Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The Use of Macroelements from Municipal Sewage Sludge by the Multiflora Rose and the Virginia fanpetals

Antonkiewicz J., Kołodziej B., Bielińska E. J., Gleń-Karolczyk K.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

1--13

EN

Municipal sewage sludge contains many valuable nutrients which can be used in the cultivation of energy crops. Application of large doses of sewage sludge can be a cause of environmental pollution, especially with nutrients. The multiflora rose and the Virginia fanpetals are plants with high nutritional requirements. The use of municipal sewage sludge in the cultivation of energy crops will allow recycling the nutrients from this organic waste. The aim of the study was to evaluate the use of macroelements from municipal sewage sludge by the multiflora rose var. "Jatar" (Rosa multiflora Thunb. ex Murray) and the Virginia fanpetals (Sida hermaphrodita Rusby). Four levels of sewage sludge fertilization were applied in the 6-year field experiment: 0, 10, 20, 40, 60 Mg DM sludge ∙ ha-1. Sewage sludge was applied once before planting energy crops. Due to the low potassium content in sewage sludge, a single supplementary fertilization with 100 kg K ∙ ha-1 in the form of 40% potassium salt (KCl) was applied on each plot. The study involved the evaluation of the yield, uptake and use by energy plants of N, P, K, Ca, Mg, and Na from sewage sludge. It was found that the increasing doses of sewage sludge significantly raised the multiflora rose and the Virginia fanpetals biomass yields. The yield of the Virginia fanpetals was one and a half times higher than that of the multiflora rose. The increasing doses of sewage sludge significantly raised the contents and uptake of N, P, K, Ca, Mg, and Na by these plants. The highest uptake of macronutrients by the multiflora rose and the Virginia fanpetals crops was determined for 60 Mg DM ∙ ha-1 fertilization dose. The results show that the Virginia fanpetals used N, P, K, Ca, Mg, and Na from the sewage sludge to a greater extent than the multiflora rose. The analyses indicate that due to the greater yields, bioaccumulation and uptake of macronutrients, Virginia fanpetals is more effective in the ‘purification’ of the substrate from excess nutrients that may pose a threat to the environment.

2

The influence of the share of arable land in the catchment areas of two lakes of the Lęczna-Włodawa Lakeland on the biochemical processes in shoreline soils

Bielińska E. J., Futa B., Mocek-Płóciniak A., Skowrońska M., Patkowski K., Wesołowska S.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

33--36

EN

Between 2001 and 2016 the influence of diversified share of arable land in the catchment areas of Lake Długie (5.5% of arable land) and Lake Głębokie (73.5% of arable land) on the biochemical processes in shoreline soils was researched in five-year measurement cycles. The research chiefly encompassed the biochemical processes of conversion of nitrogen and phosphorus compounds (phosphatase, urease and protease activity). Simultaneously, the content of mineral nitrogen and assimilable forms of phosphorus in the shoreline soils of both lakes was investigated. During the observations the enzymatic activity in the Lake Długie shoreline soil was significantly greater than in the soil surrounding the shore of Lake Głębokie. However, the catchments areas of both lakes were characterised by similar changes in the enzymatic activity of shoreline soils. Between 2001 and 2006 the enzymatic activity in the soils under study was similar and exhibited a slight increasing tendency. In the consecutive measurement cycles (2011 and 2016) the activity of the enzymes decreased significantly. It was strictly correlated with the increasing content of nitrogen and phosphorus compounds in the soils surrounding both lakes. The biochemical and chemical indicators under analysis clearly point to rapid eutrophication in the shoreline habitats around Lakes Długie and Głębokie.

PL

W latach 2001-2016, w 5-letnim cyklu pomiarowym, badano wpływ zróżnicowanego udziału gruntów ornych w zlewniach Jeziora Długie (5.5% gruntów ornych) i Jeziora Głębokie (73.5% gruntów ornych) na procesy biochemiczne w glebach strefy przybrzeżnej. Badaniami objęto procesy biochemiczne związane głównie z przemianami związków azotu i fosforu (aktywność fosfataz, ureazy i proteaz). Równolegle oznaczano zawartość azotu mineralnego i przyswajalnych form fosforu w glebach przybrzeżnych obydwu jezior. W okresie prowadzonych obserwacji aktywność badanych enzymów w glebie przybrzeżnej jeziora Długie była istotnie większa niż w glebie przybrzeżnej jeziora Głębokie, ale zmiany aktywności enzymatycznej gleb przybrzeżnych miały podobny charakter w przypadku zlewni obydwu badanych jezior W latach 2001-2006 aktywność enzymatyczna badanych gleb utrzymywała się na zbliżonym poziomie, wykazując niewielkie tendencje wzrostowe. Natomiast w kolejnych cyklach pomiarowych (2011 i 2016) zanotowano istotny spadek aktywności analizowanych enzymów, związany ściśle ze wzrastającą z roku na rok zawartością związków azotu i fosforu w glebach strefy przybrzeżnej obydwu jezior. Analizowane wskaźniki biochemiczne i chemiczne jednoznacznie wskazują na postępującą w szybkim tempie eutrofizację siedlisk przybrzeżnych jezior Długie i Głębokie.

3

Changes in the alkaline phosphatase activity in the littoral water of Lake Piaseczno (The Łęczna-Włodawa Lakeland) between 1996 and 2016 as an indicator of transformations in the water environment in agricultural areas

Bielińska E. J., Futa B., Mocek-Płóciniak A., Chmielewski S., Wesołowska S., Nowakiewicz J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

30--32

EN

Between 1996 and 2016 the activity of alkaline phosphatase in the littoral water of Lake Piaseczno was researched in fiveyear measurement cycles. Samples of water from the area corresponding to the agricultural sector of the lake catchment area were used as the research material. Simultaneously, the content of nitrogen and phosphorus compounds in the soils of the agricultural sector of Lake Piaseczno was investigated. Between 1996 and 2006 the activity of alkaline phosphatase in the water under study was similar and exhibited a slight increasing tendency. In the consecutive measurement cycles (2011 and 2016) the activity of the enzyme in the water increased significantly. The research also proved that every year the content of mineral forms of nitrogen and assimilable phosphorus in the soil surrounding the lake tended to increase. The enzymatic parameter under study was used as an indicator of lake eutrophication. The research revealed that during the period under analysis the trophicity of Lake Piaseczno increased.

PL

W latach 1996-2016, w 5-letnim cyklu pomiarowym, badano aktywność fosfatazy zasadowej w wodzie litoralnej Jeziora Piaseczno. Obiektem badań były próbki wody pochodzące z obszaru odpowiadającego sektorowi rolniczemu zlewni jeziora. Równolegle badano także zawartość związków azotu i fosforu w glebach przybrzeżnych sektora rolniczego Jeziora Piaseczno. W latach 1996-2006 aktywność fosfatazy zasadowej w badanych wodach utrzymywała się na zbliżonym poziomie, wykazując niewielką tendencje wzrostową. Natomiast w kolejnych cyklach pomiarowych (2011 i 2016) zanotowano istotny wzrost aktywności tego enzymu w badanej wodzie. Wykazano także wzrastającą z roku na rok zawartość mineralnych form azotu i fosforu przyswajalnego w glebie przybrzeżnej jeziora. Opierając się na badanym parametrze enzymatycznym jako jednym ze wskaźników eutrofizacji jezior stwierdzono, że w analizowanym okresie wystąpił wzrost troficzności zbiornika Piaseczno.

4

The use of enzymatic tests to assess the quality of arable soils along main thoroughfares in Lublin

Futa B., Bielińska E. J., Mocek-Płóciniak A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

94--97

EN

Communicative enzymatic indicators were used in this study to assess the quality of arable soils along main thoroughfares in Lublin. The study comprised 16 areas located by roads with similar car traffic intensity. Soil samples were collected from the topsoil layer (0-20 cm) of farmlands, at distances of 10, 30, 50 and 100 m from the road verge. The activity of 4 enzymes was measured in the samples: dehydrogenases, acid phosphatase, alkaline phosphatase and urease as well as the total content of heavy metals (Zn, Pb, Cu, Cd) and the total content of 16 polycyclic aromatic hydrocarbons. The research revealed that the activity of dehydrogenases, acid phosphatase and alkaline phosphatase rose gradually as the distance from the road increased. The maximum activity of these enzymes was observed at distances of 50-100 m or 100 m away from the road. The research findings show that unfavourable changes in arable soils located in open areas adjacent to main thoroughfares can be observed at least at a distance of 50 m.

PL

W pracy zastosowano komunikatywne wskaźniki enzymatyczne do oceny jakości gleb uprawnych położonych wzdłuż głównych tras komunikacyjnych Lublina. Badaniami objęto 16 powierzchni położonych przy drogach o zbliżonym natężeniu ruchu pojazdów samochodowych. Próbki glebowe pobrano z pól uprawnych z warstwy ornej 0-20 cm, z odległości 10, 30, 50 i 100 m od krawędzi jezdni. W pobranym materiale oznaczono: aktywność 4 enzymów: dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy zasadowej i ureazy oraz całkowitą zawartość metali ciężkich (Zn, Pb, Cu, Cd) i sumaryczną zawartość 16 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. W glebach badanych powierzchni aktywność dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej i fosfatazy zasadowej wzrastała stopniowo wraz ze wzrostem odległości od krawędzi drogi. Maksymalną aktywność tych enzymów stwierdzono w odległości 50-100 m lub 100 m od drogi. Wyniki te wskazują, że niekorzystne zmiany stanu biologicznego gleb upranych na terenach otwartych przyległych do tras komunikacyjnych sięgają co najmniej na odległość do 50 m.

5

Integrating Role of Sustainable Development Paradigm in Shaping the Human-landscape Relation

Bielińska E. J., Futa B., Baran S., Żukowska G., Pawłowska M., Cel W., Zhang T.

Problemy Ekorozwoju

|

2015

|

Vol. 10, nr 2

159--168

EN

In order to implement the sustainable development paradigm more broadly, it is postulated to deviate from the simple protectionism, which is based on sectoral approach, in favour of systemic landscape management, which encompasses the human-landscape relations. The article presents the issues concerning rural landscape protection in Poland in relation to the assumptions of the European Landscape Convention. The aim of the article is to analyze the causes of inefficiency of the Polish rural landscape protection system.

PL

W celu szerszego uwzględnienia paradygmatów zrównoważonego rozwoju postulowane jest odejście od ochraniarstwa, opartego na ujęciu sektorowym, na rzecz systemowego zarządzania krajobrazem, obejmującego relacje człowiek-krajobraz. W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące ochrony krajobrazu na obszarach wiejskich w Polsce odnosząc je do zapisów Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Celem artykułu jest analiza przyczyn nieskuteczności polskiego systemu ochrony krajobrazu na obszarach wiejskich.

6

Biochemical and chemical indices of soil transformations on goose farms in years 1996–2011

Bielińska E. J., Mocek-Płóciniak A.

Archives of Environmental Protection

|

2015

|

Vol. 41, no. 1

80--85

EN

The paper presents characterisation of the eco-chemical condition and potential threats to soils of goose farms on the basis of recent monitoring of a 15-year measuring cycle. It was demonstrated that the observed soil enzymatic inactivation progressing with years of investigations on the examined farms was significantly associated with a very high content of mineral nitrogen and available forms of phosphorus. A distinct tendency towards increased content of heavy metals in soils derived from these farms as well as in their direct neighbourhood observed with the passage of time poses a serious hazard to the environment.

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę ekochemicznego stanu i potencjału zagrożenia gleb na terenie ferm gęsi, na podstawie monitoringu obejmującego dotychczasowy, 15-letni cykl pomiarowy. Wykazano, że postępująca z upływem lat badań inaktywacja enzymatyczna gleb na fermach wiązała się istotnie z bardzo wysoką zawartością azotu mineralnego i przyswajalnych form fosforu. Obserwowana z upływem czasu wyraźna tendencja do wzrostu zawartości metali ciężkich w glebach na fermach i w ich bezpośrednim sąsiedztwie stanowi poważne zagrożenie dla środowiska.

7

Theoretical aspects of the integrated protection of suburban areas

Bielińska E.J., Baran S., Pawłowski L., Jóźwiakowski K., Futa B., Bik-Małodzińska M, Mucha Z., Generowicz A.

Problemy Ekorozwoju

|

2014

|

Vol. 9, nr 1

127--139

EN

This paper draws attention to the usefulness of developing the methodology of the integrated protection of subur-ban areas, based on the holistic concept of space, with particular consideration to harmony among society, the environment and economy, against the recommendations and requirements posed by the European Union for mod-ern cities. In addition, it contains an analysis of modern concepts concerning the sustainability of the city and its surroundings. Assumed population density is the most important element diversifying individual ideas of a sus-tainable city, though at commonly approved demand for increased compactness. It should be recognised that currently there is no generally accepted, optimal strategy of sustaining the city and its surroundings. The new needs of the information society should be the basis to search for other forms of sustainable development for cities. Development of the methodology of the integrated protection of suburban zones and their formation, based on culturally-conditioned visions of the quality of life, will enable the sustainable development of urban areas.

PL

W artykule zwrócono uwagę na celowość wypracowania metodologii zintegrowanej ochrony stref podmiejskich, której podstawą jest holistyczna koncepcja przestrzeni, ze szczególnym uwzględnieniem harmonii między: społeczeństwem, środowiskiem i ekonomią, na tle zaleceń i wymagań stawianym miastom współczesnym przez Unię Europejską. Przeprowadzono również analizę współczesnych koncepcji równoważenia miasta i jego otoczenia. Najważniejszym elementem różnicującym poszczególne koncepcje sustainable city jest zakładana gęstość zaludnienia, jednak przy powszechnej akceptacji postulatu wzrostu zwartości. Trzeba uznać, że nie ma obecnie powszechnie akceptowanej, optymalnej strategii równoważenia miasta i jego otoczenia. Nowe potrzeby społeczeństwa informatycznego powinny być podstawą do poszukiwania kolejnych form zrównoważonego rozwoju miast. Opracowanie metodologii zintegrowanej ochrony stref podmiejskich oraz ich kształtowanie na podstawie kulturowo warunkowanych wyobrażeń jakości życia, umożliwi zrównoważony rozwój terenów zurbanizowanych.

8

Eco-energy Anthropopressure in the Agricultural Landscape

Bielińska E.J., Futa B., Baran S., Pawłowski L.

Problemy Ekorozwoju

|

2014

|

Vol. 9, nr 2

99--111

EN

Eco-energy anthropopressure specifically affects the agricultural landscape, but is essential for society to survive and grow. While developing new dependencies and demonstrating large transgressions against the present state, eco-energy investments affect redefinition of the identity of place, society and landscape. This paper discusses management of eco-energy anthropopressure with regard to the sustainable development of society and the economy. Projects of infrastructure modernisation related to construction of renewable energy sources should consider an assessment of anthropopressure trends, which facilitate definition of priorities in measures exemplified by subsequent investments, considering their economic, environmental and social aspects. The criteria of eco-energy anthropopressure constitute the bases of analyses and guidelines when planning new undertakings. The positive trend of anthropopressure is a condition verifying the correctness of eco-energy engineering development. Application of enzymatic indicators enabling quantification of anthropogenic transformations, along with the ecological results of protective measures related to the generation of renewable energy allow for the long-term monitoring and identification of trends.

PL

Antropopresja ekoenergetyczna, aczkolwiek wywołująca określony wpływ na krajobraz rolniczy, jest niezbędna do przetrwania i rozwoju społeczeństwa. Inwestycje ekoenergetyczne budując nowe zależności i wykazując dużą transgresję w stosunku do stanu obecnego, wpływają na redefinicję tożsamości miejsca, społeczeństwa i krajobrazu. W artykule omówiono zarządzanie antropopresją ekoenergetyczną w kierunku zrównoważonego rozwoju społeczeństwa i gospodarki. Projekty modernizacji infrastruktury związane z budową źródeł energii odnawialnej powinny uwzględniać ocenę trendu antropopresji, co ułatwi określenie priorytetyzacji w działanich egzemplifikujacych się kolejnymi realizacjami inwestycji, uwzględniającymi aspekty ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Kryteria antropopresji ekoenergetycznej stanowią podstawę przy przygotowaniu analiz i wytycznych do planowania nowych przedsięwzięć. Warunkiem sprawdzającym poprawność rozwoju ekoenergetyki jest pozytywny trend antropopresji. Zastosowanie wskaźników enzymatycznych umożliwiających kwantyfikację przemian antropogenicznych oraz ekologicznych efektów realizacji zabiegów ochronnych związanych z wytwarzania energii odnawialnej pozwala na monitoring długookresowy oraz identyfikację trendów.

9

The relationship between the activity of dehydrogenases and phosphatases and the content of polycyclic aromatic hydrocarbons in urban soils

Bielińska E.J., Moek-Płóciniak A., Futa B., Kawecka-Radomska M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 59, nr 3

8--11

EN

The humus horizons of soils in 12 park gardens located in cities of eastern and south Poland and Upper Silesia were the objects of study. Gardens situated in city centres and suburbs were included in the test. The location of park gardens and the related intensity of anthropogenic pressure were factors significantly affecting the activity of dehydrogenases and phos-phatases, and the PAH content in the studied urban soils. The relationship between the dehydrogenase and phosphatases activity and the PAH content in soils varied, depending on the location of the park gardens, which shows that it is deter-mined mostly by the condition of the environment, as shaped by the intensity of anthropogenic pressure.

PL

Obiektami badań były poziomy próchniczne gleb 12 parków zlokalizowanych na obszarze Górnego Śląska i miast południowej i wschodniej Polski. Badaniami objęto jednocześnie parki położone w centrach miast oraz na przedmieściach. Lokalizacja ogrodów parkowych i związana z nią intensywność presji antropogenicznej była czynnikiem wpływającym istotnie na aktywność dehydrogenaz i fosfataz oraz zawartość WWA w badanych glebach miejskich. Relacje między aktywnością dehydrogenaz i fosfataz a zawartością WWA w glebach miały zróżnicowany charakter w zależności od lokalizacji ogrodów parkowych, co świadczy, że są one determinowane głównie stanem środowiska kształtowanego intensywnością presji antropogenicznej.

10

Wpływ preparatów użyźniających na aktywność enzymatyczną gleb

Bielińska E.J., Futa B., Bik-Mołodzińska M., Szewczuk C., Sugier D.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

Vol. 58, nr 3

15--19

PL

Ocena preparatów użyźniających w aspekcie poprawy warunków biologicznych środowiska edaficznego ma istotne znaczenie z punktu widzenia uzyskania jak najwyższych i jakościowo najlepszych plonów roślin uprawnych. Zastosowane preparaty użyźniające (EM, PRP Sol, Rosahumus, UG max) stymulowały aktywność dehydrogenaz, ureazy oraz proteazy w badanych glebach. Spośród testowanych preparatów najkorzystniej na aktywność enzymatyczną gleb działał preparat Rosahumus.

EN

In terms of improving the biological conditions of the edaphic environment, the assessment of fertilizing agents is significant in order to obtain the best quality crops from cultivated plants. The fertilizing agents applied (E M, PRP Sol, Rosahumus, UG max) stimulated the activity of dehydrogenases, urease and protease in the studied soils. Among the tested agents, Rosahumus had the most favourable impact on the enzymatic activity of the soils.

11

Enzymatyczne wskaźniki przeobrażeń gleb na terenach zurbanizowanych

Bielińska E. J., Puchała A., Wnuczek A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 3

10-14

PL

Badaniami objęto gleby 12 ogrodów parkowych usytuowanych w strefie podmiejskiej oraz w centrach miast, na terenach o podobnych warunkach fizjograficznych, lecz będących pod bezpośrednią presją skażeń antropogenicznych. Prace badawcze prowadzono w granicach administracyjnych następujących miast: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze, Zamość. Poziom aktywności enzymatycznej badanych gleb wahał się w szerokich granicach, jednak wyraźnie zależał od ich lokalizacji. Aktywność dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy była kilkakrotnie większa w glebach położonych na przedmieściach niż w centrach miast, co świadczy o zróżnicowaniu układów ekologicznych na terenach zurbanizowanych w części centralnej i peryferyjnej. Uzyskane wyniki mogą być pomocne w doborze wskaźników do szybkiej oceny stanu środowiska glebowego na terenach zurbanizowanych.

EN

Soils for comparative study were collected from 12 parks located in suburban zones and city centres, in areas of similar physiographic conditions but directly exposed to anthropogenic contamination. The research was conducted within the administrative boundaries of the following localities: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze and Zamość. Levels of enzymatic activity in the studied soils varied widely, clearly depending on their location, though. The activity of dehydrogenases, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease was several times higher in the soils taken from the outskirts as compared to those from city centres, which shows differentiation between ecological systems in both city zones. The results of this study may be helpful in selecting indicators used for quick assessment of the state of soil environment in urban areas.

12

Impact of the Tillage System on the Soil Enzymatic Activity

Bielińska E.J., Mocek-Płóciniak A.

Archives of Environmental Protection

|

2012

|

Vol. 38, no. 1

75-82

EN

The aim of this study was to determine the effect of the soil tillage system on soil enzymatic activity. The performed investigations, employing two soil tillage systems: classical (ploughing) and simplified (no-tillage), were carried out on Luvisols and Arenosols differing typologically, with regard to their kind and species. The activity of the following five enzymes was determined in soil samples: dehydrogenases, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease. The applied enzymes tests turned out to be good indicators differentiating the examined soil objects depending on the employed tillage system. The employment of the simplified tillage system stimulated significantly the activity of the analysed enzymes irrespective of the soil type. This effect was particularly apparent in the top layer (0-10 cm) of the soil. An exceptionally wide range of activity was obtained for dehydrogenases indicating the usefulness of this group of enzymes for the evaluation of changes in the soil environment under the influence of the soil tillage system. The observed activity stimulation of the examined enzymes was accompanied by advantageous changes in soil chemical conditions.

PL

Celem pracy było określenie wpływu systemów uprawy na aktywność enzymatyczną gleb. Analizowano dwa systemy uprawy roli: tradycyjny (płużny) i uproszczony (bezorkowy) na glebach płowych i arenosolach. W próbkach glebowych analizowano aktywność pięciu enzymów: dehydrogenaz, kwaśnej i alkalicznej fosfatazy, ureazy oraz proteazy. Testy enzymatyczne okazały się dobrymi wskaźnikami różnicującymi badane obiekty glebowe w zależności od systemu uprawy roli. Stosowanie uprawy uproszczonej stymulowało istotnie aktywność analizowanych enzymów, niezależnie od typów gleby. Szczególnie szeroki zakres aktywności uzyskano dla dehydrogenaz, co wskazuje na przydatność tej grupy enzymów do oceny zmian zachodzących w środowisku glebowym pod wpływem systemu uprawy roli. Ponadto w powierzchniowych warstwach stymulacji aktywności badanych enzymów towarzyszyły korzystne zmiany właściwości chemicznych gleb.

13

Zawartość metali ciężkich w glebach parków miejskich podlegających zróżnicowanym wpływom antropogenicznym

Baran S., Bielińska E. J., Kawecka-Radomska M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

131-137

PL

Celem pracy było zbadanie zawartości metali ciężkich w glebach wybranych parków usytuowanych w strefach śródmiejskich oraz na obszarach peryferyjnych miast. Zawartość analizowanych metali ciężkich (Zn, Pb, Cu, Cd) w badanych glebach wykazywała duże zróżnicowanie w zależności od intensywności presji antropogenicznej. Gleby parków usytuowanych w strefie śródmiejskiej cechowały się kilkakrotnie większą koncentracją analizowanych pierwiastków śladowych niż gleby parków z obrzeży wytypowanych miast.

EN

The purpose of this scientific paper was an examination of the heavy metal content in soils of selected parks situated in city centre zones as well as in the city suburbs. The content of heavy metals (Zn, Pb, Cu, Cd) in the examined soils showed high diversity depending on the intensity of anthropogenic pressure. The soils of parks situated in the city centre zone were characterised by a several-times higher concentration of the analysed trace elements than the soils of parks in the city suburbs.

14

Właściwości sorpcyjne i aktywność enzymatyczna gleb parków miejskich na terenach o zróżnicowanym wpływie antropopresji

Bielińska E. J., Mocek A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2010

|

Vol. 55, nr 3

20-23

PL

Badaniami objęto gleby 12 ogrodów parkowych usytuowanych w strefie podmiejskiej oraz w centrach miast, na terenach o podobnych warunkach fizjograficznych, lecz będących pod bezpośrednią presją skażeń antropogenicznych. Prace badawcze prowadzono w granicach administracyjnych następujących miast: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze, Zamość. Właściwości sorpcyjne i poziom aktywności enzymatycznej gleb badanych ogrodów parkowych wahał się w szerokich granicach, jednak wyraźnie zależał od ich lokalizacji. W glebach ogrodów usytuowanych w strefach podmiejskich wartości pojemności sorpcyjnej i stopnia wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami były kilkakrotnie niższe, natomiast aktywność badanych enzymów (dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy) była kilkakrotnie większa niż w glebach położonych w centrach miast, co świadczy o zróżnicowaniu układów ekologicznych na terenach zurbanizowanych w części centralnej i peryferyjnej.

EN

Experiments were carried out on soils derived from 12 park gardens situated in suburban zones or in city centres in areas of similar physiographic conditions exposed to direct anthropogenic influence. Investigations were performed within administrative boundaries of the following towns and cities: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze and Zamość. Soil sorption properties and levels of enzymatic activities in the examined park gardens fluctuated widely and distinctly depended on their location. In soils of park gardens situated in suburban areas, values of sorption capacity and level of saturation of sorption complexes with bases were several times lower, whereas the activity of the examined enzymes (dehydrogenase, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease) was several times higher in comparison with the soils situated in town centres indicating a differentiation in the ecological systems in central and suburban city areas.

15

Activity of soil enzymes in rhizosphere of scots pine as a marker of the quality of wooded, formerly arable, soils

Bielińska E. J., Węgorek T.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2010

|

No. 4

3-12

EN

The purpose of this paper is the assessment of the influence of rhizosphere on the enzymatic activity of formerly arable soils afforested with Scots Pine (Pinus sylvestris L.). A comparison was made between the enzyme activity of formerly arable soils under 15-year-old and 51-year-old stands, and the enzyme activity of forest soils under 4-year-old cultivation and 104-year-old stands. It has been shown that the rhizosphere in formerly arable soils has considerable influence on the increase of enzyme activity cata-lysing the most important processes of organic substance change.

PL

Celem pracy jest ocena wpływu ryzosfery na aktywność enzymatyczną gleb porolnych zalesionych sosną zwyczajną (Pinus sylvestris L.). W pracy porównywano aktywność enzymów gleb porolnych pod drzewostanami 15-letnimi oraz 51-letnimi z aktywnością enzymów gleb leśnych pod 4-letnią uprawą i pod drzewostanami 104-letnimi. Wykazano, że w glebach porolnych ryzosfera w istotny sposób wpływa na wzrost aktywności enzymów katalizujących najważniejsze procesy przemiany substancji organicznej.

16

Wpływ odpadów organicznych na rewitalizację gruntów zdewastowanych przez intensywne zakwaszenie

Baran S., Bielińska E. J., Żukowska G.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2009

|

nr 164

165-169

PL

W celu oceny wpływu zastosowanych do rekultywacji odpadów organicznych na rewitalizację gruntów zdewastowanych przez intensywne zakwaszenie zbadano aktywność wybranych enzymów glebowych (dehydrogenaz, fosfataz, ureazy i proteazy) na terenie poeksploatacyjnym Kopalni Siarki "Jeziorko". Na poletka doświadczalne wprowadzono komposty wytworzone z komunalnego osadu ściekowego z dodatkiem trocin z drzew iglastych, w dawkach suchej masy 3, 6, i 9% (90, 180 i 270 t-ha -1) w następujących wariantach: kompost (100%); kompost (70%) + trociny (30%). Wzmożona aktywność badanych enzymów w wytworzonej glebie wskazuje na duży potencjał glebotwórczy zastosowanych kompostów i celowość ich szerokiego stosowania w rekultywacji gruntów poprzemysłowych. Rekultywacyjna efektywność zastosowanych kompostów zaznaczyła się wyraźniej w warunkach użyźnienia gruntów kompostem z dodatkiem trocin.

EN

The activity of the chosen soil enzymes (dehydrogenases, phosphatases, urease, and protease) was studied in the post-exploitation area of the sulphur mine "Jeziorko" in order to assess the influence of organic waste used in the reclamation on the revitalization of lands destroyed by intensive acidification. Composts formed from municipal sewage sludge with the addition of conifer sawdust were introduced into experimental plots in doses of dry matter of 3, 6, and 9% (90, 180 and 270 t-ha -1) in the following variants: compost (100%), compost (70%) + sawdust (30%). The increased activity of the studied enzymes in the formed soil shows the great soil formation potential of the composts used and the usefulness of their broad utilization in the reclamation of post-industrial lands. The reclamation efficiency of the composts used was more clearly visible in the conditions of land fertilization with the compost with the addition of sawdust.

17

Strefa oddziaływania niekontrolowanego wysypiska odpadów na aktywność enzymatyczną gleb leśnych

Bielińska E. J., Puchała A.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2009

|

nr 164

175-180

PL

W pracy podjęto próbę określenia strefy oddziaływania niekontrolowanego wysypiska odpadów na właściwości biochemiczne gleb leśnych. Badaniami objęto wieloletnie dzikie wysypisko odpadów zlokalizowane na obrzeżach lasu w granicach administracyjnych Nadleśnictwa Świdnik. Na badanym terenie występują gleby brunatne typowe wytworzone z lessów. Na wytypowanym wysypisku dominowały odpady komunalne. Próbki glebowe do badan pobrano z odległości 20 30, 50, 70 i 100 m od krawędzi wysypiska. W ramach analiz biochemicznych określono aktywność dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej i fosfatazy alkalicznej, ureazy oraz proteazy. Uzyskane wyniki wskazują, że strefa oddziaływania dzikiego wysypiska odpadów komunalnych nie przekraczała 70 m. Kilkakrotny wzrost aktywności badanych enzymów w glebach usytuowanych w najbliższym sąsiedztwie wysypiska wskazuje na naruszenie równowagi biologicznej i poważne zakłócenia w obiegu materii i przepływie energii pomiędzy elementami ekosystemu glebowego.

EN

The aim of this dissertation was to determine the zone of influence of an uncontrolled waste dump on the biochemical properties of forest soils. The studies were carried out at an illegal waste dump of many years' standing located at the edge of the forest inside the administrative boundaries of the Swidnik Forestry Commission. Typical brown soils formed from loess are found in this area. Municipal waste was predominant at the studied waste dump. Soil samples used in the studies were taken at the distances of 20, 30, 50, 70 and 100 m from the waste dump's edge. The biochemical analyses covered the assessment of activity of dehydrogenases, acid phosphatase and alkaline phosphatase, urease and protease. The results obtained prove that the zone of influence of the illegal municipal waste dump did not exceed 70 m. A multiple increase in the activity of studied enzymes in soils found in the nearest neighborhood of the waste dump shows a disturbance in the biological balance and significant interferences in the matter circulation and energy flow between the soil ecosystem components.

18

Wpływ ryzosfery na zawartość kadmu i ołowiu w glebach i roślinach warzywnych z terenów o zróżnicowanym wpływie antropopresji

Bielińska E. J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2009

|

Vol. 54, nr 3

16-20

PL

Celem pracy było określenie zawartości kadmu i ołowiu w warzywach uprawianych w ogródkach działkowych zlokalizowanych na terenach o zróżnicowanej intensywności antropopresji oraz zbadanie wpływu ryzosfery tych roślin (seler, burak ćwikłowy, marchew) na zawartość metali ciężkich i aktywność enzymatyczną gleb. Badaniami objęto ogródki działkowe zlokalizowane na obszarze Górnego Śląska (Bytom, Miasteczko Śląskie, Zabrze) i miast wschodniej Polski (Lublin, Stalowa Wola, Zamość). Obiektami badań były warzywa uprawiane w tych ogródkach (seler, burak ćwikłowy i marchew) oraz gleby strefy ryzosferowej i pozaryzosferowej tych roślin. Zawartość kadmu i ołowiu w analizowanych warzywach była ścisłe uzależniona od stopnia zanieczyszczenia gleb tymi metalami i gatunku rośliny. Spośród badanych warzyw seler gromadził największe ilości Cd i Pb. Przekroczenie dopuszczalnej normy zawartości Cd i Pb stwierdzono w próbkach warzyw pochodzących z obszaru Górnego Śląska. Istotny wpływ ryzosfery na pozytywne zmiany ekochemicznego stanu gleb stwierdzono wyłącznie w przypadku ogrodów działkowych z terenu miast wschodniej Polski. Brak efektu ryzosfery w glebach z obszaru Górnego Śląska wskazuje na zakłócenie równowagi biologicznej w tym środowisku.

EN

The dissertation aimed to determine the content of cadmium and lead in vegetables grown in allotments situated in regions with direrse anthropogenic impact as well as to examine the influence of the root layer of these plants (celery, red beet, car-rot) on the content of heavy metals and an enzymatic activity of soils. The research comprised the allotments located in the Upper Silesian region (Bytom, Miasteczko Śląskie, Zabrze) and in the towns in eastern Poland (Lublin, Stalowa Wola, Zamość). The objects of the research were vegetables grown in allotments (celery, red beet and carrot) and soils within and beyond the root layer of these plants. The content of cadmium and lead in the analyzed vegetables depended strictly on plant species and the extent to which the soils were polluted with these metals. Among the analyzed yegetables, the highest amounts of Cd and Pb were accumulated in the celery. The exceedance of the admissible limit for the content of Cd and Pb was observed in the vegetable samples from the Upper Silesian region. A significant influence of the root layer on the favourable changes of the ecochemical condition of the soils was observed only for the allotments situated in the towns of eastern Poland. The lack of the effect of the root layer in the soils in the Upper Silesian region indicates a disturbance in the biological equilibrium in this environment.

19

Ocena przydatności popiołów fluidalnych z węgla kamiennego do celów rolniczych

Bielińska E. J., Baran S., Stankowski S.

Inżynieria Rolnicza

|

2009

|

R. 13, nr 6

7-15

PL

W pracy zbadano wpływ popiołów fluidalnych z węgla kamiennego na aktywność enzymatyczną i właściwości chemiczne gleby lekkiej. Oceniono również oddziaływanie popiołów na środowisko glebowe w przypadku użycia Efektywnych Mikroorganizmów (preparat EM-1). W doświadczeniu polowym uwzględniono 7 wariantów nawozowych: kontrola; 1 CaCO3źMgCO3; 1,5 CaCO3źMgCO3; 1 popiół fluidalny; 1,5 popiół fluidalny; 1 popiół fluidalny + EM-1; 1,5 popiół fluidalny + EM-1. Wapno dolomitowe i popiół zastosowano w dwóch dawkach, odpowiadających 1,0 i 1,5 kwasowości hydrolitycznej gleby, wyrażonej w mmol H+źkg-1 gleby. Zastosowanie popiołów fluidalnych z węgla kamiennego nie zmieniło zawartości Zn, Cu i Cd w glebie i wpłynęło na wzrost jej aktywności enzymatycznej. Największą aktywnością enzymatyczną cechowały się gleby wzbogacone niższą dawką popiołów. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość wykorzystania popiołów z węgla kamiennego do celów nawozowych. Nie stwierdzono znaczącego wpływu preparatu mikrobiologicznego EM-1 na właściwości chemiczne i biochemiczne gleb.

EN

The paper examines the impact of fluidal ashes from hard coal on enzymatic activity and chemical properties of light soil. The scope of the research included assessment of ash impact on soil environment in case of using Effective Microorganisms (the EM-1 preparation). 7 fertilizing variants were taken into account during the field experiment: check; 1 CaCO3źMgCO3; 1,5 CaCO3źMgCO3; 1 fluidal ash; fluidal ash 1.5; fluidal ash 1 + EM-1; fluidal ash 1.5 + EM-1. Dolomite lime and ash were used in two doses, corresponding to soil hydrolytic acidity 1.0 and 1.5, specified in mmol H+źkg-1 of soil. Using of fluidal ashes from hard coal has not changed Zn, Cu and Cd content in soil and resulted in increase of its enzymatic activity. Soils enriched with lower ash dose were characterised by highest enzymatic activity. Obtained results indicate possibility to use ashes from hard coal for fertilising purposes. The research proved no significant impact of the EM-1 microbiological preparation on chemical and biochemical properties of soils.

20

The influence of the method of reclamation and selection of tree species for afforestation on changes in landscape degraded by fire

Bielińska E.J., Mocek-Płóciniak A.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 2

105-113

EN

The paper analyses the influence of the method of reclamation on changes in the landscape degraded by fire. The analyses involved experimental areas (I. II, III) in which various ways of preparing the soil were used (soil excluded from mechanical cultivation; full mechanical cultivation; ploughing furrows) in cultivations of the Scots pine {I'inus sylvesiris I.) and the Grey alder [Alnus incana (L.) MOENCGH). The analyses also included a natural succession (NS) area and a control area (L) marked out in a natural forest complex directly bordering the burned area. The analyses showed thai after 12 years of recultivalion, the burned landseape was regaining the stale of structural and functional biological balance. Cultivation of grey alder substantially stimulated the enzymatic activity of the analyzed soil, thus showing its beneficial influence on the landscape potential and justifying the use of this species as a preceding crop when rehabilitating the burned area. Various ways of preparing, the soil had no substantial inlluenee on noticeable, long-term changes in the functioning of the analyzed landscape.

PL

W pracy analizowano wpływ sposobu rekultywacji na przekształcenia krajobrazu zdegradowanego przez pożar. Badaniami objęto powierzchnie doświadczalne, na których zastosowano odmienne sposoby przygotowania gleby (gleba wyłączona z uprawy mechanicznej, pełna uprawa mechaniczna, wyoranie bruzd) w uprawach sosny zwyczajnej (Pinus silvestris L.) i olszy szarej (Alnus incana (L.) MOENCH) oraz powierzchnię sukcesji naturalnej i powierzchnie kontrolną wytypowaną w naturalnym kompleksie leśnym bezpośrednio sąsiadującym z pożarzyskicm. Badania wykazały, że po 12 latach rekultywacji krajobraz popożarowy uzyskuje stan strukturalnej i funkcjonalnej równowagi biologicznej. Nasadzenia olszą szarą w istotny sposób stymulowały aktywność enzymatyczną badanych gleb, co wskazuje na ich korzystny wpływ na potencjał krajobrazu i uzasadnia stosowanie tego gatunku jako przedplonu przy odnawianiu pożarzyska. Odmienne sposoby przygotowania gleby nie miały istotnego wpływu na uchwytne, długofalowe zmiany funkcjonowania badanego krajobrazu.