Wahadłowa mobilność przestrzenna jako ważny czynnik rozwoju obszarów wiejskich – analiza stanu obecnego i perspektyw do 2025 r. w ujęciu powiatowym

• Autorzy: Łysoń P.

Warianty tytułu

EN

Pendulum Spatial Mobility (Commuting) as an Important Factor for Rural Development – Analysis of the Current Situation and Perspectives until 2025 by Poviats in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jakość życia jest kluczowym pojęciem dla debaty o rozwoju obszarów wiejskich. Jest to pojęcie wielowymiarowe, które uwzględnia nie tylko kojarzone z nim zazwyczaj materialne warunki życia, ale także kilka innych sfer podlegających ocenie zarówno obiektywnej, jak i subiektywnej. Wśród nich warto zwrócić szczególną uwagę na szeroko rozumiany dostęp do usług publicznych, wśród których są nie tylko te świadczone lokalnie, ale także i usługi publiczne, do których dostęp jest uwarunkowany możliwościami dojazdu. W przypadku polskich obszarów wiejskich często barierą w dostępie zarówno do usług publicznych, jak i pracy zgodnej z kwalifikacjami jest właśnie brak należytej dostępności komunikacyjnej, który uniemożliwia lub utrudnia wahadłową mobilność przestrzenną. Została ona szerzej opisana w następnych rozdziałach.

EN

Quality of life seems to be crucial for rural development. As suggested in the Stiglitz-Sen-Fitoussi Report „Quality of life is a broader concept than economic production and living standards. It includes the full range of factors that influences what we value in living, reaching beyond its material side”. There is a more and more accepted need to go beyond GDP in analyses of the quality of life. A pendulum spatial mobility understood as slighly broader term than commuting shall be an important factor for rural development serving not only as a tool for supplementing shortages of jobs on the local labour market but also as an instrument enabling rural areas inhabitants to benefit from an access to various services available in larger cities. Therefore the pendulum spatial mobility contributes to better quality of life and is an alternative for migration to cities. Rural areas in Poland are different. In this elaboration there have been described differences resulting from location as well as quality of public or private transport to 22 largest Polish cities. There have been conducted an analysis for poviats in this elaboration. Polish poviats (380) can be classified into 3 groups: „A” consisting of poviats (217) with an opportunity to commute to at least one of 22 largest Polish cities within an hour in one direction; „B” consisting of 61 peripheral poviats (2016 as well as 2025); and „AB” consisting of 102 poviats currently peripheral but expected to be in the range of one hour commuting to at least one of 22 largest Polish cities until 2025. The results of the analysis of the perspectives of the pendulum spatial mobility by poviats until 2025 has been ilustrated on a map and described – also the most 30 important for rural development pieces of investment in Polish transport network have been described. They should result in shifting more than 100 Polish poviats from the peripheral group „B” to the group of poviats „AB” – with an access to commuting.

Słowa kluczowe

PL

polityka spójności; dochody gospodarstw domowych; miejsca pracy; rynek pracy; długoterminowy rozwój; mobilność przestrzenna wahadła (dojazdy); obszary peryferyjne; publiczne usługi; jakość życia; rozwój obszarów wiejskich; różnice terytorialne

EN

cohesion policy; households’ income; jobs; labour market; long term development; pendulum spatial mobility (commuting); peripheral areas; public services; quality of life; rural development; territorial differences

• Wydawca: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN ; Towarzystwo Urbanistów Polskich
• Czasopismo: Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: No 263
• Strony: 29--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys.

Twórcy

autor

Łysoń P.

• Główny Urząd Statystyczny w Warszawie

Bibliografia

• 1. Bański J. (red.), 2009, Analiza zróżnicowania i perspektyw rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 r. Studia Obszarów Wiejskich, t. 16, IGiPZ PAN, Warszawa.
• 2. Jakość życia, GUS, grudzień, 2015.
• 3. Kierunkirozwoju obszarów wiejskich, dokument przyjęty przez kierownictwo MRiRW 2009/2010 – wersja ze styczna, 2010.
• 4. Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2015 r. Stan na 31 XII, GUS, 2016, Warszawa.
• 5. Łysoń P., 2009, Możliwości poprawy wahadłowej mobilności przestrzennej mieszkańców obszarów wiejskich do 2015 r. IERGŻ-PIB, Komunikaty, raporty, ekspertyzy, nr 537, Warszawa.
• 6. Łysoń P., 2013, Obszary interwencji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w polityce spójności na lata 2014-2020 komplementarne do projektu PROW. Ekspertyza dla Biura Analiz Sejmowych.
• 7. Łysoń P. (red.), 2013a, Sytuacja społeczno-ekonomiczna gospodarstw domowych w latach 2000-2011, zróżnicowania miasto – wieś. GUS, Warszawa.
• 8. Łysoń P., 2014, Komplementarność inwestycji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, t. CLVI, Warszawa, s. 79-97.
• 9. Łysoń P., 2014a, Comprehensive Rural Development Policy – Non-Agricultural Perspective (The Case of Poland). Studia Regionalia KPZK PAN, t. 39, Warszawa, s. 183-193.
• 10. Łysoń P. (red.), 2015, Analiza walorów turystycznych powiatów i ich bezpośredniego otoczenia na podstawie danych statystycznych m.in. z zakresu bazy noclegowej, kultury i dziedzictwa narodowego oraz przyrodniczych obszarów chronionych. Raport badawczy przygotowany w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020, [http://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/statystyka-dla-polityki-spojnosci/realizacja-prac-metodologicznych-analiz-ekspertyz-oraz-prac-badawczych-na-potrzeby-polityki-spojnosci/inne-prace-badawcze/].
• 11. Łysoń P., 2015a, Kluczowe obszary inwestycji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w ramach polityki spójności w Polsce na okres programowania 2014-2020 – analiza i rekomendacje. Ekspertyza dla Biura Analiz Sejmowych.
• 12. Łysoń P., 2016, Obszary tematyczne i przedsięwzięcia proponowane do ujęcia w Pakcie dla obszarów wiejskich. Opinia dla Biura Analiz Sejmowych.
• 13. Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, Ministerstwo Rozwoju, 2016.
• 14. Program budowy dróg krajowych i autostrad na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.), 2015, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Warszawa.
• 15. Rosner A., Stanny M., 2016, Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap II, Forum Inicjatyw Rozwojowych, FERWP i IRWiR PAN, Warszawa.
• 16. Stiglitz J. E., Sen A., Fitoussi J-P., 2009, Report by the Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress.
• 17. Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, Ministerstwo Rozwoju, projekt z 29 lipca, 2016.
• 18. Szukiełojć-Bieńkuńska A., Walczak T., 2011, Statystyczny pomiar postępu społecznogospodarczego w zmieniającym się świecie. Wiadomości Statystyczne, 7/8, GUS.