Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

O PROBLEMACH TŁUMACZENIA POŚWIADCZONEGO POLSKICH DOKUMENTÓW SZKOLNYCH

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

tom 9

79-101

EN

The author analyses the problems of translating school documents from Polish into German. At the beginning, he gives the definition for an official document and tries to decide whether school documents can be treated as official documents. Furthermore, he defines what the certified translation of documents is and establishes what kind of documents can be subject to it. As the translation of Polish school documents is not possible if one does not know the system of education in Poland, the author describes it and then he discusses in detail the problems of translating school documents. The most important problems in this respect are as follows: the translation of the proper names of institutions issuing school documents, the translation of vocational titles, degrees, academic degrees and academic titles, the translation of the names of school subjects, and the translation of statements about the level of education and qualifications. Finally, the author analyses terminological problems arising from the differences in education systems in Poland and in the German-speaking countries.

PL

Niniejszy artykuł poddaje analizie problemy tłumaczenia poświadczonego dokumentów szkolnych z języka polskiego na język niemiecki. Na wstępie podjęto próbę zdefiniowania dokumentu urzędowego oraz udzielenia odpowiedzi, czy dokumenty szkolne są także dokumentem urzędowym. Ponadto w artykule zdefiniowano, co oznacza tłumaczenie poświadczone dokumentów, i ustalono, jakie dokumenty szkolne mogą być przedmiotem tłumaczenia poświadczonego. Tłumaczenie polskich dokumentów szkolnych nie jest możliwe bez znajomości systemu edukacyjnego w Polsce. Po jego przybliżeniu omówiono szczegółowo problemy translacyjne tłumaczenia dokumentów szkolnych, na jakie może napotkać tłumacz przysięgły w swojej praktyce. Są to: przekład nazw instytucji wydających dokumenty szkolne, tytułów zawodowych, stopni oraz tytułów naukowych, skal ocen z przedmiotów nauczania oraz z zachowania, nazw przedmiotów oraz formuł poświadczających posiadane przez absolwenta wykształcenie i jego uprawnienia. Podczas tłumaczenia mogą pojawić się także problemy terminologiczne spowodowane różnicami w systemie edukacji państwa języka wyjściowego i docelowego oraz trudności z przekładem elementów brachygraficznych.

2

Recenzja książki WÖRTERBUCH RECHTSTERMINOLOGISCHER UNTERSCHIEDE ÖSTERREICH-DEUTSCHLAND Rudolfa Muhra i Marlene Peinhopf

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2016

|

tom 25

133-139

3

Z NAJNOWSZYCH BADAŃ LEGILINGWISTYCZNYCH W POLSCE. Recenzja książki pt. „Methodology for Interlingual Comparison of Legal Terminology. Towards General Legilinguistic Translatology". Paulina Kozanecka, Aleksandra Matulewska i Paula Trzaskawka. 2017. Dissertationes legilinguisticae. Studies in Legilinguistics. Studies in Legal Language and Communication. Tom 11. Poznań: Wydawnictwo Naukowe CONTACT. ISBN 978-83-65287-50-2. 180 stron

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

tom 31

167-172

PL

.

4

PRZEKŁAD NIEMIECKOJĘZYCZNYCH DOKUMENTÓW SAMOCHODOWYCH W ŚWIETLE KONCEPCJI PLURICENTRYZMU JĘZYKOWEGO

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

tom 31

115-145

EN

The author analyses the translation of vehicle registration documents issued in Germany, Austria and Switzerland in the light of linguistic pluricentrism. German-language vehicle registration documents, belonging to the genre of official documents, are examined from the point of view of their function, linguistic structure and translation problems which may appear while translating them into Polish. The translation of LSP texts in the context of pluricentrism of the German language has rarely been the subject of scientific analyses. In the theoretical part of the article, the author generally characterizes linguistic pluricentrism and Polish contrastive studies in that respect. In the practical part of the article, he discusses vehicle registration documents as a specific type of official documents, shortly describes them functionally and linguistically and considers translation problems connected with these documents from the perspective of linguistic pluricentrism. Finally, he indicates mistakes in the translation of Austrian vehicle registration documents made by a sworn translator of German.

DE

Zum Thema des Aufsatzes hat der Autor die Übersetzung der Kfz-Dokumente aus Deutschland, Österreich und der Schweiz im Lichte des plurizentrischen Konzepts gemacht. Die deutschsprachigen Kfz-Dokumente wurden aus genologischer Sicht auf ihre Funktion, Sprachstruktur und bei deren Übersetzung ins Polnische zu erscheinenden Translationsprobleme hin analysiert. Die Fachübersetzung aus plurizentrischer Perspektive war bisher nur selten Gegenstand wissenschaftlicher Überlegungen. Im theoretischen Teil des Artikels wurden die Erscheinung der Plurizentrik im Allgemeinen wie auch die dazu in Polen geführten kontrastiven Untersuchungen charakterisiert. Im praktischen Teil des Artikels wurden die Kfz-Dokumente zuerst als Eigenart der Amtssprache besprochen und dann einer kurzen sprachlichen und funktionalen Charakteristik unterzogen. Anschließend wurde auf die Übersetzungsprobleme derartiger Dokumente aus plurizentrischer Sicht hingewiesen. Darüber hinaus wurden einige Fehler in der Übersetzung österreichischer Kfz-Dokumente genannt, die von einem staatlich vereidigten Übersetzer für Deutsch begangen worden sind.

PL

Tematem niniejszego artykułu jest przekład dokumentów samochodowych z Niemiec, Austrii i Szwajcarii w świetle koncepcji pluricentryzmu językowego. Niemieckojęzyczne dokumenty samochodowe, będące z genologicznego punktu widzenia dokumentami urzędowymi, poddano analizie pod kątem ich funkcji, struktury językowej oraz problemów translacyjnych, jakie mogą pojawić się przy ich tłumaczeniu na język polski. Przekład specjalistyczny w kontekście pluricentryzmu niemczyzny rzadko był dotychczas przedmiotem rozważań naukowych. W teoretycznej części artykułu scharakteryzowano ogólnie zjawisko pluricentryzmu językowego oraz prowadzone w tym zakresie badania kontrastywne w Polsce. W praktycznej części artykułu omówiono dokumenty samochodowe jako specyficzny rodzaj dokumentów urzędowych, dokonano ich krótkiej charakterystyki funkcjonalnej i językowej, a następnie wskazano na problemy przekładu tego typu dokumentów z perspektywy pluricentryzmu językowego. Ponadto wskazano na błędy w tłumaczeniu austriackich dokumentów samochodowych popełnione przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego.

5

RECENZJA KSIĄŻKI JOANNY GRZYBEK "ALTERNATYWNE METODY ROZWIĄZYWANIA SPORÓW W PRZEKŁADZIE CHIŃSKO-POLSKIM I POLSKO-CHIŃSKIM. STUDIUM BADAWCZE TERMINOLOGII Z ZAKRESU ARBITRAŻU"

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2015

|

tom 21

89-91

6

FORMUŁA POŚWIADCZAJĄCA TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2015

|

tom 21

21-38

EN

The article deals with the problem of using the certification formula in certified translations in the context of the Polish-German language pair. The formula is a mandatory formal part of each certified translation, placed at its end in the appropriate language version. At the beginning of the article, the author discusses Polish guidelines relating to the formula, prepared by professional associations or found in the relevant literature. Next, in order to compare the rules for formulas in Poland and German speaking countries, he describes binding guidelines in this respect developed by German institutions and translators' associations in Germany and Austria. In the second part of the article, he presents several examples of the certification formula used by sworn translators of German in Poland and then analyses both their content and language. He also examines this issue from the perspective of the examination to become a sworn translator. Finally, the author proposes a correct and complete certification formula which could be binding on all sworn translators in Poland and should prove particularly useful to candidates for sworn translators.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie problemów użycia formuły poświadczającej w tłumaczeniach poświadczonych na przykładzie pary językowej polski-niemiecki. Jest to obligatoryjny element formalny tłumaczenia poświadczonego, umieszczany w odpowiedniej wersji językowej na końcu tłumaczenia uwierzytelnionego. Na wstępie przedstawiono polskie zalecenia odnoszące się do formuły poświadczającej tłumacza przysięgłego opracowane przez stowarzyszenia branżowe lub spotykane w literaturze przedmiotu. Następnie w celu porównania zasad sporządzaniaformuł uwierzytelniających w Polsce i krajach niemieckojęzycznych zreferowano wytyczne instytucji niemieckich oraz branżowych stowarzyszeń tłumaczy w Niemczech i Austrii obowiązujące tłumaczy przysięgłych w tym zakresie. Natomiast w drugiej części artykułu zaprezentowano kilka przykładów brzmienia formuły poświadczającej pochodzących z praktyki tłumaczeniowej tłumaczy przysięgłych języka niemieckiego w Polsce, a następnie odniesiono się krytycznie zarówno od strony merytorycznej, jak i lingwistycznej do ich treści. Omówiono także to zagadnienie z perspektywy egzaminu na tłumacza przysięgłego. Zwieńczeniem rozważań jest propozycja poprawnie zredagowanej i kompletnej formuły poświadczającej tłumaczenie, która mogłaby obowiązywać wszystkich tłumaczy przysięgłych w Polsce i stanowić cenną pomoc dla adeptów tej profesji.

7

OCENA REGULACJI USTAWOWYCH W ODNIESIENIU DO ZAWODU TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO W POLSCE. PRÓBA PODSUMOWANIA

100%

KUBACKI A. D.

|

tom 35

7-37

DE

Zum Thema dieses Aufsatzes wird die Bewertung der gesetzlichen Regelungen bezüglich des Berufs eines vereidigten Dolmetschers und Übersetzers in Polen. Das polnische Gesetz über den Beruf eines vereidigten Übersetzers und Dolmetschers samt Durchführungsbestimmungen gilt seit dem 27. Januar 2005. Nach bereits mehr als 13 Jahren des Funktionierens der vorgenannten Rechtsakte ist es wert, eine Zusammenfassung in der Hinsicht zu machen, ob die durch den polnischen Gesetzgeber vorgeschlagenen rechtlichen Lösungen die tägliche Ausübung dieses schweren Berufs ermöglichen. In dem Aufsatz werden u.a. die Arbeiten der Fachgruppe zu Durchsicht und Beurteilung des Funktionierens des Gesetzes über den Beruf eines vereidigten Übersetzers und Dolmetschers dargestellt (die Fachgruppe wurde am 21. Juli 2015 durch den polnischen Justizminister berufen). Darüber hinaus werden auch die von Kennern der Übersetzungskunst postulierten legislativen Änderungen präsentiert, die ihrer Meinung nach zur Verbesserung des Status und der Existenz vereidigter Sprachmittler erforderlich sind. Überdies werden einige Lösungen vorgeschlagen, die aus der Sicht des Autors dieses Artikels, eines langjährigen Theoretikers und Praktikers im Bereich der Anfertigung von beglaubigten Übersetzungen, die Arbeit vereidigter Dolmetscher und Übersetzer erheblich erleichtern würden und dadurch deren Qualität steigern würde.

EN

The paper focuses on an evaluation of statutory provisions relating to the profession of sworn translator in Poland. The Act on the Profession of Sworn Translator and its associated statutory instruments have been in force since 27 January 2005. After more than 13 years of operation of this legal framework, it is worth summing up whether the legal solutions put forward by the Polish legislature make it easier to practice the profession of sworn translator. The author discusses, inter alia, the recommendations of the Panel for Review and Assessment of Operation of the Act on the Profession of Sworn Translator, formed on 21 July 2015 by the Minister of Justice, and the legislative changes proposed by translation experts in order to improve the status and financial situation of sworn translators. Moreover, he suggests several solutions which – in his opinion based on many years' experience as a practising sworn translator and a certified translation theoretician – would greatly facilitate the work of sworn translators and would raise its quality.

PL

Tematem niniejszego artykułu jest ocena regulacji ustawowych w odniesieniu do zawodu tłumacza przysięgłego w Polsce. Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego wraz z aktami wykonawczymi do niej obowiązuje od 27 stycznia 2005 r. Po już ponad 13 latach funkcjonowania wyżej wymienionych aktów prawnych warto dokonać podsumowania, czy zaproponowane przez polskiego ustawodawcę rozwiązania prawne ułatwiają wykonywanie tego trudnego zawodu. W artykule zostaną przedstawione m.in. prace Zespołu do Przeglądu i Oceny Funkcjonowania Ustawy o Zawodzie Tłumacza Przysięgłego, który został powołany 21 lipca 2015 r. przez ministra sprawiedliwości, a także zmiany legislacyjne postulowane przez znawców sztuki przekładu, które w ich opinii są niezbędne do poprawienia statusu i bytu tłumaczy przysięgłych. Ponadto zaproponowanych zostanie kilka rozwiązań, które z perspektywy autora niniejszego artykułu – wieloletniego teoretyka i praktyka przekładu poświadczonego – ułatwiłyby znacznie pracę tłumaczy przysięgłych i podniosły jej jakość.

8

RECENZJA KSIĄŻKI LUCYNY KRENZ-BRZOZOWSKIEJ "DAS NOTATIONSSYSTEM VON HEINZ MATYSSEK. DIE REALITÄT SEINER ANWENDUNG UND SEIN GENERATIVES POTENZIAL BEIM KONSEKUTIVDOLMETSCHEN."

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2015

|

tom 22

109-112

9

BADANIA POLONISTYCZNE W ZAKRESIE LEGILINGWISTYKI

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2019

|

tom 39

71-80

10

LEGILINGWISTYCZNE BADANIA KONTRASTYWNE W POLSCE NA PRZYKŁADZIE PARY JĘZYKÓW KOREAŃSKI – POLSKI

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2019

|

tom 40

91-101

11

PLURICENTRYZM W NIEMIECKIM JĘZYKU STANDARDOWYM I SPECJALISTYCZNYM

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

tom 17

163-182

EN

In this article, the author analyses pluricentrism/polycentrism in the German standardlanguage and the German LSP. Until the eighties of the 20th century, the German language wastreated as a monocentric language and the variant used in Germany was perceived as the model andnormative variant. This had a direct impact on the method of teaching German as a foreignlanguage (also in Poland). In the process of teaching, teachers referred only to social, political andeconomic situation in Germany. Even during German language university courses the variants ofthe German language used in other German-speaking countries, such as Austria, Switzerland,Luxembourg and Liechtenstein, were rarely discussed and the German language used in EasternBelgium and Southern Tyrol in Italy was never mentioned. The differences between the variants ofthe German language can be seen at every level of the language: phonetic, morphological,syntactic, lexical and even pragmatic one. What is interesting, they can be found not only in thestandard language (Gesamtsprache), but also in LSP (Fachsprache). In the article, the author showsthese differences with regard to both the standard language and LSP. Moreover, he analyses theirconsequences for German language teaching and the process of translation.

PL

W niniejszym artykule poddano analizie zjawisko pluricentryzmu/policentryzmu w niemieckim języku standardowym i specjalistycznym. Do końca lat 80. XX wieku język niemiecki traktowano jeszcze jako język monocentryczny, a odmianę używaną na obszarze Niemiec uważano za wzorcową i jedynie normotwórczą. Miało to bezpośredni wpływ na sposób nauczania języka niemieckiego jako języka obcego, m.in. w Polsce, gdyż w procesie dydaktycznym odnoszono się jedynie do realiów społeczno-politycznych i gospodarczych Niemiec. Nawet na studiach germanistycznych rzadko omawiano odmiany języka niemieckiego używane w pozostałych krajach niemieckojęzycznych, jak Austria, Szwajcaria, Luksemburg i Liechtenstein. W ogóle natomiast nie mówiono na nich o niemczyźnie używanej w Belgii Wschodniej i Tyrolu Południowym we Włoszech. Różnice w odmianach języka niemieckiego uwidaczniają się na każdej płaszczyźnie języka: fonetycznej, morfologicznej, składniowej, leksykalnej, a nawet pragmatycznej. Co ciekawe, dotyczą one nie tylko języka standardowego (Gesamtsprache), lecz także języka specjalistycznego (Fachsprache). Przedmiotem niniejszego artykułu jest wskazanie na te różnice w odniesieniu zarówno do języka standardowego, jak i specjalistycznego, a także na wynikające z nich implikacje dydaktyczne dla glottodydaktyki i translatoryki.

12

TEKSTY PARALELNE JAKO NARZĘDZIE POMOCNICZE PRZY SPORZĄDZANIU TŁUMACZEŃ (SPECJALISTYCZNYCH)

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

tom 13

145-157

EN

The article contains an analysis of parallel texts as an auxiliary tool in the process of specialist translation. The translation of professional texts with the use of parallel texts as the primary source and dictionaries only as the secondary source is nowadays a widely adopted strategy. At the beginning of the article, the author discusses different definitions of a parallel text proposed by Polish and German researchers. In academic literature, various terms are used for parallel texts, for instance opposite, intermediary, base, supplementary or model texts. These types of texts fulfil different functions and might be subject to analysis at various stages. In the next part of the article, the author discusses the advantages and disadvantages of (specialist) translation with the use of parallel texts and presents the methods of finding parallel texts in the field of law. Finally, he describes the results of an experiment conducted for this article in a private school for specialist translators. The experiment fully confirmed the usefulness of parallel texts in the process of translation.

PL

Niniejszy artykuł poddaje analizie tekst paralelny (równoległy) jako narzędzie pomocnicze w tłumaczeniu specjalistycznym. Przekład tekstów fachowych bez wykorzystania – w pierwszej kolejności - tekstów paralelnych, a następnie słowników, glosariuszy i innych pomocy jest praktycznie w dzisiejszych czasach nie do pomyślenia. Na wstępie zebrano i skomentowano rozmaite definicje tekstu paralelnego występujące w badaniach translatorycznych, opierając się na poglądach naukowców z Polski oraz krajów niemieckojęzycznych. W literaturze przedmiotu istnieje wiele różnych terminów określających teksty paralelne, jak np. teksty przeciwne, pośrednie, bazowe, poboczne, wzorce tekstowe. Pełnią one także różne funkcje i mogą być poddane analizie na różnych etapach. W kolejnej części artykułu przedstawiono wady i zalety przekładu (specjalistycznego) z wykorzystaniem tekstów paralelnych, a następnie omówiono na przykładzie dziedziny prawa sposoby wyszukiwania tekstów paralelnych. Natomiast w końcowej części artykułu zaprezentowano wyniki eksperymentu przeprowadzonego na potrzeby niniejszego artykułu w prywatnej szkole kształcącej tłumaczy specjalistycznych, który w pełni potwierdza zasadność użycia tekstów paralelnych w praktyce translacyjnej.

13

MARTYNA SZCZYGŁOWSKA, ÜBERSETZUNGSFEHLER. EINE KRITISCHE BETRACHTUNG AUS DER SICHT DER ANTHROPOZENTRISCHEN TRANSLATORIK. WARSCHAUER STUDIEN ZUR GERMANISTIK UND ZUR ANGEWANDTEN LINGUISTIK BAND 12

100%

KUBACKI A. D.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

tom 17

191-193

14

WHAT ARE SWORN TRANSLATORS PUNISHED FOR? 10 YEARS OF OPERATION OF THE COMMISSION FOR PROFESSIONAL ACCOUNTABILITY OF SWORN TRANSLATORS AT THE MINISTER OF JUSTICE

63%

KUBACKI A. D. , GOŚCIŃSKI J.

Comparative Legilinguistics

|

2015

|

tom 23

7-17

PL

Celem artykułu jest przedstawienie działalności Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych w Ministerstwie Sprawiedliwości z perspektywy jej blisko dziesięcioletnich doświadczeń. W części teoretycznej omówimy ramy prawne, procedurę postępowania oraz rodzaje wydawanych przez KOZ kar. W części praktycznej przeprowadzimy analizę ilościową i jakościową przypadków, które były dotychczas rozpoznawane na rozprawach prowadzonych przed komisją. Analiza ta pozwoli na wyodrębnienie różnych typów błędów popełnianych przez tłumaczy przysięgłych. W centrum zainteresowania znajdą się błędy merytoryczne tłumaczy przysięgłych, zwłaszcza te, które wywarły lub mogły wywołać negatywne skutki prawne.

EN

The aim of the paper is to present the operation of the Commission for Professional Accountability of Sworn Translators at the Minister of Justice looking back on its almost ten-year history. In the theoretical part, we will discuss the legal framework within which it operates, the procedure it follows and the types of penalties it may impose. In the practical part, we will carry out a quantitative and qualitative analysis of the cases which have been heard so far at hearings conducted before the Commission. The analysis will allow us to distinguish different types of infringements committed by sworn translators. We will focus our attention on translation errors, especially those which had or might have had adverse legal consequences.

15

„WHEN WILL I BECOME A SCHNITZEL? – I HOPE NEVER. ” ECHTE UND FALSCHE FREUNDE DES ÜBERSETZERS IN DER TRANSLATIONSDIDAKTIK

63%

KUBACKI A. D. , KIERMEIER U.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

tom 29

85-103

EN

The phenomenon of false friends of a translator relates to a pair of languages. It occurs when words or phrases that sound or look similar in two languages differ to a significant degree in meaning. Consequently, learners using a false friend make a fool of themselves as it has been illustrated in the title of the article with an English-German joke. Politicians in particular are notorious for using false friends (Helmut Kohl and the German EU commissioner Günther Oettinger might be good examples). This phenomenon appeared in literature as well: for instance attempts at communicating in English by the police officer Kluftingers in crime novels co-written by Klüpfel/Kobr. The use of a false friend shames not only politicians but also translators and interpreters. In traditional foreign language teaching, students are taught to avoid false friends at all costs. There are dictionaries devoted only to false friends and learners are supposed to learn them by heart. Especially interpreters are recommended to do that because, unlike translators, they do not have time while interpreting to check whether a similar word or phrase coming automatically to mind is a false friend or a real one, that is – in other words – whether the word or phrase has the equivalent meaning in the target language. The authors of this article, who have considerable professional experience of translation, would like to point out the dangers of one-sided teaching practice with regard to false friends, taking German and Polish and German and English as examples. Such teaching may discourage learners - for fear of humiliating themselves - from using actual linguistic analogies. This negative impact of the way

PL

Zjawisko fałszywych przyjaciół tłumacza odnosi się do pary języków i polega na tym, że słowa lub zwroty o podobnym brzmieniu lub podobnej pisowni mają odmienne znaczenie. Uczący się używający fałszywego przyjaciela mogą ośmieszyć się publicznie, tak jak to zilustrowano w tytule artykułu na przykładzie niemiecko-angielskiego kawału. Szczególnie politycy mają złą sławę, jeśli chodzi o stosowanie fałszywych przyjaciół tłumacza nie tylko w języku, np. kiedyś Helmut Kohl, a dziś niemiecki komisarz UE Günther Oettinger. Zjawisko to pojawiło się również w literaturze: przypomnimy sobie próby komunikacji po angielsku komisarza Kluftingersa w kryminałach duetu Klüpfel/Kobr. Użycie fałszywego przyjaciela w tłumaczeniu przynosi wstyd nie tylko politykom, ale także tłumaczom słowa pisanego i żywego. W tradycyjnej dydaktyce uczący się starają się unikać fałszywych przyjaciół jak diabeł święconej wody. Powstają specjalne słowniki poświęcone wyłącznie fałszywym przyjaciołom tłumacza, zaś zadaniem uczących się jest zapamiętanie takich podchwytliwych słów i zwrotów. Dotyczy to przede wszystkim tłumaczy ustnych, ponieważ inaczej niż tłumacze pisemni w swojej praktyce zawodowej nie mają czasu na sprawdzenie, czy w przypadku cisnącego się na usta, analogicznego sformułowania chodzi o fałszywego czy prawdziwego przyjaciela tłumacza, czyli – inaczej mówiąc – czy jest ono dopuszczalne w danym kontekście w języku docelowym. Autorzy niniejszego artykułu, posiadający wieloletnie doświadczenie w roli tłumacza, chcieliby wskazać na przykładzie par języków niemiecki-polski i niemiecki-angielski na niebezpieczeństwa jednostronnej dydaktyki w zakresie fałszywych przyjaciół tłumacza, która może skutkować tym, że uczący się w obawie przed ośmieszeniem nie będą wykorzystywać faktycznych analogii językowych. Ten negatywny wpływ dydaktyki w zakresie fałszywych przyjaciół tłumacza jest szczególnie widoczny w specjalistycznym języku gospodarki i prawa.

DE

Das Phänomen der falschen Freunde des Übersetzers ist sprachenpaarbezogen und beruht darauf, dass ein phonetisch ähnlich wirkendes Wort oder eine analoge Wendung eine oft unterschiedliche Bedeutung besitzt und der Lernende sich durch den Gebrauch eines falschen Freundes öffentlich lächerlich macht, wie im Titel an einem deutsch-englischen Witz veranschaulicht. Insbesondere Politiker sind für ihre falschen Freunde (nicht nur in der Sprache) berüchtigt, früher war es Helmut Kohl, heute der deutsche EU-Kommissar Günther Oettinger. Auch in die Literatur hat das Phänomen Eingang gefunden, wenn wir an die englischen Kommunikationsversuche Kommissar Kluftingers in den Krimis des Allgäuer Autorenduos Klüpfel/Kobr denken. Ein falscher Freund im Translat ist aber nicht nur für Politiker höchstnotpeinlich, sondern gerade auch für Übersetzende und Dolmetschende. In der traditionellen Didaktik haben die Lernenden daher gelernt, die falschen Freunde zu fürchten wie der Teufel das Weihwasser. Es entstehen spezielle Wörterbücher mit falschen Freunden und die Aufgabe der Lernenden ist es, diese verfänglichen Wörter und Wendungen auswendig zu lernen. Das gilt insbesondere für Dolmetscher, denn sie haben anders als Übersetzer in der beruflichen Praxis nicht die Zeit zu überprüfen, ob es sich bei einer sich auf die Lippen drängenden, analogen Formulierung um einen falschen Freund oder einen echten handelt, d.h. um eine im jeweiligen Kontext zulässige und gängige Formulierung in der Zielsprache. Die mit langjähriger Erfahrung als Sprachmittler/In tätigen Autoren möchten am Beispiel des deutsch-polnischen und deutsch-englischen Sprachenpaars auf die Gefahren einer vereinseitigenden Didaktik der falschen Freunde hinweisen, die dazu führen kann, dass Lernende, in der Angst, sich lächerlich zu machen, tatsächliche sprachliche Analogien nicht nutzen. Diese negative Auswirkung der Falsche-Freunde-Didaktik betrifft insbesondere die Fachsprachen Wirtschaft und Recht.