Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Education system of India and Ayurveda – A Critical analysis

100%

Mahesh T. S.

|

nr 1

143-151

EN

The Indian System of Medicine known as ‘Ayurveda’, had been in use from time immemorial. It was the main system of healthcare in the ancient and medieval period but has presently become a contemporary system today. It has its own principles developed during its peak which formed the basis for stable concepts upon which the whole system has grown and developed. But today due to various political, social, cultural, etc. turmoils that had resulted due to repeated and consistent invasion on India right from the ages for almost 8 centuries have resulted in its fall of status from main system to a contemporary or alternate system. But from the last two decades, the failure of Modern system of medicine to provide safe and desired health status to many people has resulted in retracing their steps towards this science. Today, education system of Ayurveda is far more different from the past methods as it has undergone drastic changes totally. The result of this change has also affected the field and the science too. A question thus emerges as to how far this methodology and understanding will help it to reach the levels and importance that it was in the past with the present system of education. The present chapter is an attempt to give a detailed review of the education system of India and its relative effect with respect to Ayurvedic education.

2

Mur jako granica symboliczna. Funkcje przekształceń semantycznych we wspomnieniach o getcie warszawskim – próba refleksji

100%

Judzińska N.

|

2017

|

tom 10

PL

Artykuł jest znacznie przeredagowaną częścią pracy magisterskiej obronionej w Katedrze Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej w Uniwersytecie Warszawskim. Kwerendy do pracy były prowadzone w latach 2014–2015 na potrzeby projektu Archiwum Kobiet:piszące realizowanego przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

EN

Within the literary theory the category of comparison is used to describe a given phenomenon by referring it to another. It does not explain it in detail but builds on the general knowledge of one event by collating it with the other. Therefore, the main function of comparison is to create a non-existing link between what is unknown and what is well known. This stylistic device enables the author to describe one event through another, making the first one comprehensible. The author explore the process of development and fortification of the symbolic border between the “Aryan side” and the Warsaw Ghetto, which finds its linguistic expression in the style of wartime women memoires. Besides being a material and architectural border, delineated in the middle of the city, the Warsaw Ghetto wall indisputably constituted a figurative boundary. Constructed with the use of institutionalized violence, this particular barrier was symbolically strengthened by the deeply rooted dominance of the non-Jewish inhabitants of the city.

3

Ciało, moda i tozsamosc kobiety epoki wiktorianskiej – dyskursy piekna i przemocy

100%

Gromkowska-Melosik A.

Kultura-Społeczeństwo-Edukacja

|

2012

|

tom 2

17-30

EN

The article is devoted to the analysis of the dominant ideal of beauty in the Victorian period. The author defi nes mechanisms of repression and symbolic violence over the body of the Victorian upper-class woman, connected with the phenomenon of social control over the woman’s body and identity. The author assumes that the desire to achieve physical beauty has always been a source of a biographical experience that was constitutive for a woman, a source of a separate identity for her in comparison with a man. The historical changes of the ideals of the beautiful body are expressive of the complex interactions between the social roles of women and the dominant ideology of femininity as well as scientifi c and medical knowledge.

4

The Values Underlying Teachers’ and Employers’ Expectations

100%

Chomczyńska-Rubacha M. , Rubacha K.

|

nr 5(98)

142-152

EN

The authors present a grounded theory concerning teachers’ expectations of students and employers’ expectations of graduates. The analysis is based on empirical research while the interpretation of the results is based on critical theory. Employers’ expectations turned out to be wide-ranging and impossible for candidates. Teachers’ expectations, however, reproduced that part of employers’ expectations that can be linked to conformity, devotion, and faithfulness. In light of the authors’ interpretation, education fails to perform an emancipatory function, i.e. it fails to equip students with the critical competence necessary for active involvement in civil society. The labor market, on the other hand, is a dominating force that blocks the development of a discursive, open version of society. Graduates find themselves in a double-sided trap sprung on them, firstly, by education and later by employers.

5

Władza symboliczna terapeutów osób autystycznych

99%

Buława-Halasz J.

|

nr 6

69-80

EN

Text is conceived on the model of the puzzle, because as in the time of their first laying each element should be turned face-up and properly perceive it to fit into a whole, so each term of the Bourdieu’s social theory will first be discussed separately and then complete into a larger whole through issues related to the treatment of people with autism. This article is an attempt to reinterpret the category of symbolic violence in relation to the rehabilitation of autistic people, theoretical proposition in the study of this process.

6

Przemoc symboliczna w rehabilitacji osób autystycznych

86%

Buława-Halasz J.

|

nr 2(12)

77-86

PL

Artykuł jest próbą reinterpretacji kategorii przemocy symbolicznej w odniesieniu do rehabilitacji osób autystycznych – propozycją teoretyczną w badaniu tego procesu. Niniejsze opracowanie jest próbą sięgnięcia do ukrytych mechanizmów tworzących bądź podtrzymujących dyskryminację (marginalizację lub wykluczenie) osób autystycznych. Dyskryminacja osób autystycznych przejawia się na poziomie interpersonalnym, instytucjonalnym, kulturowym. Jest mocno związana z opresyjnym przekonaniem o konieczności podporządkowania się niepełnosprawnych osobom „typowym” (pełnosprawnym). Tak jak osoby pełnosprawne zachowują się w sposób „opresyjny” wobec niepełnosprawnych (nie zawsze z pełną świadomością), tak samo terapeuci w swoich oddziaływaniach rehabilitacyjnych (pedagogiczno-terapeutycznych) stosują przemoc symboliczną wobec osób autystycznych, które z racji specyfiki całościowych zaburzeń rozwoju są szczególnie na nią narażone.

EN

This study is the attempt of the description of the symbolic violence serving the reproduction of the social structure in the rehabilitation of autistic persons. The starting point of this analysis is the thesis that people without disabilities act and think in an „oppressive” towards people with disabilities, however, are not always aware of this. The same therapists use symbolic violence against disabled persons, including autism. Symbolic violence is fundamentally the imposition of categories of thought and perception upon dominated social agents who then take the social order to be just. It is the incorporation of unconscious structures that tend to perpetuate the structures of action of the dominant. The dominated then take their position to be „right”. Symbolic violence is in some senses much more powerful than physical violence in that it is embedded in the very modes of action and structures of cognition of individuals, and imposes the spectre of legitimacy of the social order.

7

Społeczna konstrukcja wiarygodności cudzoziemca w procedurze uchodźczej

72%

Michalak D.

|

nr 15

PL

Przedmiotem artykułu jest przemoc symboliczna w postępowaniach uchodźczych. Skupiam się na etapach procedury, w których migranci przymusowi – mimo, że zgodnie z prawem udziela im się głosu – nie są w stanie skutecznie reprezentować swojej sprawy z powodu różnicy kulturowej. Nawet więc jeśli ich życiowa sytuacja uzasadnia przyznanie im statusu uchodźcy, urzędy i sądy mogą negatywnie rozpatrzyć ich sprawę. Przypadki, w których nieskuteczność w reprezentowaniu własnej sprawy wynika z różnicy społeczno-kulturowej, opisuję w kategoriach przemocy symbolicznej. Za Dellem Hymesem i Katrijn Maryns podkreślam zwłaszcza rolę nierówności językowych. Odwołuję się również do Harolda Garfinkela koncepcji ceremonii degradacji, aby opisać rytualny aspekt uzasadniania decyzji odmownych w języku urzędowym. Artykuł opiera się na badaniach empirycznych obejmujących: studium przypadku postępowania uchodźczego rodziny ubiegającej się o ochronę w Polsce w drugiej dekadzie XXI w. (analiza decyzji urzędowych i sądowych), obserwację uczestniczącą w punkcie bezpłatnej pomocy prawnej prowadzonym przez organizację pozarządową, a także wywiady jakościowe z aktywistami występującymi w roli pełnomocników w procedurach uchodźczych i udzielających porad prawnych.

EN

This article is devoted to symbolic violence occurring in the international protection procedure. The study focuses on the stages of the procedure in which the asylum-seeker is granted a chance to speak for themselves, and yet is unable to represent their case effectively due to sociocultural differences. As a result, even if their life situation qualifies them for refugee status, migration offices and courts are likely to issue a negative decision. Cases in which the failure to represent oneself results from sociocultural differences are described in the article as instances of symbolic violence. Following Dell Hymes and Katrijn Maryns, I stress the role of language-related inequality. I also employ Harold Garfinkel’s concept of degradation ceremonies in order to describe the ritual aspect of language use in statements of grounds for refusal of applications for international protection. The article is based on empirical research including a case study of an asylum-seeker family who applied for protection in Poland in the 2010s, participant observation in a free legal support centre run by a Warsaw-based NGO, and qualitative interviews with activists supporting refugees as their representatives and legal advisors.

8

The Shameless Official in an Aggressive State: Educational Consequences

72%

Kobylarek A. , Madej M. , Máhrik T.

|

nr 2

7-13

EN

Modern democracy in the Polish State, as well as respect for minorities of all kinds and women themselves, is collapsing in favour of a particularly close affiliation between the State and the Church. The separation of these two institutions is becoming negligible, if it still exists, and the state and the church have become allies of each other with any educated and/or intelligent element that does not support such a practice. The medieval practices, the stigmatisation of individual groups, patriarchy and the lack of respect for the constitution oppress societies, oppress the rights of citizens and show their place in the ranks. More and more rights are granted only to privileged groups, while others, such as women, LGBTQA+, migrants, the disabled, political opponents, or anyone else who does not support the current actions of the most influential institutions, remain ignored or muddled, vis-à-vis potential voters of the ruling party. Meanwhile, influential citizens can afford to do almost anything. At present, the lord and master decides the fate of all his subjects irrespective of how many protests and on what issues take place in the state, the utter shamelessness of the official can be observed here. Those who invoke God do not seem to believe in Him and, moreover, they act contrary to His principles. What stands out most in their actions is their total ignorance, their hatred of anyone who is against them and their lack of thought for the consequences that will come to them once they lose their power. The only hope seems to be for future voters with full civic awareness.

9

Przemoc symboliczna w instytucji pomocowej – paradoksy pomagania

72%

Skałbania B. , Gretkowski A.

|

nr 1: Praca socjalna

121-137

EN

Counselling and helping are generally associated with honourable actions, aimed at the benefit of another person. People take these actions because of individual reasons or taking into account social and professional role the one performs. It is made by interpersonal interaction or within the frames of particular institiution. The latter is meant by arranged actions. The aim of this article is to present another dimension of giving help by means of institutions. The presence of symbolic violence related to power is present in the dimension. According to Michel Foucault “the one who was put within the range of perception and realises that accepts the limits enforced on them by the power”. As the author continues everybody is placed in the field of the power, despite the fact one does not always realise that. Our deliberations, related to the presence of symbolic violence and its meaning in the process of helping are based on the term of the violence Pierre Bourdieu. The deliberations refer to the way psychological and pedagogic counselling centres work. The violence is the part of secret scheme of the institution The authors try to uncover and reveal with the view to make people think and realise its existence. The hidden dimension embraces what is not visible but palpable, what is meant straightaway but has its place in the course of actions made by assisting team and institutions, what is included in the formal “between” and hidden actions and what is not realised by people who use the services of psychological and pedagogical cunselling centres.

PL

Poradnictwo i pomoc na ogół kojarzą się z działaniami szlachetnymi, ukierunkowanymi na dobro drugiej osoby. W świadomości społecznej są to działania altruistyczne, podejmowane z pobudek osobistych lub działania formalne z uwagi na pełnioną rolę społeczną (zawodową), co dokonuje się w interakcji międzyosobowej lub w ramach instytucji w rozumieniu działania zorganizowanego, profesjonalnego. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie nieco innego wymiaru udzielania pomocy instytucjonalnej, w której obecna jest przemoc symboliczna, powiązana z władzą. Jak bowiem uważa Michel Foucault, „kto został umieszczony w polu widzenia i wie o tym, przejmuje na swoje konto ograniczenia narzucone przez władzę”. Jak dalej pisze autor, „wszyscy jesteśmy umieszczeni w polu władzy, chociaż nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę”. Niniejsze rozważania oparte zostały na koncepcji przemocy symbolicznej Pierre’a Bourdieu, a odnoszą się do funkcjonowania poradni psychologiczno-pedagogicznej, która jest placówką oświatową, ukierunkowaną na niesienie pomocy dzieciom i młodzieży, rodzicom oraz nauczycielom. Przemoc symboliczna stanowi bowiem element ukrytego programu tej instytucji, który autorzy próbują zdemaskować, odsłonić, pokazać po to, aby wywołać refleksję, uświadomić jego istnienie. Ukryty wymiar zawiera to, co nie jest widoczne, ale odczuwalne, nie jest zapisane wprost, a ma miejsce w działaniach pomocowych osób i instytucji, co zawiera się „pomiędzy” formalnym a ukrytym działaniem. Osoby korzystające z usług poradni psychologiczno-pedagogicznej nie są świadome istnienia przemocy, stąd zainteresowanie tym zagadnieniem, które stanowi przedmiot podjętych analiz teoretyczno-badawczych.

10

Symbolic Violence in the Urban Space as a Result of Gentrification

72%

Jachowska J.

|

tom 3

|

nr 2

EN

It is believed that the process of gentrification, defined as the process of introducing the working social categories to the areas affected by long-term unemployment, results in the improvement of the situation of the poor. In theory, neighborhood interactions between the working and the unemployed should result in easier access of the unemployed to the labor market and also in changes of their attitudes and behavior. However, in practice, it appears that due to cultural differences gentrification does not initiate the interaction between representatives of different social categories and does not influence the situation of the unemployed positively. Instead, cultural differences determine the impossibility to share the public spaces and breed the conflicts for space, which are manifested in various forms of symbolic violence analyzed in this article.

PL

Przyjmuje się, że gentryfikacja rozpatrywana jako proces wprowadzania pracujących kategorii społecznych na tereny dotknięte problemem długotrwałego bezrobocia skutkować będzie poprawą sytuacji osób ubogich, w teorii bowiem interakcje sąsiedzkie pomiędzy pracującymi a niepracującymi kategoriami społecznymi warunkują łatwiejszy dostęp tych ostatnich do rynku pracy, a przez to też zmianę ich postaw i sposobu zachowania. W praktyce jednak okazuje się, że ze względu na odmienności kulturowe gentryfikacja nie powoduje interakcji między przedstawicielami odmiennych kategorii społecznych i nie wpływa pozytywnie na sytuację ludności bezrobotnej. Odmienności kulturowe warunkują bowiem niemożność wspólnego użytkowania publicznej przestrzeni i konflikty, których wyrazem są rozmaite formy przemocy symbolicznej analizowane w niniejszym artykule.

11

Przemoc filosemicka

72%

Janicka E. , Żukowski T.

|

2012

|

nr 1

EN

Philo-Semitic abuseThe article analyses Jolanta Dylewska’s documentary film Po-lin (2008). The authors offer new conceptual categories facilitating the description of the manner in which the objectification of Jews takes place in Po-lin – and in the broader context of Polish narrative of Jews and the Holocaust – under the guise of their subjectification; exclusion under the guise of inclusion. The described symbolic practices include:1. Organising a narrative of the Holocaust by means of exteriorisation; universalisation; locating outside the history; considering the Shoah as a natural disaster, and finally as part of the divine plan.2. Constructing the image of “a Jew” by: homogenisation of the group, folklorisation, aesthetisation and separation. Examining the case out of the context allows for omitting the wider sphere of interaction, in which the exclusion as well as symbolic and physical abuse carried out by the majority group came to light.3. Creating a figure of “the good Jew”, which shows gratefulness to the domineering group and full understanding of anti-Semitic discriminatory practices. The function of “the good Jew” is to legitimise the majority story and to discipline or repress anyone who undertakes actions to change the status quo.The above-describe devices produce the effects of eliminating real experiences of real people who suffered the anti-Semitic abuse, blocking afterthoughts while preserving the heartening image of Poland and Poles.

12

The Embassy of Poland in Poland: The Polin Myth in the Museum of the History of Polish Jews (MHPJ) as narrative pattern and model of minority-majority relations [Ambasada Polski w Polsce. Mit Polin w Muzeum Historii Żydów Polskich jako wzór narracji i model relacji mniejszość-większość]

72%

Janicka E.

|

nr 5

EN

The Embassy of Poland in Poland: The Polin Myth in the Museum of the History of Polish Jews (MHPJ) as narrative pattern and model of minority-majority relationsThe text offers an analysis of the MHJP’s core exhibition, the architecture of the Museum’s building as well as the transformations of its surroundings, seen as operations in as well as on a space that is a sign and a designate of the Holocaust. This observed de-Holocaustization of the Holocaust story takes place in the context of progressing Holocaustization of the story concerning the past of ethnic Poles.The main narrative uniting the MHJP’s surroundings, building and core exhibition is the idyllic myth of Polin which dictates the selection and presenting of information. The story of Polish hosts and Jewish guests that is inherent to the Polin myth establishes inequality and dominance/subjugation as framing principles of a story of majority-minority relations. It also constitutes a mental gag and an instance of emotional blackmail which precludes any rational – analytical and critical – conversation based on historical realities. Furthermore, in practice, it is a part of a pattern of culture which produces – and at the same time legitimizes – violence and exclusion.The article reconstructs the principles governing the Polinization of the history of Jews in Eastern Europe (a term coined by Konrad Matyjaszek). These principles include: emphasizing the Polish over the Jewish lieux de mémoire; presenting the figures and landmarks of importance for both groups through the prism of those aspects which concern the majority group; refraining from problematization of specific phenomena (like Judaism or transboundary character) and from applying to the a longue durée perspective; and decontextualization (e.g., by passing over anti-Semitism – Christian but not only Christian – and its significance for the construction of the majority group’s collective identity, an identity that over time increasingly determined the Jews’ conditions of life, until eventually it determined their fate). In relation to the core exhibition the text discusses such issues as: “last minute” censorship; affirmation of anti-Semitic phantasms (like the Paradisus Iudaerum or Esterka); the abandonment planned – and prepared – part of the exhibition dealing with the period after the regaining of independence by Poland in 1989; presenting numerous events and questions in a way that contradicts the state of research not only known but often arrived at in Poland (a particularly outraging example of this is abstaining from a realistic presentation of the Polish context of the Holocaust in favor of a return to the outdated category of the innocent, or indifferent, Polish bystander to the Holocaust).The stake of this retouched story is the image of Poland and reputation of Poles, that is to say – the complacency of the non-Jewish majority. The price is the mystification of Eastern European Jewish history and the thwarting of the potential for change which arouse as a result of the Jedwabne debate. This potential promised a chance for a revision of culture and a remodelling of social relations in the spirit of equal rights and integrated history. Apart from the period from 1944/45 to 1946, this chance was unprecedented in theJewish-Polish and Polish-Jewish “common history that divides”. Ambasada Polski w Polsce. Mit Polin w Muzeum Historii Żydów Polskich (MHŻP) jako wzór narracji i model relacji mniejszość-większośćTekst zawiera analizę wystawy głównej MHŻP, architektonicznej postaci gmachu muzeum i przekształceń jego otoczenia jako operacji dokonanych w oraz na przestrzeni będącej znakiem i desygnatem Zagłady. Kontekstem dla obserwowanej deholokaustyzacji opowieści o Holokauście jest postępująca holokaustyzacja opowieści o przeszłości etnicznych Polaków. Narracją główną spajającą otoczenie MHŻP, gmach oraz wystawę główną jest idylliczny mitPolin, który rozstrzyga o selekcji i sposobie prezentowania informacji. Zawarta w nim opowieść o polskich gospodarzach i żydowskich gościach ustanawia nierównoprawność oraz dominację/podporządkowanie jako zasady ramowe opowieści o relacji większość-mniejszość. Stanowi także rodzaj mentalnego knebla i emocjonalnego szantażu, który udaremnia racjonalną – analityczną i krytyczną – rozmowę w kategoriach historycznego konkretu. Ponadto zaś – w praktyce – jest częścią wzoru kultury, który produkuje – i legitymizuje zarazem – przemoc oraz wykluczenie.Artykuł rekonstruuje reguły polinizacji historii Żydów w Europie Wschodniej (termin autorstwa Konrada Matyjaszka). Do reguł tych należą m.in. eksponowanie polskich miejsc pamięci (lieux de mémoire) kosztem żydowskich miejsc pamięci; prezentowanie figur i cezur obopólnie ważnych przez pryzmat tego, co w nich istotne dla grupy większościowej; brak problematyzacji zjawisk specyficznych (jak np. judaizm, transgraniczność) i ujęcia ich w perspektywie długiego trwania; dekonstektualizacja (np. pominięcie antysemityzmu –chrześcijańskiego i nie tylko – oraz jego znaczenia dla konstrukcji zbiorowej tożsamości grupy większościowej, która z biegiem czasu w coraz znaczniejszym stopniu rozstrzygała o warunkach życia Żydów, aż przesądziła o ich losie).W odniesieniu do wystawy głównej tekst porusza sprawę m.in. cenzury last minute; afirmacji antysemickich fantazmatów (jak Paradisus Iudaeorum czy Esterka); rezygnacji z przewidzianej i przygotowanej części ekspozycji dotyczącej okresu po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1989 roku; prezentacji wielu wydarzeń i zagadnień w sposób sprzeczny ze stanem badań nie tylko znanym, ale też niejednokrotnie wypracowanym w Polsce (czego szczególnie bulwersującym przykładem jest odstąpienie od realistycznej prezentacji polskiego kontekstu Zagłady i powrót do zdezaktualizowanej kategorii biernego czy też obojętnego polskiego świadka [bystander] Zagłady).Stawką tak spreparowanej opowieści jest wizerunek Polski i reputacja Polaków, a więc dobre samopoczucie nieżydowskiej większości. Ceną zaś – mistyfikacja historii Żydów Europy Wschodniej oraz zniweczenie potencjału zmiany, który ujawnił się w związku z debatą jedwabieńską. Potencjał ten oznaczał szansę rewizji kultury oraz przebudowy stosunków społecznych w duchu równych praw i historii zintegrowanej. Nie licząc okresu 1944/1945 - 1946, była to szansa bezprecedensowa w żydowsko-polskiej i polsko-żydowskiej „wspólnej historii, która dzieli”.

13

¿Es solo un chiste? Reconstruyendo los significados del derecho al sufragio femenino en Costa Rica, bajo la lupa del humor gráfico (1949-1953)

72%

MARTÍNEZ TOLEDO Y.

|

nr 21

67-87

ES

La relación entre humor y feminismo ha sido siempre compleja. Especialmente, por el rol que ha jugado históricamente el humor en la reproducción de estereotipos de género y la contribu-ción a la subordinación de las mujeres tanto en el espacio doméstico como en la esfera pública. El objetivo de este artículo es analizar cómo, mediante el humor gráfico, se representa a las mujeres, y sus luchas por alcanzar el derecho al sufragio. Para ello se realiza un análisis mul-timodal que articula texto escrito y visual para identificar las representaciones de las mujeres como grupos, las mujeres de forma individual, las demandas de derechos de estas mujeres y las opiniones sociales al respecto y que se representan en el discurso del humor gráfico en la prensa costarricense, entre 1947 y 1953. Para ello se realiza un análisis, con enfoque cualitativo, de caricaturas publicadas en los sema-narios El Trapiche y La Semana Cómica, y en el Diario de Costa Rica, en el período antes señalado. Los criterios de selección incluyen: que las mujeres sean sujetos en las imágenes, que se evidencie rasgos de participación política y que, además, de imagen, la caricatura con-tenga texto, que permita realizar un contraste entre lenguaje hablado y escrito. Para el análisis se emplean elementos de Análisis Multimodal del Discurso. Uno de los resultados principales es, además de la reproducción de estereotipos acerca de la participación política de las mujeres, señalar cómo se reproducen las nociones dicotómicas de lo que es ser mujer y el peligro que estas representan para los hombres como grupo político.

EN

The connection between feminism and humor have always been at least complicated because of the role played by humor in the reproduction of gender stereotypes and its contribution to the subordination of women, both in the domestic space and the public sphere. This paper aims to analyze how, through graphic humor, women are represented, and their struggles to achieve the right to suffrage through the use of critical analysis of multimodal dis-course in order to identify the representations of women as groups, women individually, the demands of women’s rights in three Costa Rican papers, between 1947 and 1953: El Trapiche and La Semana Cómica, and Diario de Costa Rica. One of the main results is, in addition to the reproduction of stereotypes about the political participation of women and women in general, and how those stereotypes are constructed through the language of common sense and male gaze.

14

Niebezpieczne książki. Rozważania o kategorii opresji w literaturze dla najmłodszych

58%

Gromysz J.

|

2013

|

nr 3

PL

Poddając analizie wybrane teksty polskiej i zagranicznej literatury dziecięcej z okresu XIX i XX wieku, warto zwrócić uwagę na ich opresyjność w perspektywie nadawczo-odbiorczej. Kategorię opresji można obserwować w zależności od przyjętej koncepcji dzieciństwa przez autora oraz tego, którego z uczestników komunikacji literackiej dotyka przemoc symboliczna; może być to odbiorca dziecięcy oraz dorosły pośrednik lektury. Czytelnicy poznając świat mają prawo do poznania autentycznych opowieści (poruszających wszystko to, co znajduje się w kręgu zainteresowań dziecka w tym trudne tematy), jednak zbyt natrętna funkcja wychowawcza tekstu może stanowić swego rodzaju „ucisk czytelniczy” - o czym powinni pamiętać nie tylko autorzy ale wszyscy ci, którzy wprowadzają dziecko w świat lektury.

EN

In analyzing selected texts of Polish and foreign children’s literature from the period of the nineteenth and twentieth centuries, it is worth paying att ention to their oppressiveness in sender- receiver perspective. The category of oppression can be observed depending on the childhood’s conception of the author and also the fact which participant of the literary communication is aff ected by the symbolic violence (it may be the child as well as an adult reading intermediary). Readers exploring the world have the right to know the authentic stories (about everything that is interesting for the child, including diffi cult subjects), but too intrusive educational function of text can be a kind of “ reading oppression “ – so not only authors should be aware of that, but also all those who bring a child into the world of reading.