Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

A comparative study of the content of heavy metals in oils: linseed oil, rapeseed oil and soybean oil in technological production processes

Szyczewski P., Frankowski M., Zioła-Frankowska A., Siepak J., Szyczewski T., Piotrowski P.

Archives of Environmental Protection

|

2016

|

Vol. 42, no. 3

37--40

EN

Vegetable oils belong to a large group of substances consumed on a daily basis. World vegetable oil production is soaring, reducing the popularity of animal fats. Heavy metals pose a threat to human health. It is estimated that about 80% of the daily dose of heavy metals enters the human body through the consumption of food. Hence, it is necessary to monitor their concentrations in food products. Besides, the presence of heavy metals is thought to have possible negative influence on the quality of oils, especially on their taste and smell. Heavy metals may also accelerate the process of the rancidifiction of oils. Rapeseeds, soybean seeds and linseeds were selected for the analysis because they are one of the most popular oilseeds and at the same time they differ in terms of growing conditions. The analyses of different fractions and the ready-made product were also performed. The aim of the study was to determine the variation in concentrations of heavy metals, iron and manganese in different fractions during production. The significant concentrations of iron, manganese and zinc were observed in oilseeds. It was also shown that during different stages of oil refining the concentrations of metals decrease. The concentrations of metals are compared with those reported in literature.

PL

Oleje roślinne stanowią szeroką grupę produktów stosowanych w codziennej konsumpcji. Ich produkcja i spożycie rosną kosztem bardziej szkodliwych tłuszczów zwierzęcych. Metale ciężkie stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego. Przyjmuje się, że około 80% codziennej dawki dostaje się do organizmu człowiek wraz z żywnością. Stąd istnieje konieczność monitorowania ich stężeń w produktach spożywczych. Ponadto uważa się, że obecność metali ma wpływ na właściwości smakowo-zapachowe olejów, a także może przyspieszyć procesy ich jełczenia. Do analizy wybrano ziarna lnu, rzepaku i soi, są to jedne z najpopularniejszych roślin oleistych, a zarazem różnią się warunkami uprawy. Analizie poddano także ich frakcje produkcyjne i gotowy do konsumpcji produkt. Celem pracy było poznanie zmian stężeń metali ciężkich, żelaza i manganu w toku produkcyjnym. Zaobserwowano znaczące stężenia żelaza, manganu i cynku w ziarnach roślin oleistych. Stwierdzono, że proces produkcji skutecznie obniża stężenia metali do bezpiecznego poziomu w ilościach śladowych. Poziom stężeń jest zbliżony do doniesień literaturowych.

2

Ekstrakcja nasion lnu nadkrytycznym CO₂

Kotecki A., Dobrzański Z., Kozak M., Patkowska-Sokoła B., Czyż K., Malarz W.

Przemysł Chemiczny

|

2014

|

T. 93, nr 7

1202-1205

PL

Oceniono skład chemiczny standardowego siemienia lnianego (odmiany Oliwin, SL-1) i genetycznie zmodyfikowanego (Typ 3, SL-2) oraz oleju (odpowiednio OL-1 i OL-2) pozyskiwanego metodą ekstrakcji nadkrytycznej CO₂ wraz z pozostałościami poekstrakcyjnymi (odpowiednio PPe-1 i PPe-2). Wydajność procesu wynosiła ok. 19%. Określono zawartość suchej masy, białka ogólnego, popiołu surowego, tłuszczu surowego, włókna surowego, makro i mikroelementów (Ca, Mg, P, K, Na, Zn, Mn, Fe, Cu), profil kwasów tłuszczowych oraz skład aminokwasowy. W nasionach obu odmian lnu były różnice w zawartości tłuszczu surowego, aminokwasów i żelaza. W olejach zasadnicze różnice wystąpiły w zawartości kwasu linolowego (LA) i linolenowego (ALA). W PPe-2 więcej było włókna surowego i aminokwasów lecz mniej białka ogólnego oraz Fe i Zn w porównaniu z PPe-1.

EN

Standard (Oliwin variety) and genetically modified (Type 3) flaxseeds were extd. with CO₂ under supercrit. conditions (30 MPa, 40°C, 3 h) to sep. oils (yield 19%) and extn. residues analyzed then for chem. compn. as well as for dry matter, ash, protein, fat, crude fiber contents. In particular the contents of macro and microelements (Ca, Mg, P, K, Na, Zn, Mn, Fe, Cu), fatty acids and amino acids were detd. Some differences between the flaxseed varieties in crude fat, amino acids and Fe contents were obsd. The results agreed with the literature data.

3

Wstępna obróbka masy omłotowej lnu włóknistego w celu pozyskiwania nasion

Kamiński E., Šaršunov V. A., Kruglenja V. E.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 2

77--86

PL

Len jest uprawiany na włókno i na nasiona. W obu przypadkach jest surowcem wielu produktów użytku powszechnego, jak również lekarskiego. Głównymi producentami lnu są: Chiny, Francja, Rosja i Białoruś. W Polsce len jest uprawiany na małym areale z zastosowaniem maszyn importowanych. Celem badań było doskonalenie konstrukcji separatora lnianej masy omłotowej (targanu) oraz ustalenie zależności między jego podstawowymi parametrami konstrukcyjnymi i eksploatacyjnymi oraz właściwościami obrabianego materiału a skutecznością separacji i zapotrzebowaniem na moc urządzenia. Separowana masa omłotowa pochodziła z kombajnu lnianego ŁK-4A, a podstawowymi zespołami maszyny separującej były: 2 pary bębnów zębowych, 2 pary bębnów listwowych, bębny domłacające (wycierające). W badaniach laboratoryjnych ustalono wpływ wilgotności targanu na stopień oddzielenia frakcji grubej od nasion i torebek nasiennych. W badaniach eksploatacyjnych ustalono wpływ odległości między bębnami, wilgotności targanu i przepustowości separatora na stopień oddzielenia grubych domieszek oraz zapotrzebowanie na moc napędu urządzenia. Wilgotność bezwzględna targanu wynosiła 35–60%, torebek nasiennych – 40–50%, nasion luzem – 15–27%, nasion chwastów – 45–80%, frakcji włóknistej – 25–65%. Zakres zmienności parametrów eksploatacyjnych separatora wynosił: rozstaw bębnów – 120–145 mm, wilgotność targanu 10–35%, przepustowość 0,2–0,45 kg·s-1. Dokładność separacji wynosiła, w zależności od: rozstawu bębnów – 96,8–80,7%, wilgotności targanu – 98,1–80,7%, przepustowości separatora – 97,5–67,7%. Z badań wynika, że wilgotność targanu, zapewniająca dobre oddzielenie części słomiastej, nie powinna przekraczać 20% (podczas separacji targanu o wilgotności większej niż 20% zwiększają się straty nasion i maleje ilość oddzielonej części słomiastej), a optymalna przepustowość separatora wynosi 0,25 kg·s-1.

EN

Flax is grown for fiber and seed. In both cases it is the raw material used for a lot of products of gen-eral use and for medical purpose as well. The main producers of flax are: China, France, Russia and Belarus. In Poland flax is grown on a small area of land and its production technology is based on imported machinery. The aim of the study was to improve the construction of flax threshed mass sepa-rator (targan) and finding the relationship between the basic design and operating parameters of the separator, and the properties of the material, as well. The separated threshed mass was from flax combine harvester type ŁK-4A. The basic operating units of the separator included: two pairs of peg-tooth drums, 2 pairs of bar drums and threshing drums. Laboratory tests defined the influence of the threshed mass (oakum) humidity on the degree of separation of the coarse fraction from seed and boll of flax. The operating tests determined the impact of the distance between the drums, humidity and separator throughput on the degree of separation of coarse impurities and on power requirements of the driving unit. Absolute humidity of the threshed mass ranged from 35 to 60%. In contrast, the hu-midity of the individual components were: bolls – 40–50%, bulk seed – 15–27% weed seeds – 45–80% fiber fraction – 25–65%. The range of variation of operating parameters was as follows: 120–145 mm – spacing drums, 10–35% – humidity of threshed mass, and 0.2–0.45 kg·s-1 – the separator throughput. Research results indicate that: fibrous fraction in the threshed mass providing proper sep-aration should not exceed 16,7% – length of strawy part should not exceed 150 mm; humidity of the threshed mass providing proper separation of the strawy part should not exceed 20% because when separating the threshed mass of humidity above 20% the seed loose increases and the percent of strawy part separation decreases. The optimal throughput of the separator amounts to 0.25 kg·s-1.

4

Optimization Of Protocol For Biodiesel Production Of Linseed (Linum Usitatissimum L.) Oil

Ullah F., Bano A., Ali S.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2013

|

Vol. 15, nr 1

74-77

EN

Attempts were made to optimize variables affecting the yield of linseed oil biodiesel in a base catalyzed transesterification reaction. The variables studied were reaction temperature (40-70oC), catalyst (NaOH) concentration (0.1-1.5%) and reaction time (30-180 min). The conversion of linseed oil into methyl esters was confirmed through analytical methods like 1H NMR, gas chromatography (GC) and refractometer. The maximum biodiesel yield (97š1.045% w/w) was obtained at 0.5% catalyst concentration, 65oC temperature, 180 min reaction time and 6:1 molar ratio of methanol to oil. 1H NMR confirmed the practically obtained % conversion of triglycerides into methyl esters which was further evidenced by refractometer analyses. The refractive index of biodiesel samples was lower than pure linseed oil. GC analysis confirmed the presence of linolenic acid (C18:3) as the dominant fatty acid (68 wt. %) followed by oleic acid (C18:1), linoleic acid (C18:2) and stearic acid (C18:0) respectively. The physical properties of linseed oil biodiesel like specific gravity (0.90 g/cm3) and flash point (177oC) were higher than American Society for Testing and Materials standards (ASTM 6751) for biodiesel. However, kinematic viscosity (3.752 mm2/s) was in the range of ASTM standards.

5

Nasiona lnu - naturalne źródło zdrowia i urody

Bartkowski L.

Chemik

|

2013

|

Vol. 67, nr 3

186-191

PL

Od zawsze polski len znany był w świecie. Lniane prześcieradła, pięknie, ręcznie haftowane obrusy i serwety miały duży popyt. Na takie rękodzieła zawsze byli amatorzy. Po II wojnie światowej istniały duże zakłady obróbki lnu. W ostatnim 20-leciu zakłady lniarskie sprzedano. Tymczasem len nadal powinien być naszym narodowym bogactwem. Pozyskiwanie drogocennych składników z lnu zwyczajnego sięga czasów Orientu. Coraz częściej i chętniej spożywamy i dodajemy do wielu produktów spożywczych różne formy nasion lnu, który nadal imponuje swoim korzystnym wpływem na organizm. Nasiona lnu, zwyczajowo zwane siemieniem lnianym, mają także wysoką wartość odżywczą. W swoim składzie zwierają duże ilości cennych składników.

EN

Polish flax has always been known in the world. Linen bed sheets, tablecloths beautifully embroidered by hand enjoyed big demand. There have always been connoisseurs of such craftwork. After the Second World War there were large linen processing plants. In the last twenty years the flax plants were sold, although fax should still be our national wealth. Extraction of precious ingredients from common flax dates back to the Oriental times. More and more often and gladly we consume and add to many food products various forms of linseed, as the fax still impresses us with its beneficial impact on human body. The seeds of linum, commonly known as linseed, have also high nutritional value. They have in their composition big amounts of precious ingredients.

6

Effect of sewage sludge in soil on Cd, Pb and Zn accumulation in Linum usitatissimum L.

Bjelkova M., Vetrovcova M., Griga M., Skarpa P.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 1

21--27

EN

Sewage sludge is the product of the process of wastewater treatment. Sludge may be considered hazardous waste requiring costly disposal procedures, or may be perceived as a source of nutrients for use on agricultural land. Experiments were carried out in simulated natural conditions in pots set in the land to a depth of 50 cm with variations of graded mixture of natural sediments and soils. Sewage sludge sedimentation was added into the weighed quantity of soil in the proportions: sludge - soil = 1:2 (var. K1), 1:3 (var. K2), 1:4 (var. K3), 1:5 (var. K4), 1:6 (var. K5). Control variant (K0) without the presence of sewage sludge has also been sown with all varieties. Studied crop were the varieties of flax and linseed. Flax and linseed varieties variously accumulated particular metallic elements, the highest concentrations were recorded for Zn, followed by the Pb and Cd. The lowest concentrations of Cd and Pb were analyzed in the seed (0.121 mg·kg–1) and the highest concentrations of Cd and Pb were detected in the stem (Cd = 0.396 mg·kg–1) and capsules (Pb = 1.881 mg·kg–1). The highest concentration of Zn was found in the capsule (115.015 mg·kg–1) and lowest in the root (33.782 mg·kg–1). Trend of accumulation of Cd was: stem>capsule>root>seed, Pb: capsule>stem>root>seed, Zn: capsule >seed>root>stem. The results of studied experiments show that the particular varieties of fiber and linseed have different variability in the ability to draw heavy metals from the soil and consequently different phytoremediation potential.

PL

Osad ściekowy jest produktem procesu oczyszczania ścieków. Osady ściekowe mogą być uznane za odpady niebezpieczne, wymagające kosztownych procedur usuwania lub mogą być postrzegane jako źródło składników odżywczych do stosowania na gruntach rolnych. Badania przeprowadzono w symulowanych warunkach naturalnych - w doniczkach umieszczonych w ziemi na głębokość 50 cm, zawierających mieszaninę naturalnych osadów i gleb. Osady ściekowe dodano do odważonej ilość gleby w proporcjach: osady - gleba = 1:2 (var. K1), 1:3 (var. K2), 1:4 (var. K3), 1:5 ( var. K4), 1:6 (var. K5). Wariant kontrolny (K0) bez obecności osadów ściekowych również obsiano wszystkimi odmianami. Badano odmiany lnu włóknistego i lnu oleistego. Odmiany lnu włóknistego i oleistego różnie zakumulowały zwłaszcza metale, najwyższe stężenia zanotowano dla Zn, a następnie Pb i Cd. Najniższe stężenia Cd i Pb były analizowane w materiale siewnym (0,121 mg·kg–1) a najwyższe stężenia Cd i Pb stwierdzono w łodydze (Cd = 0,396 mg·kg–1) i kapsułkach nasiennych (Pb = 1,881 mg·kg–1). Najwyższe stężenie Zn stwierdzono w kapsułkach nasiennych (115,015 mg·kg–1), a najniższe w korzeniach (33,782 mg·kg–1). Trend akumulacji Cd: łodyga > kapsułka nasienna > korzeń > nasiona, Pb: kapsułka nasienna > łodyga > korzeń > nasiona, Zn: kapsułka nasienna > nasiona > korzeń > łodyga. Wyniki badań i eksperymentów pokazują, że poszczególne odmiany lnu włóknistego i lnu oleistego wykazują zmienność umiejętności akumulacji metali ciężkich z gleby, a tym samym różne potencjały fitoremediacji.

7

Effect of Sewage Sludge in Soil on Cd, Pb and Zn Accumulation in the Linum usitatissimum L.

Bjelkova M., Vetrovcova M., Griga M., Skarpa P.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

265-274

EN

Sewage sludge is the product of the process of wastewater treatment. Sludge may be considered hazardous waste requiring costly disposal procedures, or may be perceived as a source of nutrients for use on agricultural land. Experiments were carried out in simulated natural conditions in pots set in the land to a depth of 50 cm with variations of graded mixture of natural sediments and soils. Sewage sludge sedimentation was added into the weighed quantity of soil in the proportions: sludge – soil = 1:2 (var. K1), 1:3 (var. K2), 1:4 (var. K3), 1:5 (var. K4), 1:6 (var. K5). Control variant (K0) without the presence of sewage sludge has also been sown with all varieties. Studied crop were the varieties of flax and linseed. Flax and linseed varieties variously accumulated particular metallic elements, the highest concentrations were recorded for Zn, followed by the Pb and Cd. The lowest concentrations of Cd and Pb were analyzed in the seed (0.121 mg kg–1) and the highest concentrations of Cd and Pb were detected in the stem (Cd = 0.396 mg kg–1) and capsules (Pb = 1.881 mg kg–1). The highest concentration of Zn was found in the capsule (115.015 mg kg–1) and lowest in the root (33.782 mg kg–1). Trend of accumulation of Cd was: stem > capsule > root > seed, Pb: capsule > stem > root > seed, Zn: capsule > seed > root > stem. The results of studied experiments show that the particular varieties of fiber and linseed have different variability in the ability to draw heavy metals from the soil and consequently different phytoremediation potential.

PL

Osad ściekowy jest produktem procesu oczyszczania ścieków. Osady oeciekowe mogą być uznane za odpady niebezpieczne, wymagające kosztownych procedur usuwania, lub mogą być postrzegane jako źródło składników odżywczych do stosowania na gruntach rolnych. Badania przeprowadzono w symulowanych warunkach naturalnych – w doniczkach umieszczonych w ziemi na głębokości 50 cm, zawierających mieszaninę naturalnych osadów i gleb. Osady ściekowe dodano do odważonej ilości gleby w proporcjach: osady – gleba = 1:2 (var. K1), 1:3 (var. K2), 1:4 (var. K3), 1:5 (var. K4), 1:6 (var. K5). Wariant kontrolny (K0) bez obecnooeci osadów ściekowych również obsiano wszystkimi odmianami. Badano odmiany lnu włóknistego i lnu oleistego. Odmiany lnu włóknistego i oleistego różnie kumulowały zwłaszcza metale; najwyższe stężenia zanotowano dla Zn, a następnie Pb i Cd. Najniższe stężenia Cd i Pb były analizowane w materiale siewnym (0,121 mg kg–1), a najwyższe stężenia Cd i Pb stwierdzono w łodydze (Cd = 0,396 mg kg–1) i kapsułkach nasiennych (Pb = 1,881 mg kg–1). Najwyższe stężenie Zn stwierdzono w kapsułkach nasiennych (115,015 mg kg–1), a najniższe w korzeniach (33,782 mg kg–1). Trend akumulacji Cd: łodyga > kapsułka nasienna > korzeń > nasiona, Pb: kapsułka nasienna > łodyga > korzeń > nasiona, Zn: kapsułka nasienna > nasiona > korzeń > łodyga. Wyniki badań i eksperymentów pokazują, że poszczególne odmiany lnu włóknistego i lnu oleistego wykazują zmienność umiejętności akumulacji metali ciężkich z gleby, a tym samym różne potencjały fitoremediacji.

8

Uprawa lnu oleistego metodami ekologicznymi

Heller K., Andruszewska A., Wielgusz K.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2010

|

Vol. 55, nr 3

112-116

PL

Opracowywano formulacje doświadczalne biopreparatów na bazie surowców roślinnych do stosowania w ekologicznych metodach ochrony lnu przed chorobami: olejek konopny, wyciągi z czosnku, tymianku, oregano, arcydzięgiela oraz z cynamonu. W doświadczeniach laboratoryjnych i wazonowych oceniano wpływ tych środków na zahamowanie rozwoju kultur Fusarium oxysporium f. sp.lini, oraz na zdrowotność i zdolność plonowania lnu oleistego. Najlepsze rezultaty w ochronie lnu przed fuzariozą uzyskano w wyniku zastosowania biopreparatów na bazie olejku eterycznego z konopi oraz grejpfruta, W doświadczeniach poletkowych przeprowadzonych w gospodarstwach ekologicznych badano wpływ zastosowanej agrotechniki na wzrost, rozwój i plonowanie odmiany lnu oleistego Bukoz. Plony nasion lnu oleistego na plantacjach ekologicznych były niższe niż w gospodarstwach konwencjonalnych. Analiza składu chemicznego nasion lnu wykazała wyższą zawartość tłuszczu w nasionach lnu na plantacjach ekologicznych, ponadto plony z tych upraw charakteryzowały się wyższą zawartością kwasów linolenowego i oleinowego. Nasiona lnu z upraw konwencjonalnych miały wyższą zawartość kwasu linolowego.

EN

The experimental formulations of bio-products based on plant raw materials (hemp oil, extracts of garlic, thyme, oregano, garden angelica and of cinnamon) for oil flax protection have been elaborated. The effect of these natural products on Fusarium oxysporium f. sp.lini development and on oil flax plant health and its yielding ability has been evaluated. The best results, in oil flax protection against fusarium wilt, were obtained using hemp essential oil and extracts of grapefruit. In field trials carried out in organic farms and influence of applied agronomic treatments on the growth, development and yielding of the oil flax cultivar Bukoz has been evaluated. The oil flax seed yields in organic plantations were lower than in conventional ones. Analysis of the chemical composition of the oil flax seeds showed the higher fat content in the seed from organic farms. Additionally, yields from eco-friendly plantations were characterized by higher contents of linolenic and oleic acids. The oil flax seed from conventional plantations had higher content of linoleic acid.

9

Content and distribution of selected elements in the linseed (Linum usitatissimum L.) aboveground parts depending on the growth stage

Antonkiewicz J., Zając T.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

275-282

EN

The research aimed to analyse the contents of selected elements in linseed aboveground parts depending on the growth stage and the plant part, and assessment of linseeds fodder value. The aboveground parts yield, depending on the year of the experiment ranged between 0.235 and 6.81 Mg - ha-1. The content of analysed elements in linseed was greatly diversified and fluctuated from 0.06 to 8.60 mg Cr; 6.45105.0 mg Zn; 0.01-1.47 mg Pb; 0.96-9.88 mg Cu; 0.29-8.10 mg Cd; 0.54-12.4 mg Ni; 13.70-544.64 mg Fe; 0.02-0.60 mg Co and 3.65-137.0 mg Mn kg-1 d.m. Among the analysed elements cadmium content were the most diversified, whereas copper the least. It was found that linseed leaves accumulated much more microelements than stems. Chromium and manganese content in linseed did not exceed the standards for good quality fodder. Heavy metal content in linseed aboveground parts did not exceed limit values considered as admissible content of these elements in fodder. Only Cd limit fodder content were exceeded at all growth stages.

PL

Celem badań była analiza zawartości wybranych pierwiastków w częściach nadziemnych lnu oleistego w zależności od stadium rozwojowego i części rośliny oraz ocena wartości paszowej nasion lnu. Plon części nadziemnych lnu oleistego, w zależności od roku prowadzenia doświadczenia, wahał się od 0,235 do 6,81 Mg - ha-1. Zawartość badanych pierwiastków w Inie oleistym była bardzo zróżnicowana i wahała się w zakresie: 0,06-8,60 mg Cr, 6,45-105,0 mg Zn; 0,01-1,47 mg Pb; 0,96-9,88 mg Cu; 0,29-8,10 mg Cd; 0,54-12,4 mg Ni; 13,70-544,64 mg Fe; 0,02-0,60 mg Co i 3,65-137,0 mg Mn o kg -1 s.m. Spośród analizowanych pierwiastków największe zróżnicowanie zawartości stwierdzono w przypadku kadmu, a najmniejsze dla miedzi. Stwierdzono, że liście lnu oleistego gromadziły znacznie więcej mikroelementów aniżeli łodygi. Zawartość chromu i manganu w Inie oleistym nie przekraczała norm dla pasz dobrej jakości. Zawartości metali ciężkich w częściach nadziemnych lnu oleistego nie przekroczyły wartości granicznych uznawanych za dopuszczalne koncentracje tych pierwiastków w paszach. Jedynie w przypadku Cd we wszystkich stadiach rozwojowych lnu stwierdzono przekroczenie granicznej zawartości tego pierwiastka w paszach.

10

Wybrane technologiczno-energetyczne aspekty tłoczenia nasion lnu

Osiak J., Wojdalski J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2006

|

T. 16, nr 2

30-31

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu prędkości obrotowej ślimaka na wydajność prasy podczas tłoczenia nasion lnu z uwzględnieniem różnych średnic dyszy wylotowej. Określono wpływ prędkości obrotowej ślimaka oraz średnicy dyszy wylotowej prasy na zmienność wskaźnika jednostkowego zużycia energii.

EN

Research results of the influence of the revolving speed of the worm on the production capacity of the extraction press were presented having taken into account different exhaust nozzle diameters. The influence was determined of the revolving speed of the worm and of the exhaust nozzle diameter of the extraction press on variability of a per unit energy consumption index.

11

Concentrations of Selected Elements in Linseed (Linum usitatissimum L.) Depending on Growth Stage and Plant Part

Antonkiewicz J., Zając T.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 9

849-855

EN

The amount of linseed seedyield was [formula] and straw yield [formula]. The studied element concentrations in linseed ranged: [formula] and between [formula]. Heavy metal concentrations in the linseed top parts did not exceed the limit values for the above mentioned element concentrations in fodder. Only excessive Cd values for fodder were observed at all growth stages. Pasture fodder to meet the cattle requirements should contain at least [formula]. Linseed abundance in the above mentioned elements was not fully sufficient. The analysed element contents depended also on the iridicator part of the tested plant. The biggest amounts of macroelements were registered in leaves whereas somewhat smalłer in the linseed stems.

PL

Len oleisty jest rośliną, której uprawa dostarcza surowca dla przemysłu spożywczego, chemicznego, farmaceutycznego, kosmetycznego i papierniczego. Zastosowanie lnu w żywieniu zwierząt gospodarskich ma bardzo duże znaczenie ze względu na wykorzystanie nasion lnu w lecznictwie oraz jako surowiec w farmaceutyce, kosmetyce lekarskiej i stosowanej. Dlatego bardzo istotny, z punktu widzenia żywieniowego, jest skład chemiczny tej rośliny. Stąd celem badań była analiza zawartości pierwiastków w częściach nadziemnych lnu oleistego w zależności od stadium rozwojowego i części rośliny oraz ocena wartości dietetycznej. Len oleisty uprawiano w warunkach ścisłego doświadczenia polowego, na glebie o składzie granulometrycznym pyłu zwykłego. Gleba zawierała [wzór]. Pojemność sorpcyjna oznaczona w [wzór] wynosiła [wzór]. Zawartość metali oznaczono w ekstrakcie uzyskanym po roztwarzaniu próbki glebowej w mieszaninie kwasów azotowego(V) i chlorowego(VII) wynosiła: [wzór] gleby. Według oceny IUNG [Kabata-Pendias i in. 1993] zawartość metali ciężkich w glebie mieściła się w zakresie tła naturalnego. Pod uprawę lnu oleistego zastosowano [wzór] w formie nawozów mineralnych. Materiał roślinny, pochodzący z krajowej odmiany lnu oleistego "Opal", pobierano w pięciu charakterystycznych fazach rozwojowych, tj. w fazie jodełki (faza wegetatywna), pąkowania, początku kwitnienia, końca kwitnienia oraz w fazie dojrzałości technologicznej lnu do zbioru (dojrzałość pełna). Po zbiorze rośliny suszono w termostacie, w temperaturze 105°C, a następnie zmielono w młynku udarowym. W fazie pąkowania rośliny dzielono na łodygi i liście, a w fazie dojrzałości pełnej na słomę i nasiona. W materiale roślinnym po mineralizacji na sucho oznaczono zawartość: Cr, Zn, Pb, Cu, Cd, Ni, Fe, Mn, P, Mg, Ca, Na i K metodą ICP-EAS (atomowa spektrofotometria emisyjna z indukcyjnie wzbudzoną plazmą). Wielkość plonu nasion lnu oleistego wynosiła [wzór], natomiast słomy [wzór]. Zawartość badanych pierwiastków w lnie wahała się w granicach: [wzór]. Zawartości metali ciężkich w częściach nadziemnych lnu oleistego nie przekroczyły wartości uznawanych za graniczne dla koncentracji tych pierwiastków w paszach. Jedynie dla Cd stwierdzono we wszystkich stadiach rozwojowych przekroczenie granicznej zawartości tego pierwiastka w paszach. Pasza pastwiskowa odpowiadająca potrzebom bydła powinna zawierać przynajmniej [wzór]. Zasobność lnu w wyżej wymienione pierwiastki nie była w pełni wystarczająca. Zawartość badanych pierwiastków zależała także od części wskaźnikowej badanej rośliny. Największe ilości makroelementów zawierały liście, a nieco mniej łodygi lnu.