Możliwości zagospodarowania wód geotermalnych Podhala do celów balneoterapeutycznych i rekreacyjnych

• Autorzy: Kępińska B. , Ciągło J.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of use of the Podhale geothermal waters for balneotherapeutical and recreational purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wody geotermalne Podhala związane są z mezozoicznym podłożem niecki podhalańskiej oraz serią eocenu środkowego (węglanowego). Podwyższone temperatury (20-86 stopni Celsjusza) oraz zawartość siarkowodoru, krzemionki i fluorków o korzystnym wpływie na organizm ludzki pozwalają rozpatrywać je w kontekście możliwości wykorzystania w lecznictwie i rekreacji. Wymienione wody wykorzystywane są obecnie przede wszystkim do celów ciepłowniczych w systemie PEC Geotermia Podhalańska SA (bazującym na czterech otworach), a ponadto w dwóch ośrodkach rekreacyjnych w Zakopanem i ośrodku w Szaflarach. W trakcie budowy są ponadto obiekty kąpieliskowe w Bukowinie Tatrzańskiej i Białce Tatrzańskiej. Dotychczas niewykorzystywane pozostają niektóre odwierty ujmujące wody geotermalne, dla których zaproponowano ogólnie sposoby ich zagospodarowania w rekreacji i balneoterapii. Wskazano, że rozwój sektora uzdrowiskowo-rekreacyjnego bazującego na wodach geotermalnych w znacznym stopniu poszerzyłby ofertę turystyczną regionu, uzupełniając ją o bardzo atrakcyjną formę rekreacji i lecznictwa, na którą istnieje duże zapotrzebowanie.

EN

Geothermal waters of the Podhale region are connected with Mesozoic basement of the Podhale Basin and with Middle Eocene (carbonate) series. Their increased temperatures (20-86 degrees of Celsius) and content of hydrogen sulphide, silica and fluoride which have beneficial effect on human body, allow to consider them in the context of using in health care and recreation. The waters are presently used mostly in heating system of PEC Geotermia Podhalańska SA (based on four wells) and in two recreational centres in Zakopane and in Szaflary. Moreover, bathing facilities in Bukowina Tatrzańska and Białka Tatrzańska are under construction. Up to now some wells with geothermal waters remain unused. Some general proposals of their management for recreation and balneotherapy are presented in the paper. It was indicated that the development of healing-recreation sector based on geothermal waters in meaningful grade would widen the tourist offer of the region, by addition of very attractive form of recreation and health care.

Słowa kluczowe

PL

wody geotermalne; temperatura; skład chemiczny; rekreacja; lecznictwo; Podhale

EN

geothermal waters; temperature; chemical composition; recreation; balneotherapy; Podhale Region

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 34, z. 3
• Strony: 541--559
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kępińska B.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Surowców Energetycznych; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Ciągło J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Surowców Energetycznych; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Barbacki A., Bujakowski W., Chowaniec J., Długosz P., Drozdowski B., Kępińska B., Nagel J., Nagy S., Wartak W., Wieczorek J. & Witczak S., 1998. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód geotermalnych w otworach Bańska PGP-1 i Biały Dunajec PGP-2. Arch. IGSMiE PAN, Kraków.
• Chowaniec J., Długosz P., Drozdowski B., Nagy J., Witczak W. & Witek K., 1997. Dokumentacja hydrogeologiczna wód termalnych niecki podhalańskiej. Arch. CAG, Warszawa.
• Chowaniec J., Poprawa D. & Witek K., 2001. Występowanie wód termalnych w polskiej części Karpat. Przegląd Geologiczny, 49, 8, 734-742.
• Chowaniec J., Nagy S., Freiwald P. & Łopuszyńska M., 2004. Dokumentacja hydrogeologiczna dla ustalenia zasobów eksploatacyjnych wód termalnych w otworze Bukowina Tatrzańska PIG/PNiG-1. CAG PIG, Warszawa.
• Karski T., Frelek-Karska M. & Rigo J., 2000. Dobroczynne działanie ciepłych wód w leczeniu chorób narządu ruchu. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geosynoptyka i Geotermia, 1, Kraków, 3-7.
• Kabata-Pendias A. & Pendias H., 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa, 398.
• Kępińska B., 2001, Warunki hydrotermalne i termiczne podhalańskiego systemu geotermalnego w rejonie otworu Biały Dunajec PAN-1. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 142.
• Kępińska B., 2001b. Wody geotermalne w rekreacji i lecznictwie - niewykorzystana szansa Podhala. IV Seminarium z cyklu „Rola energii geotermalnej w zrównoważonym rozwoju regionów na temat Energia geotermalna w Małopolsce — dziś i jutro ", Bukowina Tatrzańska 8-10.10.2001, IGSMiE PAN, LG w Krakowie, PEC Geotermia Podhalańska, Kraków, 143-160.
• Kępińska B. & Skrzypczak R., 2000. Możliwości wykorzystania wód geotermalnych Podhala dla potrzeb rekreacji i lecznictwa. Seminarium naukowe „Perspektywy rozwoju terenów górskich w Polsce poprzez turystykę ", Zakopane 13-14.12.2000.
• Kępińska B. & Łowczowska A., 2002. Wody geotermalne w lecznictwie, rekreacji i turystyce. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 78.
• Kochański J.W., 2002. Balneologia i hydroterapia. Wyd. AWF, Wrocław, 251.
• Małecka D. et al. 1977. Dokumentacje hydrogeologiczne ujęcia wód tatrzańskich z otworu Zakopane 2. Arch. ZPG UW, Warszawa.
• Małecka D., 1981. Hydrogeologia Podhala. Wyd. Geol., Warszawa, 187.
• Opinia Instytutu Balneoklimatycznego o wodach z odwiertów na Antałówce. Zakopane. Arch. „Polskie Tatry", Zakopane 1963.
• Paczyński B. & Płochniewski Z., 1996. Wody mineralne i lecznicze Polski. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 108.
• Ponikowska I., 1996. Lecznictwo uzdrowiskowe — poradnik dla chorych. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, 307.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie złóż wód podziemnych zaliczonych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóż innych kopalin leczniczych, a także zaliczenia kopalin pospolitych z określonych złóż lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych (Dz. U. Nr 32, z 2006 r., poz. 220).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości (Dz. U. z 2006 r. Nr 80, poz. 565 z późn. zm.).
• Sokołowski J., Doktor S., Górecki W., Graniczny M., Myśko A., Jawor E., Karnkowski P., Ney R., Nowotarski Cz., Poprawa D., Słuszkiewicz T. & Wysopal Z., 1987. Projekt badań geologicznych określających zasoby i warunki eksploatacji surowców energetycznych w niecce podhalańskiej. Arch. IGSMiE PAN, Kraków.
• Sokołowski J., Długosz P. & Bujakowski W., 1992. The first geothermal plant in Poland. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geosynoptyka i Geotermia, 6, Kraków, 9-18.
• Sokołowski S., 1973. Geologia paleogenu i mezozoicznego podłoża południowego skrzydła niecki podhalańskiej w profilu głębokiego wiercenia w Zakopanem. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 265, 349.
• Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z późn. Zm.).
• www.termabukowina.pl
• Wartak W., Wróbel A. & Ignacok W., 2007. PEC Geotermia Podhalańska S.A.: ciepłowniczy zakład geotermalny na Podhalu – doświadczenia, wybrane aspekty pracy, perspektywy. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia i Zrównoważony Rozwój. 2, Kraków, 125—131.
• Witczak S., 1999. Analiza i interpretacja składu fizyko-chemicznego wód eksploatowanych w Białym Dunajcu i Bańskiej pod katem poznawania systemu geotermalnego Podhala. Arch. IGSMiE PAN, Kraków.