Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Charakterystyka starych gatunków pszenicy i ich zastosowanie w przemyśle spożywczym

Kępińska-Pacelik Jagoda, Biel Wioletta

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 7

15--21

PL

Rożnorodność spożywanych przez ludzi pokarmów pochodzenia roślinnego zmniejszyła się na przestrzeni lat z ok. 2000 do zaledwie 180 gatunków. Jest to głowną przyczyną zwiększającego się zainteresowania dawnymi odmianami roślin rolniczych. Swój renesans przeżywają obecnie m.in. stare, pierwotnie uprawiane gatunki pszenicy, jak pszenica płaskurka, samopsza czy pszenica orkiszowa. Te stare gatunki, przez to, że wymagają dużo mniejszych nakładów środków ochrony roślin, mają mniej zanieczyszczeń, ale również dużo większą wartość odżywczą. Zastosowanie starych zboż jest bardzo szerokie. Z większości z nich można wytworzyć kaszę, płatki, mąkę do wypieku pieczywa. Płaskurkę i samopszę cechuje lepiej przyswajalne białko, więcej witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i witamin z grupy B oraz lepszy skład mineralny w porównaniu do pszenicy zwyczajnej. Zawierają również łatwiej przyswajalne formy glutenu, składającego się w dużej części z gliadyny, przez co powinien być lepiej tolerowany przez osoby z celiakią, jednak to właśnie gliadyny mają słabsze właściwości wypiekowe. Ziarno i mąka dawniej uprawianych pszenic mogą być wykorzystane m.in. do produkcji różnego rodzaju pieczywa, makaronów, kasz, zup oraz ciastek i słodyczy.

EN

The variety of plant-based foods consumed by humans has decreased over the years from around 2,000 to only 180 species. This is the main reason for the growing interest in old agricultural plants varieties. Currently, they are experiencing a renaissance, among others old originally cultivated wheat types such as emmer, einkorn and spelled. Due to the fact that these old species require much less pesticides, they are less polluted, but also have a much higher nutritional value. The use of old cereals is very wide. Most of them can be used to make groats, flakes and flour for baking bread. In terms of structure and nutrient content, emmer and einkorn are more like spelt than common wheat. They are characterized by a better digestible protein, more fat-soluble vitamins and B vitamins, and a better mineral composition compared to common wheat. They also contain more easily digestible forms of gluten, consisting largely of gliadin, which should be better tolerated by people with celiac disease, but it is gliadins that have lower baking properties. Grain andflour from formerly cultivated wheat can be used, among others for the production of various types of bread, pasta, groats, soups, cookies and sweets.

2

Spelt vs common wheat: potential advantages and benefits

Bodroža Solarov Marija, Filipčev Bojana

Acta Innovations

|

2020

|

no. 35

57--64

EN

This work gives a brief review of existing studies that compares spelt and modern wheat from various aspects of quality including technological, nutritional, functional and safety performance. Spelt shows acceptable bread-making performances. It can be used for bread, cookie, cracker and pasta manufacture with some adaptations in processing. Regarding nutritional quality, spelt is very similar to wheat and represents richer source of selenium, folates, phytosterols and alkilresorcinols than modern wheats. From the aspect of food safety, spelt shows advantages as being a hulled wheat.

3

Podstawowe właściwości fizyczne i zawartość wybranych związków chemicznych w pszenicy orkisz (Triticum spelta L.)

Kolankowska E., Choszcz D. J., Majkowska-Gadomska J., Konopka S., Lipiński A. J., Markowski P., Jadwisieńczak K.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 5

728--732

PL

Pszenica orkisz w ostatnim dwudziestoleciu przeżywa renesans m.in. dzięki swoim właściwościom zdrowotnym. Jednak jest to pszenica prymitywna i jej zbiór oraz przetwarzanie wymagają dodatkowego omłotu i czyszczenia. Przedstawiono wyniki badań cech fizycznych (długość, szerokość, grubość) oraz zawartości związków chemicznych w kłoskach i ziarniakach pszenicy orkisz. Cechą fizyczną, która najlepiej charakteryzowała kłoski i ziarniaki była ich masa. Kłoski i ziarniaki zawierały podobną ilość suchej masy, kwasu L-askorbinowego, β-karotenu i popiołu ogólnego.

EN

Hundred-ten spikelets (178 kernels) of spelt were studied for length, width, thickness and the contents of dry matter, crude ash and chem. compds. (L-ascorbic acid, β-carotene). Both the spikelets and kernels of spelt were most adequately characterized by their mass. They had a similar chem. compn.

4

Orkisz - zdrowa żywność ekstrudowana

Żelaziński T., Ekielski A., Siwek A.

Przemysł Spożywczy

|

2016

|

T. 70, nr 8

90--93

PL

W artykule przedstawiono problematykę wykorzystania orkiszu jako surowca podstawowego do procesu ekstruzji. Opisano funkcjonalne właściwości orkiszu oraz przedstawiono szczegółowy przegląd literatury dotyczącej jego przetwórstwa. Praca zawiera również zestawienie wybranych wyników badań własnych ekstruzji surowców z udziałem orkiszu.

EN

The paper presents the problem of the application of spelt as a basic raw material for the extrusion process. It describes the functional properties of spelt and provides a detailed overview of the literature on spelt extrusion. The work also contains a summary of the selected results of the own studies on extrusion of raw materials, including spelt.

5

Wstępne badania składu aminokwasowego białka ziarna orkiszu nawożonego azotem i mikroelementami

Nowak K., Spychaj-Fabisiak E., Barczak B., Knapowski T., Kozera W.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2015

|

Nr 5

265--266

PL

Materiał do badań stanowiło ziarno orkiszu ozimego zebranego ze ścisłego dwuczynnikowego doświadczenia polowego. Czynnikiem I. rzędu było nawożenie azotem, a czynnik II. rzędu stanowiło nawożenie mikroelementami. Badania wykazały, że skład aminokwasowy białka ziarna orkiszu zmieniał się pod wpływem badanych czynników nawozowych - zwłaszcza azotu. Zastosowane mikroelementy: miedź, mangan i cynk, nie wpływały istotnie na skład aminokwasowy białka ziarna orkiszu.

EN

Material for the study comprised grain of winter spelt harvested in a strict two-factorial field experiment. A first order factor was the fertilization with nitrogen and the second order factor was fertilization with microelements. The study indicated that amino acid composition of spelt grain protein changed under the influence of studied fertilization factors - especially nitrogen. The applied microelements: copper, manganese and zinc, did not affect significantly amino acid composition of spelt grain protein.

6

Występowanie toksyn fuzaryjnych w orkiszu z ekologicznego systemu upraw

Błajet-Kosicka A., Twarużek M., Grajewski J., Kalczyńska K.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

Vol. 58, nr 3

20--23

PL

Celem pracy była ocena mikotoksykologiczna pszenicy orkiszowej pochodzącej z różnych gospodarstw ekologicznych położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego oraz ekologicznych produktów orkiszowych, zakupionych w punktach handlowych na terenie miasta Bydgoszczy. Materiał do badań stanowiły 53 próbki: 15 – surowce (nieprzetworzone ziarno) 2009, 17 – surowce 2010, 10 – produkty 2009, 11 – produkty 2010. Wśród produktów znalazły się płatki, otręby, mąka, kasza, makaron i kawa. Mikotoksyny (T-2, HT-2, deoksyniwalenol – DON, niwalenol – NIV, 3-acetylodeoksyniwalenol – 3-ADON, monoacetoksyscirpenol – MAS, diacetoksyscirpenolu – DAS i zearalenon – ZEN) oznaczano metodą HPLC-MS/MS. W procesie przygotowania próbek wykorzystano technikę SPE oraz następujące wzorce wewnętrzne: 13C-DON, 13C-T-2, 13C-HT-2, ZAN. Oznaczenie mikotoksyn przeprowadzano w trzykrotnym powtórzeniu. Zanieczyszczenie badanych próbek wtórnymi metabolitami pleśni było nieznaczne. Spośród oznaczanych mikotoksyn w najwyższych stężeniach występował DON. Największy jego poziom zanotowano w ziarnie orkiszu ozimego (c = 139 ± 4 ppb), jednak stężenie to było prawie dziesięciokrotnie niższe niż maksymalny dopuszczalny poziom DON w zbożach nieprzetworzonych (Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 6 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006). Pozostałe mikotoksyny zostały również wykryte, jednakże ich średnia zawartość zarówno w surowcach jak i produktach była niższa od granicy oznaczalności.

EN

The aim of this study was mycotoxicological evaluation of spelt wheat from different organic farms located in kujawskopomorskie and warmińsko-mazurskie and their products purchased in retail trade in the city of Bydgoszcz. Material for study consisted of 53 samples: 15 – raw material (unprocessed grain) from 2009, 17 – raw material from 2010, 10 – products 2009, 11 – products 2010. The spelt products consisted of flakes, bran, flour, groat, pasta and coffee. Mycotoxins (T-2 nad HT-2, deoxynivalenol – DON, niwalenol – NIV, 3-acetyldeoxynivalenol – 3-ADON, monoacetoxyscirpenol – MAS, diacetoxyscirpenol – DAS, and zearalenone – ZEN) were determined using the HPLC-MS/MS method. During sample preparation procedures the SPE technique was used and the following internal standards were applied: 13C-DON, 13C-T-2, 13CHT- 2, ZAN. Mycotoxin analysis was performed in triplicate. Contamination of samples with studied secondary metabolites of molds was negligible. Among determined mycotoxins DON occurred at the highest concentrations. Its maximum level was determined in winter spelt grains (c = 139 ± 4 ppb), but this concentration was almost ten times lower than the maximum acceptable level of DON in non-processed cereals (Commission Regulation (EC) No. 1881/2006 of 19 December 2006). The other mycotoxins were also detected, however their average content both in raw materials and products was lower than the limit of quantification.

7

Zachwaszczenie ozimych odmian orkiszu pszennego w zależności od nawożenia obornikiem

Krawczyk R., Sulewska H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 3

216-221

PL

Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2008-2011. Celem badań było określenie wpływu dawki nawożenia obornikiem na zachwaszczenie trzech odmian ozimych orkiszu pszennego (Triticum aestivum ssp. spelta) - Badengold, Schwabenspelz, Schwabenkorn oraz pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) odmiany Türkis. Poziomy nawożenia obornikiem obejmowały dawki: 0 tźha-1; 15 tźha-1; 30 tźha-1 obornika. Zachwaszczenie było reprezentowane przez 16 gatunków, w tym 7 w trzech latach badań. Zachwaszczenie było zdominowane pod względem liczebności przez: Apera spica-venti (miotła zbożowa) i Viola arvensis (fiołek polny); pod względem świeżej masy przez: Centaurea cyanus (chaber bławatek) i Papaver rhoeas (mak polny). Wyniki badań wykazały, że nawożenie obornikiem miało wpływ na zmianę w strukturze zachwaszczenia, wzrósł udział gatunków dominujących pod względem świeżej masy (C. cyanus, P. rhoeas) i zmniejszył się udział gatunków dominujących pod względem liczebności (A. spica-venti, i V. arvensis). Warunki pogodowe w poszczególnych latach miały wpływ na liczebność chwastów, najliczniej występowały w latach wilgotnych. Nawożenie obornikiem nie miało wpływu na liczbę i biomasę zachwaszczenia na jednostce powierzchni pola. Pomiędzy pszenicą zwyczajną i orkiszem były istotne różnice w liczbie i biomasie chwastów. Istotnie największe zachwaszczenie stwierdzono w pszenicy zwyczajnej odmiany Türkis zarówno pod względem liczebności, jak i biomasy. Pomiędzy odmianami orkiszu pszennego różnic nie udowodniono statystycznie.

EN

The field experiment was carried out in years 2008-2011. The aim of the study was to determine the effect of the manure dose on weed infestation of three winter spelt (Triticum aestivum ssp. spelta) - cultivars: Badengold, Schwabenspelz, Schwabenkorn and one winter common wheat (T. aestivum ssp. vulgare) cultivar Türkis. Manure fertilization levels included: 0 tźha-1; 15 tźha-1; 30 tźha-1. Weed infestation was represented by 16 species, in it 7 in three years of researches. Weed infestation was dominated, analysing the number of weeds by: Apera spica-venti (silky bent grass) and Viola arvensis (wild violet); analysing the fresh mass by: Centaurea cyanus (cornflower) and Papaver rhoeas (corn poppy The results showed that manure fertilization had influence on the weed infestation structure - share of species dominated by fresh mass (C. cyanus, P. rhoeas) increased and share of species dominated by number of weeds (A. spica-venti, Viola arvensis) reduced. Weather conditions in individual years affected intensity of weed infestation. Weather conditions in individual years had influence on the weeds number, most were noted in humid years. Manure fertilization didn't influence on number and biomass of weed infestation on the unit of the area of field. Important differences between wheat and spelt were in number and biomass of weeds. The highest weed infestation was in the common wheat cultivar Türkis in number and biomass of weeds. Differences between spelt cultivars weren't proven statistically.

8

Mikotoksyny w zbożach z upraw ekologicznych

Solarska E., Kuzdraliński A., Potocka E.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 4

100-102

PL

W pracy przedstawiono dwuletni monitoring zanieczyszczeń zbóż, pszenicy i orkiszu z upraw metodami ekologicznymi przez najważniejsze trichteceny i zearalenon oraz ochratoksynę A i aflatoksyny. Zawartość mikotoksyn określano za pomocą immunoenzymatycznej metody ELISA. Wystepowanie mikotoksyn fuzaryjnych było zbliżone w obydwu gatunkach zbóż, ale różne w latach badań żaden z trichotecenów oraz zearalenon nie przekroczyły maksymalnych poziomów ustalonych w UE dla mikotoksyn w zbożach. W ziarnie badanych zbóż nie stwierdzono występowania ochratoksyny A i aflatoksyn.

EN

This work presents two-year monitoring of the contamination of organic wheat and spelt by the most important trichothecenes and zearalenone and also ochratoxins A and aflatoxins. Content of mycotoxins was defined by enzyme-linked immunosorbent assay ELISA. Occurrence of Fusarium mycotoxins was similar in both cereals, but different in studied years. Any of the trichothecenes and zearalenone did not exceed maximal levels determined in EU for mycotoxins in cereals. The aflatoxins and ochratoxin A were not found in examined cereal grain.

9

Mikotoksyny w produktach zbożowych z upraw ekologicznych

Solarska E., Marzec M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 4

103-108

PL

Celem badań było okreslenie poziomu mikotoksyn w produktach zbożowych dostępnych na rynku wschodniej Polski. Badania prowadzono w latach 2010-2011 na produktach zbożowych wyprodukowanych ze zbóż uprawianych w 2010 roku. Do identyfikacji aflotoksyn, ochratoksyny A, toksyny T-2, deoksyniwalenolu oraz zearalenonu użyto komercyjnych testów immunoenzymatycznych ELISA. Stwierdzono, że mikotoksyny występowały we wszystkich badanych produktach zbożowych.

EN

The aim of the study was to determine of mycotoxins contamination level in cereal products available on local East Poland market. Studies were conducted in 2010 and 2011 on cereal products produced from grain harvested in 2010. Commercial Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assays ELISA were used to identify aflotoxins, ochratoxin A, T-2 toxin, deoxynivalenol and zearalenone. The all examined mycotoxines were present in cereal products.

10

Fuzarioza kłosów i grzyby rodzaju Fusarium zasiedlające ziarno pszenicy ozimej, mieszaniny odmian i pszenicy orkisz uprawianych w systemie ekologicznym

Sadowski Cz., Lenc L., Kuś J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2010

|

Vol. 55, nr 4

79-83

PL

W doświadczeniu zlokalizowanym w Osinach k. Puław (51o 28'N i 22o 04'E) w latach 2005 i 2006 fuzarioza kłosów występowała sporadycznie, natomiast w 2007, w zależności od odmiany na 3,0 do 26,5% kłosów. Najmniej objawów obserwowano na "starych" odmianach, uprawianych w latach 60. ubiegłego wieku (Kujawianka 3,0%, Ostka Kazimierska 4,5%). Grupę o najbardziej porażonych kłosach stanowiły odmiany Mewa i Roma (22,5 i 26,5%). Do tej grupy należała także pszenica orkisz (22,5%). Na poletkach z mieszaniną odmian stwierdzono 12,0% kłosów z fuzariozą. Z ziarna najliczniej izolowano Fusarium poae, następnie F. avenaceum (Gibberella avenacea), F. tricinctum, a jedynie sporadycznie F. sporotrichioides, F. culmorum, F. graminearum. Z ziarna pochodzącego z kombinacji mieszaniny odmian izolowano mniej Fusarium spp. aniżeli z odmian w czystym siewie, natomiast pszenica orkisz należała do grupy odmian z najwyższym zasiedleniem.

EN

In the experiment, located in Osiny near Pulawy (51o28'N and 22°04'E) in 2005 and 2006 Fusarium head blight (FHB) occurred sporadically, but in 2007, it was observed on 3.0 to 26.5% of ears, depending on the cultivar. The weakest symptoms were noted on "old" cultivars, grown in the 60s of last century (Kujawianka 3,0%, Ostka Kazimierska 4.5%). Cultivars with the most infested ears were Mewa and Roma (22.5 and 26.5%). This group covered also spelt (22,5%). On the plots with a mixture of cultivars 12.0% of ears showed FHB symptoms. Fusarium poae was a dominant species isolated from harvested grain, followed by F. avenaceum (Gibberella avenacea), F. tricinctum and only sporadically F. sporotrichioides, F. culmorum, F. graminearum. Grain collected from a mixture of cultivars was less settled by Fusarium spp as compared with cultivars grown in pure stand, while one of the highest grain settlement was noted for spelt.

11

Charakterystyka właściwości fizycznych wybranych odmian orkiszu

Choszcz D., Konopka S., Zalewska K.

Inżynieria Rolnicza

|

2010

|

R. 14, nr 4

23-28

PL

Przedstawiono wyniki badań dotyczące pomiarów cech geometrycznych (długości, szerokości i grubości), krytycznej prędkości unoszenia oraz kątów tarcia zewnętrznego (po stali, drewnie, gumie z osnową i bez osnowy oraz PVC) oplewionych i odplewionych ziarniaków orkiszu odmian "Ostro" i "Schwabenkorn". Określono istotność różnic dla analizowanych cech fizycznych między odmianami.

EN

Results of tests concerning measurements of geometrical characteristics (length, width and depth), critical transport velocity and external friction angles (against steel, wood, rubber with and without base and PVC) of weeded and unweeded caryopses of spelt from "Ostro" and "Schwabenkorn" varieties were presented. The significance of differences for analysed physical characteristics between varieties was determined.

12

Cechy morfologiczne źdźbeł różnych odmian jęczmienia nagoziarnistego warunkujące odporność na wyleganie

Sadowska U.

Inżynieria Rolnicza

|

2009

|

R. 13, nr 6

223-228

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań, których celem była ocena zmienności analizowanych cech morfologicznych źdźbeł starych odmian jęczmienia nagiego (orkiszy), mających wpływ na wyleganie roślin, oraz wstępne wyodrębnienie genotypów o pożądanych cechach, które mogłyby być wykorzystane w pracach hodowlanych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono najsilniejszą zależność wylegania od długości dolnych międzywęźli. Nietypowa okazała się czterorzędowa odmiana P7, która mimo ciężkich kłosów i długim pierwszym międzywęźlu odznaczała się przeciętną podatnością na wyleganie, jednocześnie największą średnicą zewnętrzną źdźbła. Wyodrębniono 7 odmian odznaczających się niewielką podatnością na wyleganie, oraz wysoką masą kłosa.

EN

The paper presents results of the research aimed to assess variability of analysed morphological features of stalks belonging to old gymnosperm barley varieties (spelts) that affect plant lodging, and preliminary separation of genotypes with desired characteristics which could be used in breeding operations. Completed research confirmed strongest dependence between lodging and length of lower interstitial sites. The P7 four-row variety proved to be untypical - in spite of heavy ears and long first interstitial site it was characterised by average susceptibility to lodging, and at the same time highest stalk outside diameter. The researchers separated 7 varieties characterised by low susceptibility to lodging and high ear mass.