Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Codzienność – lokalność – styl życia. Uwagi o założeniach epistemologicznych antropologii historycznej

100%

Kowalewski J.

|

nr 1(292)

6-20

EN

The fundamental intention of this text is a presentation of the cognitive stand of historical anthropology from the vantage point of selected research premises in a current of Polish historiography known as the history of daily life. The text is composed of two basic parts, with the first encompassing, apart from introductory remarks on the origin and beginnings of historical studies on daily life, a characteristic of selected specific conceptual elements co-creating the historiographic category of daily life. In Polish historical narrations the category of daily life as a rule encompassed a conglomerate of the social conditions of existence, production and consumption, seen ”from below”. In other words, the history of daily life is the history of the family, women and children, the aged and the sick, the history of sexual life, birth, marriage and death, leisure, customs, beliefs and views and, finally, psychologically comprehended mentality. The praxis of historians is dominated by an objectivising description of people and their subjectivisation via a reconstructive and contextual reference to locally existing networks of meanings and cultural values. A thus understood category of daily life was contrasted with the idea of studying daily life built from the perspective of the epistemological assumptions of historical anthropology. In this case, references were made predominantly to the tradition of the phenomenological sociology of Alfred Schütz and Yuriy Lotman’s semiotics of culture as well as the correlated category of common knowledge and the conceit of the lifestyle. As seen by historical anthropology, daily life is an ideational stratum of reality, a sphere of the activity of cultural typisations expressed in local and historical forms of common knowledge. A comparison of those two significantly different perspectives shows, first, the current incommensurability of the strategy of research both into local history deciphered in the domain of the premises and cognitive objectives of historical anthropology; second, as a trend towards which historians of daily life interested in the anthroplogisation of their research perspective should strive.

2

Słowo wstępne

60%

Arciszewska-Tomczak K. , Pavlenko S.

|

nr 2

RU

Предисловие к циклу статьей, посвященных теме повседневности в современной русской литературе.

EN

The Intoduction to the series of articles about the theme of daily life in contemporary Russian literatury.

PL

Słowo wstępne do cyklu artykułów, poświęconych tematowi codzinności w najnowszej literaturze rosyjskiej.

3

Teologia codzienności Karla Rahnera jako odpowiedź na duchowe potrzeby człowieka w postmodernistycznym świecie

57%

Nowicka J.

|

nr 1(21)

151-166

EN

The article attempts to present Rahner’s daily theology as a response to the spiritual needs of man conditioned by postmodern transformations. For this purpose, the socio-cultural aspects of postmodernism and their anthropological consequences are discussed. They have become the basis for presenting Rahner’s contextual theology as taking into account the conditioning of modern man.

PL

W artykule podjęto próbę ukazania teologii codzienności Karla Rahnera jako odpowiedzi na duchowe potrzeby człowieka uwarunkowanego przez postmodernistyczne przemiany. W tym celu omówiono społeczno-kulturowe aspekty postmodernizmu i ich antropologiczne konsekwencje. Stały się one podstawą do ukazania kontekstualnej teologii Rahnera jako uwzględniającej uwarunkowania, którym podlega współczesny człowiek.

4

Rola parku zamkowego w życiu rodziny Anhalt-Köthen-Pless (1765–1847)

51%

Cyran M. , Hojka Z. , Ruchniewicz M.

|

2023

|

tom 9

9-25

EN

The Pszczyna park, whose history is inextricably linked to the reign of the Saxon family of Anhalt-Köthen-Pless, which reigned in Pszczyna from 1765 to 1846, was over the centuries, together with the castle and its surroundings, rebuilt and changed according to the style prevailing at the time – from Renaissance to Baroque in the 18th century, as well as during the reign of the said family. On the basis of the life testimonies – above all the diaries of Duke Ludwig and his mother Luisa Ferdinanda – it is possible to reconstruct and detail both the development of the landscape design and the life and everydayness of the park, which was an important place for this princely family.

PL

Park pszczyński, którego historia nierozerwalnie związana jest z panowaniem saskiego rodu Anhalt-Köthen-Pless, panującego w Pszczynie w latach 1765–1846, na przestrzeni wieków był wraz z zamkiem i jego otoczeniem przebudowywany i zmieniany zgodnie z panującym wówczas stylem – od renesansu do baroku w XVIII wieku, a także za czasów panowania wspomnianej rodziny. Na podstawie świadectw życia – przede wszystkim pamiętników księcia Ludwika i jego matki Luizy Ferdynandy – można zrekonstruować i szczegółowo przedstawić zarówno rozwój projektu założenia krajobrazowego, jak i życie i codzienność parku, który był ważnym miejscem dla tej książęcej rodziny.

5

Le lettere di Tomasz Kajetan Węgierski scritte durante il viaggio del 1779 attraverso il Veneto

41%

Kowalczyk M. E.

|

nr 12.2

69-85

EN

In the rich prose of Tomasz Kajetan Węgierski (1755–1787), a talented poet and satirist, a special place is occupied by a French-language diary. This diary was in the form of letters written during a journey around Italy in 1779. His recipient was a certain Julia, a friend and lover of the poet living in Paris. His letters survived in the Manuscript Section of the Jagiellonian Library in Krakow, though, unfortunately, as an incomplete copy only: just seven letters, written in November and December from Verona, Vicenza, Padua, and Venice, have been preserved entirely. We also have the beginning of an eighth letter, written from Venice. Furthermore, we have the poet’s comments on several missing letters, four of which refer to the city on the lagoon and one to Ferrara. There is also a fragment of a letter from Rome devoted to the catacombs. From its content, we learn that the poet intended to return to the city of St. Mark to see the wedding ceremony of the Venetian Republic with the sea. The aim of this article is to present the motivations that prompted the poet to leave the Polish- Lithuanian Commonwealth, as well as to analyse his impressions from his trip around Veneto. It is worth noting that this region was only a stage, though a very important one, on the poet’s route leading to the capital of the Papal States. This Italian region fascinated, surprised, and shocked the Pole, and in his notes, which are full of anecdotes and jokes, we find extensive descriptions of the history and culture of Verona, Vicenza, Padua, and Venice. Also included are more-detailed characteristics of the inhabitants and their customs, as well as all kinds of information about everyday life on the road. Węgierski’s narrative, though different in many respects from the travel descriptions of his predecessors, is quite typical of the century in which he lived.

IT

Nella ricca produzione in prosa di Tomasz Kajetan Węgierski (1755–1787), poeta e satirico di talento, occupa un posto particolare il diario redatto in francese in forma epistolare durante il suo viaggio in Italia nel 1779. La sua destinataria era una certa Julia, amica parigina e amante del poeta. Le lettere italiane di Węgierski si sono conservate nelle collezioni della Sezione Manoscritti della Biblioteca Jagellonica di Cracovia, purtroppo come copia incompleta. Disponiamo di sette lettere intere, scritte nel novembre e nel dicembre del 1779 da Verona, Vicenza, Padova e Venezia, nonché della parte iniziale di un’ottava, anch’essa datata a Venezia. Inoltre, ci sono pervenuti i commenti di Węgierski ad alcune lettere mancanti, di cui quattro riguardano la città sulla laguna e uno Ferrara. Si è conservata anche una parte di una lettera scritta da Roma e dedicata alle catacombe. Dal suo contenuto veniamo a sapere che il poeta intendeva tornare nella città di San Marco per assistere alla cerimonia dello Sposalizio di Venezia con il mare, che cadeva in concomitanza con la festa dell’Ascensione. Scopo del presente articolo è presentare le ragioni che indussero il poeta nel 1779 a lasciare la Confederazione polacco-lituana e a recarsi in Italia, nonché svolgere un’analisi delle sue lettere, scritte durante il soggiorno nel Veneto. Vale la pena di sottolineare che questa regione costituiva una semplice tappa, per quanto significativa, lungo l’itinerario che conduceva Węgierski nella capitale dello Stato Pontificio. La Venezia Euganea affascinava il polacco, lo sorpendeva e scioccava. Nelle sue note di viaggio, piene di aneddoti e facezie, troviamo ampie descrizioni della storia e della cultura di Verona, Vicenza, Padova e Venezia, estesi ritratti dei suoi abitanti e delle loro usanze, nonché le più svariate informazioni sulla vita quotidiana, raccolte lungo la via. La narrazione di Węgierski, pur differendo per diversi aspetti dalle descrizioni di viaggio dei suoi predecessori, è piuttosto tipica dell’epoca in cui viveva.

6

Stiladzy – radziecki wariant pokolenia ’52 i jego obraz w filmie Stiladzy Walerego Todorowskiego

41%

Studenna-Skrukwa M.

|

tom 54

|

nr 1

175-191

EN

This article is devoted to the first Soviet subculture – the stilyagi, who appeared in the Soviet Union at the end of the 1940s. They were part of a wider, European phenomenon, the so-called “Generation ‘52”, a wave of subcultures fascinated by the American way of life. They expressed their individuality, firstly, by wearing fashionable clothes (preferably of foreign label) and, secondly, by listening to forbidden jazz and passion for expressive dances. They demonstrated the hedonistic approach to life and total lack of commitment to the idea of building communism propagated by communist propaganda. Although they did not proclaim any political ideology and avoided political issues, they were fought against by the state authorities. The fight against the stilyagi movement, however, was relatively mild as for the Stalinist era. This resulted from the fact that its members came from the families of party nomenclature, intellectual and artistic elites.The text presents a comparative analysis of the studies available in the literature on the subject with the image of the subculture presented in the popular film by Valery Todorovsky entitled Stilyagi. The main purpose of the analysis is to answer the question: to what extent the discussed film is a narrative history of the first Soviet movement contesting official cultural and entertainment standards, and not an attempt at its mythologization.

RU

Данная статья посвящена первой советской субкультуре – стилягам, которые появились в Советском Союзе рубеже 1940-х и 1950-х годов. Стиляги являлись частью более широкого, общеевропейского явления т.н. генерации’52, то есть волны субкультур, увлекавшихся американским образом жизни. Для них характерны были любовь к экстравагантной одежде, джазовой музыке, а также экспрессивному танцу. Они демонстрировали гедонистский подход к жизни и полное отсутствие вовлеченности в распространяемую пропагандой идею стройки коммунизма. Несмотря на то, что они не распространяли никакой политической программы и вообще держались в стороне от политики – власти с ними боролись.Борьба с движением стиляг была, однако, сравнительно мягкая, для сталинских времен. Это было следствием того, оно чаще всего состояло из членов семей высокопоставленных партийных деятелей, интеллигенции и творческой элиты. В тексте были сравнены, доступные в литературе, исследования по стилягам с образом субкультуры, представленным в пользующимся большой популярностью в России, фильме Валерия Тодоровского Стиляги. Вывод стремится к ответу на вопрос: до какой степени, обсуждаемая картина является повестью, рассказывающей о первом в Советском Союзе движении, открыто оспаривающем официальные культурно-развлекательные стандарты, а насколько попыткой его мифологизации.

PL

Stiladzy byli pierwszą subkulturą młodzieżową w Związku Radzieckim. Pojawili się w latach czterdziestych XX w. i przetrwali do początku lat sześćdziesiątych. Zaliczani są do tzw. pokolenia ’52 – subkultur młodzieżowych zafascynowanych amerykańskim stylem życia. Temat stilagów powrócił w Rosji w związku z filmem Walerego Todorowskiego Stiladzy z 2008 r. Na jego kanwie toczyła się dyskusja o tej roli subkultury w ZSRR. Dla jednych stiladzy byli niemalże dysydentami, dla innych – zdegenerowaną młodzieżą.

7

The The Daily Life of Contemporary Mothers – Between Social Expectations, the Sense of Duty and the Individual Experience of Motherhood

41%

Lewicka M.

|

nr 54

63-73

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie dylematów życia codziennego współczesnych matek związanych z oczekiwaniami społeczeństwa wobec macierzyństwa i ich indywidualnymi doświadczeniami. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym była (re)konstrukcja życia codziennego współczesnych matek w trakcie trwania pandemii. W badaniu wykorzystano technikę wywiadu narracyjnego. PROCES WYWODU: Artykuł analizuje, jak matki doświadczają macierzyństwa podczas pandemii na tle przemian społecznych. Problematyka życia codziennego jako ważnej kategorii została przedstawiona w rozważaniach zawartych w poniższym artykule. Następnie przedstawiono założenia metodologiczne i wyniki badań skoncentrowanych na problematyce wielości wyborów w teraźniejszości i związanych z nimi trudnościach oraz życia codziennego matek. Artykuł kończy się refleksją na temat sytuacji matek w kontekście współczesnych wyzwań. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Na podstawie przeprowadzonych badań można sformułować wniosek o umiejscowieniu macierzyństwa pomiędzy tradycyjnym a nowoczesnym wzorcem idealnej matki. Przede wszystkim matki czują się zmęczone powagą roli, jaką odgrywają, i wypełnianiem jej, z której wielu ludzi może „pociągnąć ich do odpowiedzialności”. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przeprowadzone badania prezentują interesujące wnioski wskazujące na zmiany związane z postrzeganiem roli matki w czasach współczesnych. Przyczyniają się do podjęcia szerszych badań nad potrzebą (re)konstrukcji macierzyństwa.

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this paper is to present the dilemmas of everyday life of contemporary mothers related to society’s expectations of motherhood and their individual experiences. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem was the (re)construction of everyday life of modern mothers during a pandemic. The narrative interview technique was used in the research. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: This article analyzes how mothers experience motherhood during a pandemic against the background of social transformations. The issue of everyday life as an important category was presented in the considerations contained in the article below. Then, the methodological assumptions and research results focused on the issues of the multiplicity of choices in the present day and the difficulties associated with them, as well as the everyday life of mothers, were presented. The article ends with reflections on the situation of mothers in the context of contemporary challenges. RESEARCH RESULTS: A conclusion can be drawn about the positioning of motherhood between the traditional and modern pattern of the ideal mother. First of all, mothers feel tired of the seriousness of the role they play, and from fulfilling which many people can “hold them accountable”. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The conducted research shows interesting conclusions pointing to changes related to the perception of the role of the mother in modern times. They contribute to the undertaking of more extensive research on the need for (re) construction of motherhood.

8

Codzienność zawodowa instamatek w okresie pandemii

41%

Mizera-Pęczek P. , Krasnova A.

|

nr 55

49-59

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific aim of this article is to present the daily life of female insta‑women in the context of changes that have been imposed on families by the epidemic situation in Poland. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem discussed in this article is the need to reorganize the everyday life of instamums women during a pandemic. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The first part reviews the literature on the role of social media in daily life of women, including those who have children, and the transformations in the professional situation of mothers in 2020. The second part of the article presents the results of own research carried out by the method of analysis the content of posts shared by mothers on Instagram during the pandemic. RESEARCH RESULTS: The result of our own research is a thick description of daily life of mothers during the pandemic from the perspective of women who share their experiences with Instagram. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The current recommendations for practices aimed at shaping the work‑life balance have become inadequate to the pandemic daily life of working mothers

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym niniejszego artykułu jest przedstawienie opisów codzienności zawodowej instamatek w kontekście przemian, które narzuciła rodzinom sytuacja epidemiczna w Polsce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym rozpatrywanym w niniejszym artykule jest konieczność reorganizacji życia codziennego instamatek w okresie pandemii. Przeprowadzone badanie miało charakter jakościowy, interpretatywny i zostało zrealizowane za pomocą metody analizy treści publikowanych przez instamatki. PROCES WYWODU: W pierwszej części dokonano przeglądu literatury dotyczącej roli mediów społecznościowych w życiu codziennym kobiet, w tym tych, które posiadają dzieci, oraz przemian sytuacji zawodowej matek w 2020 roku. W drugiej części artykułu zaprezentowano rezultaty badań własnych zrealizowanych metodą analizy treści postów udostępnianych przez matki na Instagramie w okresie pandemii. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Rezultatem badań własnych jest gęsty opis codzienności matek w okresie pandemii w perspektywie kobiet, które dzielą się swoimi doświadczeniami na Instagramie. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Dotychczasowe rekomendacje praktyk służących kształtowaniu równowagi praca – życie stały się nieadekwatne do pandemicznej codzienności pracujących matek.

9

Życie codzienne wojska Rzeczpospolitej Obojga Narodów podczas kampanii moskiewskich w latach 1579 – 1582

31%

Małecki M.

|

tom 18

179-205

EN

The article presents the daily life of soldiers during lasting three years war with the Grand Duchy of Moscow. For legal and military matters, during each war campaign, legal acts called military articles were issued. The main military command consisted of crown and Lithuanian hetmans. Each expedition was attended by a large number of army in the range of 40 – 50 thousands soldiers, and their combat value was at a satisfactory level. The morale of the army depended on many factors, among which we can mention: financial issues, weather, road quality, diseases or spiritual matters. High costs of the war resulted that in theneed to finance the expeditions, in addition to tax collection, funds from the loans were also needed. Mercenary soldiers were obtained mainly from German states and Hungary. Duringthe march, the army was divided into two groups in order to, among other things, reduce the problem of food. The main disadvantage of the route of the march was a thick forest, whichhas been deliberately planted on the orders of Ivan IV. Soldiers during all three campaigns were badly provisioned, which was particularly evident during the Pskov campaign.

PL

W artykule przedstawione zostało życie codzienne żołnierzy podczas toczącej się przez trzy lata wojny z Wielkim Księstwem Moskiewskim. Dla uregulowania spraw karnych i wojskowych podczas każdej kampanii wojennej wydawano akty prawne nazywane artykułami wojskowymi. Główne dowództwo wojskowe składało się z hetmanów koronnych i litewskich. W każdej wyprawie brała udział duża ilość wojska mieszcząca się w granicach 40–50 tysięcy żołnierzy, a ich wartość bojowa znajdowała się na zadowalającym poziomie. Morale armii zależały od wielu czynników, wśród których możemy wymienić: kwestie finansowe, stan pogody, jakość dróg, choroby czy też sprawy duchowe. Duże koszty wojenne powodowały, że dla sfinansowania wypraw oprócz poboru podatku potrzebne były również środki pochodzące z pożyczek. Żołnierzy zaciężnych pozyskiwano głównie z krajów niemieckich oraz Węgier. Wojsko podczas przemarszu dzielono na dwie grupy, starano się przez to zmniejszyć między innymi problem wyżywienia. Główną niedogodnością na trasie przemarszu był gęsty las, który został celowo zasadzony na rozkaz Iwana IV. Żołnierze podczas wszystkich trzech kampanii byli źle zaprowiantowani co szczególnie uwidoczniło się podczas kampanii Pskowskiej.

10

La vita quotidiana dei pellegrini lungo la Via Francigena nel Medioevo

26%

Frąckowiak I.

|

tom 17

5-16

RU

The article presents an overview of everyday lives of Medieval pilgrims traveling alongthe Francigena Way. It explains the meaning of their equipment, describes different typesof lodging, treats about food, and deals with the dangers or threats awaiting the pilgrimson route. The article refers to literary works and documents on pilgrimages and figurativerepresentation of pilgrims in art.

PL

Artykuł przedstawia ogólny zarys życia codziennego średniowiecznych pielgrzymów przemierzającychVia Francigena. Tłumaczy znaczenie ich ekwipunku, opisuje różne rodzajenoclegów, mówi o odżywianiu, niebezpieczeństwach czyhających na pielgrzymów w trakciedrogi. Artykuł sięga do fragmentów dzieł literackich i dokumentów na temat pielgrzymowaniaoraz przedstawień figuralnych pielgrzymów w sztuce.