Pierwsze mosty żelbetowe zbudowane (do roku 1895) na obszarze Polski porozbiorowej i na terenach odzyskanych po 1945

• Autorzy: Biliszczuk Jan , Teichgraeber Marco , Gniech Marcin

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.8820

Warianty tytułu

EN

The first reinforced concrete bridges built (up to 1895) in the areas of partitioned Poland and recovered areas after 1945

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono szczegółową historię najstarszych mostów żelbetowych na terenie obecnej Polski. Przytoczono przykłady ilustrujące ideę i metodologię technologii betonowania wg Moniera, będącej pod koniec XIX wieku nowością technologiczną w całej Europie. Artykuł stanowi syntetyczne podsumowanie aktualnego stanu wiedzy historycznej w tej dziedzinie.

EN

The article presents a detailed history of present-day Poland's oldest reinforced concrete bridges. Examples were provided illustrating the idea and methodology of concreting technology, according to Monier, which was a technological novelty throughout Europe at the end of the 19th century. The article is a synthetic summary of the current state of historical knowledge in this field.

Słowa kluczowe

PL

most zabytkowy; most sklepiony; most betonowy; most żelbetowy; historia

EN

historic bridge; arch bridge; concrete bridge; reinforced concrete bridge; history

• Wydawca: Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa
• Czasopismo: Inżynieria i Budownictwo
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 80, nr 7
• Strony: 383--387
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Biliszczuk Jan

• Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego

• https://orcid.org/0000-0002-1767-7216

autor

Teichgraeber Marco

• Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego

• https://orcid.org/0000-0002-7012-3474

autor

Gniech Marcin

Bibliografia

• [1] Aktien-Gesellschaft für Monier-Bauten. Beton-Baugeschäft. Monier - und Beton-Bauwerke. Strassen und Eisenbahnbrücken Hochbauten, Silos, Futtermauern, Kanal u.s.w. Zweite vermehrte Auflage, Berlin 1894, Druck von Julius Becker, Berlin S., Blücherstr. 35.
• [2] Biliszczuk J.: Mosty w dziejach Polski, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, 2017.
• [3] Budych L., Biliszczuk J.: O najstarszym w Polsce moście żelbetowym, Inżynieria i Budownictwo, nr 11/1998, s. 380-381.
• [4] Biliszczuk J. i in.: Najstarszy betonowy most w Polsce jest w Szczecinie, Inżynieria i Budownictwo, nr 7-8/2023, s. 337-338.
• [5] Dominas P.: Mosty kolejowe na Śląsku do roku 1945, Księży Młyn, Dom Wydawniczy, Łódź, 2019.
• [6] G.A. Wayss & Co.: Die Monier-Bauweise: k.u.k. Österreichischungarisches Patent (Eisengerippe und Cement-Um-hüllung) Abtheilung: Brücken, Durchlässe und Tunnel, Vienna: printed by Julius Becker in Berlin, 1891. The book is Publisher also in Berlin version, with Little differences: Actien Gesellschaft für MonierBauten, vorm. Wayss&Co.: Die Monier-Bauweise, D.R.-Pat. (Eisengerippe mit Cement-Umhüllung). Abtheilung: Brücken, Durchlässe und Tunnel. Berlin: Julius Becker, 189.
• [7] Hamilton S.B.: A Short History of the Structural Fire Protection of Buildings, National Building Studies Special Report No. 27, London: Her Majesty's Stationery Office, 1958.
• [8] Historische technische Regelwerke für Beton-Stahlbeton und Spannbetonbau 1904-2004, Bemessung und Ausführung Frank Fingerloos Ernst & Sohn, Berlin, 2009.
• [9] Jankowski J.: Mosty w Polsce i mostowcy polscy. Od czasów najdawniejszych do końca I wojny światowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1973.
• [10] Kachel J.: Most Moniers reaktywowany, Bielsko-Biała, Oficjalna strona Urzędu Miejskiego, www.ms.bielsko-biala.pl. 11.02.2022.
• [11] Karaś S.: Mosty inżyniera Mariana Lutosławskiego w Lublinie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 2014.
• [12] Kozielski A.: Mostek w Parku Ujazdowskim w Warszawie – przykład wczesnej konstrukcji żelbetowej, "Ochrona zabytków", nr 1/1986, s. 38-42.
• [13] Kuryłło A.: Maksymilian Thullie, Inżynieria i Budownictwo, nr 11-12/1959, s. 514-515.
• [14] Melan J.: Der Brückenbau - II. Band: Steinerne Brücken, Wien, Deuticke, 1924.
• [15] Mistewicz M.: Pierwsze w Królestwie Polskim łukowe mosty systemu Moniera zbudowane przez inżyniera Arnolda Bronikowskiego, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, T. 64, nr 1/2019, s. 39-55.
• [16] Most i wiadukt ks. Józefa Poniatowskiego przez Wisłę w Warszawie, Zakłady Graficzne WUZET, Warszawa, 1927.
• [17] Nechay J.: Pierwsze kroki żelbetu w Polsce, Cement, Warszawa, nr 8/1937.
• [18] Rożek M.: Mosty Krakowa, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków, 2002.
• [19] Rysunki archiwalne mostu nad Kanałem Elbląskim z 1894 roku.
• [20] Thullie M.: Mosty żelbetowe, Biblioteka Politechniczna T. XXXVII, Nakładem Księgarni Bubrynowicza i Syna, Lwów, 1921.
• [21] Thullie M.: Obliczanie naprężeń w sklepieniach Moniera, Przegląd Techniczny r. 24, nr 41/1898, s. 685-691.
• [22] Urząd Miejski w Kaliszu: Karta Adresowa zabytku nieruchomego, nr 12777, Most Reformacki na Kanale Rypinowskim.
• [23] Wojasiewicz W.: Mosty dróg żelaznych Królestwa Polskiego, WKŁ, Warszawa, 1982.