji. Badania pilotażowe, wywiady uzupełniające z dwunastoma po-czątkującymi nauczycielami wykazały ciągły dysonans poznawczy między wyrażanym ideałem edukacji katolickiej a rzeczywistością przeżywaną w szkołach katolickich. Ba-danie podkreśla znaczenie ciągłej formacji personelu i mentoringu dla nauczycieli na początku kariery zawodowej. Przedstawiono trzy motywy jako złożone charakterysty-ki osób zaangażowanych w badanie, a także podkreślono różne wyzwania i możliwości uczenia się doświadczane w pierwszych latach ich pracy. Dalsze badania planowane są za cztery lata, aby zrozumieć, w jaki sposób doświadczenie zawodowe nadal ewoluuje i czego można nauczać, aby wspierać ich w pracy i ciągłej formacji.
Child sexual abuse is a social problem that requires a strong response. Therefore, action is needed to prevent harm. Information materials, procedures and training should be provided to strengthen safety in places where children and youth are present. The purpose of this article is to present the document Prevention of Sexual Violence Against Students in a Catholic School. Its creation stems from the demand to prepare prevention materials adapted to the context of educational institutions. The document is primarily aimed at Catholic schools, as it takes into account the prevention system of the Catholic Church in Poland. However, it can also be useful in other types of schools as most of the provisions are universal. The article describes the origins of the document and the theoretical assumptions lying behind it. It is mainly based on the comprehensive child sexual abuse prevention strategy developed by Stephen Smallbone, William L. Marshall and Richard Wortley. This concept postulates preventive action at three levels: universal, selective and interventional. Not only does the article summarize the key provisions of the publication in question but also it shows how the document applies the comprehensive prevention model in a school setting.
PL
Wykorzystywanie seksualne osób małoletnich jest problemem społecznym, który wymaga zdecydowanej reakcji. Konieczne jest podjęcie działań mających na celu zapobieganie krzywdzie. Potrzebne są materiały informacyjne, procedury i szkolenia wzmacniające bezpieczeństwo w miejscach, gdzie przebywają dzieci i młodzież. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie dokumentu Profilaktyka przemocy seksualnej wobec uczniów w szkole katolickiej. Jego powstanie wynika z potrzeby przygotowania materiałów profilaktycznych dostosowanych do kontekstu instytucji edukacyjnych. Dokument ten jest kierowany przede wszystkim do szkół katolickich, gdyż uwzględnia system prewencji obowiązujący w Kościele w Polsce. Może on jednak być przydatny również w innych typach szkół, ponieważ większość zapisów jest uniwersalna. Artykuł opisuje genezę powstania dokumentu i założenia teoretyczne stojące u jego podstaw. Opiera się on głównie na zintegrowanym modelu profilaktyki wykorzystywania seksualnego dzieci, który opracowali Stephen Smallbone, William L. Marshall i Richard Wortley. Ta koncepcja postuluje podejmowanie działań profilaktycznych na trzech poziomach: uniwersalnym, selektywnym i interwencyjnym. Artykuł ukazuje, w jaki sposób w omawianym dokumencie stosuje się ten model w warunkach szkolnych oraz streszcza najważniejsze zapisy tejże publikacji.
The article presents the life and educational activities of Blessed Marcelina Darowska, the cofounder of the Convent of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary, and her views on upbringing of young women. Mother Marcelina’s perception of education of girls in the 19th century seemed modern and beyond her time. In her opinion, there was a need of putting a stop to producing “parlour dolls” and provide young women with practical education. For the betterment of the country, she set up schools in Jazłowiec, Jarosław, Niżniów and Nowy Sącz. The girls attending the schools were brought up according to the system developed by Marcelina Darowska, based on religious and patriotic values. The Convent of the Immaculate Conception of the Blessed VirginMary continues the work commenced by its founder; over time Mother Marcelina’s message remains valid and serves the subsequent generations of young Polish girls.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.