Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Od metafizyki do polityki. Zarys filozofii politycznej T. H. Greena

100%

Grygieńć J.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2007

|

tom 18

217-231

EN

Thomas Hill Green was a philosopher, who thesis concerning metaphysical and theological matters combined with his political concepts in one single system of thought. The author attempts to reconstruct this link made between methapsysics, ethics and political philosophy in Green’s works. The main notion of this article occurs to be „eternal consciousness”, which determines the existence of our world of possible objective experience. People, as it’s „participants” are only „vehicles” used by it to gain some sort of self-realisation, selfknowledge, which it can achieve only through process of perfection of moral ideals. Since those ideals have a joint character – they regulate mutual relations between seperate individuals, personal good of each human being turns out to be good common with others’. The process of God’s selfrealization (Green seems to identify „eternal consciousness” with Christian God) is carried out through changes in social morality. Essential role is played here by institution of law. It’s „servant” to morality, it „secures” actual level of social conviction about the nature of good. By doing this, law makes further moral progress possible.

2

T. H. Green, Ethics, Metaphysics and Political Philosophy, (red.) M. Dimova-Cookson, W. J. Mander, Clarendon Press, Oxford 2006, ss. 321

100%

Grygieńć J.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2008

|

tom 19

259-263

3

Czy powinniśmy bać się zależności epistemicznej (i jak bardzo)?

100%

Grygieńć J.

Filozofia i Nauka

|

2021

|

tom 9

9-28

EN

In recent years, interest in the problem of expert knowledge has intensified among social scientists. One of the topics more frequently addressed in this context is the relationship between experts and laypeople. This paper examines this issue from the perspective of the concept of epistemic dependence formulated by John Hardwig. I argue that this concept poses a severe challenge to the vision of scientific inquiry dominant in the scientific literature and to the democratic idea of politics. I examine three strategies encountered in the literature for responding to this challenge: individualist, institutional, and epistocratic. Alvin Goldman advocates the first one, as he presents strategies at the disposal of a layman facing two conflicting expert opinions. The second is the belief in the scientific community’s potential to resolve all controversies and protect non-specialists from confronting them. The third is to eliminate epistemic dependence by including only those with sufficient practical experience in expert discussions. In the end, I conclude that the problem of epistemic dependence has no suitable solution. We should place our hopes only with strategies for circumventing it rather than confronting it.

PL

W ostatnich latach nasiliło się wśród badaczy społecznych zainteresowanie problemem wiedzy eksperckiej. Jednym z tematów częściej poruszanych w tym kontekście jest kwestia relacji między ekspertami i laikami. W niniejszym artykule analizuję to zagadnienie przez pryzmat koncepcji zależności epistemicznej sformułowanej przez Johna Hardwiga. Twierdzę, że koncepcja ta stanowi poważne wyzwanie nie tylko dla dominującej w literaturze naukowej wizji prowadzenia badań naukowych, ale też dla demokratycznej wizji polityki. Analizuję trzy spotykane w literaturze przedmiotu strategie odpowiedzi na to wyzwanie: indywidualistyczną, instytucjonalną oraz epistokratyczną. Pierwszą reprezentuje Alvin Goldman, prezentujący strategie pozostające do dyspozycji laika stającego w obliczu wyboru spośród dwóch sprzecznych opinii eksperckich. Drugą jest wiara w potencjał instytucji i norm nauki do rozstrzygnięcia wszystkich kontrowersji zanim skonfrontowani z nimi zostaną laicy. Trzecia nakazuje eliminację problemu zależności epistemicznej poprzez włączanie do dyskusji z ekspertami wyłącznie osób z wystarczającym doświadczeniem praktycznym. W konkluzji twierdzę, że problem zależności epistemicznej nie znajduje przekonującego rozwiązania. Jedyne nadzieje stwarzają strategie jego ominięcia, a nie konfrontacji z nim.

4

Od dominacji do kontestacji (i z powrotem?): Demokracja republikańska i jej krytycy

100%

Grygieńć J.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

tom 71

|

nr 1

139-157

EN

The subject of the article is the concept of contestatory democracy proposed by Philip Pettit, and its place in contemporary republican thought. The author describes the relationship between this concept and the ideas of radical democracy and republican freedom, as well as its institutional implications and related controversies. The main accusations of Pettit’s critics are considered: the fragmented and undemocratic nature of the proposed solutions, the undesirable consequences of making political decision-making both deliberative and de-politicized. The author claims that one of the most relevant shortcomings of Pettit’s concept is the attempt to de-politicize democracy by empowering democratically unsupervised expert institutions, as it leads to the question about the criterion of dividing decision making between radical-democratic or elitist institutions - question, to which Pettit does not give a definite answer.

PL

Przedmiot artykułu stanowi koncepcja demokracji kontestacyjnej zaproponowana przez Philipa Pettita oraz jej miejsce we współczesnej myśli republikańskiej. Autor tekstu opisuje relacje łączące tę koncepcję z ideami demokracji radykalnej i wolności republikańskiej, jak też jej implikacje instytucjonalne i związane z nią kontrowersje. Rozważone zostają główne zarzuty krytyków Pettita: fragmentaryczności i niedemokratyczności proponowanych przez niego rozwiązań, niepożądanych konsekwencji jego postulatu deliberacyjności i odpolitycznienia życia politycznego. Autor tekstu twierdzi, że jednym z największych braków koncepcji Pettita jest próba odpolitycznienia demokracji przez upełnomocnienie nienadzorowanych demokratycznie gremiów eksperckich. Prowadzi ona do pytania o kryterium stosowania instrumentów radykalno-demokratycznych i elitarystycznych, na które Pettit nie udziela zadowalającej odpowiedzi.

5

Edukacja liberalna we współczesnej myśli politycznej

100%

Grygieńć J.

Kultura i Edukacja

|

2013

|

nr 3(96)

7-27

EN

The article is devoted to the problem of the place ascribed to liberal education (and most of all to humanities as constituting its essential part) in contemporary political thought. In times when many rightist as well as leftist thinkers diagnose a crisis of liberal democracy and its educational system, displaying much anxiety about the still-lowering level of citizens’ willingness to participate in a public sphere, some of them propose their diagnosis of such situation and postulates of reform aimed at raising the level of citizens’ engagement in democratic life. One of the means to achieving that goal is implementation of the idea of liberal education, which might work in favor of students’ character development, their acquisition of a holistic view of reality, and their consciousness of the fact of overlapping character of relations binding individual and communal wellbeing. The article aims at presenting theoretical ways of defending humanities in face of contemporary restatement of the role of liberal education in Western societies. The course of argument is following: firstly the transition made in XXth century from “liberal education” to “education to liberalism” (resulting in specialization and vocational character of science) will be traced. Then the opinions of critics to such model of education will be shown, focusing on the representatives of three political doctrines: republicanism, communitarianism and liberalism. In case of each of these group of thinkers their characteristic attitude towards humanities, will be displayed.

6

Wspólnota responsywna, czyli jaka? Komunitaryzm wobec problemu partycypacji politycznej

100%

Grygieńć J.

Prakseologia

|

2016

|

tom 158/2

75-97

PL

Autor artykułu dokonuje krytycznej analizy postulatu partycypacji obywatelskiej w postaci prezentowanej przez komunitarystów politycznych. Wysuwa on trzy tezy: (1) partycypacjonizm komunitarystyczny jest stanowiskiem niespójnym, (2) źródło tej niespójności stanowi próba pogodzenia ideału partycypacji z ideałem deliberacji obywatelskiej oraz (3) pogodzenie partycypacji z deliberacją możliwe jest jedynie na szczeblu wspólnot lokalnych. Główny zarzut wobec komunitarystycznej koncepcji partycypacji głosi, że w niewystarczającym stopniu uwzględnia ona argumenty epistemiczne za powszechnym upełnomocnieniem obywateli. W konsekwencji komunitaryści nie potrafią uzasadnić tezy o utylitarnym aspekcie partycypacji, jej sprzyjaniu podejmowaniu słusznych decyzji. Autor czyni inkluzyjność kryterium rozróżnienia partycypacji i deliberacji. Przywołując ustalenia badaczy tworzących na niwie studiów nad nauką i technologią, stwierdza, że pogodzenie partycypacji z deliberacją możliwe jest jedynie na płaszczyźnie lokalnej. Tylko tutaj uczestnicy inkluzyjnych partycypacji mogą być zarazem ekspertami. Taka korekta wspólnoty komunitarystycznej, aplikująca ją jedynie do płaszczyzny lokalnej, rozwiązuje problem napięcia między postulatami inkluzyjności i skuteczności procedur demokratycznych, ale zmniejsza doniosłość komunitaryzmu jako projektu modyfikacji demokracji liberalnej.

EN

The author carries out a critical analysis of a communitarian postulate of participatory democracy. He claims that: (1) communitarian participatory standpoint is inconsistent (2) due to its inability to reconcile the ideal of inclusive citizens’ participation with the ideal of deliberative democracy, and that (3) reconciliation of participation with deliberation is possible only at the level of local communities. His main charge against communitarian concept of civic participation is that it does not take sufficient account of utilitarian and epistemic function of democracy, i.e. its capability of providing correct solutions. Th e author makes inclusiveness a criterion of differentiation between participation and deliberation. He invokes theses of researchers in the field of science and technology studies (STS) to conclude that combining participation with deliberation is possible only on local ground. It is only here that alleged laymen can be considered experts capable of competent deliberation and problem-solving. Although such “local modification” of communitarian ideal of participatory community solves the tension between inclusiveness and eff ectiveness of democratic procedures, it simultaneously makes communitarian project not a revolution, but rather an insignificant addition to liberal democracy.

7

Dlaczego demokracja? Proceduralne, instrumentalne, epistemiczne i deliberacyjne teorie demokracji

100%

Grygieńć J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2016

|

nr 59

5-22

EN

The author analyzes procedural and instrumental theories of democracy, interpreting them in the context of epistemic and deliberative democracy. Three major forms of procedural democracy (perfect, imperfect and pure proceduralism) are distinguished, and their practical implementation as sortition-based, aggregative and deliberative democracy is analyzed. Subsequently, the author depicts instrumental and substantive interpretations of democratic government and introduces their most popular criticisms. He argues for the impossibility of strict separation of procedural from substantive theories of democracy. On this basis he criticizes the argument concerning allegedly exceptional status of deliberative democracy, which is claimed to be conciliatory in terms of procedural-substantive distinction.

PL

Celem artykułu jest prezentacja proceduralnych i instrumentalnych teorii demokracji oraz ich interpretacja w kontekście epistemicznych i deliberacyjnych strategii legitymacji rządów demokratycznych. Wyróżnione zostają odmiany demokracji proceduralnej: proceduralizm doskonały, niedoskonały i czysty. Analizowane są jej praktyczno-polityczne implikacje pod postacią demokracji losowej, agregacyjnej i deliberacyjnej. W dalszej kolejności opisane zostają instrumentalne i substancjalne interpretacje procedur demokratycznych oraz argumenty ich krytyków. Autor tekstu wysuwa tezę o niemożliwości ścisłego rozdziału demokracji proceduralnej od substancjalnej. W oparciu o nią skrytykowany zostaje pogląd o wyjątkowym statusie demokracji deliberacyjnej jako koncyliacyjnej wobec sporu proceduralizm-substancjalizm.

8

Trzy błędy dotyczące demokracji

63%

Pettit P. , Grygieńć J.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

tom 71

|

nr 1

111-124

EN

This paper addresses three claims that are often made among contemporary policy-makers, political scientists and political theorists about democracy. The claims, in my view, are false and indeed revealingly false: they display a serious misunderstanding of the nature and appeal of democracy. As we see why they are false, we will come to appreciate dimensions of democracy that easily escape notice. I name the mistakes after outstanding thinkers who have made them. The first I describe as Berlin’s mistake, finding it in the work of the Anglo-Russian philosopher, Isaiah Berlin. The second I describe as Schumpeter’s mistake, naming it after the Austrian-American banker, economist and political thinker, Joseph Schumpeter. And the third I describe as Riker’s mistake, associating it with William Riker, the American political scientist, famous for his distinction between liberalism and populism.

PL

Artykuł jest poświęcony trzem poglądom na temat demokracji, często przyjmowanym przez współczesnych decydentów, politologów i teoretyków polityki. Poglądy te, w mojej opinii, są błędne, ale błędne w sposób pouczający. Ukazują one bowiem poważne niezrozumienie natury i walorów demokracji. Jeśli uświadomimy sobie, dlaczego są one błędne, dostrzeżemy istnienie tych wymiarów demokracji, które zwykle łatwo umykają naszej uwadze. Do nazwania tych błędów używam nazwisk wybitnych myślicieli, którzy je popełnili. Pierwszy z nich określam błędem Berlina, odnajduję go bowiem w dorobku brytyjskiego myśliciela rosyjskiego pochodzenia, Isaiaha Berlina. Drugi z nich określam błędem Schumpetera, nazywając go na cześć amerykańskiego bankowca, ekonomisty i myśliciela politycznego austriackiego pochodzenia, Josepha Schumpetera. Trzeci określam mianem błędu Rikera, przypisując go Williamowi Rikerowi, amerykańskiemu politologowi, znanemu ze swojego rozróżnienia między liberalizmem a populizmem.

9

Prawicowość młodych Polaków. Kontekst wyborów parlamentarnych z 2015 roku

63%

Szafraniec K. , Grygieńć J.

Studia Socjologiczne

|

2019

|

nr 2(233)

5-35

PL

W artykule analizujemy preferencje polityczne młodych ludzi, które wiążą się z ich aktywną obecnością po prawej stronie politycznej sceny. Interesuje nas, jakie poglądy, postawy i jakie oceny sytuacji przed i po wyborach parlamentarnych 2015 roku reprezentują młodzi Polacy deklarujący sympatie wobec prawicy lub oddający głos na ugrupowania prawicowe. Czym jest prawicowość jako pewien system poglądów młodego pokolenia i jak on się ma do prawicowości rozumianej politologicznie (jako konserwatywne poglądy obyczajowe i liberalne poglądy ekonomiczne)? W artykule dokonujemy teoretyczno-politycznej konceptualizacji kategorii prawicy politycznej, a następnie konfrontujemy ją ze społecznymi wyobrażeniami o differentia specifica prawicowości. Uwagę skupiamy na prawicowości młodych ludzi odtwarzając jej obraz na podstawie danych, zwłaszcza na wynikach własnych badań z 2016 roku. Analizujemy zachowania i motywacje wyborcze badanej grupy, poglądy na gospodarkę, kwestie socjalne, państwo, tożsamość wspólnotową, stosunek do działań opozycji politycznej i niezależności sądownictwa konstytucyjnego. Wyniki analiz pokazują, że wielu młodych wyborców, głosujących na prawicę, wcześniej należało do wyborców niezdecydowanych, poszukujących politycznych identyfikacji. Przede wszystkim jednak pokazują, czym jest prawicowość młodego pokolenia, ukazują jej płynny, niekoherentny i eksploracyjny w dużej mierze charakter oraz możliwe polityczne przepływy i znaczenie.

EN

In the article, we analyze political preferences of the young Polish voters who associate themselves with the right side of the political scene. We are interested in the views, attitudes and assessments of socio-political situation before and after parliamentary elections in 2015 that are shared by the young Poles declaring sympathy to the political right or voting for the right-wing parties. What exactly are the right-wing attitudes of the young Polish generation and how do they relate to the definitions of the political right assumed in political science (i.e. as conservative moral views and liberal economic views)? In the article, we propose a theoretical conceptualization of the political right, and then confront it with its popular understanding in Poland. In particular, we focus on the right-wing attitudes of young people, analyze it by reference to the existing data and to the results of our own research carried out in 2016, a year after the last Polish presidential and parliamentary elections. We analyze the electoral behaviours and motivations of the surveyed group, its views on the economy, social issues, the state, collective identity, attitudes to the actions of the political opposition and the independence of the Constitutional Tribunal. The results of the analyses demonstrate that many young voters who voted for the right had formerly been undecided voters seeking political identification. Above all, however, the findings of our research provide the characteristic of the right-wing attitudes of young people, pointing at their liquid, incoherent and exploratory character, possible political turnovers and significance.

10

Nowy liberalizm. Wybór tekstów

44%

Grygieńć J. , Tyler C.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2018

|

tom 8

|

nr `1

225-226