Architektura sakralna we współczesnym środowisku mieszkaniowym Finlandii

• Autorzy: Lewandowska Agnieszka , Piórkowska Marta

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.23.001.17802

Warianty tytułu

EN

Sacral architecture in contemporary Finnish residential environment

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Tematem artykułu jest fenomen powstawania nowych obiektów sakralnych Kościoła luterańskiego w Finlandii, pomimo stale laicyzującego się społeczeństwa. Celem przedstawionych badań jest poznanie przyczyn analizowanego zagadnienia poprzez pryzmat funkcji i roli jaką te obiekty pełnią dla lokalnych społeczności. Do analizy wybranych przykładów świątyń zastosowano narracyjną metodę badawczą. Zastosowana metoda pozwoliła na ujęcie pragmatycznych aspektów architektury, jakimi są struktura obiektu i forma w kontekście kulturowym osadzonym w przynależnym miejscu i czasie. Zagadnienie ujęto na tle religijno-społecznym, przedstawiając przyczyny i sposoby dostosowywania obiektów sakralnych do współczesnych, różnorodnych potrzeb wspólnoty. Kontynuacja tradycji tworzenia wysokiej jakości architektury połączonej z wernakularną tradycją budowania jest obecna we współczesnych obiektach sakralnych, które w swojej funkcji i skali dostosowywane są do celu, jakiemu mają służyć nie tylko we wspólnocie, ale i często w całej dzielnicy jako miejsca spotkań i integracji mieszkańców.

EN

The subject of the article is the phenomenon of creating new sacral buildings of the Lutheran Church in Finland, despite the increasing secularization of the society. The goal was to understand the reasons of the issue through the prism of the function and role these architecture play for local communities. The narrative research method was used to analyse selected examples of sacral architecture. The method allowed to capture the pragmatic aspects of architecture, such as the structure of the object and the form in the cultural context embedded in the appropriate place and time. The issue is presented in a religious and social context, discovering the causes and ways of adjusting sacral objects to the contemporary, diverse needs of the community. Continuation of the tradition of creating high-quality architecture combined with the vernacular building tradition is present in contemporary sacral architecture. Their function and scale are adjusted to the purpose they are to serve not only in the community, but often in the entire district as meeting places for residents.

Słowa kluczowe

PL

Finlandia; fenomenologia; architektura sakralna; architektura mieszkaniowa

EN

Finland; phenomenology; sacral architecture; residential architecture

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 42
• Strony: 4--21
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Lewandowska Agnieszka

• Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0001-6542-5948

autor

Piórkowska Marta

• Interdyscyplinarna Szkoła Doktorska, Instytut Architektury i Urbanistyki, Politechnika Łódzka

• https://orcid.org/0000-0002-2235-4809

Bibliografia

• [1] Białostocki J., 1982, Symbole i obrazy w świecie sztuki. Studia i rozprawy z dziejów sztuki i myśli o sztuce, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• [2] Chojecka E., 2020, Silesia Incognita. Architektura kościołów ewangelickich Górnego Śląska 1945-2017, Wydawnictwo Od.Nowa, Bielsko-Biała.
• [3] Feireiss L., 2010, Closer to God. Religious Architecture and Sacred Spaces, Gestalten, Berlin.
• [4] Giedion S., 1968, Przestrzeń, czas i architektura. Narodziny nowej tradycji, PWN, Warszawa.
• [5] Gustafsson G., 2000, Värdegemenskapen kring de nordiska folkkyrkorna [The value community of the Nordic folk churches], Verbum, Sztokholm.
• [6] Hani J., 1994, Symbolika świątyni chrześcijańskiej, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• [7] Kääriäinen K., 2011, Religion and State in Finland, “Nordic Journal of Religion and Society” 24(2), 155-171.
• [8] Lurker M., 2011, Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• [9] Miller W. C., 2016, Nordic Modernism. Scandinavian Architecture 1980-2015, The Crowood Press, Wiltshire.
• [10] Niemelä K., 2007, Alienated or disappointed? Reasons for leaving the church in Finland, “Nordic Journal of Religion and Society”, 20 (2), 195-216.
• [11] Nikula R., 2005, Wood, Stone, and Steel. Contours of Finnish Architecture, Ottava Publishing Company, Helsinki.
• [12] Norberg-Schulz Ch., 1996, Nightlands. Nordic Building, MIT Press, Massachusetts.
• [13] Norberg-Schulz Ch., 1980, Genius Loci: Towards a phenomenology of architecture. Rizzoli, New York.
• [14] Pabich M., 2021, Mario Botta. Nikt nie rodzi się architektem, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa.
• [15] Petterson L., 1992, Finnish wooden church, Muzeum of Finnish Architecture, Helsinki.
• [16] Santakari E., 1979, The medieval stone churches of Finland, Helsingissä Kustannusosakeyhtiö Otava, Otava.
• [17] Sinnemäki K., Portman A., Tilli J., Nelson R. H., 2019, The Legacy of Lutheranism in a Secular Nordic Society: An Introduction, “On the Legacy of Lutheranism in Finland: Societal Perspectives. Finnish Literature Society”, Studia Fennica Historica, Helsinki, 9-36
• [18] Wierzbicka A.M., 2013, Architektura jako narracja znaczeniowa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE/ ONLINE SOURCES
• [1] Materiały dotyczące konkursu w Ylivieska, 2017, www.stat.fi. Dostęp: 21.04.2022. www.safa.fi
• [2] Tilastokesus. Statistics of Finland, 1990-2020, www.stat.fi. Dostęp: 07.03.2021.