Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Chemical characterization of bulk depositions in two cities of Upper Silesia (Zabrze, Bytom), Poland : case study

Michalski Rajmund, Pecyna-Utylska Paulina

Archives of Environmental Protection

|

2022

|

Vol. 48, no. 2

106--116

EN

The chemical composition of bulk deposition is an important aspect of assessing ambient air pollution. It contributes significantly to the removal of pollutants from the atmosphere and their transfer to other ecosystems. Thus, it is a reliable determinant of environmental chemistry. Therefore, bulk deposition can be considered useful for tracking the migration path of substances from different sources. The aim of the study carried out at five measurement points in Zabrze and Bytom was to assess the content of selected physico-chemical parameters in bulk deposition. Samples were collected continuously from November 2019 to November 2020. In the collected samples the following were determined: COD, pH, conductivity, dissolved organic carbon, inorganic carbon and total carbon; inorganic anions (Cl-, SO42-, NO3-, NO2-, Br-, PO43-) and cations (Li+, Mg2+, Ca2+, Na+, K+, NH4+), metals and metalloids (Mn, Ni, Co, Cu, Zn, As, Cd, Pb, Cr, and Fe), and carboxylic acids (formic, acetic, oxalic). The obtained test results were statistically processed using Excel, and the normality of data distribution was verified by Shapiro-Wilk test. The results show that pollutants transported in the atmosphere and introduced with precipitation in the Zabrze and Bytom areas are a significant source of area pollution of the region.

2

Oznaczanie wybranych kwasów karboksylowych w depozycji mokrej

Pecyna P.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2018

|

nr 4

32--36

PL

Skład chemiczny opadów stanowi ważny aspekt oceny stopnia zanieczyszczania powietrza atmosferycznego. Mokra depozycja w znacznym stopniu przyczynia się do usuwania zanieczyszczeń z atmosfery i przeniesienia ich do innych ekosystemów. Zwiększenie kwasowości opadów spowodowane jest rozpuszczaniem kwaśnych substancji obecnych w atmosferze. Na obniżenie odczynu opadów mają wpływ emisje tlenków siarki i azotu, które w warunkach atmosferycznych przekształcają się w kwasy – siarkowy i azotowy, oraz obecne w opadach niskocząsteczkowe kwasy karboksylowe. Chromatografia jonowa jest jedną z najważniejszych technik wykorzystywanych podczas oznaczania nieorganicznych anionów i kwasów organicznych w różnych próbkach środowiskowych, w tym w opadach.

EN

The chemical composition of wet deposition is an important aspect of assessing the atmospheric air pollution level. Wet deposition contributes to removing pollution from the atmosphere and transferring it to other ecosystems. Increasing the acidity of rainfall is caused by dissolving acid substances in the atmosphere. Emissions of nitrogen and sulfur oxides, which are transformed into nitric and sulfuric acids under atmospheric conditions, and short-chain carboxylic acids cause lower pH of precipitation. Ion chromatography is one of the most important instrumental techniques used for the determination of inorganic anions and organic acids in various environmental samples, including precipitation.

3

Effects of carboxylic acid addition on the setting time and compressive strength of glass-ionomer cements

Biernat M., Ciołek L., Jaegermann Z., Pęczkowski P.

Engineering of Biomaterials

|

2016

|

Vol. 19, no. 138 spec. iss.

60

4

Jednoczesne oznaczanie nieorganicznych anionów oraz kwasów karboksylowych metodą chromatografii jonowej z elucją gradientową

Kończyk J., Michalski R.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2016

|

Vol. 19

111--120

PL

Chromatografia jonowa jest referencyjną metodą oznaczania głównych nieorganicznych anionów i kationów w wodach i ściekach. Wraz z jej rozwojem rozszerza się zakres zastosowań o nowe rodzaje analitów i matryc. Przedmiotem badań była możliwość zastosowania chromatografii jonowej z detekcją konduktometryczną w układzie elucji gradientowe j do oznaczania wybranych nieorganicznych anionów oraz kwasów karboksylowych w próbkach żywności na przykładzie naparów herbat ziołowych. Przedstawiono wpływ składu eluentu i jego gradientu na jednoczesne rozdzielanie jonów: F – , Cl– , NO2 – , NO3 – , Br– , PO4 3– , SO4 2– oraz kwasów: mrówkowego, octowego, szczawiowego i cytrynowego w próbkach naparów z herbat.

EN

Ion chromatography is the reference method for determining the major inorganic anions and cations in water and wastewater. Along with the developments its applications expand to the range of new types o f analytes and matrices. The object of the study was the possibility of using ion chromatography with conductivity de tection and gradient elution of selected inorganic anions and carboxylic acids in food samples for example o f herbal tea infusions. The influence of eluent composition and its gradient on the simultaneous separation o f ions: F– , Cl– , NO2– , NO3 – , Br– , PO4 3– , SO4 2– , as well as formic acid, ace tic acid, oxalic acid, and citric acid in samples of teas was tested.

5

Ekstrakcja kwasów karboksylowych z zastosowaniem dwutlenku węgla w stanie nadkrytycznym

Djas M., Henczka M.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2015

|

Nr 6

314--315

PL

Przedstawiono wyniki badań procesu ekstrakcji fizycznej i reaktywnej kwasów karboksylowych (kwas octowy, propionowy, bursztynowy i cytrynowy) z roztworów wodnych z zastosowaniem ditlenku węgla w stanie nadkrytycznym i tri-n-octyloaminy. Kwasy jednokarboksylowe mogą być separowane metodą ekstrakcji fizycznej. Ekstrakcja fizyczna nie może być stosowana w celu separacji kwasu bursztynowego i cytrynowego. Zastosowanie ekstrakcji reaktywnej powoduje zwiększenie efektywności separacji dla wszystkich kwasów karboksylowych. Ekstrakcji powinna być prowadzona w sposób przepływowy.

EN

Results of investigations on physical and reactive extraction of carboxylic acids (acetic, propionic, succinic and citric acids) from aqueous solutions using supercritical carbon dioxide and tri-n-octylamine are presented in the paper. Monocarboxylic acids can be separated by physical extraction. Physical extraction cannot be used to separate the succinic and citric acids. Reactive extraction leads to the increase of separation efficiency for all carboxylic acids. Extraction process should be conducted in the semi-continuous mode.

6

Dwuetapowa mineralna karbonatyzacja jako metoda długoterminowej izolacji dwutlenku węgla

Bałdyga J., Henczka M., Sokolnicka K.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2010

|

Nr 2

19-20

PL

Praca opisuje proces wiązania dwutlenku węgla w postaci nieorganicznych węglanów (w procesie tzw. mineralnej karbonatyzacji), co imituje proces naturalnego wietrzenia skał. Przeprowadzenie tego procesu zapewnia możliwość długotrwałego składowania CO2. Stałym produktem ubocznym jest krzemionka. Proces jest powolny; skrócenie czasu procesu i obniżenie kosztów osiąga się poprzez zastosowanie dwuetapowego procesu wykorzystującego kwasy karboksylowe jako czynniki przyspieszające proces.

EN

This paper describes the process of fixation of carbon dioxide in the form of inorganic carbonates (called mineral carbonation) that should provide storage capacity on a geological time scale. A solid by-product (silica) is produced as well. The process is similar to naturally occurring weathering. The process is slow, and costs of direct mineral sequestration are high. It can be accelerated and its costs possibly reduced by using two-step process employing carboxylic acids as additives enhancing the process rate.

7

Charakterystyka zanieczyszczeń występujących w spirytusach surowych

Stanisz M., Sapińska E., Pielech-Przybylska K.

Zeszyty Naukowe. Chemia Spożywcza i Biotechnologia / Politechnika Łódzka

|

2009

|

Z. 73

105-121

PL

Na podstawie przeglądu dostępnych publikacji opisano mechanizmy oraz przyczyny powstawania produktów ubocznych fermentacji alkoholowej, obniżających jakość spirytusów surowych. Produkty te należą do następujących grup substancji chemicznych: związki karbonylowe, kwasy karboksylowe, estry, metanol oraz alkohole wyższe. Wskazano również na czynniki, które w istotny sposób mogą wpływać na ich nadmierną koncentrację.

EN

The mechanism and reasons of the by-products formation during the alcohol fermentation, making worse the quality of raw spirits, are discussed basing on the review of available publications. There are presented the factors having the influences as: carbonyl compounds, carboxylic acids, esters, methanol and higher alcohols. Factors, which can cause an exceeding concentration of this groups of compounds in raw spirits are denoted.

8

Evolution of Quantum Similarity Measures: How They Perform in Modeling Hammett Constants

Sadlej-Sosnowska N.

Polish Journal of Chemistry

|

2009

|

Vol. 83, nr 12

2215-2224

EN

This study was aimed at comparing a few measures of similarity of carboxylic acids’ molecules, based on the electronic descriptors derived from molecular wave functions. Five series of molecules were investigated: benzoic acids, thiophene-2-carboxylic acids, furane-2-carboxylic acids, trans-cinnamic acids, and 3-phenylpropionic acids. It has been previously found that in stead of comparing densities or other electronic properties of the entire molecules, it is sufficient to use the properties within a molecular fragment, active towards a given reaction. In this vein, three measures have been compared: the one pertaining to the properties of bond critical points, the one derived from atomic potentials, and that based on Fermi-hole densities, confined to the COOH group. Never the less, it appeared that other ways of defining a similarity measure may also be practical, namely that based on charges of the COOH group and that based on the properties of another molecular fragment, i.e. the substituent and the ring carbon atom connected to the so-called substituent active region. The calculations were carried out at the B3LYP/cc-pVDZ level.

9

Sekwestracja ditlenku węgla metodą przyspieszonej karbonatyzacji minerałów

Bałdyga J., Henczka M., Sokolnicka K.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2009

|

Nr 5

17-19

PL

Praca dotyczy procesu umożliwiającego składowanie ditlenku węgła w postaci nieorganicznych węglanów (sekwestracja poprzez karbonatyzację minerałów); produktom ubocznym procesu jest krzemionka. Metoda karbonatyzacji, w odróżnieniu od sekwestracji bezpośredniej, umożliwia składowanie trwałe; wykorzystanie procesu dwustopniowego i jego przyspieszenie poprzez zastosowanie kwasów karboksylo-wych obniża przy tym koszty sekwestracji.

EN

This paper describes the process of fixation of CO., in the form of inorganic carbonates (called as mineral sequestration or mineral carbonation) with solid by-product (silica), revealing storage capacity on a geological time scale. The products are similar to naturally occurring in the process of weathering. Costs of direct mineral sequestration are too high and can be reduced by using two-step process employing car-boxylic acids as additives enhancing the reaction rate.

10

Separation of Organic Species from Wastewater Using a Polyol Supported Liquid Membrane

Ashraf W., Bukhari A.

Polish Journal of Chemistry

|

2007

|

Vol. 81, nr 9

1621-1628

EN

This paper examines the application of supported liquid membrane for the removal of organic compounds in the aqueous waste effluents. Polypropylene glycol was employed as carrier mounted on PTFE supports. It has been demonstrated that polyols act as efficient carrier for selective removal of organic compounds having an acidic -OH group. Mass transfer coefficient in creased when the number of carbon atoms in creased from 4 to 6. A correlation between pKa, pH and flux of permeating species has been demonstrated. Aromatic compounds showed higher transportrates as compared to similar aliphatic compounds. Effect of temperature on the transportrates has been studied. It has been shown that a mock waste solution can be transported up to >90% under the conditions studied.

11

Co-crystals of 2,4,6-Trihydroxybenzoic Acid with Aromatic Diazaheterocycles – Crystallographic Studies

Jankowski W., Kadzewski A., Gdaniec M.

Polish Journal of Chemistry

|

2007

|

Vol. 81, nr 5-6

1095-1108

EN

Binary co-crystals of 2,4,6-trihydroxybenzoic acid with pyrazine (1:1), quinoxaline (1:1) and phenazine (1:2) were prepared and their structure determined by X-ray crystallography. In the complex with pyrazine the carboxylic group of the acid is in the syn configuration and is connected via strong hydrogen bond to the N atom of the heterocyclic base. In the complex with phenazine the carboxylic group adopts the anti form and the acid molecule binds, via the phenolic groups, to two molecules of the base, in a manner typical for interaction of resorcinol with azaheterocycles. In the complex with quinoxaline the asymmetric part of the unit cell consists of two pairs of acid-base hydrogen- bonded units. In the first pair, 2,4,6-trihydroxybenzoic acid binds to quinoxaline via the carboxylic group, which is in the syn form. In the second pair, proton is transferred from the carboxylic group to the heterocyclic base, and the ions join via N-H+źźźO–(carboxylate) interaction. In both units acidic hydrogen atom is significantly shifted towards the center of hydrogen bond. Hydrogen bonds between the carboxyl group and the pyrazine and quinoxaline N-atoms are linear and short [OźźźN distances in the range 2.570(2)–2.630(2) capital A, ring].

12

Ekstrakcyjne usuwanie kwasów karboksylowych z odpadowych roztworów wodnych

Wiśniewski M., Pierzchalska M.

Przemysł Chemiczny

|

2006

|

T. 85, nr 8-9

680-683

PL

Przedstawione badania dotyczą zastosowania fosforoorganicznych ekstrahentów Cyanex®921 i Cyanex®923 do ekstrakcji kwasów organicznych o różnej budowie i hydrofobowości (kwas propionowy, krotonowy i szczawiowy) z ich wodnych roztworów. Reekstrakcję kwasów karboksylowych z fazy organicznej prowadzono przy użyciu wody lub wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Badano wpływ czasu prowadzenia procesu na ekstrakcję i reekstrakcję oraz ustalenie się stanu równowagi, wyznaczono izotermy ekstrakcji i reekstrakcji wodą, oraz zbadano wielostopniową ekstrakcję i reekstrakcję. Określono również skład tworzących się kompleksów i wyliczono wartości entalpii i entropii reakcji ekstrakcji. Wydajność procesu ekstrakcji zależała od temperatury oraz stężenia kwasu organicznego i zwiększała się wraz ze zmniejszaniem się wartości tych parametrów.

EN

Trialkyl (Cyanex 923) and trioctylphosphine oxides (Cyanex 921) dild. in toluene, octane or in low-aromatic naphtha b. 222-234°C (Exxsol D 220/230) were studied as extractants of propionic (I), crotonic (II) and oxalic (III) acids from 0.010.1 M solns. at 20-70°C. The extd. acids were stripped with water or aq. NaOH. Extn. and stripping isotherms were detd. I and II could be fully stripped with 4M NaOH from the loaded org. phase. Multistage extn. and stripping were also examd. Equil. was always established in 5 min. At lower acid concns. and temps., the yields of extn. were higher. Extractant/acid 1:1, 2:1 and 3:2 complexes were formed in the org, phase. The apparent enthalpy and entropy data for the complex formation with Cyanex 921 dild. in octane at 20°C were: I, -21.11, -40.6; II, -24.19, -44.4; III, -27.47 kJ/mol, -81.4 J/mol-K, resp.

13

Substancje humusowe w środowisku wodnym

Kaleta J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2004

|

z. 38 [218]

39-53

PL

W artykule dokonano charakterystyki substancji humusowych występujących w wodach naturalnych. Omówiono wpływ tych związków na jakość wód ujmowanych i uzdatnianych do spożycia przez ludzi. Zaprezentowano procesy jednostkowe i złożone stosowane do usuwania substancji humusowych z wody.

EN

The paper describes characteristic of humus substances encountered in natural waters. Their effect on the water medium is presented with particular attention paid to problems occurring in conditioning of waters containing natural organic matter. In particular the individual processes and then entire process sequences of conditioning of waters containing humus substances were discussed in detail.

14

Przejścia fazowe mieszanin poli(tlenek etylenu)/kwasy karboksylowe zdolnych do akumulowania energii

Pielichowski K., Flejtuch K.

Polimery

|

2004

|

T. 49, nr 3

173-179

PL

Zbadano przejścia fazowe topnienie-krzepnięcie różniących się ciężarem cząsteczkowym próbek poli(tlenku etylenu) (PEOX) oraz ich mieszanin z wybranymi kwasami karboksylowymi (kaprynowym, laurynowym, mirystynowym, palmitynowym i stearynowym). Do tego celu stosowano metody różnicowej kalorymetrii skaningowej (DSC) i DSC z modulacją temperatury (MT-DSC) (rys. 4, tabele 1 i 2). Obliczano teoretyczne wartości entalpii przejść fazowych mieszanin PEOX/kwas stearynowy (KS) i porównano je z danymi doświadczalnymi (rys. 3, tabela 3). W określonych obszarach stężeń obu substancji stwierdzono występowanie efektu synergicznego, polegającego na zwiększeniu wartości ciepła przejść fazowych. Zaobserwowany efekt zachęca do dalszych prac aplikacyjnych nad nowymi materiałami organicznymi, zdolnymi do akumulowania energii cieplnej. Zastosowanie metody MT-DSC pozwoliło na rozdzielenie składowych odwracalnych i nieodwracalnych strumienia ciepła procesów topnienia i krzepnięcia (rys. 5-8). Otrzymane tą metodą wyniki posłużyły do zinterpretowania wpływu wzajemnego oddziaływania PEOX i KS na mechanizm krystalizacji tych substancji i ich mieszanin. W ten sposób uzyskano dodatkowe informacje (w porównaniu z klasyczną metodą DSC) dotyczące przemian fazowych zachodzących w układach PEOX/kwasy karboksylowe podczas ogrzewania i chłodzenia.

EN

Melting - solidification phase transitions of various, differing in molecular weight, poly(ethylene oxide) (PEOX) samples and their blends with selected carboxylic acids (capric, lauric, myristic, palmitic or stearic one) have been investigated. The methods of differential scanning calorimerry (DSC) and modulated temperature DSC (MT-DSC) were used (Fig. 4, Table 1 and 2). Theoretical values of enthalpies of phase transitions of PEOX/stearic acid (KS) blends were calculated and compared with experimental data (Fig. 3, Table 3). For some ranges of both substances' concentrations the synergetic effect, expressed as increase in phase transition heat value, was found. The effect observed stimulates further application research works on new organic materials being able to storage of energy. The use of MT-DSC method allowed separating the reversing and nonreversing components of heat flow of melting and solidification processes (Figs. 5-8). The results obtained let interpret the effect of PEOX and KS interaction on the mechanism of crystallization of these substances or their mixtures. This way additional information (in comparison with classical DSC method) concerning phase transitions occurring in PEOX/carboxylic acid systems during heating and cooling was obtained.

15

Reactions of carboxylic acids under boundary friction conditions

Majzner M., Kajdas C.

Tribologia

|

2003

|

nr 1

63--80

PL

Niniejsza praca dotyczy przemian chemicznych kwasów karboksyIowych, przebiegających w warunkach tarcia granicznego. Testy tribologiczne realizowano za pomocą aparatu kula-tarcza w układzie materiałowym stal-stal. Po procesie tarcia powierzchnię zużycia poddano analizie metodą SEM/EDS oraz FTIR. Zamiarem zbadania produktów reakcji kwasów karboksylowych, zachodzących w warunkach statycznych, zarejestrowano widma IR kwasu karboksylowego naniesionego na powierzchnię stali. Uzyskano także widma IR substancji wzorcowych: wybranych kwasów karboksylowych i wybranych soli kwasów karboksylowych. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że w warunkach tarcia granicznego powstają typowe sole żelaza. Ponadto na powierzchni zużycia zaobserwowano obecność związków, nie opisywanych dotąd w publikacjach dotyczących tribochemicznych przemian kwasów karboksylowych. Udowodniono, że tego typu związki nie tworzą się w wyniku reakcji kwasów karboksylowych, zachodzących w warunkach statycznych. Na podstawie szczegółowej interpretacji widm IR, zaproponowano budowę chemiczną produktów triboreakcji kwasów karboksylowych oraz zasugerowano mechanizm, według którego kwasy karboksylowe mogą reagować w warunkach tarcia granicznego.

EN

The aim of the present paper is focused on a better understanding of carboxylic acid chemistry under boundary friction conditions. Carboxylic acids were applied as lubricating substances. Tribological tests were conducted using ball on disc friction apparatus in steel - steel material system. Wear surface after tribological tests was examined by SEM/EDS and FTIR methods. Static tests were performed to identify products of chemical reactions taking place in the presence of a carboxylic acid without participation of friction process (IR spectra of the carboxylic acid coated on steel surface were recorded). Chosen carboxylic acids and chosen salts of carboxylic acids were analysed by FTIR to obtain spectra of reference standards. It follows from the experiments that during friction carboxylic acids react on steel surface and typical iron salts are formed. On the other hand, within the area of wear surface some additional chemical substances were detected by FTIR. It was proved that these products are not appeared on steel surface under static conditions. Additionally, IR spectra of such compounds have never been found in literature concerning tribological properties of carboxylic acids. Based on obtained results structures of triboreaction products of carboxylic acids and modified triboreaction mechanism of carboxylic acids were proposed.

16

Reduction and Reductive Alkylation of 3H-Isobenzofuran-1-ones

Bieniek A., Epsztajn J., Kulikiewicz K. K.

Polish Journal of Chemistry

|

2003

|

Vol. 77 / nr 11

1385-1410

EN

The survey reports the reductive conversion of phthalides into ortho -alkylated carboxylic acids. This procedure is the most convenient and effective methodology for regiospecific syntheses of ortho-alkylated carboxylic acids. The literature up to the end of 2002 is reviewed.

17

Synteza funkcjonalizowanych karboksyalumoksanów jako napełniaczy nanokompozytów polimerowych

Affek M., Dębowski M., Florjańczyk Z.

Polimery

|

2003

|

T. 48, nr 7-8

528-532

PL

Synteza funkcjo-nalizowanych karboksyalumoksanów jako napełniaczy nanokompozytów polimerowych Do syntezy alumoksanów zawierających różne grupy funkcyjne wykorzystano reakcje bemitu z kwasami karboksy-lowymi lub bezwodnikami. Przebieg tych reakcji (z kwasem akrylowym, metakrylowym lub mlekowym oraz bezwodnikiem maleinowym lub bursztynowym) śledzono metodą FT-IR i 13C NMR. W reakcjach bemitu z kwasem metakrylowym powstają karboksyalumoksany (KAO), które można wykorzystać jako reaktywne napelniacze w kopolimeryzacji rodnikowej. Akryloalumoksan modyfikowany resztami kwasu laurylowego (w ilości 30-80%) kopolimeryzowano ze styrenem otrzymując napełniacze lipofilowe zdolne do dalszej kopolimeryzacji z monomerami winylowymi. W reakcjach bemitu z kwasem mlekowym powstają nanocząstki o wymiarach do 200 nm. Wymiary tych cząstek oraz rozkład wymiarów można kontrolować warunkami prowadzenia procesu. KAO otrzymane z bemitu i bezwodnika maleinowego lub bursztynowego zawierają wolne grupy karboksylowe, które mogą być aktywne w procesach polikondensacji.

EN

The reactions of boehmite with carboxylic acids or andydrides [see Table I and equation (1)] have been used for the synthesis of alumoxanes containing various functional groups. The courses of the reactions (with acrylic, metacrylic or lactic acids and maleic or succinic anhydrides) were monitored using FT-IR (Figs. 1, 5-7) and C-13 NMR (Fig. 2) methods. The reactions of boehmite with metacrylic acid lead to carboxyalumoxanes (KAO) which can be used as reactive fillers in radical copolymerization reactions. Acryloalumoxane modified with lauric acid radicals (amounts 30-80%) was polymerized with styrene and lipophylic fillers able to further copolymerization with vinyl monomers have been obtained. Products of the reaction of boehmite with lactic acid are nanoparticles of size up to 200 nm (Fig. 3 and 4). Particle size and particle size distribution can be controlled by the reaction conditions. KAOs obtained from boehmite and maleic or succinic anhydrides contain free carboxylic groups which can be active in polycondensation processes.

18

Wpływ migracji powierzchniowej alifatycznych kwasów karboksylowych na właściwości tribologiczne wulkanizatów kauczuku butadienowo-styrenowego

Bieliński D., Głąb P., Ślusarski L.

Tribologia

|

2002

|

nr 4

1089-1096

PL

Przedmiotem badań była migracja alifatycznych, liniowych kwasów karboksylowych w matrycy kauczuku butadienowo-styrenowego (SBR) i jej wpływ na właściwości tribologiczne wulkanizatów. Właściwości tribologiczne w mikro- i makroskali były korelowane zarówno z właściwościami wynikającymi z obecności kwasów w matrycy elastomeru jak i powstawania wykwitu na powierzchni wulkanizatów. Zmiany właściwości matrycy elastomeru opisywane były obniżeniem temperatury zeszklenia (deltaT(G)), oznaczonej metodą DSC. Grubość wykwitów oznaczana była metodą mikroindentacji z zastosowaniem aparatu NanoTest 600. Morfologia powierzchni wykwitów badana była techniką mikroskopii sił atomowych (AFM). Tarcie w skali mikroskopowej badane było również z użyciem aparatu NanoTest 600, pracującego w skojarzeniu ciernym kulka stalowa-płaszczyzna gumowa. Tarcie w skali mikroskopowej jest wrażliwe na właściwości warstwy wierzchniej, o czym świadczy uzyskana zależność współczynnika tarcia od mikrochropowatości (R(ms)) i nośności powierzchni (B). Do badań w skali makroskopowej użyto tribometru T-05 o skojarzeniu ciernym rolka gumowa-klocek stalowy. Zaobserwowano zależność siły tarcia od dwu konkurencyjnych efektów: plastyfikacji matrycy, powodującej wzrost współczynnika tarcia i efektu smarującego wykwitu kwasu, zmniejszającego siłę tarcia.

EN

Surface migration of aliphatic, linear carboxylic acids in styrene-butadiene rubber (SBR) matrix was investigated together with its tribological consequences. Macro- and microtribological properties were correlated with properties, both orginated from presence of acids in the elastomer matrix and their bloom on the surface of rubber. Plastification effect was estimated as an decrease of glass transition temperature (deltaT(G)), measured by DSC method. Thickness of the blooms was determined with microindentation technique. Atomic force microscopy was used for examination of the blooms morphology. Microfriction was also measured using NanoTest 600 apparatus, operating with steel ball on the rubber plate friction pair. Micrifriction was found being result of the surface layer properties. Correlation with microroughness (R(ms)) and bearing area (B) was determined together with effect of interactions with the elastic substrate. Macrofriction was studied using T-05 tribometer, working with steel block on the rubber ring friction pair. Macrofriction was found being correlated with two opposite effects: plastification - producing an increase of friction and bloom lubrication effect - reducing friction.

19

Sposoby koordynacji grupy karboksylanowej w kompleksach metali z kwasami karboksylowymi

Brzyska W.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2002

|

R. 7, nr 1

20-23

PL

Chemia koordynacyjna jest dyscypliną, która stopniowo wyodrębniła się z chemii nieorganicznej i obecnie rozwija się bardzo dynamicznie. Większość bowiem związków metali to związki kompleksowe, które w swej budowie zawierają zarówno ligandy nieorganiczne, jak i organiczne.

20

Tribologiczne problemy smarowania

Kajdas Cz.

Tribologia

|

2000

|

nr 5

981-908

PL

W artykule omówiono wybrane problemy smarowania w warunkach tarcia granicznego.Na kanwie wyników badań dotyczących tribochemii najprostszych dodatków tribologicznych (kwasy, alkohole, estry) i modelowej bazy olejowej (n-heksadekan) przedyskutowano dane stanowiące podstawę klasycznej teorii smarowania granicznego w odniesieniu do tych związków. Wykazano, że z punktu widzenia tribochemii istnieje potrzeba innego spojrzenia na proces smarowania granicznego. Podstawą nowego podejścia do tego zagadnienia jest mechanizm anionorodnikowy NIRAM, który zakłada inicjowanie reakcji tribochemicznych głównie poprzez oddziaływanie niskoenergetycznych elektronów z cząsteczkami substancji smarowej.

EN

Selected problems concerning the boundary lubrication process are discussed in this paper. Based on most recent research advancement on tribochemistry of simple trobological additives (fatty acids, alcohols, esters) and a model base fluid n-hexadecane some basic classical reaction aspects of boundary lubrication approach are considered in detail. It has been emphasised that there is essential to develope a new look on the boundary lubrication process, particularly from the view-point of tribochemistry. The importance of the Negative-ion-radical Action Mechanism (NIRAM) in initiating tribochemical reactions under boundary friction conditions is presented and an experimental evidence confirming this approach is demonstrated.