Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ład światowy w ujęciu kosmopolitycznym- studium koncepcji Davida Helda

100%

Rogala-Lewicki A.

Przegląd Geopolityczny

|

2014

|

tom 7

105-128

PL

W teorii politycznej istnieje wiele różnych wersji projektu demokracji kosmopolitycznej (cosmopolitan democracy). Wariant proponowany przez Davida Helda, wspólnie z Daniele Archibugi, sprowadza się do założenia, iż ważne cele można osiągnąć jedynie przez rozszerzenie i rozwój demokracji w skali globalnej. Demokracja musi przekroczyć granice pojedynczych państw i domagać się uznania na poziomie globalnym. Held i Archibugi nie opowiadają się za końcem państw narodowych. Jednak inaczej niż w przypadku wielu światowych projektów federalistycznych, kosmopolityczna demokracja ma na celu poprawić zarządzanie ludzkimi sprawami na poziomie planetarnym, nie tyle zastępując istniejące państwa, co dając więcej władzy istniejącym instytucjom oraz kreując nowe.

EN

David Held is a theorist of political change and one of the most frequently cited theorists of globalization and cosmopolitanism . He created the paradigm of the modern age, which ended the era of the modern state, formed on the basis of the classic principles. Current globalization, as the Held stressed, is equipped with the characteristics of a distinct system. When describing it, Held uses such references as: spontaneous order, political emergence, self-organization. He reflects the phenomenon by such characters as: transnational interconnectedness, complex webs, networks of relations, evolving structure, process of structuration and stratification, dynamic global structure, patterns of inequality and hierarchy, patterns of inclusion and exclusion. Everything in the scope of the flow and interaction between the following actors: communities, states, international institutions, NGOs, multinational corporations - together forming global order. This phenomenon of globalization of policy means not only global interdependence but also reterritorialisation (new conditions of borders), deterritorialization (removal of the existing borders ), resulting in internationalization, transnationalization and institutionalization. The globalization of policy must lead to a change of transnational consciousness. It must stimulate the cosmopolitan sense of collectiveness and a sense of community across boundaries. Cosmopolitan means the same as for all, isomorphic, unifying, corresponding to the whole. Held is considered among the advocates of cosmopolitan democracy. He incorporate cosmopolitanism in the political sphere and believes that cosmopolitan ethics contributes to improving the standards of democracy. Contrary to international law, a cosmopolitan approach justifies giving the rights and obligations from the fact of being a citizen of earth, and not a particular state. Cosmpolitanism do not destroy national cultures but teaches respect for all of them. Global problems existing in extremely interconnected world can not be solved by one country. Held sees the need for institutions to solve of transnational problems and mitigate antagonisms in the international community that comes from particularistic approach. Concept of global governance is certainly not a scientific whim, but the result of real needs.

2

Postawy polskich konsumentow wobec krajowych i zagranicznych artykulow zywnosciowych

84%

Bombol M.

|

tom 47

|

nr 3

40-47

3

Wpływy obce w tekstach czasopism luksusowych w języku rosyjskim, polskim i hiszpańskim (na przykładzie Cosmopolitan)

84%

Romanik A.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2021

|

tom 21

195-211

EN

The focus of this paper is the impact of English observed in the language of an international magazine Cosmopolitan. The research was conducted taking into account three language versions of the monthly magazine: Russian, Polish and Spanish. Factual material was excerpted from the periodicals published in 2017–2021. Taking up this topic stems from the need to fill the gap in research on the language of luxury magazines, which have a great influence on forming the canons of linguistic norms and the linguistic awareness of their readers. The aim of the study is to analyze the collected Anglicisms (mainly loanwoard) in terms of their function, way of adaptation and presentation in the text space. Determining the reasons for the popularity of foreign forms in a given language space is also an important point of analysis. An additional assumption of the publication is to indicate the connections between the use of borrowings and the ideological concept of the magazine with cosmopolitanism.

4

Socjologia i socjolodzy w zglobalizowanym świecie. Kilka uwag o socjologiach narodowych

84%

Polak P.

Studia Socjologiczne

|

2012

|

nr 3(206)

124-143

EN

The problems and challenges sociology faces at the beginning of the 21st century are the subject matter of the article. The discipline has to deal with the new themes and problems linked to globalization and supranational phenomena. The question about the future of Polish sociology posed by Piotr Sztompka is the point of departure for the author of this article. She relates to the Ulrich Beck’s idea of cosmopolitanism and the need of a new cosmopolitan sociology. The author demonstrates that the development of a new approach to social analysis is crucial. This new cosmopolitan approach should break away from the traditional method of perceiving social phenomena as confined to nation-state boundaries. The article also addresses the issue of the sociology’ and sociologists’ role in the public sphere of contemporary societies.

PL

Artykuł rekonstruuje niektóre problemy i wyzwania, jakie stoją dziś przed socjologią. Musi ona stawić czoło nowym tematom i problemom, związanym z globalizacją, i przekraczającym granice państwowe zjawiskom. Autorka wychodzi od pytania postawionego przez Piotra Sztompkę o istnienie socjologii polskiej. Nawiązuje do idei kosmopolitycznego świata i potrzeby stworzenia w nim kosmopolitycznej socjologii, jaką postuluje Ulrich Beck. Poka-zuje, że dziś konieczne jest stworzenie nowego podejścia do analizy społeczeństwa, zrywającego z „metodologicznym nacjonalizmem”, ograniczającym się wyłącznie do badania zjawisk w obrębie granic danego kraju. W artykule poruszane są również problemy roli socjologów we współczesnym świecie, w sferze publicznej i mediach.

5

Obywatel Imperium czy obywatel świata? Z refleksji rzymskiej Stoi

84%

Budzanowska-Weglenda D.

In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką

|

2017

|

tom 11

37-52

PL

Rzymska Stoa była już ostatnim (trzecim) etapem istnienia stoicyzmu, pisma jej przedstawicieli stanowią jednak źródła do poznania doktryny tej szkoły filozoficznej. W refleksji stoickiej nad tożsamością obywatelską zwracają uwagę pisma filozofów-polityków, Seneki Młodszego (I w. n.e.), a zwłaszcza Marka Aureliusza – cesarza (II w. n.e.). Rzym i poczucie „rzymskości” jest wyraźnie zaznaczone w ich pismach, zarazem jednak w ich myśli filozoficznej wybija się jeszcze mocniej stoicki pogląd, przejęty już przez Zenona z Kitio (założyciela Stoi) od cyników, o byciu obywatelem świata, kosmopolitą. Podstawową zasadą stoików było życie zgodnie z boską i rozumną naturą. Teoria, rozmyślanie łączyło się z praktyką, działaniem. Człowiek ma dbać o swój rozum (wspólny mu z bóstwem) i w duchu sympatii trudzić się dla wspólnego dobra, a zarazem swojego. Szczęśliwe życie znajduje się w każdym miejscu, najwyższym państwem człowieka bowiem jest świat. Rzym jest mniejszym państwem, częścią wielkiego, kosmicznego państwa. Cały ród ludzki tworzy jeden organizm państwowy, kierowany jednym prawem natury, rozumnej i dla każdego dobrej. Wszystko jest nawzajem powiązane świętym węzłem. Rozum świata kształtuje go harmonijnie. Stanowi również o jedności, o wspólnocie istot rozumnych. Rozum i służba obywatelska są z sobą ściśle złączone, dlatego trzeba się trudzić całym swym życiem dla ogółu, każdy ma zawsze kierować swe dążenia jedynie ku wspólnemu dobru, stosownie do potrzeb społeczeństwa. Wszyscy współdziałają dla jednego celu, pomagając sobie wzajemnie. Postępowanie zaś przeciwne, niesprawiedliwe jest objawem oderwania się od natury, rozrywa ono życie i niszczy powszechną jedność, szkodzi również samemu człowiekowi. Bóg daje jednak możliwość ponownego zjednoczenia i ponownego zajęcia miejsca członka społeczeństwa. Co jest odpowiednie dla całości, jest piękne i dokonuje się w stosownej porze, jest dobre dla jednostki. I odwrotnie: co zdarza się każdemu z osobna, jest pożyteczne dla całości wszechświata. Społeczeństwo i jego jednostki są jak ciało i poszczególne jego członki oraz jak drzewo i gałęzie ściśle złączone przez naturę.

EN

Stoic doctrine was popular in the Roman Empire. It was the last period of this philosophical school but it is very important to know its history. Roman texts of the Late Stoa are sources of all Stoicism. Seneca the Younger, Roman politician, and Marcus Aurelius, Roman Emperor, are most interesting representatives of the Late Stoa. These Roman authors describe civic identity, but they refer to the Greek idea of the Cynics and Zeno of Citium, who was a founder of the Stoic school. They teach about „citizen of the world” (Greek kosmopolitês). The basic principle of the Stoic doctrine was a force in accordance with the divine and intelligent nature. The Stoic theory, meditations closely connected to the practice of life. Every human being has to take care of your mind (common to him with the deity) and in the spirit of sympathy to toil for the common good, and also his. A happy life is in every place, because the highest state of man is the world. Rome is a smaller state, part of the great cosmic state. The whole human family creates one state, has one law of rational and good for everyone nature. Everything is linked to other by a sacred bond. Reason of the world shapes it harmoniously and creates the unity and the community of rational beings. This reason and civic service are closely united, so man have to go to the trouble his whole life to the public, everyone has always directed his efforts only toward the common good, according to the needs of society. All work together for one goal, helping each other. Other behavior is unfair and is a symptom of detachment from nature, it disrupts lives and destroys common unity, harm the man himself. God, however, gives the opportunity to reunite and re-occupy the place in society. What is appropriate for the whole, is beautiful and made in time, it is good for the individual. Conversely, what happens to each individual, it is beneficial for the whole universe. Society and individuals are like the body and its individual members as well as tree branches and closely united by nature.

6

Demokracja kosmopolityczna: zarys problematyki

84%

Drałus D. , Wichłacz M.

Studia Krytyczne/ Critical Studies

|

2016

|

nr 3

67-86

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza i krytyka nurtu w teorii polityki zwanego nowym kosmopolityzmem. W przedstawionej interpretacji projekty nowego kosmopolityzmu stanowią z jednej strony ilustrację poświadczającą współczesną problematyczność demokracji, a zarazem nowatorską próbę redefinicji pojęcia demokracji przez nadanie temu pojęciu nowych wymiarów i nowej dynamiki. Wprowadzone przez nas pojęcie „minimum kosmopolitycznego” służy nam jako narzędzie meta-teoretyczne i metodologiczne, za pomocą którego argumentujemy na rzecz tezy, że na obecnym etapie nie da się wskazać minimalnego zestawu twierdzeń i zaleceń praktycznych, które można by uznać za obszar zgody i porozumienia między rywalizującymi podejściami i teoriami nowego kosmopolityzmu. W szczególności analiza tego nurtu wskazuje, że dotychczasowe sformułowania idei polityki kosmopolitycznej oraz jej możliwe praktyczne realizacje, jak dotąd nie zaowocowały ustaleniem „minimum kosmopolitycznego”, które mogłoby stanowić podstawę ich przyszłego powodzenia. Sugerujemy, że właściwą metodą dążenia do ideałów kosmopolitycznych jest formułowanie ich w sposób kosmopolityczny i demokratyczny zarazem, a więc z udziałem tych, których głos był dotychczas pomijany.

EN

The subject of the paper is an analysis and critique of a trend in political theory known as the new cosmopolitanism. According to the interpretation outlined in the paper, the conceptions of the new cosmopolitanism are, on the one hand, an illustration of the problematic status of democracy itself, but also, on the other, a novel attempt to endow the concept of democracy with new dimensions and a new dynamic. We introduce the concept of the “cosmopolitan minimum” which, as a metatheorerical and methodological tool, we employ in order to argue that, at present stage of the debate at least, it is impossible to point out to a basic set of claims and practical recommendations which could be agreed upon by the representatives of alternative approaches and rival theories of the new cosmopolitanism. In particular, our analysis demonstrates that the existing formulations of the cosmopolitan politics, and its possible practical implementations, do not share any such “cosmopolitan minimum” capable of securing its future success. We suggest that a proper method to strive towards the cosmopolitan ideals is to formulate them in a way which is both cosmopolitan and democratic, i.e. with participation of those whose voice has been so far disregarded.

7

Biblioteka Henry’ego Jamesa: między katalogiem a kowadłem

84%

Buchholtz M.

|

nr 9(12) cz.2

155-166

EN

This article looks back to the book The Library of Henry James published in 1987 by James’s most renowned and possessive biographer Leon Edel and the biographer’s friend, the independent scholar Adeline Tintner. While Edel outlines the history of James’s book collection in his house in Great Britain, Tintner offers examples of James’s use of the trope of library in his fiction. In between the two essays, the two authors included a catalog of James’s collection in Rye, indicating the location of all the items as of 1987. This article relies on the information provided in Edel and Tintner’s book, to which little has been added since, and offers a theoretical and historical approach to the topic of library in the context of Henry James’s biography and literary heritage. The article gives theoretical ramifications to the findings of Edel and Tintner by distinguishing between the three meanings of “library:” a physical space, a cataloged collection, and a literary trope. It also juxtaposes Edel’s biographical-historical essay and Tintner’s literary analysis with the autobiography of Henry James, in which the library emerges as a place partaking of several traditions: patriarchy, the process of initiation and maturation along with social and national self-fashioning.

8

Bezpieczeństwo wewnętrzne w perspektywie kosmopolityzmu.

84%

Marczuk K. P.

|

nr 11

166-173

PL

W artykule skoncentrowano się na zbadaniu wpływu teorii kosmopolitycznej na ewolucję w pojmowaniu bezpieczeństwa wewnętrznego. W tym celu wyjaśniono założenia kosmopolityzmu, ukazując relacje między nim a bezpieczeństwem wewnętrznym. Kluczowe zagadnienie dotyczy tego, w jaki sposób pogodzić postulaty kosmopolityzmu z założeniami bezpieczeństwa wewnętrznego, które w klasycznym ujęciu wiąże się z wartościami ucieleśniającymi państwo. W tym celu szukano odpowiedzi na pytania o to, jakie są współczesne podmioty bezpieczeństwa wewnętrznego, jakie są współczesne zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego oraz w jaki sposób dziś zapewniać bezpieczeństwo wewnętrzne.

EN

The article focuses on the possible impact of cosmopolitanism on the evolution of the understanding of internal security. For this purpose the key assumptions of cosmopolitanism were explained as well as the relationship between this concept and internal security was elaborated. The key issue is how to bring together the demands of cosmopolitanism with the main assumptions of internal security that in the classical sense is associated with the nation-state. Therefore, the crucial questions related to internal security were asked: internal security for whom, from what, and how?

9

Światowe Forum Społeczne jako podmiot polityki kosmopolitycznej

84%

Barszczewski J. P.

Świat Idei i Polityki

|

2018

|

nr 17

241-260

PL

Światowe Forum Społeczne wyłoniło się na początku XXI w. jako czołowy podmiot ruchu alterglobalistycznego. Skupia ruchy sprzeciwiające się neoliberalnej globalizacji i walczące ze związaną z nią coraz słabszą k ontrolą obywateli nad poczynaniami potężnych podmiotów krajowych i ponadnarodowych. Jako instytucja jednocząca różnorodne grupy wykluczone z całego świata ma na celu stworzenie platformy globalnego oporu. Nowatorski wymiar Forum polega na zakwestionowaniu wąskiego rozumienia alternatyw wobec obecnego ekonomicznego i politycznego porządku orazstworzenie warunków dla kosmopolitycznej polityki ukierunkowanej na realizację wizji oddolnego, zdecentralizowanego i demokratycznego globalnego zarządzania. Celem artykułu jest przedstawienie specyfiki Światowego Forum Społecznego jako podmiotu polityki kosmopolitycznej, ukazania związanych z tym problemów oraz ujawnienia jego politycznego potencjału.

EN

The World Social Forum emerged at the beginning of the 21st century as the leading subject of the alterglobalist movement. It brings together movements that oppose neo-liberal globalization and fight against the ever-weaker control of citizens over the actions of powerful national and supranational entities. As an institution uniting diverse groups excluded from all over the world, it aims to create a platform of global resistance. The innovative dimension of the Forum is to challenge the narrow understanding of alternatives to the current economic and political order and to create conditions for a cosmopolitan policy aimed at grassroots, decentralized and democratic global governance. The aim of the article is to present the characteristics of the World Social Forum as a subject of cosmopolitan politics, to show the challenges ahead and to reveal its political potential.

10

Patriotyzm

67%

Stanisławek J.

Edukacja Filozoficzna

|

2018

|

nr 66

51-63

PL

Autor odróżnia sposoby odniesienia się jednostki do swej grupy macierzystej (rodziny, plemienia, narodu). Odróżnia solidarność z narodem (parapatriotyzm, patriotyzm, nacjonalizm) oraz brak solidarności (indywidualizm, kosmopolityzm, internacjonalizm). Swą uwagę skupia na różnicy pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem. Dla nacjonalistów wartością najwyższą jest potęga narodu. Nacjonaliści domagają się, aby wszyscy członkowie narodu poświęcili wszystkie swe siły umacnianiu narodowej potęgi. Dla patriotów wartością – jedynie naczelną – jest chwała ojczyzny. W zakończeniu autor pokazuje formy patriotyzmu podczas wojny oraz podczas pokoju.

EN

The author distinguishes between the individual’s reference to his parent group (family, tribe, nation). He distinguishes solidarity with the nation (parapatriotism, patriotism, nationalism) and the lack of solidarity (individualism, cosmopolitanism, internationalism). He focuses on the difference between patriotism and nationalism. For the nationalists the supreme value is the power of the nation. The nationalists demand that all members of the nation sacrifice all their strength to strengthen the national power. For patriots, the supreme value is the glory of a homeland. In the end part of the book, the author presents the forms of patriotism during the war and during peace.

11

Wpływ perswazji na styl określania: kreowanie postaci kosmopolityzmu przez słowniki

67%

Navicka T.

Język a Kultura

|

2014

|

tom 24

235 - 251

EN

In the present times many an academic work appear about the meaning and the manifestations of cosmopolitanism in Western countries, offering views of different types and range, mainly in areas related to philosophy, political science and sociology. Assuming the thesis that language, being the creation of a given society, shapes its world, the author argues that for centuries the term cosmopolitanism not only remained until our days, but also had a considerable influence on human history (at least in Western countries). As belonging to political vocabulary, the term cosmopolitism constitutes an important base in the building of individual or communitarian views of the world. It is a multilayer, inexact, and natural concept (blurred in function of the context, being difficult to find a good and stable definition for it), and thus constituting an extraordinary graceful field for lexicographers to express themselves. The article’s author analyses the stylization of lexicographic definitions of cosmopolitanism included in particular Polish dictionaries, on the background of foreign languages definitions. Within this analysis she accents the mechanisms, which lead to changing the lexicographic shape of the term cosmopolitanism’s meaning depending on time.

12

Cosmopolitan soft skills: self- and social awareness fostering human flourishing

67%

Rósa B.

Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses

|

2020

|

tom 21

219-236

EN

While globalisation is a multidimensional phenomenon, present educational foci tend to lie not on preparing students for a complex, globalised 21st century, but on preparing students for a 21st-century economic globalisation. In order to advocate a change of consciousness, this present study examined the concept of human flourishing and the skills – referred to as cosmopolitan soft skills – fostering the phenomenon. The theoretical analysis undertaken by the study identified flourishing to be a three-dimensional concept and established that flourishing cannot be fully realised unless an individual is flourishing from a positive-psychological, a moral-political, as well as from a moral-ethical perspective. The empirical analysis eventuated a comprehensive list of skills and competences that contemporary educational institutions aim at equipping their students with for the sake of flourishing. Through an interplay between theory and empirical data, the study resulted in a possible conceptualisation of cosmopolitan soft skills, consisting of the four core skills of attention, acceptance, respect, and responsibility as well as 78 other skills organised into four main categories. Provided the critical realist stance taken, the results are believed to be of a flexible and ever-changing but universal nature that facilitate future research into the educability of cosmopolitan soft skills and the empirical realisation of human flourishing.

PL

Podczas gdy globalizacja jest zjawiskiem wielowymiarowym, edukacja obecnie zazwyczaj nie skupia się na przygotowaniu uczniów do złożonego, zglobalizowanego XXI wieku, lecz na przygotowaniu do globalizacji ekonomicznej XXI wieku. Aby promować zmianę świadomości w badaniach zaprezentowanych w artykule, skoncentrowano się na koncepcji rozkwitu (dobrobytu i rozwoju) człowieka oraz kosmopolitycznych umiejętnościach miękkich, sprzyjających temu zjawisku. Przeprowadzona analiza teoretyczna wykazała, że rozkwit jest trójwymiarową koncepcją i ustalono, że może być w pełni realizowany, tylko jeśli podmiot rozkwita zarówno z perspektywy pozytywno-psychologicznej, moralno-politycznej, jak i moralno-etycznej. W wyniku analizy empirycznej powstała wyczerpująca lista umiejętności oraz kompetencji, w które celem rozkwitu współczesne instytucje edukacyjne starają się wyposażać swoich studentów. Dzięki połączeniu teorii i danych empirycznych, badanie umożliwiło konceptualizację kosmopolitycznych umiejętności miękkich, na które składają się cztery podstawowe umiejętności, mianowicie uwagi, akceptacji, szacunku i odpowiedzialności, a także 78 innych podzielonych na cztery główne kategorie. Zgodnie z postawą krytycznego realizmu wyniki są elastyczne i stale się zmieniają, ale mają charakter uniwersalny. Ułatwia to przyszłe badania nad możliwościami kształcenia kosmopolitycznych umiejętności miękkich i empiryczną realizacją ludzkiego rozkwitu.

13

Kęgi przynależności Przyczynek do dziejów kosmopolityki

67%

Drałus D.

Studia Krytyczne/ Critical Studies

|

2018

|

nr 6

77-93

PL

W ramach współczesnego kosmopolityzmu mona wyróżnić dwa główne nurty stawiające sobie rozbieżne teoretyczne cele. Pierwszy z nich można intepretowć jako apologetyczną konceptualizację późnokapitalistycznych tendencji globalizacyjnych, drugi zaś jako próbę przezwyciężenia konfliktów wynikających z oporu wobec globalnej uniformizacji rozmaitości form życia społecznego. Opozycyjność obu tych celów jest odpowiedzialna za istotne rozbieżności we współczesnych doktrynach kosmopolitycznych. W niniejszym artykule, który stanowi próbę ponownego odczytania wybranych momentów w dziejach starożytnego kosmopolityzmu, zwracam uwagę na wewnętrzne napięcia tej doktryny, które kształtowały jej rozwój w epoce starożytnej. Moim celem jest wskazanie, w jaki sposób radykalizm moralny i polityczny kosmopolityzmu cynickiego został zastąpiony na gruncie późnego stoicyzmu za pomocą umiarkowanej, gra dualistycznej koncepcji Hieroklesa, opartej na idei oikeiôsis.

EN

Within contemporary cosmopolitanism one may distinguish two main currents which aim at divergent theoretical aims. One of them may be interpreted as an intellectual conceptualization of the consequences of the economic globalization, characteristic of the late capitalism, while the other is an attempt to overcome conflicts resulting from the resistance to the global uniformization of the variety of social life. The divergent nature of these two aims is responsible for the essential tensions in contemporary cosmopolitan doctrines. In this article, which is a re-reading of selected moments in the history of ancient cosmopolitanism, I stress the internal tensions within various versions of cosmopolitanism which informed the development of this doctrine in the ancient times. My aim is to demonstrate how moral and political radicalism of the Cynic naturalist cosmopolitanism has been superseded, in the late Stoicism, by a moderate gradualist version, formulated by Hierokles on the basis of his idea oikeiôsis.

14

Multiple Voices of the Past: (Hi)stories and Memories from the Ethnically Mixed Neighbourhoods in Pristina

67%

Ermolin D. S.

Colloquia Humanistica

|

2021

|

nr 10

1-29

PL

Odwołując się do terminu polifoniczności, zaproponowanego przez Michaiła Bachtina i opracowanego przez Anthony’ego Smitha, w niniejszym artykule przeanalizuję liczne i czasem wewnętrznie sprzeczne narracje, wspomnienia i stereotypy, sformułowane w codziennych rozmowach o wspólnej przeszłości w Prisztinie, które dziś można usłyszeć w powojennym Kosowie (w środowisku kosowskich Albańczyków) oraz pośród ludzi mieszkających w Kosowie do 1999 roku (przede wszystkim wśród kosowskich Serbów), którzy wyjechali do Serbii (Belgrad, Nisz itd.) lub za granicę. Mój artykuł ma na celu zbadanie wspomnień, obrazów i stereotypów, podzielanych przez obecnych i byłych obywateli Prisztiny, zarówno Albańczyków jak i Serbów, w stosunku do siebie nawzajem oraz do samego miasta. W pracy nad analizą lokalnych narracji we współczesnych wspólnotach albańskich i serbskich, które kiedyś były częścią tego samego miasta – Prisztiny, wykorzystuję podstawowe instrumenty badawcze dla dziedziny pamięci kulturowej. W artykule będę omawiać sprzeczność między miejskim a wiejskim modelem myślenia na temat przemian Prisztiny, akcentując jego istotną rolę w rozumieniu niektórych przesłanek konfliktu etnicznego w Kosowie. Jako podstawową jednostkę społeczną dla mojej analizy przyjąłem etnicznie różnorodną dzielnicę wraz z jej pamięcią, ze względu na to, że ta społeczna i przestrzenna jednostka funkcjonowała jako podstawowe źródło wzajemnych wpływów, znajomości i współpracy, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny. Dane empiryczne zostały zebrane w latach 2010-2020 w czasie moich krótkich wizyt w Prisztinie i Niszu.

EN

Using the Bakhtinian term heteroglossia developed by Andrea L. Smith, this article analyses the multiple and sometimes internally contradictory narratives, memories and stereotypes articulated in everyday talk about the common past in Pristina that could be heard nowadays in post-war Kosovo (mostly among Kosovo Albanians) and among the people who used to live in Kosovo prior to 1999 (mostly Kosovo Serbs) and then left the country for Serbia (Belgrade, Niš, etc.) or went abroad. The study explores the existing memories, images and stereotypes shared among the current and former citizens of Pristina (Kosovo) – both Albanians and Serbs – about each other and their city. It relies on the basic tools of cultural memory studies and applies them to the analysis of existing local narratives in the present-day Albanian and Serbian communities that used to be parts of one and the same city of Pristina. The article offers a discussion of the opposition between urban and rural models of mindset in changing Pristina and its importance in understanding some of the factors of ethnic conflict in Kosovo. The basic social unit selected for analysis is ethnically mixed neighbourhood and its memory due to the fact that this social and spatial entity functioned as the primary condition and source of interaction, mutual familiarity and cooperation both during peace and war. The empirical data for the study were collected in 2010–2020 during short visits to Pristina (Kosovo) and Niš (Serbia).

15

Kant o republikanizmie

67%

Gałkowski J. W.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

tom 71

|

nr 1

49-63

EN

The problem of republicanism belongs to the set of issues of politics that Kant addressed towards the end of his life. The development and perfection of man does not lie in the action of human nature, which is constant, but in the person’s action of freedom. The ultimate goal of human’s development is eternal peace. The condition for the attainment of this supreme goal is the establishment of a republican system. Kant illustrates his account of historical progress with the example of the French Revolution. Although he is a staunch opponent of every revolution because of the means of its enforcement, he views its effects positively. He thinks it expressed the right of the people to freely give themselves a civic system that is legitimate and recognised as good: a republican system, which is the best of all systems. Republicanism determines the form of the state, and, more importantly the form of government, one that is characterised by the separation of legislative and executive powers, and by three essential principles: 1) the principle of freedom for all citizens; 2) the principle of dependence of all on the universal law; 3) the principle of equality of all citizens.

PL

Problem republikanizmu należy do zespołu problemów polityki, którymi Kant zajął się już pod koniec życia. Rozwój i doskonalenie się człowieka nie mieści się w działaniu ludzkiej natury, która jest niezmienna, ale w osobowym działaniu wolności. Ostatecznym tego celem jest wieczny pokój. Warunkiem zaś rozwoju i osiągnięcia celu najwyższego jest zbudowanie ustroju republikańskiego. Kant pokazuje to m.in. na przykładzie rewolucji francuskiej. Choć jest zdecydowanym przeciwnikiem każdej rewolucji, ze względu na sposoby jej realizacji, to w tym przypadku jej skutki ocenia pozytywnie, gdyż wyraziło się w niej prawo narodu do swobodnego nadania sobie ustroju obywatelskiego prawego i uznanego za dobry, jakim jest ustrój republikański. Ustrój republikański jest najlepszy ze wszystkich i określa formę państwa oraz ważniejszą od niej formę rządu, charakteryzującą się rozdzieleniem władz ustawodawczych i wykonawczych oraz trzema istotnymi zasadami: 1) zasadą wolności wszystkich obywateli; 2) zasadą zależności wszystkich od wspólnego prawa; 3) zasadą równości obywateli.

16

CONSUMER ETHNOCENTRISM, COSMOPOLITANISM, PATRIOTISM, COLLECTIVISM, CULTURAL OPENNESS, AND THEIR IMPACTS ON THE PURCHASE INTENTION FOR NON-AMERICAN PRODUCTS. A FIELD EXPERIMENT IN THE USA

67%

Erkaya Y.

|

nr 2(60)

101-113

EN

This paper attempts to investigate the impact of consumer ethnocentrism, cosmopolitanism, patriotism, collectivism, and cultural openness on the purchase intention for non-American products. It is found by the majority of researchers in this field that the origin of the products might have a significant influence on consumers’ purchasing behaviours. Both marketers and academics are well-aware of the fact that a comprehensive understanding of consumer attitudes towards both domestic and imported products might be advantageous in formulating more effective marketing strategies. It is believed that, despite being investigated from different points of views, there is still a huge gap in literature and this paper will fill this gap a bit. As far as the methodology is concerned, a self-administered survey was distributed in the USA. Having tested reliability and validity of the model, a multiple regression analysis was employed to test the hypotheses. The results of this research assert that consumer ethnocentrism, patriotism, and collectivism have a negative impact on the purchase intention for non-American products, while both cosmopolitanism and cultural openness have a positive impact on the purchase intention for non-American products.

PL

Opracowanie ma na celu zbadanie wpływu konsumenckiego etnocentryzmu, kosmopolityzmu, patriotyzmu, kolektywizmu i otwartości kulturowej na zamiar dokonania zakupu nieamerykańskich produktów. Większość badaczy w tej dziedzinie stwierdza, że pochodzenie produktów może mieć istotny wpływ na zachowania nabywcze konsumentów. Zarówno sprzedawcy, jak i naukowcy są w pełni świadomi faktu, że pełne zrozumienie postaw konsumentów wobec zarówno produktów krajowych, jak i importowanych może być korzystne dla formułowania bardziej efektywnych strategii marketingowych. Uważa się, iż pomimo że badania są prowadzone z różnych punktów widzenia, nadal istnieje ogromna luka w literaturze, toteż opracowanie to częściowo wypełni tę lukę. Jeżeli chodzi o metodologię badań, w USA rozpowszechniono kwestionariusze do samodzielnego wypełnienia. Po przetestowaniu wiarygodności i ważności modelu zastosowano analizę regresji wielorakiej do zweryfikowania hipotez. Wyniki badania upewniają, że konsumencki etnocentryzm, patriotyzm i kolektywizm wywierają negatywny wpływ na zamiary zakupu produktów nieamerykańskich, podczas gdy kosmopolityzm i otwartość kulturowa mają pozytywny wpływ na zamiar zakupu nieamerykańskich produktów.

17

Aktualność Arystotelesowskiej zasady “złotego środka” we współczesnej etyce życia społecznopolitycznego i gospodarczego

67%

Dutkiewicz T.

Studia Gdańskie

|

2018

|

nr 43

263-271

PL

Arystotelesowi tradycja etyczna zawdzięcza w sposób niekwestionowany oryginalne ujęcie cnoty jako swego rodzaju wypośrodkowania pomiędzy dwiema skrajnościami-wadami. W swoich wykładach z zakresu etyki i polityki Arystoteles przedstawia cały szereg ilustracji sformułowanej przez siebie zasady „złotego środka”. I tak – przykładowo - postępowanie etycznie właściwe, do którego trwałą dyspozycję stanowi cnota męstwa, polegać będzie na przezwyciężeniu zarówno postawy tchórzostwa, jak i zbytniej zuchwałości; cnota hojności z kolei, zakładająca właściwy umiar w dysponowaniu środkami materialnymi, uzdalniać będzie do działania wolnego zarówno od ulegania pokusie skąpstwa, jak i zbytniej rozrzutności. W odniesieniu do zagadnień aktualnych na gruncie współczesnej myśli społeczno-politycznej i gospodarczej, zasada złotego środka pozwala wskazać nam takie pożądane etycznie postawy, jak np. patriotyzm (rozumiany jako uporządkowana miłość do własnej ojczyzny), który pozwoli przezwyciężyć skrajności kosmopolityzmu oraz nacjonalizmu; czy też rozwiązania ustrojowe, takie jak solidaryzm społeczny, pozwalający uniknąć nadużyć, do jakich prowadzi nadopiekuńczość ze strony instytucji państwa z jednej, odpowiadająca natomiast postulatom skrajnego liberalizmu, jego redukcja do roli „nocnego stróża”, z drugiej strony.

EN

Aristotle defined virtue as the Golden Mean, the desirable middle ground between two extremes or faults. The principle of the golden mean can legitimately be applied to the questions associated with practical action in which it is important to avoid dangerous extremes. In his lectures on ethics and politics Aristotle presented a whole range of examples of applying this rule. Thus, in the case of the virtue of courage, ethically right conduct is based on overcoming cowardice as much as excessive boldness, while the virtue of generosity, in turn, which implies moderation in disposing of material goods, enables action which is free from both greed and excessive extravagance. Referring the principle of the golden mean to the modern questions of socio-political and economic thought enables us to indicate ethicality desirable attitudes, such as patriotism (understood as a well-ordered love of one’s own homeland) which allows us to overcome the extremes of cosmopolitanism and nationalism. It also points to systemic solutions, such as social solidarity, which avoid the dangers of an overprotective, “nanny” state on the one hand, and on the other, the reduction of the state’s role to that of a “night-watchman” as favoured by an extreme libertarianism.

18

IKONICZNA BIOGRAFIA FRYDERYKA CHOPINA “SKALANA” PRZEZ GENDER, QUEER I KOSMOPOLITYZM JAKO NOWA ODSŁONA SPORU O ROMANTYZM W UJĘCIU NOWOCZESNYM

67%

Mackenzie D.

|

tom 18

229-243

PL

Artykuł stanowi analizę trzech konceptów kulturowych, które „kalają” biografię Fryderyka Chopina, geniusza (polskiego) romantyzmu w ujęciu performatywnym. Po pierwsze, namysłowi poddana jest idea gender i rozmyta tożsamość płciowa Chopina w dziewiętnastowiecznej historiografii. Po drugie, fenomen queerowości Chopina, jego dandyzm i związek z cross-dresserką George Sand. Trzeci aspekt biografii artysty, który jest tu omawiany, to kwestia narodowości: przywiązanie Chopina do polskości, a zarazem kosmopolityczny modus życia. Tradycyjne ujęcia biografii Chopina, jak również organiczenia „(arcy)polskiego dyskursu romantycznego” czy też etnocentrycznej tradycji polskiego romantyzmu prowadzą do jednowymiarowej reprezentacji tej postaci. Spojrzenie na życie i twórczość kompozytora przez soczewkę kultury popularnej, a także z użyciem instrumentarium postmodernistycznego samo w sobie stanowi punkt sporu romantycznego, a także sporu o romantyzm. Zatem próba naświetlenia niektórych faktów i epizodów biografii Chopina z innej strony, a także próba obalenia tradycyjnego wizerunku Fryderyka Chopina wydają się ważne i ciekawe, gdyż pozwalają na inny ogląd romantyzmu i jego kontrkultur, a w dalszej perspektywie stawiają pytania o miejsce tradycji romantycznej w nowoczesności.

EN

The paper explores three phenomenona which „taint” the biography of Fryderyk Chopin, the ultimate (Polish) Romantic Genius. Firstly, the notion of gender and the portrayal of Chopin in feminine terms in nineteenth century historiography. Secondly, the phenomenon of the queer, tracing his dandyism and his relationship with the cross-dresser artist George Sand. Thirdly, his dual nationality (despite his deep and genuine nostalgia for Poland) and cosmopolitan approach to life and art. Over-romanticized sources, which are still the mainstream for presenting the life and work of the composer always stress the patriotic card and tend to be rather conservative. The creation of new cultural phenomena by way of Chopin’s performative presence is usually treated with distance and scepticism by scholars from the „classical” school. Thus the pop-cultural presentation of Chopin’s biography with postmodern notions applied to some aspects of his life or the mythical reality it created, may be viewed as a point of contention.Therefore the examination of Chopin’s biography from an altered perspective allows us to discuss Romanticism and its countercultures as well as to place this dispute in the landscape of Romanticism vs. Modernity.

19

Rozważania o zmianach w rozumieniu patriotyzmu współcześnie

59%

Majewska L.

Kultura i Wartości

|

2021

|

nr 32

205-223

DE

Patriotismus ist Liebe zur Heimat, aber in einem sehr wörtlichen und eher "aggressiven" Sinne, weil er sogar mit dem Opfer des eigenen Lebens verbunden ist. Ein solches Verständnis war und ist mit einem extremen Nationalismus verbunden, wo die Nation und das Vaterland Stolz über alles andere bedeuten, während andere Menschen verachtet und gehasst werden. Im Artikel denke ich über die Veränderungen nach, die das Verständnis von Patriotismus durchläuft, ich analysiere, ob dies Veränderungen im Wesen des Konzepts sind, oder ob sie vielleicht ein größeres soziales und kulturelles Bewusstsein der Menschheit erreichen, womöglich auch Veränderungen im Verständnis der Konzepte: Vaterland, Nation, Land. Ich betrachte auch einige Veränderungen im Denken über die Menschheit, über die Identifizierung mit Gemeinschaften, die wir als unseren Wohnort wählen – nicht unbedingt die gleichen Orte, an denen wir geboren wurden – über die Schaffung von Bindungen, über die Verwurzelung in einer bestimmten Gemeinschaft, über die breitere Verfügbarkeit von Informationen über die Menschheit als Ganzes. Ich stelle den Patriotismus auch in den Kontext des Kosmopolitismus, eine Kombination, die in der Philosophie ganz neu und dennoch überzeugend ist, insbesondere im Zusammenhang mit der Schaffung des Gebildes eines kosmopolitischen Patriotismus.

PL

Patriotyzm to miłość do ojczyzny, ale w rozumieniu bardzo dosłownym i raczej „agresywnym”, bo kojarzonym nawet z poświęceniem własnego życia. Takie rozumienie było i jest kojarzone z nacjonalizmem, raczej skrajnym, gdzie naród i ojczyzna to duma ponad wszystko, a inni są w pogardzie i nienawiści. W artykule zastanawiam się nad przekształceniami, jakim ulega rozumienie patriotyzmu; analizuję, czy są to zmiany w samej istocie pojęcia, czy może sięgają większej świadomości społecznej i kulturowej ludzkości, być może zmian także w rozumieniu pojęć: ojczyzna, naród, kraj. Rozpatruję również pewne zmiany w myśleniu o ludzkości, o byciu tożsamym ze społecznościami, które wybieramy do zamieszkiwania – niekoniecznie te same miejsca, gdzie się urodziliśmy – o tworzeniu więzi, zakorzenianiu się w danej wspólnocie, o szerszej dostępności informacji o ludzkości jako całości. Umieszczam też patriotyzm w kontekście kosmopolityzmu, połączenia dość nowego w filozofii, a jednak przekonującego, zwłaszcza w kontekście tworu, jakim jest kosmopolityczny patriotyzm.

EN

Patriotism is the love for one’s homeland and country, but in a very literal and rather aggressive sense. It is associated with sacrificing even one's own life to defend the country. Such an understanding has been - and still is - associated with an extreme species of nationalism, for which one’s own nation is prized above everything and other nations are despised and hated. In this paper I consider transformations, which our understanding of patriotism undergoes today, and whether these are changes in the very essence of the concept and whether they reach a greater social and cultural awareness of humanity as well as, possibly, of the changes in the concepts of homeland, nation, and country. I also consider some changes in the understanding of humanity as all mankind and in the identification with the communities one chooses to live in – not necessarily the same places where one was born – as well as in the understanding of the nature of bonding with a given or a chosen community. Finally, I consider the possibility of cosmopolitan patriotism.

20

The dream that never dies: the ideals and realities of cosmopolitanism in science, 1870–1940

59%

Fox R.

Studia Historiae Scientiarum

|

2017

|

tom 16

29–47

EN

In the half-century before the Great War, collaborative international ventures in science became increasingly common. The trend, manifested in scientific congresses and attempts to establish agreement on physical units and systems of nomenclature, had important consequences. One was the fear of information overload. How were scientists to keep abreast of the growing volume of books, journals, and reports? How were they to do so in an era without a common language? Responses to these challenges helped to foster new departures in cataloguing, bibliography, and an interest in Esperanto and other constructed languages. By 1914, the responses had also become involved in wider movements that promoted communication as a force for peace. The Great War dealt a severe blow to these cosmopolitan ideals, and the post-war reordering of international science did little to resurrect them. A “national turn” during the 1920s assumed a darker form in the 1930s, as totalitarian regimes in the Soviet Union, Italy, Germany, and Spain associated science ever more closely with national interests. Although the Second World War further undermined the ideal of internationalism in science, the vision of science as part of a world culture open to all soon resurfaced, notably in UNESCO. As an aspiration, it remains with us today, in ventures for universal access to information made possible by digitization and the World Wide Web). The challenge in the twenty-first century is how best to turn aspiration into reality.

PL

Pół wieku przed pierwszą wojną światową coraz powszechniej zaczęły się pojawiać wspólne przedsięwzięcia naukowe. Ta tendencja, przejawiająca się w organizowaniu kongresów naukowych oraz próbach osiągnięcia porozumienia w sprawie jednostek fizycznych i systemów nomenklatury naukowej, miała istotne konsekwencje. Jedną z nich był lęk przed przeładowaniem informacji. Jak naukowcy mieli być na bieżąco z coraz większą liczbą książek, czasopism i raportów? Jak mieli temu podołać nie korzystając ze wspólnego języka? Odpowiedzi na te wyzwania pomogły pobudzić nowe kierunki w katalogowaniu, tworzeniu bibliografii oraz zainteresowaniu Esperanto i innymi językami konstruowanymi. Do roku 1914, odpowiedzi te wiązały się także z szerszymi ruchami społecznymi, które promowały komunikację międzynarodową jako narzędzie do utrwalania pokoju. Pierwsza wojna światowa zadała poważny cios tym kosmopolitycznym ideałom, a powojenne przekształcenie porządku międzynarodowej nauki niewiele zrobiło, by je odtworzyć. Zwrot w stronę nacjonalizmu w latach 20. XX wieku przybrał bardziej mroczną formę w latach 30. XX wieku, ponieważ totalitarne reżimy w Związku Radzieckim, Włoszech, Niemczech i Hiszpanii wiązały się coraz ściślej z narodowymi interesami. Choć druga wojna światowa jeszcze bardziej podważyła ideał internacjonalizmu w nauce, wkrótce wskrzeszono, szczególnie w UNESCO, wizję nauki jako elementu światowej kultury otwartej dla wszystkich. Do tego ideału aspirujemy również i dziś, dążąc do powszechnego dostępu do informacji za pomocą digitalizacji i siec WWW. Wyzwaniem w XXI wieku jest jak najlepiej przekształcić tę aspirację w rzeczywistość.