Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 27

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
EN
The paper presents a complex characteristics of grassland communities situated in the valley of the Samica Leszczyńska River, in the village Błotkowo (Wielkopolskie Voivoidship, Leszczyński County). It contains a detailed description and interpretation of soil conditions and phytosociological research, which is connected with it. On the basis of phytosociological relevés, floristic composition of the sward was determined. The following communities were described: Phragmitetum australis, Scirpetum silvatici, Arrhenatheretum elatioris, Caricetum ripariae. Four soil profiles were made. Such soil parameters as pH, content of total carbon, soil texture, bulk density and particle density, total porosity, saturated hydraulic conductivity, maximal hygroscopic capacity, soil potential of binding water and its total and readily available water. The investigated soils represents various soil types. They were formed from peat sediments, moorshiefied in various stage, overlying gyttja (peat and moorsh soil types), as well as from river sediments (Haplic Fluvisol). Their trophism differed. The groundwater level in soils appeared on various depths. A system of basic physical and chemical properties was typical to Polish soils of similar origin, texture and organic matter content.
PL
W pracy przedstawiono kompleksową charakterystykę siedlisk łąkowo-pastwiskowych usytuowanych w obrębie doliny Samicy Leszczyńskiej, na odcinku Murkowo-Błotkowo (województwo wielkopolskie; powiat leszczyński). Zawiera ona szczegółowy opis i interpretację warunków glebowych oraz, powiązanych z nimi, badań fitosocjologicznych. Przeanalizowano 38 zdjęć fitosocjologicznych. Wyróżnione syntaksony zidentyfikowano i zaklasyfikowano do systemu fitosocjologicznego. Sklasyfikowano następujące zbiorowiska: Phragmitetum australis, Scirpetum silvatici, Arrhenatheretum elatioris, Caricetum ripariae. Na badanym terenie wykonano 4 odkrywki glebowe. W pobranym materiale glebowym oznaczono takie właściwości, jak: pH, zawartość węgla ogólnego, skład granulometryczny, gęstość objętościową i fazy stałej gleby, porowatość całkowitą , współczynnik filtracji, maksymalną pojemność higroskopową, potencjał wiązania wody przez glebę oraz jej potencjalną i efektywną retencję użyteczną. Badane gleby reprezentowały różne typy. Wytworzone z osadów torfowych - w różnym stopniu zmurszałych - posadowionych na gytii reprezentowały gleby torfowe i murszowe, natomiast wytworzone z nanosów rzecznych zakwalifikowano jako mady właściwe. Ponadto charakteryzowały się zróżnicowaną troficznością. Zwierciadło wód glebowo-gruntowych występowało w nich na znacznie zróżnicowanych głębokościach. Układ podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych był typowy dla gleb Polski o zbliżonych: genezie, uziarnieniu i zawartości materii organicznej.
EN
The paper contains soil and floristic characteristics of grassland communities where ecological arable tillage is conducted. The characteristics includes the assessment of variability and a detailed description and interpretation of soil and phytosociological conditions. The research was conducted in September 2015 in an individual farm land in Mniszek (a village in Wielkopolskie Voivodship in Czarnkowsko-Trzcianecki County). On the basis of 18 phytosociological relevés made with Braun-Blanquet’s method, floristic diversity of the community as well as botanical structure and natural value were determined; the community with the predominance of Bromus inermis (Bromus inermis Leyss) was dominant. Four soil profiles were prepared and such soil properties as pH, content of total carbon and total nitrogen, soil texture, bulk density of soil, particle density, total porosity, maximal hygroscopic capacity, the potential of water binding by the soil and its total and readily available water as well as the saturated hydraulic conductivity were determined. The investigated soils represented sandy alluvial soils (Haplic Fluvisols), formed from alluvial materials of the Noteć River’s ice-marginal valley. The permeability of studied soils was high and their retention was low, what is characteristic for coarse-textured soils The production and plant available water appeared in small amounts in the soils under study. Total porosity, bulk density, particle density, as well as pH, were on a beneficial level. The surface soil horizons were characterized by high (as for sands) content of total carbon, what was the result of an alluvial specificity of the studied soils genesis. The investigated soils were a natural environment for thermophilic flora.
PL
W pracy przedstawiono gleboznawczą i florystyczną charakterystykę siedlisk łąkowych, na których prowadzona jest rolnicza gospodarka ekologiczna. Obejmowała ona ocenę zróżnicowania oraz szczegółowy opis i interpretację warunków glebowych i fitosocjologicznych. Badania wykonano we wrześniu 2015, na terenie indywidualnego gospodarstwa rolnego we wsi Mniszek (województwo wielkopolskie; powiat czarnkowsko-trzcianecki). Na podstawie 18 zdjęć fitosocjologicznych określono zróżnicowanie florystyczne zbiorowiska oraz strukturę botaniczną i wartość przyrodniczą, w którym dominowało zbiorowisko z przewagą stokłosy bezostnej (Bromus inermis Leyss). W materiale glebowym pochodzącym z czterech profili glebowych oznaczono takie właściwości, jak: pH, zawartość węgla i azotu ogólnego, skład granulometryczny, gęstość gleby oraz jej fazy stałej, porowatość całkowitą, maksymalną pojemność higroskopową, potencjał wiązania wody przez glebę, jej potencjalną i efektywną retencję użyteczną oraz współczynnik filtracji. Badane gleby reprezentowały typ mad właściwych (Haplic Fluvisols), wytworzonych z piasków aluwialnych pradoliny Noteci. Charakteryzowały się bardzo lekkim, piaszczystym uziarnieniem oraz, typową dla gleb lekkich, wysoką wodoprzepuszczalnością i niską retencją. Woda produkcyjna oraz dostępna dla roślin występowała w nich w niewielkich ilościach. Porowatość całkowita i gęstość gleby, jak również pH, kształtowały się na korzystnym poziomie. Poziomy wierzchnie cechowały się wysoką - jak na piaski - zawartością węgla ogólnego, co wynikało ze specyfiki aluwialnej genezy tych gleb. Badane gleby stanowiły naturalne podłoże dla roślinności ciepłolubnej.
EN
The paper contains a geobotanical characteristics of grassland habitats where ecological management is conducted. It covers the assessment of floral diversity and a detailed description and interpretation of soil conditions. The research was conducted in the vegetation season of 2014 in an individual farm in Srednica (wielkopolskie Voivodeship, czarnkowskotrzcianecki district). In the research area a number of phytosociological relevés was taken. Local habitats were described and characterised. Four soil opencasts were done within the area. Such properties as reaction, the content of total carbon, texture, soil density and its solid phase density, porosity, maximal hygroscopic capacity, water bond potentials of soil, readily and total available water and saturated hydraulic conductivity were marked. The investigated soils were river alluvial soils formed from alluvial sands of Notec's proglacial stream valley, they were characterised by high water permeability and low retention, both of which are typical to light soils. There was little amount of productive and available for plants water. Soil's porosity and density, as well as reaction, were on a beneficial level. Top horizons had high - as for sands - content of carbon which was a result of the specificity of alluvial origin of these soils. The investigated phytocenoses were covered with termophilic xerothermic plants which classifies to xerothermic grasses Festuco-Brometea. These were mainly phytocenoses with the domination of Festuca ovina, Festuca rubra and Agrostis capillaris. Furthermore, a group of Spergulo-vernalis Corynephoretum was found, with a large share of species from Agropyro-Rumicion crispi, what may indicate a flooding character of these grasslands.
PL
W pracy przedstawiono geobotaniczną charakterystykę siedlisk łąkowych, na których prowadzona jest rolnicza gospodarka ekologiczna. Obejmowała ona ocenę zróżnicowania florystycznego pokrywy roślinnej oraz szczegółowy opis i interpretację warunków glebowych. Badania wykonano we wrześniu 2014, na terenie indywidualnego gospodarstwa rolnego w miejscowości Średnica (województwo wielkopolskie; powiat czarnkowsko-trzcianecki). Na badanym terenie wykonano szereg zdjęć fitosocjologicznych. Opisano i scharakteryzowano występujące tam zbiorowiska. W obrębie wydzielenia wykonano 4 odkrywki glebowe. Oznaczono takie właściwości gleby, jak: pH, zawartość węgla ogólnego, uziarnienie, gęstość gleby oraz jej fazy stałej, porowatość, maksymalną pojemność higroskopową, potencjał wiązania wody przez glebę oraz jej potencjalną i efektywną retencję użyteczną, współczynnik filtracji. Badane gleby reprezentowały typ mad rzecznych, wytworzonych z piasków aluwialnych pradoliny Noteci; charakteryzowały się, typową dla gleb lekkich wysoką wodoprzepuszczalnością i niską retencją. Woda produkcyjna oraz dostępna dla roślin wystepowała w nich w niewielkich ilościach. Porowatość i gestość gleby, jak również pH, kształtowały się w nich na korzystnym poziomie. Poziomy wierzchnie cechowały się wysoką - jak na piaski - zawartością wegla, co wynikało ze specyfiki aluwialnej genezy tych gleb. Badane zbiorowiska porośnięte były ciepłolubną roślinnością kserotermiczną, kwalifikującą się do klasy muraw kserotermicznych Festuco-Brometea. Były to głównie zbiorowiska z dominacją kostrzewy owczej (Festuca ovina), kostrzewy czerwonej (Festuca rubra) oraz mietlicy pospolitej (Agrostis capillaris). Ponadto wyróżniono zespół Spergulo-vernalis Corynephoretum, ze znacznym udziałem gatunków ze związku Agropyro-Rumicion crispi, co może oznaczać zalewowy charakter badanych łąk.
EN
This thesis contains the research on the chemical composition of top horizons of soils originated from post-mining ground and selected rocks from the addition of brown coal. The analyzed soils originated from the mixture of the following additional sedimentary rocks of brown coal: glacial till (Würm), glacial till (Riss-grey till), sands and Poznan clays. Experimental factors were crop rotations (rape-grain and fodder) and three levels of mineral fertilization (0 NPK, 1 NPK and 2 NPK). The content of following elements was examined: Si, Al, Fe, Mn, Ca, K, Mg, Ti, Mn, Sr, Pb, Cd, Cr, Ni, Co, Zn, Cu. The total amount of all the listed elements was marked with two methods. The first was digestion method in HF with which the total amount of all the elements was determined, the latter was a method of extraction with aqua regia with which the content of elements close to the total was marked. The results proved that the mixture of the mentioned rocks has got impact on the properties of soils which originate from it. The average contents of the components determined in HF in g∙kg-1 were: Si-347,35; Sr-0,3; Ca-29,0; Al-24,2; Na-4,1; Mg-6,0; Fe-11,6; K-11,8; Mn-0,3; Ti-2,1 whereas macroelement in aqua regia in g∙kg-1: Sr-0,16; Ca-26,72; Al-9,78; Na-0,32; Mg-5,75; Fe-8,65; K-3,06; Mn-0,16; microelements Zn-25,87; Pb-3,6; Co-3,5; Cd-0,064; Cr-12,37; Ni-10,97; Cu-7,018. The amounts of various components differed in various extracts, yet the results were strictly correlated. Statistical analysis showed that graining of the originating soils was most similar to glacial till of Würm and Riss.
PL
W niniejszej pracy przedstawiono badania składu chemicznego wierzchnich poziomów gleb wytworzonych z gruntów pogórniczych oraz wybranych skał nadkładu węgla brunatnego. Analizowane gleby wytworzyły się z mieszaniny następujących skał nadkładowych węgla brunatnego: glin polodowcowych zlodowacenia bałtyckiego, szarych zlodowacenia środkowopolskiego, piasków oraz iłów poznańskich. Czynnikami doświadczenia były dwa płodozmiany (rzepakowo-zbożowy i paszowy) oraz trzy poziomy nawożenia mineralnego (0 NPK, 1 NPK i 2 NPK). W pracy badano zawartość takich pierwiastków jak: Si, Al, Fe, Mn, Ca, K, Mg, Ti, Mn, Sr, Pb, Cd, Cr, Ni, Co, Zn, Cu. Ogólną ilość wszystkich wymienionych pierwiastków oznaczono dwoma metodami. Pierwszą z nich była metoda trawienia w HF, w której oznaczono całkowitą zawartość po-szczególnych pierwiastków, a drugą metoda ekstrakcji wodą królewską, w której oznaczono zawartość pierwiastków zbliżoną do całkowitej. Uzyskane wyniki badań dowiodły, iż mieszanina wcześniej wspomnianych skał ma wpływ na właściwości gleb z nich powstających. Średnia zawartość składników oznaczona w HF wyrażona w g∙kg-1 była następująca: Si-347,35; Sr-0,3; Ca-29,0; Al-24,2; Na-4,1; Mg-6,0; Fe-11,6; K-11,8; Mn-0,3; Ti-2,1 natomiast w wodzie królewskiej makroelement (g∙kg-1: Sr-0,16; Ca-26,72; Al-9,78; Na-0,32; Mg-5,75; Fe-8,65; K-3,06; Mn-0,16; mikroelement Zn-25,87; Pb-3,6; Co-3,5; Cd-0,064; Cr-12,37; Ni-10,97; Cu-7,018. Uzyskane zawartości różnych składników oznaczone w różnych ekstraktach różniły się , lecz wyniki te były ze sobą ściśle skorelowane. Analiza statystyczna pokazała, że uziarnienie tworzących się gleb było najbardziej zbliżone do gliny lodowcowej - zlodowaceenia - Vistulian oraz Riss.
EN
The paper contains the data on the physical-chemical properties of soils developed during the longterm experiment run on the post-mining grounds. In the experiment different combinations of the NPK fertilization was applied (N, P, NK, NP., K, PK, NPK and 0NPK). The samples were taken from two layers: 0-30 cm and 30-60 cm. The analyzed soils after 30 years showed homogeneity of grain size. The results obtained in grain size analyses with different methods were different, however the soil samples could have been classified to the same agronomic category of medium soils. The methods of texture analysis gave different contents of granulometric fractions which led to different PTG classification of soils. The analyzed soils showed 39.85-99.58 g CaCO3*kg-1 and basic pH. 30-year-long complex NPK fertilization resulted in doubling the organic carbon and total nitrogen contents in the surface layer of soils. The most pronounced increase in bioavailable forms of K and P was obtained due to NPK fertilization. The DL and CAL methods of extraction of bioavailable P and K produce strongly correlated results and can be recommended as complementary methods.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące właściwości fizyczno-chemicznych próbek glebowych pobranych z wieloletniego doświadczenia założonego na gruntach pogórniczych. Czynnikami doświadczenia były następujące kombinacje nawożenia mineralnego: N, P, NK, NP., K, PK, NPK oraz kontrola 0NPK. Próbki do badań pobrano z dwóch głębokości 0-30 oraz 30-60 cm. Analizowane gleby po przeszło trzydziestu latach prowadzenia doświadczenia charakteryzowały się wyrównanym uziarnieniem. Wyniki uziarnienia uzyskane za pomocą zastosowanych dwóch metod różniły się, jednak pozwoliły zaklasyfikować badane próbki glebowe do jednej kategorii agronomicznej - gleb średnich. Zastosowane w pracy metody uziarnienia dały zróżnicowaną zawartość analizowanych frakcji granulometrycznych, co w konsekwencji skutkowało zaklasyfikowaniem ich według kryteriów PTG do różnych grup granulometrycznych. Analizowane gleby zawierały od 39,85 do 99,58 g CaCO3*kg-1 i charakteryzowały się odczynem zasadowym oznaczonym zarówno w H2O, jak i KCl. Stosowne przez ponad 30 lat kompleksowe nawożenie w kombinacji NPK przyczyniło się do podwojenia zawartości węgla organicznego oraz azotu ogólnego w wierzchniej warstwie tworzących się gleb. Największy wzrost zasobności w przyswajalne formy fosforu i potasu stwierdzono po zastosowaniu nawożenia mineralnego w kombinacji nawożeniowej NPK. Użyte metody DL i CAL do ekstrakcji w celu oznaczenia zawartości przyswajalnych form fosforu i potasu były ściśle skorelowane i mogą być równorzędnie stosowane.
EN
The paper presents the results of soil and floristic research conducted in the valley of the central course of Warta River in the “Nature 2000” area, which is located nearby KWB Adamów brown coal pit. The state of grasslands’ vegetation was characterized on the basis of its floristic composition, and such soil properties as texture, specific density, bulk density, porosity, maximal hygroscopic capacity, saturated hydraulic conductivity, the potential of water bonding and total and readily available water were analyzed. Grasslands located in the detention basin were diverse and the diversion depended mostly on their location and utilization. Foxtail, oatgrass, and fescue-poa grasslands were dominant, whose new growth is rich in species of economically useful herbs and weeds. Examined soils showed great variation in their physical and water properties. It stems out from their specific origin which was strongly conditioned by the fact that are much more influenced by geological than soil-formation processes. These changes were caused mainly by different texture of each genetic level and the character of sludge accumulation which influences the content of total carbon. The presented results did not differ significantly from typical values found in alluvial soils of Polish river valleys. The conducted pedological characteristics of habitats suggests that the examined area is not undergoing degradation due to the activities of an opencast mine located nearby. It has also been confirmed by the high level of soil and ground waters.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań gleboznawczych i florystycznych przeprowadzonych w Dolinie Środkowej Warty na terenie obszaru „Natura 2000”, sąsiadującego z działającą odkrywką węgla brunatnego KWB Adamów. Scharakteryzowano stan pokrywy roślinnej użytków zielonych na podstawie ich składu florystycznego oraz przeanalizowano takie właściwości gleb, jak: skład granulometryczny, gęstość fazy stałej, gęstość gleby, porowatość, maksymalną pojemność higroskopową, filtrację, potencjały wiązania wody przez glebę, potencjalną i efektywną retencję użyteczną. Zbiorowiska łąkowe zlokalizowane na polderze zalewowym wykazały zróżnicowanie, uzależnione w głównej mierze od ich usytuowania i użytkowania. Dominowały łąki wyczyńcowe, rajgrasowe i kostrzewowo-wiechlinowe, w runi których stwierdzono duży udział gatunków z grupy użytkowej ziół i chwastów. Badane gleby wykazywały silne zróżnicowanie w obrębie ich właściwości fizycznych i wodnych. Wynikało ono z ich specyficznej genezy, warunkowanej zdecydowaną przewagą wpływu na nie procesów geologicznych nad glebotwórczymi. Opisane różnice powodowane były głównie przez odmienne uziarnienie poszczególnych poziomów genetycznych oraz charakter zamulenia, wpływające na zawartość węgla ogólnego. Zaprezentowane wyniki nie odbiegały od typowych wartości, stwierdzanych w madach dolin rzecznych Polski. Przeprowadzona charakterystyka pedologiczna siedlisk sugeruje, iż teren badań w chwili obecnej nie ulega degradacji wskutek działalności zlokalizowanej w pobliżu kopalni odkrywkowej. Potwierdza to również wysoki stan wód glebowo-gruntowych.
PL
Obornik stanowi cenne źródło składników pokarmowych, jednak ich dostępność dla roślin jest mała. Zakłada się, że zastosowanie efektywnych mikroorganizmów zwiększa aktywność mikrobiologiczną gleby, co może korzystnie oddziaływać na procesy mineralizacji materii organicznej. Konsekwentnie następować może stymulacja szybszego uwalniania składników pokarmowych w formach dostępnych dla roślin. Celem weryfikacji takiego założenia przeprowadzono doświadczenie inkubacyjne z glebą płową wzbogaconą obornikiem (w ilości odpowiadającej 40 t s.m./ha), słomą (w ilości odpowiadającej 4 t/ha) oraz preparatem EM-A w ilości równoważnej 100 dm3·ha-1. Interakcyjny wpływ czynników doświadczenia na zmienność ilości składników pokarmowych został udowodniony statystycznie. Stwierdzono, że zastosowanie materii organicznej w postaci obornika i słomy wpływało na zawartość badanych makro i mikroelementów, przy czym obornik powodował ich wzrost, a słoma spadek. Jednocześnie nie potwierdzono intensyfikacji procesu mineralizacji dodanej do gleby materii organicznej, wyrażonej zwiększonym uwalnianiem składników pokarmowych w formach dostępnych dla roślin.
EN
Manure is a valuable source of nutrients, however their availability for plants is low. So the application of effective microorganism should enhance microbiological activity of soil. Such interaction may have a beneficial effect on mineralization process of organic matter and that is related to quicker rate of releasing nutrients in available for plants forms. This statement was verified on the basis of incubation experiment during 9 months. In performed experiment Luvisols was incubated with manure (dose corresponding to 40 t d.m. per hectare), straw (dose corresponding to 4 t d.m. per hectare) and EM-A preparation at a rate corresponding to 100 dm3per hectare. The experimental factors significantly influenced on quantitative changes of nutrients in soil. Generally manure increased, and straw decreased the amounts of nutrients in available for plants forms. The study demonstrated that application of EM did not influence on intensity of mineralization process exerted by increasing releasing of nutrients in available for plants forms.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań określające wpływ różnych dawek obornika, słomy oraz mikrobiologicznej szczepionki EM-A na wybrane właściwości fizyczne i wodne poziomu orno – próchnicznego uprawnej gleby mineralnej. Założono doświadczenie w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Badano kombinacje z dwoma dawkami dodatku obornika i słomy. Testowano także wariant z dodatkową aplikacją szczepionki mikrobiologicznej efektywnych mikroorganizmów. W próbkach glebowych oznaczono następujące właściwości: skład granulometryczny, gęstość fazy stałej, wilgotność naturalną i higroskopową, maksymalną pojemność higroskopową, gęstość gleby, porowatość, współczynnik filtracji, pojemności wodne przy określonych potencjałach jej wiązania przez glebę. Stwierdzono, między innymi, że gęstość fazy stałej modyfikowana była jedynie przez ilość i jakość zastosowanych dodatków materii organicznej. Gęstość objętościowa najniższa była w materiale wyjściowym, a dodatek EM-A podnosił jej wartości. Najwyższą porowatość całkowitą uzyskano w próbce zerowej, a dodatek EM-A obniżał jej wartość. We wszystkich pozostałych kombinacjach udział efektywnych mikroorganizmów pogarszał właściwości wodno-powietrzne gleby. Wartości współczynnika filtracji malały wraz ze wzrostem udziału materii organicznej, a w poszczególnych wariantach dodatek EM-A wpływał na obniżenie się prędkości filtracji. Przebieg krzywych desorpcji wody był wyraźnie uzależniony od zastosowanych dawek obornika i słomy. Nie stwierdzono wpływu dodatku EMA na tę właściwość gleby. W świetle przeprowadzonych badań, jego stosowanie w podobnych wariantach wydaje się mało efektywne bądź wręcz nieuzasadnione.
EN
The paper presents results of investigations whose aim was to determine the influence of different doses of farmyard manure, straw as well as EM-A microbiological vaccine on some selected physical and water properties of the arable-humic horizon of mineral soil. The experiment was established in controlled laboratory conditions. Combinations with two doses of farmyard manure and straw were investigated. Moreover, a combination with an additional microbiological vaccine application of effective microorganisms (EM) was also tested. The following properties were determined in the examined soil samples: texture, solid phase density, natural and hygroscopic moisture content, maximal hygroscopic capacity, soil density, porosity, filtration coefficient, water capacities at definite potentials of its binding by soil. It was found, among others that the solid phase density was modified only by the quantity and quality of the applied organic matter additives. Volumetric density was the lowest in the initial material and the addition of EM-A enhanced its value. The highest total porosity was obtained in the zero sample and the addition of EM-A reduced its value. In all the remaining combinations, the application of effective microorganisms deteriorated water-air conditions of the soil. Values of the filtration coefficient declined together with the increase in the proportions of organic matter and the addition of EM-A in individual combinations was found to reduce filtration velocity. Runs of water desorption curves depended very distinctly on the applied doses of farmyard manure and straw. The addition of EM-A preparation failed to affect this soil property. In the light of the obtained research results, its application in similar combinations appears to be not very effective or completely unjustified.
PL
W pracy podjęto próbę oceny wpływu preparatu EM-A oraz różnych dawek obornika i słomy na parametry struktury gleby mineralnej. Założono doświadczenie wazonowe składające się z 12 kombinacji wymienionych wyżej dodatków. Po 9-cio miesięcznej inkubacji z poszczególnych wariantów nawozowych wycięto modele agregatów o objętości 1cm3. Oznaczono w nich takie parametry, jak: dynamiczną i statyczną wodoodporność, stan agregacji wtórnej po dynamicznym i statycznym działaniu wody oraz minimalną i maksymalną pojemność kapilarną. Uzyskane wyniki badań wskazały na pozytywny wpływ dodatków organicznych na testowane parametry struktury. Szczególnie ważną była poprawa agregacji wtórnej po statycznym i dynamicznym działaniu wody. Na uwagę zasługuje także wzrost pojemności kapilarnych. Wpływ EM-A był najczęściej negatywny. Korzystne oddziaływanie szczepionki było niewielkie i sporadyczne. Wyniki przeprowadzonego doświadczenia potwierdziły skuteczność pozytywnego oddziaływania dodatków organicznych na większość badanych właściwości struktur glebowych. Aplikacja wraz z nimi EM-A wydaje się być natomiast nieuzasadnioną, a nawet szkodliwą.
EN
In the presented study, an attempt was made to assess the influence of the EM-A preparation and different doses of farmyard manure and straw on structural parameters of mineral soil. A pot experiment was established consisting of 12 combinations of the above-mentioned additives. After a 9-month long incubation period, 1 cm3 volume model aggregates were cut out from individual combinations. The following parameters were determined in these aggregates: dynamic and static water resistance, the state of secondary aggregation following dynamic and static action of water and capillary capacity of aggregate models. The obtained research results revealed a positive impact of the applied organic additives on the examined structural parameters. The observed improvement of secondary aggregation following static and dynamic water action was particularly important. Increased capillary capacities also deserve attention. The impact of the applied EM-A was mostly negative. Beneficial effect of the applied inoculum was negligible and sporadic. The results of the performed experiment corroborated the effectiveness of the positive influence of organic additives on majority of the examined soil structure properties. On the other hand, the application of EM-A together with them appears to be unjustified or even harmful.
PL
Badaniami objęto gleby 12 ogrodów parkowych usytuowanych w strefie podmiejskiej oraz w centrach miast, na terenach o podobnych warunkach fizjograficznych, lecz będących pod bezpośrednią presją skażeń antropogenicznych. Prace badawcze prowadzono w granicach administracyjnych następujących miast: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze, Zamość. Właściwości sorpcyjne i poziom aktywności enzymatycznej gleb badanych ogrodów parkowych wahał się w szerokich granicach, jednak wyraźnie zależał od ich lokalizacji. W glebach ogrodów usytuowanych w strefach podmiejskich wartości pojemności sorpcyjnej i stopnia wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami były kilkakrotnie niższe, natomiast aktywność badanych enzymów (dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy) była kilkakrotnie większa niż w glebach położonych w centrach miast, co świadczy o zróżnicowaniu układów ekologicznych na terenach zurbanizowanych w części centralnej i peryferyjnej.
EN
Experiments were carried out on soils derived from 12 park gardens situated in suburban zones or in city centres in areas of similar physiographic conditions exposed to direct anthropogenic influence. Investigations were performed within administrative boundaries of the following towns and cities: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze and Zamość. Soil sorption properties and levels of enzymatic activities in the examined park gardens fluctuated widely and distinctly depended on their location. In soils of park gardens situated in suburban areas, values of sorption capacity and level of saturation of sorption complexes with bases were several times lower, whereas the activity of the examined enzymes (dehydrogenase, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease) was several times higher in comparison with the soils situated in town centres indicating a differentiation in the ecological systems in central and suburban city areas.
EN
Field trial was carried out during the consecutive years 2001-2006 on a lessive soil (Albie Luvisols). The objective was to evaluate the influence of sewage sludge applied at different yearly rates, simultaneously with mineral fertilization, on soil properties, mainly organic carbon and total nitrogen content as well as changes in pH and the level of available phosphorus at the humus layer and the subsoil. Investigations were carried out on two three-years rotation: potatoes - spring barley - winter rye, Sewage sludge was applied at the rates (on dry matter basis) 2.0 Mg o ha-1 yearly, 4.0 Mg o ha-1, each two years, 8.0 Mg o ha-1 each three years. This corresponded to the legally regulated amounts, ie, 10 Mg o ha-1 for a five-year period. Moreover sludge was applied at the rates 4 and 8 Mg o ha-1 dry matter, yearly. The control treatment consisted of mineral fertilization, only. It was found, that the application of sewage sludge, irrespective of the rate and the frequency did not exert (in most cases) a significant influence on investigated soil indices. This concerned at whole soil pH, organic carbon and total nitrogen content as well as partly the available phosphorus level. In the case of phosphorus, its amounts decreased during the first three years of investigations, whereas in the second cycle of the rotation, P levels raised extremely at the highest sludge rate. Taking into consideration the biogenic effect of phosphorus as in the case of its accumulation in soils under conditions of long-term sludge application, therefore phosphorus balance at the field level may be a targeted task, particularly for soil rich or very rich in phosphorus.
PL
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2001-2006 na glebie płowej. Jego celem było określenie wpływu osadu ściekowego stosowanego w zróżnicowanych corocznych dawkach wspólnie z nawożeniem mineralnym na właściwości gleby, w tym gromadzenie węgla organicznego i azotu ogólnego, oraz na zmiany odczynu i zawartości fosforu przyswajalnego w poziomie próchnicznym i podglebiu. Badania prowadzono w dwóch trzyletnich cyklach zmianowania: ziemniaki - jęczmień jary - żyto ozime. Osad stosowano (w przeliczeniu na suchą masę) w dawkach 2 Mg o ha*1 corocznie; 4 Mg o ha-1 co dwa lata i 8 Mg o ha co trzy lata. Odpowiadało to ilościom normowanym prawem, tzn. 10 Mg o ha-1 w okresie pięcioletnim. Poza tym stosowano osad w ilości 4 i 8 Mg o ha-1 suchej masy corocznie. Obiektem kontrolnym była kombinacja z wyłącznym nawożeniem mineralnym. Wykazano, że osad ściekowy bez względu na dawkę i częstotliwość stosowania w większości nie miał znaczącego wpływu na badane wskaźniki gleby. Dotyczyło to w całości odczynu, zawartości węgla organicznego i azotu ogólnego oraz częściowo przyswajalnego fosforu. W pierwszych trzech latach badań stwierdzono spadek zawartości fosforu, a w drugim cyklu zmianowania systematyczny wzrost, największy przy ekstremalnej dawce osadu. Mając na uwadze gromadzenie się przyswajalnego fosforu w warunkach wieloletniego nawożenia osadem, jak i jego biogenne działanie w środowisku należy ilości wprowadzonego składnika do gleby uwzględnić w bilansie nawozowym pola, szczególnie przy wysokiej i bardzo wysokiej zasobności w ten składnik.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań oceniających wpływ dodatków różnych dawek wielkocząsteczkowych polisacharydów (skrobia - S i agar - A) oraz efektywnych mikroorganizmów (EM) na podstawowe właściwości fizyczne i wodne poziomu orno-próchnicznego gleby mineralnej (czarna ziemia właściwa). Próbki o strukturze naruszonej i nienaruszonej pobrano z doświadczenia założonego w warunkach kontrolowanych. Oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość gleby oraz gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz potencjalną i efektywną retencję użyteczną. Stwierdzono, że zastosowane dodatki powodowały zmiany wartości wymienionych właściwości. Ich wpływ był wyraźny, jednakże niewielki. Powodowane zmiany wykazywały najczęściej charakter pozytywny, poprawiający potencjalne możliwości wegetacji roślin. W przypadku dostępności wody przy wysokich potencjałach wiązania ich oddziaływanie miało charakter negatywny. Skojarzone stosowanie tych dwu czynników tzn. A+EM, bądź S+EM okazało się nieuzasadnione (dodatek polisacharydów nie wzmacniał działania EM).
EN
The paper concerns the results of the research which examined the influence of different doses of high-molecular polysaccharides (starch - S and agar - A) as well as effective microorganisms (EM) on the basic physical and aqueous properties of the mineral soil's (specific black earth) arable-humus horizon. The samples of the violated and the intact structures were collected from controlled pot experiment. The marked properties included: grain-size distribution, soil density, solid phase density, the total and the drainage porosity, filtration coefficient, soil's potentials of water binding as well as the potential and the effective useful retention. It was affirmed that the additives affected the changes of most physical and aqueous soil properties. The impact was usually visible yet in most of the cases - minor. The changes were usually positive and improved the potential possibilities of plants' vegetation. However, in some cases (the accessibility of water at high binging potentials) the impact was negative. The conjoined usage of both factors, i.e. A+EM or S+EM appeared to be unjustified.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu uproszczeń uprawowych na kształtowanie różnych parametrów struktury warstwy wierzchniej czarnej ziemi. Do analiz pobrano agregaty glebowe o objętości 1 cm3 z dwóch głębokości (7,5 i 22,5 cm), z dwóch serii poletek doświadczalnych. Na poletkach uprawiana była od dziewięciu lat kukurydza w monokulturze w systemach uprawy: konwencjonalnej, uproszczonej i zerowej. Badano takie parametry struktury, jak wodoodporność i agregację wtórną. Wykazano, iż wieloletnia monokulturowa uprawa roli różnymi systemami spowodowała widoczne, mierzalne różnice w wybranych właściwościach fizyczno-chemicznych gleby, a więc w gęstości, porowatości oraz zawartości materii organicznej. Konsekwencją zmian tych właściwości były zauważalne różnice w wodoodporności agregatów pobranych z różnych systemów uprawy.
EN
The paper presents the results of a research on the impact of cultivation simplifications on formation of various parameters of black earth topsoil structure. Soil aggregates 1 cm3 in volume have been taken for analyses from two depth levels (7.5 and 22.5 cm), from two series of experimental plots. These plots have been used for nine years to grow corn in monoculture using the following cultivation systems: conventional, simplified, and zero. Examined structure parameters included: water resistance and secondary aggregation. It has been proven that monoculture soil cultivation carried out for many years using various systems caused visible, measurable differences in selected physical and chemical properties of soil, that is in density, porosity and organic matter content. Noticeable differences in water resistance of aggregates taken from various cultivation systems have been observed as a consequence of changes in these properties.
PL
Celem pracy było określenie wpływu sytemu uprawy roli na aktywność enzymatyczną gleb. Badania, uwzględniające dwa systemy uprawy roli: klasyczny (płużny) i uproszczony (bezorkowy), przeprowadzono na glebach zróżnicowanych typologicznie, rodzajowo i gatunkowo: płowych i rdzawych. W próbkach glebowych oznaczono aktywność 5 enzymów: dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy. Zastosowane testy enzymatyczne okazały się dobrymi wskaźnikami różnicującymi badane obiekty glebowe w zależności od systemu uprawy roli. Stosowanie uprawy uproszczonej stymulowało istotnie aktywność analizowanych enzymów, niezależnie od typu gleby. Efekt ten zaznaczył się najwyraźniej w powierzchniowej warstwie gleb (0-10 cm). Szczególnie szeroki zakres aktywności uzyskano dla dehydrogenaz, co wskazuje na przydatność tej grupy enzymów do oceny zmian w środowisku glebowym pod wpływem systemu uprawy roli. Obserwowanej stymulacji aktywności badanych enzymów towarzyszyły korzystne zmiany stanu chemicznego gleb.
EN
The aim of this study was to determine the effect of the soil tillage system on soil enzymatic activity. The performed investigations, employing two soil tillage systems: classical (ploughing) and simplified (no-tillage), were carried out on lessives soils (Luvisols) and rusty soils (Arenosols) differing typologically, with regard to their kind and species. The activity of the following five enzymes was determined in soil samples: dehydrogenases, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease. The applied enzymatic tests turned out to be good indicators differentiating the examined soil objects depending on the employed tillage system. The employment of the simplified tillage system stimulated significantly the activity of the analysed enzymes irrespective of the soil type. This effect was particularly apparent in the top layer (0 - 10 cm) of the soil. An exceptionally wide range of activity was obtained for dehydrogenases indicating the usefulness of this group of enzymes for the evaluation of changes in the soil environment under the influence of the soil tillage system. The observed activity stimulation of the examined enzymes was accompanied by advantageous changes in soil chemical conditions.
PL
W pracy zbadano wpływ zadrzewień śródpolnych na strukturę i funkcjonowanie krajobrazu rolniczego na podstawie określenia aktywności wybranych enzymów glebowych: dehydrogenaz, fosfataz, ureazy i proteazy. Badania prowadzono na glebie płowej typowej (Haplic Luvisol) w rejonie trzech odcinków zadrzewień rzędowych z robinii akacjowej (Robinia pseudacacia L.) zlokalizowanych w obrębie jednego pola, na którym uprawiano pszenicę ozimą. Zadrzewienia śródpolne w istotny sposób stymulowały aktywność enzymatyczną badanej gleby, co wskazuje na ich korzystny wpływ na zasobowo-użytkowy potencjał krajobrazu (substancjonalny, magazynowy, transportowy).
EN
The paper examines the impact of tree plantings in fields on the structure and functioning of farm landscape on the basis of determining the activity of selected soil enzymes: dehydrogenases, phosphatases, urease and protease. The research was carried out for typical fawn soil (Haplic Luvisol) in the area of three sections of false acacia (Robinia pseudoacacia L.) line plantings, located within one field used for winter wheat growing. Tree plantings in fields significantly stimulate enzymatic activity of examined soil, which indicates their positive impact on resource-usable landscape potential (substantial, storage-, and carrying).
PL
W pracy analizowano zmiany w typach gospodarki wodnej gleb aluwialnych występujących w pradolinie rzeki Warty, na terenie wsi Kozubów i Podłużyce, w strefie odwadniającego oddziaływania odkrywki węgla brunatnego Koźmin. W tym obszarze badania gleboznawcze przeprowadzono 2-krotnie w 1991 i 2006 r. W okresie 15 lat zaobserwowano istotne zmiany w zaleganiu wód gruntowych, co spowodowało zmiany w typach gospodarki wodnej gleb. Na aktualny stan stosunków powietrzno-wodnych gleb aluwialnych miało wpływ kilka czynników, które zachodziły z równą intensywnością już od lat 60-tych ubiegłego stulecia. W pierwszym etapie były to czynniki naturalne (geologiczne), wynikające z intensyfikacji produkcji rolniczej, a także zmieniających się w niekorzystnym kierunku warunków klimatycznych. W ostatnich 15-tu latach, na te naturalne czynniki nałożyło się niekorzystne oddziaływanie czynników antropogenicznych takich, jak zmniejszenie przepływów w rzece Warcie w wyniku wybudowania zbiornika Jeziorko czy zasięg leja depresji odkrywki Koźmin. W końcowym efekcie gospodarka wodna gleb uległa stopniowym przekształceniom, od typowej dla tych gleb gospodarki gruntowo-wodnej do przemiennej, a na większości terenu nawet do gospodarki opadowowodnej.
EN
In the paper there were analyzed changes in water regime in alluvial soils located in the pra-valley of the River Warta, in Kozubów and Podłużyce villages, in the area under the influence of Koźmin lignite exposure. In this area, the research was conducted twice - in the 1997 and 2006. During a 15-year period, significant changes of ground water lingering were observed, which led to changes in the types of water regime of these soils. A few factors, which have occurred with varying intensity since the 60s, had an impact on the current state of alluvial soils' dir-water relation. Firstly, they were natural (geological) factors resulting from the intensification of agricultural production as well as the climate conditions becoming worse and worse. For the last 15 years these natural factors were supported by anthropogenic factors, such as cutting down the number of fuxes in the River Warta due to the creation of Jeziorsko water tank as well as the scope of depression funnel around Koźmin exposure. As a final effect, gradual reshaping of soils' water regime occur and it changes from the typical for such soils ground-water regime to the changing one and, in the majority of areas, even to precipitation-water regime.
EN
The performed investigations aimed at determining physical and chemical properties of proper Phaeozems, especially their diversification in soils developed from different geological formations. The following parameters were determined in the examined soils: texture of soil, bulk density, specific density, porosity, moisture content, hygroscopic water capacity (H) and maximum hygroscopicity (MH), liquid and plastic limits, content of available elements, organic carbon and total nitrogen, hydrolytic acidity, reaction and others. The authors determined, among others: high natural moisture content and density (especially in soils developed from clays), strongly diversified H and MH values correlated with the content of the clay fraction and moisture contents at the limits of liquidity and plasticity. All the analysed soils were characterised by the reaction close to neutral, optimal C:N ratio as well as strong sorption capabilities. They were potentially abundant in nutrient resources and did not exhibit salinity.
PL
Przeprowadzone badania miały na celu poznanie właściwości fizycznych i chemicznych czarnych ziem właściwych, a w szczególności ich zróżnicowania w glebach wytworzonych z odmiennych utworów geologicznych. W badanych glebach oznaczono m.in.: uziarnienie, gęstość objętościową oraz gęstość fazy stałej, porowatość, wilgotność, H i MH, granice: płynności i plastyczności, zawartość składników przyswajalnych, węgla organicznego i azotu ogólnego, kwasowość hydrolityczną, odczyn i inne. Stwierdzono, między innymi: wysoką wilgotność naturalną i gęstość (szczególnie w glebach wytworzonych z iłów), silnie zróżnicowane, skorelowane z zawartością iłu koloidalnego, wartości H, MH oraz wilgotności przy granicach: płynności i plastyczności. Wszystkie analizowane gleby charakteryzowały się odczynem zbliżonym do obojętnego, optymalnym stosunkiem C:N oraz silnymi zdolnościami sorpcyjnymi. Gleby te były potencjalnie zasobne w składniki pokarmowe. Nie wykazywały zasolenia.
PL
W pracy przedstawiono problemy związane z eksploatacją złóż węgla brunatnego jako surowca energetycznego na przekształcenia geomechaniczne i hydrologiczne terenów przyległych do wyrobisk kopalnianych. Zaprezentowano metody oceny wpływu tych przekształceń na pokrywę glebową użytków rolnych. Rozstrzygnięcie tej złożonej problematyki wymaga specjalistycznych, interdyscyplinarnych badań z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawnych, które pozwolą na wyznaczenie stref gleb o zróżnicowanej podatności na kopalnianą degradację odwodnieniową.
EN
In the paper, problems connected with the influence of lignite deposits mining as natural energetic resources on geomechanical and hydrological transformations of the areas located in the neighbourhood of pits were presented. Methods for the assessment of the influence of these transformations on soil cover of arable grounds were shown. Discovering solutions to these complex problems requires special, interdisciplinary research which would take under consideration legal issues in order to identify spheres of soils varying in terms of susceptibility to mining drainage degradation.
PL
Przeprowadzone badania miały na celu poznanie właściwości fizycznych i wodnych gleb płowych będących w intensywnej uprawie rolniczej, położonych na terenie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Dezyderego Chłapowskiego. Istotnym elementem przeprowadzonych prac było również porównanie poszczególnych cech i parametrów w przypadku gleb uprawnych oraz zlokalizowanych pod śródpolnymi zadrzewieniami wiatrochronnymi. W badanych glebach oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość oraz gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz retencję potencjalną i użyteczną. Rezultaty badań wykazały nieznacznie korzystniejszy układ badanych właściwości w glebach uprawnych, a zarazem potwierdziły celowość stosowania pasowych zadrzewień śródpolnych, jako elementów celowego systemu agrotechnicznego, nie wpływającego na degradację fizyczną gleb.
EN
The conducted research aimed at study of physical and water properties of luvisols having been put under intensive cultivation, situated in the area of the Dezydery Chtapowski Agro-ecological Landscape Park. An important element of conducted works was also a comparison of individual characteristics and parameters in the case of arable lands which were located under infield windbreaking tree planting. Among other things, in the examined soils such factors as: texture, bulk density and solid phase density, total and drainage porosity, a coefficient of filtration, water bond potential of soil, and potential and exploitation retention were marked. Results of the research showed a slightly more beneficial arrangement of examined properties in arable soils, and therefore, they confirmed purposefulness of incorporating strip infield tree plantings as elements of intentional agrotechnical system which does not affect physical degradation of soils.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.