Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ promieniowania jonizującego na materiały stosowane w ŚOI przeznaczonych dla służb ratowniczych PSP

Adamus-Włodarczyk Agnieszka, Irzmańska Emilia, Majchrzycka Katarzyna, Długosz-Lisiecka Magdalena

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2024

|

nr 5

21-25

PL

W zakresie obowiązków straży pożarnej są m.in. działania operacyjne związane ze zdarzeniami radiacyjnymi, w tym polegające na: identyfikacji źródła zagrożenia, ratowaniu ludzi, zwierząt i mienia, zabezpieczeniu terenu i wstępnej dekontaminacji skażonego terenu. Podczas wykonywania tych czynności konieczne jest stosowanie środków ochrony indywidualnej, które mają zapewnić wysoki stopień bezpieczeństwa strażakom. Takie środki mogą być wielokrotnie narażone na oddziaływanie szkodliwego promieniowania jonizującego i innych szkodliwych związków chemicznych związanych z zaistniałym zdarzeniem. Działanie promieniowania jonizującego na materiały polimerowe i tekstylne wywołuje pierwotne i wtórne procesy fizykochemiczne, prowadzące do nieodwracalnych zmian chemicznych, które mogą wpływać na właściwości ochronne tych materiałów. Dlatego z punktu widzenia bezpieczeństwa pracowników straży pożarnej istotne jest ustalenie wpływu promieniowania i procedur związanych z dekontaminacją na zachowanie skuteczności działania środków ochrony indywidualnej.

EN

The responsibilities of the fire brigade encompass operational activities related to radiation emergencies, which include: identifying the source of the threat, rescuing people, animals and property, securing the area and preliminary decontamination of the area. While performing these activities, it is necessary to use high-level personal protective equipment, which may be repeatedly exposed to harmful ionizing radiation and other harmful chemicals associated with the decontamination process. The action of ionizing radiation on polymer and textile materials causes primary and secondary physicochemical processes, leading to irreversible chemical changes that may affect the protective properties of these materials. Therefore, from the point of view of the safety of fire brigade employees, it is important to determine the impact of radiation and decontamination procedures on maintaining the effectiveness of personal protective equipment.

2

Safety of radiological and nuclear quasi-experiment – case study

Smolarkiewicz Marcin, Zwęgliński Tomasz

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2023

|

Nr 85

107--117

EN

The aim of this paper is to present the results of the safety level measurement of radiological and nuclear (RN) quasi-experiment (q-E), which was carried out in 2016 in the Chernobyl Exclusion Zone, in Pripyat town, as part of the “End-user driven DEmo for cbrNe” project (EDEN, FP7/2012- 2016, under grant agreement no. 313077). The paper analyses the q-E executed in such a radiologically contaminated area of the town to verify a hypothesis that is formulated as follows: providing a safety plan and the correct execution of the q-E, including using appropriate personal protective equipment as well as following strict safety rules, guarantee an acceptable safety level for first responders taking a part in q-E conducted in Pripyat area as per relevant legal regulations. The experimental method with the quantitative measurements of effective gamma dose, using thermoluminescent dosimeters (TLD) and task related monitoring using electronic dosimeters (ED) was utilised. The individual effective gamma doses for each q-E participant, for two days of the exposure, have been measured. The total effective gamma doses for each participant have been calculated and compared with effective dose rates limits regulations. The obtained results proved that the assumed hypothesis was positively verified from the international and Polish legal standpoint, which defines gamma radiation thresholds for exposed personnel and ordinary persons.

PL

Celem pracy jest przedstawienie wyników pomiaru poziomu bezpieczeństwa radiologicznego i jądrowego (RN) quasi-eksperymentu (q-E), który został przeprowadzony w 2016 r. w Czarnobylskiej Strefie Wykluczenia, w mieście Prypeć w ramach projektu „End-user driven DEmo for cbrNe” (EDEN, FP7/2012–2016, na podstawie umowy o dofinansowanie nr 313077). W artykule przeanalizowano q-E przeprowadzone na takim skażonym radiologicznie obszarze miasta, weryfikując hipotezę, która została sformułowana w następujący sposób: zapewnienie planu bezpieczeństwa i właściwe postępowanie podczas q-E, w tym stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej oraz przestrzeganie ścisłych zasad bezpieczeństwa, gwarantują z prawnego punktu widzenia akceptowalny poziom bezpieczeństwa dla pierwszych respondentów biorących udział w q-E przeprowadzonym na obszarze Prypeci. Zastosowano metodę eksperymentalną z ilościowym pomiarem efektywnej dawki gamma, przy użyciu dozymetrów termoluminescencyjnych (TLD) oraz monitorowanie związane z wykonywanym zadaniem przy użyciu dozymetrów elektronicznych (ED). Zmierzono indywidualne, efektywne dawki gamma dla każdego uczestnika q-E, dla dwóch dni ekspozycji. Obliczono całkowite efektywne dawki gamma dla każdego uczestnika i porównano je z przepisami dotyczącymi limitów dawek efektywnych. Otrzymane wyniki wykazały, że przyjęta hipoteza została pozytywnie zweryfikowana z punktu widzenia międzynarodowego i polskiego prawa, które określa progi promieniowania gamma dla personelu narażonego i zwykłych ludzi.

3

Dozymetria 3D w radioterapii. Rys historyczny, typy dozymetrów, charakterystyka i aplikacje

Kozicki Marek, Maras Piotr

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2023

|

Vol. 12, nr 1

27--42

PL

Niniejszy artykuł dotyczy dozymetrii 3D w radioterapii. Zawiera rys historyczny, opis pierwszych prac w Polsce, charakterystykę głównych typów dozymetrów 3D, a także przykłady ich zastosowań. Dozymetria 3D obejmuje: dozymetr 3D często w odpowiednim pojemniku, wybrany system skanowania 3D, protokół kalibracji i aplikacji dozymetru, protokół skanowania 3D oraz pakiet oprogramowania do szybkiego i łatwego przetwarzania danych dozymetrycznych w 3D. Niektóre elementy takiego systemu dozymetrii są dostępne w ośrodkach radioterapii, inne dostarczają producenci. Typowy dozymetr 3D to matryca ze związkami wrażliwymi na promieniowanie jonizujące, które ulegają konwersji pod wpływem tego promieniowania. Zmianę w dozymetrze można zmierzyć za pomocą następujących technik obrazowania: rezonans magnetyczny (RM), RM w radioterapii pod kontrolą RM (MRgRT), tomografia komputerowa (TK), tomografia wiązki stożkowej (CBCT), optyczna tomografia komputerowa (optyczna TK lub OTK), ultrasonografia (USG) oraz tomografia fluorescencyjna (TF). Istnieje kilka rodzajów dozymetrów 3D, takich jak dozymetry żelowe Fricke, polimerowe dozymetry żelowe, żele radiochromowe i radiochromowe tworzywa sztuczne, dozymetry odkształcalne, dozymetry o gęstości zbliżonej do tkanki płucnej, dozymetry wielofazowe, które imitują różne tkanki w jednym pojemniku, takie jak płuca i mięśnie. Każdy typ dozymetru może być mierzony w 3D przy użyciu jednej lub kilku technik obrazowania. Wynik obrazowania jest przetwarzany przy użyciu kodów Matlab napisanych dla danego eksperymentu – aplikacji lub za pomocą komercyjnych pakietów oprogramowania, takich jak polyGe- Vero® i polyGeVero®-CT. Przetwarzanie danych uzyskanych po skanowaniu jest specyficzne dla konkretnego typu dozymetru. Dozymetry 3D charakteryzują się określoną dawką progową, quasi-liniową i dynamiczną odpowiedzią na dawkę, dawką saturacyjną, rozdzielczością dawki, podobieństwem tkankowym, powtarzalnością, zależnością odpowiedzi dozymetru na napromienienie od rodzaju promieniowania o określonej energii i mocy dawki oraz pod względem integralności rozkładu dawki w czasie. Dozymetry 3D wykorzystywane są zarówno do testowania urządzeń radioterapeutycznych, jak i klinicznie do weryfikacji rozkładów dawek obliczonych za pomocą systemów planowania leczenia (SPL) w licznych technikach napromieniania pacjentów, z wykorzystaniem wiązek zewnętrznych w technikach 3D i 4D: terapia z modulacją intensywności (IMRT), dynamiczna terapia łukowa (VMAT) oraz stereotaksja (SRS i SRT) za pomocą noża gamma (gamma knife) lub CyberKnife czy w radioterapii sterowanej obrazowaniem (IGRT) z użyciem CBCT lub RM, protonoterapii, a także za pomocą źródeł wprowadzanych do tkanek pacjenta w brachyterapii. W pracy wskazano również aktualne trendy rozwojowe w dozymetrii 3D.

EN

This work concerns 3D radiotherapy dosimetry. It includes a historical outline, starting from the first works and further development of dosimetry in the world, the first works in Poland, main types of 3D dosimeters, main features of the dosimeters and their applications. The 3D dosimetry system includes: a 3D dosimeter in customised container, a selected 3D scanning system, a dosimeter calibration and application protocol, a 3D scanning protocol and a software package for quick and easy 3D data processing. Some elements of such a 3D dosimetry system are available in hospitals, others are provided by manufacturers. A typical 3D dosimeter is a matrix with radiation active compounds that convert under the influence of ionizing radiation. This change can be measured by the following scanning techniques: standalone magnetic resonance imaging (MRI), MRI in MR-guided radiotherapy (MRgRT), computed tomography (CT), cone-beam computed tomography (CBCT), optical computed tomography (optical CT or OCT), ultrasonography (USG) and fluorescence tomography (FT). There are several types of 3D dosimeters, such as Fricke-based gel dosimeters, polymer gel dosimeters, radiochromic gels and plastics, lungs-mimicking dosimeters, combined dosimeters mimicking different tissues in one vial, such as both lungs and muscles. Each type of the dosimeters can be measured in 3D using one or more 3D scanning techniques. The scan outcome is processed using in-house Matlab codes or commercial software packages such as polyGe- Vero® or polyGeVero®-CT. The processing of data obtained after scanning is specific for a particular type of dosimeter. 3D dosimeters are mainly characterized by threshold dose, quasi-linear and dynamic dose response, saturation dose, dose resolution, tissue equivalence, reproducibility, dependence on the type of radiation, radiation energy and dose rate, and in-time integrity of the dose distribution in 3D. 3D dosimeters have been used both in terms of tests of radiotherapy devices and to verify dose distributions calculated by treatment planning systems (TPS) in numerous patient irradiation techniques using external beams in 3D and 4D techniques: intensity-modulated radiation therapy (IMRT), volumetric modulated arc therapy (VMAT), stereotactic radiosurgery (SRS) and stereotactic radiation therapy (SRT) with a gamma knife or CyberKnife, image-guided radiotherapy (IGRT) using CBCT or MRI, proton therapy as well as with sources introduced into the patient’s tissues in brachytherapy. Current trends in 3D dosimetry are also outlined.

4

Radiacyjna konserwacja i identyfikacja napromieniowania żywności

Głuszewski Wojciech, Guzik Grzegorz

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 1

14--17

PL

Niewielkie zmiany chemiczne powodowane działaniem promieniowania jonizującego są wystarczające do zwalczania patogenów i insektów w procesach utrwalania: m.in. ziół, przypraw ziołowych, suszonych grzybów, suplementów diety. Jest to skuteczny sposób zapobiegania m.in. zatruciom pokarmowym wywołanym spożyciem biologicznie zanieczyszczonych pokarmów. Unikatowość technologii radiacyjnych polega na tym, że zabiegi konserwacji można prowadzić w: krótkim czasie, dowolnej temperaturze, całej objętości materiału, szczelnym opakowaniu jednostkowym i kartonie zbiorczym. W większości przypadków nie można zaobserwować metodami sensorycznymi zmian właściwości wyrobów po procesie obróbki radiacyjnej. Kontrole napromieniowania żywności uznawanej za bezpieczną, mają na celu jedynie wyegzekwowanie obowiązku informowania konsumentów o formie konserwacji. Warto podkreślić, że utrwalane radiacyjnie wyroby nie stają się promieniotwórcze. Nie należy więc mylić napromieniowania z promieniotwórczością.

EN

Minor chemical changes caused by the action of ionizing radiation are sufficient to combat pathogens and insects in the preservation processes of: herbs, herbal spices, dried mushrooms, dietary supplements and food. It is an effective way to prevent food poisoning caused by the consumption of biologically contaminated food. The uniqueness of radiation technologies lies in the fact that maintenance operations can be carried out in: a short time, at any temperature, the entire volume of the material, tight unit packaging and collective carton. Modifications of product properties in most cases are not observed by sensory methods. Irradiation controls considered to be microbiologically and toxicologically safe food are only intended to enforce the obligation to inform consumers about the form of preservation. It is worth emphasizing that radiation-cured products do not become radioactive. Therefore, radiation should not be confused with radioactivity.

5

Czy niskie dawki promieniowania jonizującego są szkodliwe?

Janiak Marek Krzysztof

Postępy Techniki Jądrowej

|

2022

|

z. 2

11--21

PL

Wiele już opublikowanych i nowo pojawiające się wyniki badań wyraźnie wskazują na korzystne, prozdrowotne działanie niskich dawek promieniowania jonizującego (p.j.). Dane te przeczą dominującej opinii, że każda ekspozycja na p.j., nawet w najmniejszej dawce, może wywołać nowotwór i powinna być unikana. Co gorsza, opinia ta, w postaci tzw. hipotezy LNT (linear, no threshold), stanowi podstawę regulacji obowiązujących w ochronie radiologicznej. W niniejszym artykule, po krótkim przedstawieniu genezy modelu LNT, przedstawiono przekonujące wyniki analiz epidemiologicznych i badań doświadczalnych oraz leczenia nowotworów u ludzi, które wyraźnie świadczą o braku podstaw naukowych dla tego modelu. Podano także przy kłady brzemiennych w skutki konsekwencji stosowania hipotezy LNT w praktyce. Konkluzją jest postulat, aby porzucić fałszywą i szkodliwą „ideologię” LNT, która „więzi nas w czasie przeszłym”, utrwala radiofobię i stanowi przeszkodę w powszechnym stosowaniu nieszkodliwych, a często korzystnych dla zdrowia ekspozycji w niskich dawkach p.j.

EN

The linear no-threshold (LNT) hypothesis of cancer risk assessment resulting from exposure to ionizing radiation (IR) constitutes the basis of our radiological protection philosophy and regulations. This hypothesis assumes that each absorbed dose of IR, no matter how small, is potentially carcinogenic and that the effects of low doses (not exceeding 100 mGy and 0.1 mGy/min for acute and chronic exposures, respectively) can be extrapolated from those of high doses of IR. However, evidence accumulated over many years clearly indicates that absorption of low radiation doses does not cause harm and often promotes health. In this review I provide examples of the results of both epidemiological analyses and controlled experimental studies which indicate that there is a qualitative difference between the effects of low vs. high doses of IR and that the LNT tenet lacks scientific justification. I also outline the genesis and reasons for its persistence as well as numerous negative consequences of using the latter and conclude it’s high time to replace the LNT dogma with a scientifically-based relationship such as a hormetic or a threshold dose-response model.

6

Promieniowanie jonizujące – alternatywna metoda konserwacji żywności

Jackowska-Tracz Agnieszka

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 11

14--18

PL

Promieniowanie jonizujące stosowane w radiacyjnej konserwacji żywności obejmuje promienie gamma (Ɣ), promienie hamowania (X) oraz wiązki elektronów (Elektron Beam – EB). Napromieniowanie żywności jest procesem, w którym opakowana żywność przez krótki czas poddawana jest działaniu np. wiązki szybkich elektronow. W UE przepisy dotyczące żywności i składników dopuszczonych do napromieniowania nie są zharmonizowane. W Polsce środki spożywcze mogą być napromieniowane wyłącznie w celu zmniejszenia liczby przypadków chorób odżywnościowych, zapobiegania psuciu się żywności, przedłużenia okresu przydatności do spożycia lub usunięcia organizmów szkodliwych dla zdrowia roślin lub dla żywności pochodzenia roślinnego. Etap radiacyjnej obróbki żywności powinien zostać ujęty w zakładowym planie HACCP, i podobnie jak każdy inny proces utrwalania żywności, nie może być traktowany jako substytut właściwych procedur dobrych praktyk higienicznych.

EN

Ionizing radiation used in food preservation includes gamma rays (Ɣ), X-rays and electron beams (EB). Food irradiation is a process in which packaged ood is exposed to a fast electron beam, for example, for a short period of time. In the EU, the regulations for irradiation of food and its ingredients are not harmonized. In Poland, the only objectives of food irradiation may be the need to reduce the incidence of foodborne diseases, to prevent food spoilage, to extend shelf life or to remove organisms harmful to plants or to food of plant origin. The radiation treatment stage should be included in the HACCP plan implemented by the FBO and, like any other food preservation process, should not be considered a substitute for proper good hygiene practices.

7

Analiza pomiaru impulsu jonizującego X za pomocą urządzeń radiacyjnych w czasie ekspozycji 0,1-20 s

Natora Marek, Kołacz Angelika M., Furtak Piotr, Wiśnik-Sawka Monika

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

T. 100, nr 10

987--991

PL

Mimo rozwoju technologicznego wciąż istnieją problemy z mierzalnością dawek promieniowania jonizującego przyjmowanych przez pacjentów podczas wykonywania zdjęć rentgenowskich. W związku z tym przeanalizowano pomiar impulsu rentgenowskiego w czasie 0,1-20 s. Badano powszechnie stosowane urządzenia radiacyjne z różnymi typami detektorów. Badania wykazały, że urządzenia radiacyjne wykorzystujące algorytm zliczania ilości lub czasu (liczniki Geigera i Müllera lub licznik scyntylacyjny) i uwzględniające czas martwy licznika mają większy błąd pomiaru. Urządzenia radiacyjne wyposażone w komorę jonizacyjną mają najbardziej liniową charakterystykę, ponieważ natychmiast reagują na promieniowanie rentgenowskie. Płynie w nich prąd stały, co daje nieprzerwany sygnał rejestrowany w czasie rzeczywistym. Dzięki temu ich pomiary krótkich impulsów są najdokładniejsze.

EN

The X-ray pulse was measured in 0.1-20 s using commonly applied radiation devices with various ionizing radiation detectors, such as an ionization chamber, a Geiger-Müller counter, and a scintillation counter. The accuracy of the measurement largely depended on the type of detector used. Instruments equipped with ionization chambers most effectively and accurately measured the radiation dose in a short exposure time.

8

Czy małe dawki promieniowania jonizującego są szkodliwe?

Janiak Marek Krzysztof

Postępy Fizyki

|

2021

|

T. 72, z. 4

18--22

PL

Hipoteza liniowej, bezprogowej zależności (ang. linear, no-threshold, LNT) między dawką promieniowania jonizującego (p.j.) a wywołanym przez nią skutkiem zakłada, że każda, nawet najmniejsza dawka pochłoniętego przez organizm człowieka p.j. może prowadzić do rozwoju nowotworu ciągle stanowi podstawę regulacji w ochronie radiologicznej. W pracy, po krótkiej rekapitulacji genezy hipotezy LNT, podano przykłady wyników analiz epidemiologicznych i badań prowadzonych na zwierzętach doświadczalnych świadczących, że hipoteza ta nie ma podstaw naukowych i że jej stosowanie utrudnia lub uniemożliwia wykorzystanie ekspozycji w niskich dawkach p.j. w diagnostyce i terapii chorób. Pora więc najwyższa aby porzucić fałszywą i szkodliwą hipotezę LNT na rzecz modelu progowego lub hormetycznego opartego na współczesnej wiedzy o działaniu niskich dawek p.j.

EN

The linear, no threshold (LNT) hypothesis assuming that all ionizing radiation is harmful and that even the smallest absorbed dose of radiation may be carcinogenic constitutes the basis of radiation protection regulations. He present review briefly recapitulates the genesis of the LNT dogma and provides examples of results of both epidemiological and experimental studies indicating that the dogma is false and unscientific and, when applied in practice, begets more harm than good. Hence, the time is ripe, if not long overdue, to place cancer risk assessment on the biologically based and fully transparent foundations.

9

Inter-clutch egg differences and androgenesis in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792)

Polonis Marcin, Błaszczyk Agata, Jagiełło Krzysztof, Panasiak Ligia, Dobosz Stefan, Ocalewicz Konrad

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2021

|

Vol. 50, No. 2

160--168

EN

Ionizing radiation (IR) is applied to inactivate the nuclear genome in rainbow trout eggs during induced androgenetic development. However, IR-generated reactive oxygen species (ROS) may affect developmental potential of eggs and reduce the effectiveness of androgenesis. To verify this assumption, androgenetic development of rainbow trout was induced in eggs irradiated with 350 Gy of X-rays. Survival rates, pH of the ovarian fluid and activity of antioxidant enzymes, including SOD, CAT and GPx, were examined in non-irradiated and irradiated eggs originating from four females. Survival rates of androgenetic embryos developing in eggs produced by different females varied from 1% to 57% and these inter-clutch differences were significant. Eggs from female F4, which showed the highest developmental competence for androgenesis, also showed increased activities of SOD, CAT and GPx enzymes. The pH value of the ovarian fluid of each female was over 8 before and after irradiation, therefore it seems that radiation did not affect the ovarian fluid pH. Considering the above-mentioned inter-clutch differences, a strong maternal effect on the effectiveness of androgenesis can be assumed. Eggs with increased activity of antioxidant enzymes before irradiation should be expected to show increased developmental competence for androgenesis.

10

Electron beam technology for biogas and biofertilizer generation at municipal resource recovery facilities

Chmielewski Andrzej G., Sudlitz Marcin, Han Bumsoo, Pillai Suresh D.

Nukleonika

|

2021

|

Vol. 66, No. 4

213--219

EN

In the era of circular economies, municipal wastewater treatment plants (WWTPs) are viewed as resource recovery facilities. At the very minimum, the targeted resources are water, biogas, and phosphorus. However, municipal wastewater streams (sludge and effluent) need to be adequately treated to eliminate the potential for the transmission of microbial pathogens including protozoa, bacteria, and viruses. This paper presents the results from a study demonstrating the use of electron beam technology for sludge hygenization and enhanced methane (biogas) production using municipal wastewater samples. Cogeneration of heat for fertilizer drying and granulation and electricity for powering the electron beam system are also demonstrated.

11

Unikatowe cechy radiacyjnej sterylizacji i higienizacji

Głuszewski Wojciech

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2021

|

Vol. 10, nr 2

99--102

PL

Unikatowa technika radiacyjnej sterylizacji pozwala wyjaławiać wyroby w: krótkim czasie, dowolnej temperaturze (najczęściej otoczenia), całej objętości materiału, opakowaniu jednostkowym i zbiorczym. W odróżnieniu od tradycyjnych metod chemicznych (gazowych) w wyrobach nie pozostają szkodliwe zanieczyszczenia. Powstające dla potrzeb sterylizacji instalacje akceleratorowe oraz źródła promieniowań gamma i hamowania znalazły szybko wiele nowych zastosowań. Przykładowo do konserwacji (dezynfekcji i dezynsekcji) oraz renowacji obiektów istotnych dla dziedzictwa kulturowego. Sterylizację radiacyjną materiałów biodegradowalnych można obecnie połączyć z kontrolą czasu biosorbowalności implantów chirurgicznych. W artykule zwrócono uwagę na postępy w dziedzinie konstrukcji źródeł promieniowania jonizującego, które sprawiły, że techniki radiacyjne są obecnie powszechnie dostępne i ekonomicznie opłacalne.

EN

The uniqueness of radiation sterilization is that sterilization of products can be carried out in: short time, any temperature (usually ambient temperature), the entire volume of material, unit and collective packaging. Contrary to traditional chemical (gas) methods, the products do not contain harmful contaminants. The accelerator installations and sources of gamma radiation and bremsstrahlung x-ray created for sterilization quickly found many new applications. For example, for the maintenance (disinfection and disinfestation) and renovation of objects relevant to cultural heritage. Radiation sterilization of biodegradable materials can now be combined with time control of the biosorbability of surgical implants. The article highlights the advances in the design of ionizing radiation sources, which have made radiation techniques widely available and economically viable.

12

Konstrukcja wózka montażowego do transportu drzwi osłonowych przed promieniowaniem jonizującym stosowanych w szpitalnych pracowniach radiologicznych

Fiszer Rafał, Żyłka Leszek, Zając Arkadiusz, Talarek Łukasz, Baran Marek

Przegląd Mechaniczny

|

2020

|

nr 7-8

42--43

PL

W publikacji przedstawiono rozwiązanie konstrukcyjne wózka montażowego przeznaczonego to transportu drzwi osłonowych przed promieniowaniem jonizującym montowanych w szpitalnych pracowniach akceleratorowych. Wózek, opracowany i wyprodukowany w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), jest oprzyrządowaniem wykorzystywanym do ręcznego transportu drzwi osłonowych.

EN

The publication presents a solution of an assembly trolley, designed for the transport of radiation shielding doors used in hospital accelerator laboratories. The trolley, developed and manufactured at the National Centre for Nuclear Research (NCBJ), is an instrumentation for their manual transportation.

13

Arc-nucleart 50 lat radiacyjnej konserwacji obiektów o znaczeniu historycznym

Cortella Laurent, Albino Christophe, Tran Quoc Khoi, Froment Karine, Głuszewski Wojciech

Postępy Techniki Jądrowej

|

2020

|

z. 3

22--24

PL

Artykuł powstał z okazji 50 rocznicy utworzenia radiacyjnego laboratorium badawczego i profesjonalnej pracowni konserwacji dzieł sztuki ARC-NucleArt (Atelier de Recherche et de Conservation Nucléart). Przypomniano historię tej zasłużonej dla ratowania obiektów historycznych placówki. Jest ona pionierem w zastosowaniu technik radiacyjnych do dezynsekcji, dezynfekcji i konsolidacji. Krótko omówiono zasady wykorzystania promieniowania jonizującego do ratowania zagrożonych insektami, grzybami i bakteriami obiektów archeologicznych i dzieł sztuki. W przeglądzie literaturowym odsyłamy do publikacji podsumowujących światowe badania w zakresie radiacyjnej konserwacji różnych materiałów.

EN

The article was created on the occasion of the 50th anniversary of the creation of the radiation research laboratory and professional art conservation studio ARC-NucleArt (Atelier de Recherche et de Conservation Nucléart). The history of this institution merited for saving historical objects was recalled. She is a pioneer in the application of radiation techniques for disinfestation, disinfection and consolidation. The principles of using ionizing radiation to rescue archaeological sites and works of art endangered by insects, fungi and bacteria are briefly discussed. In the literature review, we refer to publications summarizing the global research in the field of radiation conservation of very different materials.

14

Long-term investigation of 137Cs and 134Cs in drinking water in the city of Zagreb, Croatia

Franić Zdenko, Branica Gina, Petrinec Branko, Marović Gordana

Nukleonika

|

2020

|

Vol. 65, No. 3

193--198

EN

This paper presents the results of long-term investigations of 137Cs and 134Cs activity concentrations in drinking water in the city of Zagreb for the period 1987–2018. The highest activity concentrations of both radionuclides were measured in 1987, decreasing exponentially ever since, while 134Cs in several subsequent years fell under the detection limit. After the Fukushima Daiichi accident in 2011, the presence of 134Cs in drinking water was detected again. The environmental residence time for 137Cs was estimated to be 8.1 years in drinking water and 5.7 years in fallout. The correlation between 137Cs in fallout and in drinking water is very good, and this indicates that fallout is the main source of water contamination. The observed 134Cs/137Cs activity ratio in drinking water for the post-Chernobyl period was similar to the ratio found in other environmental samples. The estimation of annual effective doses received by the adult members of the Croatian population due to the intake of radiocaesium in drinking water showed quite small doses of 0.28 µSv in 1987 decreasing to 2.5 nSv in 2018, which indicated that drinking water was not a critical pathway for the transfer of radiocaesium to humans.

15

Badanie wyrobów aerozolowych w Laboratorium Badań Radiograficznych OUM w Warszawie

Sawicki Marcin

Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar

|

2020

|

nr 2 (25)

55--60

PL

W artykule przedstawiono powody utworzenia Laboratorium Badań Radiograficznych w Okręgowym Urzędzie Miar w Warszawie. Opisano metodę wyznaczania objętości wyrobów aerozolowych w oparciu o radiografię cyfrową z zastosowaniem promieniowania jonizującego. Zaprezentowano stanowisko pomiarowe wykorzystujące promieniowanie jonizujące oraz stanowisko pomiarowe do wzorcowania pojemników aerozolowych metodą wagową.

EN

The article presents the reasons for the establishing the Radiographic Research Laboratory at the Regional Office of Measures in Warsaw. The method of evaluation the volume of aerosols based on digital radiography with the use of ionizing radiation is described. A measuring system using ionizing radiation and a measuring system for calibration of aerosol cans by weight method are presented.

16

Ochrona budynków przed naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego

Monczyński Bartłomiej

Izolacje

|

2020

|

R. 25, nr 11/12

A--70

PL

W artykule przedstawiono udział różnych źródeł promieniowania jonizującego w średniej rocznej dawce otrzymanej przez statystycznego mieszkańca Polski. Opisano specyfikę radonu oraz jego wpływ na zdrowie człowieka. Wymieniono etapy w procesie uwalniania, migracji oraz wydobywania się radonu z podłoża do powietrza atmosferycznego lub do powietrza wewnątrz budynku. Zaprezentowano środki zaradcze w przypadku zagrożenia radonem.

EN

The article presents the share of various sources of ionizing radiation in the average annual dose a statistical inhabitant of Poland is exposed to. The specificity of radon and its influence on human health were described. The stages in the process of release, migration and extraction of radon from the ground into the atmospheric air or into the air inside the building are listed. Countermeasures in the event of a radon threat are presented.

17

Taking into account the phase instability of generators caused by the influence of ionizing radiation of space on the parameters of carrier frequency synchronization systems

Turovsky Oleksandr, Panadiy Sergei

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2020

|

T. 10, nr 4

38--42

EN

The article investigates the possibilities of closed and combined synchronization systems for operation in the conditions of phase instability of generators caused by the influence of ionizing radiation of outer space. The inconsistency of the closed-type synchronization system with respect to minimizing the variance of phase errors and increasing the dynamics during carrier frequency tracking is shown. For the combined synchronization system, the article clarifies the process of open communication synthesis and proposes analytical dependences that allow the technique of open communication synthesis to be specified taking into account the phase instability of generators caused by the ionizing radiation of space.

PL

W artykule zbadano możliwości pracy zamkniętych i kombinowanych układów synchronizacji w warunkach niestabilności fazowej generatorów spowodowanej wpływem promieniowania jonizującego przestrzeni kosmicznej. Pokazana jest niespójność systemu synchronizacji typu zamkniętego w odniesieniu do minimalizacji wariancji błędów fazowych i zwiększania dynamiki podczas śledzenia częstotliwości nośnej. Dla połączonego systemu synchronizacji w artykule wyjaśniono proces syntezy otwartej komunikacji i zaproponowano analityczne zależności pozwalające określić technikę syntezy otwartej komunikacji z uwzględnieniem niestabilności fazowej generatorów wywołanej promieniowaniem jonizującym przestrzeni.

18

‘Zero energy’ electron beam technology for sludge hygienization

Chmielewski Andrzej G., Sudlitz Marcin

Nukleonika

|

2019

|

Vol. 64, No. 2

55--63

EN

Large quantity of sewage sludge originating from wastewater treatment plants is becoming a growing problem from environmental and human health points of view. One of the ways to use sewage sludge is agricultural purpose due to its nutrients and organic matter content, but the condition is that it should be deprived of pathogenic bacteria and parasite egg contamination. Application of ionizing radiation to hygienize sewage sludge can make it appropriate for agricultural use. The process does not require addition of chemicals to sludge; it is environmentally friendly and effective in removal of biological threats. In the past, successful attempts of sewage sludge treatment using ionizing radiation were made. Pilot plants and commercial ones proved that pathogens can be easily removed from sewage sludge by ionizing radiation. The concept of ‘zero energy’ biogas plant is based on the construction of a complex system consisting of biogas plant and electron accelerator in the biofertilizer manufacturing line. Digestate originating from the methane fermentation of sewage sludge is irradiated to remove all pathogens using electron beam from an accelerator powered by electric energy obtained from burning biogas in a cogenerator. The product is a high-quality, biologically safe fertilizer.

19

Effects of radiopharmaceuticals on articular cartilage’s mechanical properties

Kuzu Nihal, Cicek Ekrem

Nukleonika

|

2019

|

Vol. 64, No. 2

71--74

EN

As radiation science and technology advances, nuclear medicine applications are increasing worldwide which necessitate the understanding of biological implications of such practices. Ionizing radiation has been shown to cause degraded matrix and reduced proteoglycan synthesis in cartilage, and the late consequences of which may include degenerative arthritis or arthropathy. Although degenerative effects of the ionizing radiation on cartilage tissue have been demonstrated, the effects on the mechanical properties of articular cartilage are largely unknown. The radiopharmaceuticals, technetium-99m and technetium-99m sestamibi, were utilized on bovine articular cartilage to investigate these effects. We used two different mechanical tests to determine the mechanical properties of articular cartilage. Dynamic and static mechanical tests were applied to calculate compressive modulus for articular cartilage. We observed clearly higher control modulus values than that of experimental groups which account for lesser stiffness in the exposed cartilage. In conclusion, compressive moduli of bovine articular cartilage were found to decrease after radiopharmaceutical exposure, after both instantaneous and equilibrium mechanical experiments.

20

Vaasma Taavi, Kiisk Madis, Leier Maria, Suursoo Siiri, Jantsikene Alar, Putk Kaisa

Journal of Sustainable Mining

|

2019

|

Vol. 18, iss. 2

86--93

EN

There is incomplete information available concerning NORM-related (naturally occurring radioactive material) industries in Estonia. In order to fill the gap in this knowledge, a nationwide study was carried out between 2015 and 2017 to determine and radiologically characterize potential NORM-related industries. The study included compiling available literature and studies as well as on-site measurements (external dose rate and radon) and samplings in multiple industries, which had been determined to be potential NORM creators. The results from this study concluded that there are 3 industries in Estonia where the activity concentrations of naturally occurring radionuclides can reach an increased level which may require further regulatory control. Radionuclide exemption values were clearly exceeded in the filter materials of drinking water treatment plants that use water from Cambrian-Vendian aquifer. 226Ra and 228Ra values in filter materials reached over 40 kBq kg−1. Additionally, the gross radionuclide activity concentrations of 238U and 232Th in waste from a rare metal production industry reached up to 191 kBq kg−1. Clinker dust from the cement industry showed elevated concentrations of 210Pb, rising to over 2 kBq kg−1 in fine clinker dust. The creation of a national NORM inventory can be the basis for establishing a national NORM strategy for the management of NORM residues. This work provides a thorough overview of the radiological parameters of the potential NORM-related industries, describes the radionuclides that have elevated concentrations, provides estimations on their yearly creation amounts and produces input for determining possible NORM management options.