On the value and valuation of gardens – on various aspects of gardens –“the purestof human pleasures”

• Autorzy: Zachariasz A.

Warianty tytułu

PL

O wartości i wartościowaniu ogrodów – o różnych aspektach dzieł stanowiących „najczystszą ludzką przyjemność

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

This article discusses the values and valuation of various types of gardens, both from the historical and contemporary perspective. The importance and status of a historic garden or park have been analyzed on many levels, including aesthetic, environmental, cultural and historical; they have also been viewed as a city-forming factor. The article is devoted to the assessment of gardens as significant components of cultural heritage and identity. The importance of a residential garden in a changing urbanised space is analyzed on the basis of Lobzow near Krakow. This assessment, which focuses on the status of gardens, was carried out by referring to universal canons and standards, such as beauty, living standard, and quality of landscapes. Furthermore, gardens are also described as important elements of the cultural landscape, which generate not only social, but also economic consequences. The role of the public park in the green area system has been analyzed on the basis of an innovative activity conducted by Olmsted.

PL

W artykule przedstawiono rozważania dotyczące wartości i wartościowania różnego rodzaju ogrodów w historii i współcześnie. Znaczenie i status zabytkowego ogrodu czy parku rozpatrywano na wielu płaszczyznach: estetycznych, środowiskowych, kulturowych, historycznych, a także jako czynnika miastotwórczego. W artykule oceniano ogrody jako istotny element dziedzictwa kulturowego i ważny składnik tożsamości. Przeanalizowano znaczenie ogrodu rezydencjonalnego w zmieniającej się przestrzeni urbanizowanej na przykładzie podkrakowskiego Łobzowa. Dokonano wartościowania pozycji ogrodu, odnosząc ją do uniwersalnych kanonów i standardów, m.in. piękna, ale także poziomu życia i jakości krajobrazu. Opisano ogród jako ważny element krajobrazu kulturowego, który może generować nie tylko efekty społeczne, ale i ekonomiczne. Rozważano rolę parku publicznego w systemie terenów zieleni w oparciu o nowatorską w swoim czasie działalność Olmsteda.

Słowa kluczowe

EN

historic garden; preservation; status; identity; Lobzow; Olmsted parks

PL

ogród zabytkowy; ochrona; ranga; tożsamość; Łobzów; parki Olmsteda

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 111, z. 5-A
• Strony: 9--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Zachariasz A.

• Department of Landscape Architecture, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• Bogdanowski J., Królewski ogród na Łobzowie, Kraków 1997; 2nd ed. 2001.
• Bogdanowski J., Ogrody włoskie pod Krakowem, Zeszyty Naukowe Politechniki Krakowskiej, Special issue no 1, Kraków 1968, 59-121.
• Bogdanowski J., Polskie ogrody ozdobne, Warszawa 2000.
• Ciołek G., Ogrody polskie, (ed.) J. Bogdanowski, Warszawa 1978.
• Ciołek G., Polskie ogrody renesansowe XVI wieku, Biuletyn Historii Sztuki, Y XV, no. 3-4, 1953, 56-67.
• Crompton J.L., Parks and Economic Development, Chicago 2001.
• Dawna Rezydencja Królewska w Łobzowie. Projekt rekompozycji ogrodów, Kraków 1990.
• Fischinger A., Santi Gucci. Architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku, Kraków 1969.
• Grabowski A., Starożytności historyczne polskie, vol. 1, Kraków 1840, 64-66.
• Krasnowolski B., Rączka J.W., Królewska rezydencja w Łobzowie, [in:] Pałace i wille podmiejskie Krakowa, Kraków 2007, 79-100.
• Opracowanie koncepcji zagospodarowania fragmentu terenu WKS Wawel – Młynówka Królewska w Krakowie, authors: A. Zachariasz (supervisor), I. Sykta, J. Gancarz-Żebracka, M. Klimkiewicz-Kozak, J. Konopacki, F. Suchoń, students of Landscape Architecture, Faculty of Architecture at the Cracow University of Technology (WAPK): Z. Kawa, M. Gurdak, G. Młyńska; consultations on architecture for WA PK J. Gyurkovich, A.A. Kantarek; prepared at the Department of Landscape Architecture WA of the Cracow University of Technology, 2013, archive of the Department of Landscape Architecture WA of the Cracow University of Technology.
• Rączka J.W., Przemiany krajobrazu podkrakowskiej rezydencji Łobzów, Kraków 1996.
• Studium historyczne i koncepcja projektowa – Studium koncepcyjne drugiego etapu rewaloryzacji Ogrodów Królewskich na Wawelu (taras dolny oraz tereny pod murem oporowym, pod południową elewacją zamku i pod Jordanką), authors: K. Żółciak, J. Żółciak, A. Zachariasz, Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu, Kraków 2007.
• Szafrańska M., Ogród renesansowy. Antologia tekstów, Warszawa 1998.
• Zachariasz A., Architekt krajobrazu Frederick Law Olmsted oraz amerykańskie parki i systemy parków miejskich, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, vol. XXXV, 2003, 153-166.
• Zachariasz A., Ogród za oknem jako dzieło sztuki, [in:] Ogród za oknem – dzieło sztuki, Warszawa 2010, 12-27.
• Zachariasz A., Zabytkowe ogrody – problemy rewaloryzacji, utrzymania i zarządzania w świetle zaleceń Karty Florenckiej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, no 10, Sosnowiec 2008, 150-161.
• Zachariasz A., Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych, Kraków 2006.
• Zaitzevsky C., Frederick Law Olmsted and the Boston Park System, Cambridge 1992.