Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

De rol van sociaal tolk in de maatschappij

100%

Knap-Dlouhá P.

Neerlandica Wratislaviensia

|

2019

|

tom 29

249-262

EN

In this article, the question of different roles that community interpreters play in the context of interpreted interactions is addressed, or rather how these roles are perceived. The fact that interpreters function as mediators of pronouncements from one language to another (and vice versa) is apparent from the nature of the interpretation process itself. However, frequent studies by contemporary researchers in this field show that the role of community interpreter is clearly different from that of conference interpreter; the role of the community interpreter, as seen by several authors, often goes beyond the mediation of the language transfer of necessary information, and the interpreter is often even considered responsible for the coordination of a particular conversation between participants of interpreted communication: the community interpreter determines who is speaking and who is listening; explains to the participants what the other party mean; signals this; and explains why a certain interpreted communication was not understood by one of the parties. The specific cultural position of the interpreter can sometimes also be the reason why the interpreter “leaves his mediating role”. Interpreters always operate between two worlds which are different at different levels and which it is precisely the interpreter’s job to connect through the language transfer of communications. In the case of community interpreters, we often have to deal with striking differences in norms and values. Does the interpreter have to inform the participants of the interaction about these differences or not? Doesn’t he go too far if he actively intervenes in conflict situations in an interpreted dialogue, because the other participant doesn’t have the necessary knowledge about the cultural traditions and customs of the other party? Can we expect the interpreter to inform his client, who does not speak the language of the country in question, of his rights as soon as he notices that the other party does not respect them? The article discusses various insights into the role played by community interpreters. We start from the hypothesis that the perception of the role of the community interpreter will be highly dependent not only on different conceptual representations of individual authors but will also be differently anchored in different countries and cultures.

2

Het competentieprofiel van de juridische vertaler en de methode van rechtsvergelijking als instrument bij het vertalen van ‘onvertaalbare’ juridische terminologie

100%

Knap-Dlouhá P.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

tom 66

|

nr 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny

49-62

PL

Komparastykę prawniczą można definiować na dwa sposoby. Po pierwsze, z perspektywy opisowej, gdzie można ją zastosować do wyjaśnienia, w jaki sposób działają dwa systemy prawne lub niektóre instytucje w ramach danego systemu prawnego. Po drugie, jako instrument dla osiągnięcia innych celów w obszarze prawa. Wykorzystanie metod porównywania prawa jest właśnie częścią obszaru stosowanego przez tłumaczy tekstów prawnych i prawniczych. Komparastyka prawnicza sensu stricto nie jest tematem niniejszego artykułu, traktuje się ją jako narzędzie edukacyjne czy też materiał do ćwiczeń z tłumaczenia tekstów prawnych i prawniczych. W pierwszej kolejności zbadana została metodologia komparatystyki prawnej, a następnie zastosowano ją do konkretnych problematycznych czy też „nieprzetłumaczalnych” terminów prawnych i prawniczych. Przykładami są odniesienia do koncepcji prawnych, instytucji lub procedur, które występują w systemie prawnym języka źródłowego, ale nie występują w systemie prawnym języka docelowego. Jedną z najważniejszych zasad komparastyki prawniczej jest to, że jeżeli chcemy porównać dwa obiekty czy też pojęcia, należy przyjąć, ze są one porównywalne, przynajmniej w odniesieniu do jednego aspektu (tertium comparationis). W przeciwieństwie do prawników, którzy bezpośrednio stosują metody komparastyki, tłumacze tekstów prawnych i prawniczych nie mogą zadowolić się wyżej opisaną zasadą. Bez względu na tertium comparationis muszą znaleźć tłumaczenie dla danego podmiotu prawnego, dokumentu lub procedury, nawet jeśli nie mają one odpowiednika w systemie prawnym języka docelowego. Punktem wyjścia do zilustrowania określonych rozwiązań tego typu problemów tłumaczeniowych jest to, ze tłumacze tekstów prawnych i prawniczych muszą działać jako pośrednicy między różnymi kulturami prawnymi, mając za zadanie efektywne przekazanie informacji prawnej niezależnie od różnych tradycji i języków prawa.

EN

We can define the legal comparison in two ways. From the perspective of the description, in which it can be used to explain how two legal systems or certain institutions operate within a particular legal system, or from an application as an instrument to achieve other purposes within the legal domain. The use of the methods of comparative law comparison for legal translators lies precisely in this applied area. In this article, comparative law is not approached in itself, but purely as an educational tool and exercise in legal translation. We will examine the methodology of legal comparison and apply it to concrete problematic, or ‘untranslatable,’ legal terms. Examples are references to legal concepts, institutions or procedures that only occur in the source language legal system but not in the target language legal system. One of the most important principles of legal comparison is that if we want to compare two objects or concepts, we must assume that they are comparable, at least in relation to one aspect (tertium comparationis). Unlike lawyers who use the method of legal comparison directly, legal translators cannot content themselves with this principle. They must find a translation for a particular legal entity, document or procedure, even if it has no equivalent in the target language legal system. The starting point for illustrating certain solutions to such translation problems is that legal translators should act as mediators between different legal cultures with the task of effectively transferring legal information, regardless of different legal traditions and legal languages.

NL

We kunnen de rechtsvergelijking op twee manieren definiëren: vanuit het perspectief van de beschrijving, waarin het kan worden gebruikt om uit te leggen hoe twee rechtsstelsels of bepaalde instellingen binnen een bepaald rechtsstelsel opereren, of vanuit de toepassing als een instrument om andere doelen binnen het juridische domein te bereiken. Het gebruik van de rechtsvergelijkingsmethoden voor juridische vertalers ligt juist in dit toegepaste gebied. In dit artikel wordt rechtsvergelijking niet an sich benaderd, maar louter als een educatief hulpmiddel en een oefening in juridische vertaling. We zullen de methodologie van rechtsvergelijking onderzoeken en deze toepassen op concrete problematische, of ‘onvertaalbare’, juridische termen. Voorbeelden zijn verwijzingen naar juridische concepten, instellingen of procedures die alleen voorkomen in het rechtssysteem van de brontaal, maar niet in het rechtssysteem van de doeltaal. Een van de belangrijkste principes van rechtsvergelijking is dat we moeten aannemen, als we twee objecten of concepten willen vergelijken, dat ze vergelijkbaar zijn, tenminste in relatie tot één aspect (tertium comparationis). In tegenstelling tot advocaten die de methode van rechtsvergelijking rechtstreeks gebruiken, kunnen juridische vertalers zich niet tevreden stellen met dit principe. Ze moeten een vertaling vinden voor een bepaalde rechtspersoon, document of procedure, zelfs als deze geen equivalent heeft in het rechtssysteem van de doeltaal. Het uitgangspunt voor het illustreren van bepaalde oplossingen voor dergelijke vertaalproblemen is dat juridische vertalers moeten optreden als bemiddelaars tussen verschillende juridische culturen met de taak om juridische informatie effectief over te dragen, ongeacht de verschillende juridische tradities en juridische talen.

3

Invloed van het Europees recht op de Nederlandse en Tsjechische rechtstaal: Een vergelijking

100%

Knap-Dlouhá P.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

tom 64

|

nr 5: Neofilologia. Numer specjalny

139-154

NL

Het onderwerp van deze bijdrage is het belang van juridische vertaling in een meertalig Europa. Na het in kaart brengen van de kenmerken van juridische vertaling en juridische communicatie wordt aandacht besteed aan de specifieke situatie van de Europese Unie met het oog op meertaligheid en vertaaldiensten. Hoewel alle officiële talen van de Europese Unie op papier dezelfde status hebben, kijken we naar de echte situatie en vooral naar de vorming van zogenaamde “werktalen” en het gebruik ervan in de belangrijkste instellingen van de Europese Unie. Hierbij biedt de vergelijking van het officiële aantal brontalen in vertaling in 1997 en in 2013 en het aantal vertaalde pagina’s per doeltaal een interessant perspectief. De sterk dominante positie van Engels zal duidelijk zijn. Als casestudy wordt de positie onderzocht van twee minder gesproken Europese talen, het Nederlands en het Tsjechisch.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest znaczenie tłumaczenia prawniczego w wielojęzycznej Europie. Po scharakteryzowaniu specyfiki tłumaczeń prawniczych i komunikacji prawniczej autor artykułu koncentruje uwagę na specyficznej pozycji, jaką zajmuje Unia Europejska w kontekście wielojęzyczności i usług tłumaczeniowych. Chociaż oficjalnie wszystkie języki Unii Europejskiej mają ten sam status, autor artykułu bada faktyczną sytuację i podejmuje temat formowania się tzw. „working languages” używanych w najważniejszych instytucjach Unii Europejskiej. Ciekawą perspektywę badawczą daje autorowi porównanie oficjalnej liczby tłumaczonych w 1997 i 2013 roku języków źródłowych z liczbą przetłumaczonych stron na każdy język docelowy. Silnie dominująca pozycja języka angielskiego nie budzi zdziwienia. Autor bada pozycję dwóch europejskich języków niszowych, niderlandzkiego i czeskiego.

EN

The subject of the following contribution is the importance of legal translation in multilingual Europe. After mapping the characteristics of legal translation and legal communication, attention will be paid to the specific situation of the European Union in the context of multilingualism and translation services. Even though all the official languages of the European Union have the same status on paper, we will take a look at the real situation and especially at the forming of the so called “working languages” and the use of them in the most important institutions of the European Union. An interesting perspective will give us the comparison of the official amount of source languages in translation in 1997 and in 2013 and the amount of translated pages per target language. The strong dominating position of English will be obvious. As a case study, the position of two less spoken European languages, Dutch and Czech, is explored.

4

Het belang van sociaal tolken als instrument van tolerantie in het kader van de huidige vluchtelingen- en arbeidsmigratie

63%

Knap-Dlouhá P. , Křížová K.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

tom 68

|

nr 5

83-94

NL

Naar aanleiding van sociale veranderingen in de West-Europese maatschappij heeft men aan het eind van de 20ste eeuw ingezien dat er een nieuwe kijk nodig was op de tolkwetenschap. Lange tijd werd het sociaal tolken genegeerd ofwel als minderwaardig beschouwd ten voordele van de dominante tolkmodus, het conferentietolken. De intensivering van de handelscontacten en de arbeidsmigratie binnen de Europese Unie, maar ook de actuele toestroom van vluchtelingen, hebben voor een grote vraag naar tolkendiensten gezorgd op het gebied van sociaal en juridisch tolken. Daarbij is er op de markt maar een beperkt aantal gekwalificeerde tolken ter beschikking en dat vooral in combinaties van minder verspreide talen. Het gebrek aan gekwalificeerde sociaal tolken en vertalers veroorzaakt vertraging in de werking van bepaalde overheidsorganen en sociale diensten, alsook voor de kwaliteit van verleende gezondheidszorg en het maatschappelijk klimaat. De toename van tolk- en vertaalopdrachten, verandering van het professionele profiel van de tolk en vraag naar verlening van taaldiensten in specifieke talencombinaties zijn duidelijke signalen voor kleine talenstudies om hun studenten specialisatie aan te bieden in deze richting. In deze bijdrage worden twee projecten voorgesteld die de kennis over het vak sociaal tolken vergroten. Daarnaast zal de ontwikkeling van modules sociaal tolken besproken worden.

EN

As a result of social changes in society in Western Europe at the end of the 20th century, it was recognised that a new perspective on interpreting science was needed. For a long time, community interpreting was ignored or considered inferior in comparison to the dominant interpreting mode, namely, conference interpreting. Intensifying trade contacts and labour migration within the European Union have, in combination with the current influx of refugees, led to a high demand for interpreting services in the field of social and legal interpreting. Additionally, there is only a limited number of qualified interpreters available on the market, especially in combinations of less widely-spoken languages. The lack of qualified community interpreters and translators has direct consequences for delays in the functioning of certain government bodies and social services. The same applies to the quality of healthcare provided and to the social climate. Increasing the scale of interpreting and translation assignments, changing the professional profile of the interpreter and raising the demand for the provision of language services in specific language combinations are clear signals for small philological departments to offer their students the opportunity to specialise in this area. For this reason, two projects are presented in this article, both of which aim at promoting know-how in the field of social interpreters and at developing modules in social interpreting and translation.

PL

Znaczenie ustnych tłumaczeń spraw socjalnych jako instrument tolerancji w kontekście migracji uchodźców i migracji zarobkowej W wyniku zmian społecznych i cywilizacyjnych Europy Zachodniej pod koniec XX wieku uznano, że potrzebne jest nowe spojrzenie na traduktologię. Przez długi czas ustne tłumaczenia spraw socjalnych były ignorowane lub uważane za gorsze na korzyść dominującego wówczas trybu tłumaczenia – tłumaczenia konferencyjnego. Zintensyfikowanie kontaktów handlowych i migracja zarobkowa w ramach Unii Europejskiej, a także obecny napływ uchodźców doprowadziły do dużego zapotrzebowania na usługi tłumaczeń ustnych spraw socjalnych i prawniczych. Ponadto na rynku dostępna jest tylko ograniczona liczba wykwalifikowanych tłumaczy ustnych, zwłaszcza w kombinacji języków rzadziej używanych. Brak wykwalifikowanych tłumaczy ustnych i pisemnych powoduje opóźnienia w funkcjonowaniu niektórych organów rządowych i utrudnia świadczenia socjalne, a także obniża jakość świadczonej opieki zdrowotnej i negatywnie wpływa na klimat społeczny. Wzrost liczby tłumaczeń ustnych i pisemnych, zmiana profilu zawodowego tłumacza ustnego oraz zapotrzebowanie na świadczenie usług językowych w określonych kombinacjach językowych są wyraźnym sygnałem w nauczaniu języków obcych, aby oferować studentom specjalizację w tym kierunku. W niniejszym artykule przedstawiono dwa projekty, które przybliżają temat tłumaczeń spraw socjalnych. Ponadto omówiony został także rozwój modułów/wzorców tego typu tłumaczeń. Naar aanleiding van sociale veranderingen in de West-Europese maatschappij heeft men aan het eind van de 20ste eeuw ingezien dat er een nieuwe kijk nodig was op de tolkwetenschap. Lange tijd werd het sociaal tolken genegeerd ofwel als minderwaardig beschouwd ten voordele van de dominante tolkmodus, het conferentietolken. De intensivering van de handelscontacten en de arbeidsmigratie binnen de Europese Unie, maar ook de actuele toestroom van vluchtelingen, hebben voor een grote vraag naar tolkendiensten gezorgd op het gebied van sociaal en juridisch tolken. Daarbij is er op de markt maar een beperkt aantal gekwalificeerde tolken ter beschikking en dat vooral in combinaties van minder verspreide talen. Het gebrek aan gekwalificeerde sociaal tolken en vertalers veroorzaakt vertraging in de werking van bepaalde overheidsorganen en sociale diensten, alsook voor de kwaliteit van verleende gezondheidszorg en het maatschappelijk klimaat. De toename van tolk- en vertaalopdrachten, verandering van het professionele profiel van de tolk en vraag naar verlening van taaldiensten in specifieke talencombinaties zijn duidelijke signalen voor kleine talenstudies om hun studenten specialisatie aan te bieden in deze richting. In deze bijdrage worden twee projecten voorgesteld die de kennis over het vak sociaal tolken vergroten. Daarnaast zal de ontwikkeling van modules sociaal tolken besproken worden.