Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zasada relatywizmu językowego ewolucja myśli naukowej, historia pojęcia, wyzwania współczesności: John Leavitt, Linguistic Relativities Language Diversity and Modern Thought, Cambridge Cambridge University Press, 2015, 245 s.

100%

Stadnik K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2017

|

tom 29

2

"Myśli nawiedzające mnie na ruchliwych ulicach" Wisławy Szymborskiej: Idiosynkratyczność użytkownika języka w ujęciu językoznawstwa kognitywno-kulturowego

100%

Stadnik K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2017

|

tom 35

|

nr 2

EN

The paper addresses the cognitive-cultural aspects of the uniqueness of a literary work. In adopting the perspective of cognitive-cultural linguistic, we explore the issue of creativity in linguistic usage. Using the conception of grounded cognition, we investigate how the uniqueness of a literary work of art is shaped by the interaction between the author and the physical/social-cultural environment. In the paper, we discuss selected research problems from the field of social cognition, indicating the idiosyncratic nature of social perception and categorisation. In doing so, we show how the inherently limited cognitive skills of the individual affect the outcome of the categorisation process. Using insights from the conceptual blending theory, we discuss the panchronic aspects of human interaction mediated by language. In this way, we also highlight the panchronic nature of the ad hoc category created by Wisława Szymborska in her poem Thoughts That Visit Me on Busy Streets.

PL

W artykule podjęto zagadnienie kognitywno-kulturowych podstaw niepowtarzalności dzieła literackiego w ujęciu językoznawstwa kognitywno-kulturowego, a zwłaszcza zagadnienie kreatywnego użycia językowego. Przy powołaniu się na koncepcję poznania zakotwiczonego, wedle której procesy poznawcze uwarunkowane są nie tylko ludzkim ucieleśnieniem, ale również interakcją jednostki ze środowiskiem fizycznym/społeczno-kulturowym, pokazano wpływ usytuowania na przejawy kreatywności językowej autora utworu literackiego. W publikacji omówiono wybrane problemy poznania społecznego, ze wskazaniem nieuchronnie idiosynkratycznego sposobu dokonywania przez podmiot kategoryzacji społecznej. Analiza powyższych zagadnień na przykładzie wiersza Wisławy Szymborskiej Myśli nawiedzające mnie na ruchliwych ulicach pozwala na wskazanie potencjalnych źródeł ograniczeń poznawczych, zmniejszających trafność spostrzegania i kategoryzacji obiektów w rzeczywistości społecznej. Zagadnienie poznania społecznego staje się punktem wyjścia do analizy sposobu tworzenia przez noblistkę umysłu fikcyjnego konceptualizatora, przy wskazaniu śladów właściwej autorce aktywności poznawczej, naznaczonej niepewnością jeśli chodzi o zrozumienia złożonego świata interakcji międzyludzkich. Wskazana została dynamiczna natura wyłaniania się struktur poznawczych, pojawiających się w kontekście codziennych relacji interpersonalnych. Pokazano również sposób, w jaki Szymborska tworzy społeczną kategorię ad hoc oraz strukturę tej kategorii uwarunkowaną niepowtarzalnym sposobem konstruowania świata przez noblistkę.

3

Konstruowanie wymiaru temporalnego wydarzeń w narracji na przykładzie "Próby opisania krajobrazu greckiego" Zbigniewa Herberta

100%

Stadnik K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2017

|

tom 35

|

nr 1

EN

Narratives are integral to human lives. As a means of communication, they contribute to the formation of individual and collective identity: not only do narratives enable imparting information, but also help establish and maintain social bonds between community members. Regardless of the specific medium used, narratives help humans establish and maintain the realm of intersubjectivity by allowing to renounce the ego-centric, individual perspective and adopt the viewpoint from which the other comprehends the world. Thus, narratives facilitate the emergence of a shared framework of reference, promoting intersubjective temporal and spatial orientation. The paper address the issue of time conceptualisation in narratives. Specifically, the analysis presented in the paper uncovers specific time conceptualisation patters underlying the construction of narrative events in Zbigniew Herbert’s Attempt at a Description of the Greek Landscape..

PL

Narracje stanowią nieodłączną część ludzkiego życia; pełnią ważną funkcję współtworzenia indywidualnej i zbiorowej tożsamości, pozwalając na dzielenie się wiedzą zgromadzoną przez wspólnotę. Narracje mogą być przekazywane za pomocą wielu różnych, często mieszanych mediów. Niezależnie od zastosowanego środka przekazu pomagają tworzyć przestrzeń intersubiektywnie podzielanej wiedzy, wartości i przekonań wspólnoty. W przypadku narracji językowych konstruowanie znaczenia wymaga od czytelnika wykazania się zdolnością do empatii, rozumianej jako umiejętność przyjęcia punktu widzenia innego niż nasz własny. W tym sensie, dzięki narracjom, możemy nauczyć się przyjmowania perspektywy innego uczestnika wspólnoty. W artykule koncentrujemy się na sposobach organizacji narracji literackiej pod względem struktury czasoprzestrzennej przedstawianych zdarzeń. W szczególności interesuje nas sposób, w jaki Zbigniew Herbert konstruuje narrację w swoim eseju podróżniczym Próba opisania krajobrazu greckiego, gdzie warta uwagi jest czasoprzestrzenna segmentacja (wyodrębnianie) opisywanych zdarzeń.

4

Metafory pojęciowe dotyczące zdrowia psychicznego w trakcie pandemii COVID‑19 w Polsce

100%

Stadnik K.

|

nr 55

73-83

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the paper is to analyse linguistic data from a public discourse on mental health during the COVID‑19 pandemic. The data come from interviews concluded with psychologists/psychiatrists, published in newspapers/magazines or online. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article fills a gap in public discourse research on mental health during the SARS‑CoV‑2 virus epidemic by adopting the theoretical and methodological assumptions of cognitive linguistics that the metaphor manifested in language is essentially conceptual in nature. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The subject of the research are conceptual metaphors used by psychologists and psychiatrists in communicating expert knowledge in the public discourse. The article examines this issue in the context of developing the health competences of the society in order to counteract mental disorders caused by the pandemic. RESEARCH RESULTS: The results of the analysis indicate that correctly selected metaphors fa‑ cilitates the process of drawing inference about the cause-effect relations between the occurrence of an epidemic situation and the occurrence of mental disorders in various age groups of Polish society. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The results of the current analysis can form the basis for further research on the cognitive foundations of effective ways of disseminating the expert knowledge about mental health, with particular consideration placed on those areas of epidemic daily life that can be easily disinformed.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza wypowiedzi psychologów i psychiatrów w wywiadach opublikowanych w prasie i/lub portalach internetowych, dotyczących wyzwań, jakie dla równowagi psychicznej stanowi codzienność pandemii COVID‑19 w Polsce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł wypełnia lukę w badaniach dyskursu publicznego odnośnie do zdrowia psychicznego podczas epidemii wywołanej przez wirus SARS‑CoV‑2, przyjmując założenia teoretyczne i metodologiczne językoznawstwa kognitywnego, zgodnie z którymi metafora manifestująca się w języku ma w istocie naturę pojęciową. PROCES WYWODU: Przedmiotem badania są metafory pojęciowe używane przez psychologów i psychiatrów w komunikowaniu wiedzy eksperckiej w dyskursie publicznym. Artykuł rozpatruje tę kwestię w kontekście rozwijania kompetencji zdrowotnych społeczeństwa w celu przeciwdziałania zaburzeniom psychicznym wywołanym przez pandemię. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki analizy wskazują, że trafnie dobrane metafory usprawniają proces wnioskowania na temat relacji przyczynowo‑skutkowych pomiędzy zaistnieniem sytuacji epidemicznej a wystąpieniem zaburzeń psychicznych w różnych grupach wiekowych społeczeństwa polskiego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wyniki bieżącej analizy mogą stanowić podstawę do dalszych badań na temat kognitywnych podstaw skutecznych sposobów popularyzacji wiedzy eksperckiej o zdrowiu psychicznym, ze szczególnym uwzględnieniem tych obszarów codzienności epidemicznej, które mogą łatwo podlegać dezinformacji.

5

Moten in Canterbury Tales:The speaker's expression of the self

100%

Stadnik K.

Studia Anglica Posnaniensia

|

2011

|

tom 46

|

nr 3

43-57

EN

In the paper, we posit the centrality of the speaker in language. In so doing, we refer to the fact that language users may select particular linguistic expressions to encode their understanding of a given situation. This observation alludes to the concept of subjectivity in linguistics, and evokes the notion of modality, concerned, broadly speaking, with the speaker's attitude to the proposition. In English, linguistic devices used to signal the varying degrees of the speaker's commitment towards the proposition include modal verbs. Historically, they can be claimed to have developed from less to more subjective meanings, as in the case of the modal verb must. Its epistemic meaning is believed to have evolved from its deontic sense in the Middle English (ME) period. While some authors argue that, at this stage of its development, epistemic must was less, rather than more subjective, we test a different supposition. In our view, epistemic must occurring in generalized necessity statements might acquire a more subjective reading. Specifically, it seems possible to argue that, by personalizing generalized truths, the speaker tinges them with more subjective overtones. We exemplify the claim using the occurrences of ME *moten ‘must’ in Canterbury Tales.

6

From Seeing to Understanding: The Conceptual Metaphor UNDERSTANDING IS LIGHT in Julian of Norwich’s “Revelations of Divine Love”

100%

Stadnik K.

Horyzonty Wychowania

|

2024

|

tom 23

|

nr 66

145-154

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł podejmuje kwestię wzajemnych oddziaływań pomiędzy językiem, poznaniem a kulturą z perspektywy badań o charakterze kognitywno‑diachronicznym, zwracając szczególną uwagę na relację pomiędzy religią a metaforą pojęciową. Artykuł omawia rolę metafory pojęciowej ROZUMIENIE TO ŚWIATŁO w dyskursie religijnym na przykładzie Objawień Bożej miłości Juliany z Norwich, późnośredniowiecznej angielskiej mistyczki. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule przyjęto metodologię tzw. rozszerzonego ujęcia metafory pojęciowej, opracowanego przez Zoltána Kövecsesa na podstawie teorii metafory pojęciowej, która podkreśla rolę uniwersalnych aspektów ludzkiego ucieleśnienia jako głównych źródeł metafor pojęciowych. Artykuł ukazuje, jak uwzględnić wpływ kontekstu społeczno‑kulturowego w metodologii diachronicznych badań nad metaforą pojęciową. PROCES WYWODU: Analiza tekstu Objawień Bożej miłości łączy model Kövecsesa z koncepcją usytuowania społeczno‑kulturowego, rozwijaną w językoznawstwie kognitywnym. Badanie omawia możliwe uwarunkowania poznawczo‑kulturowe użycia metafory ROZUMIENIE TO ŚWIAT‑ ŁO w dziele Juliany. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki badania wskazują, że metaforyczne konceptualizacje w tekście mistyczki motywowane są nie tylko uniwersalnymi aspektami ucieleśnionego poznania, ale wynikają one w znacznej mierze z usytuowania autorki w późnośredniowiecznym środowisku społecznym i kulturowym. WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BABAŃ: Badanie wskazuje na znaczenie koncepcji usytuowania społeczno‑kulturowego w badaniach tekstów historycznych. Należy powiązać podejście Kövecsesa z koncepcją usytuowania społeczno‑kulturowego, co pozwoli wzbogacić metodologię badań diachronicznych dotyczących metafor pojęciowych. Wyniki mają zastosowanie praktyczne, ponieważ mogą być wykorzystane w nauczaniu analizy tekstów historycznych w sposób pomagający studentom lepiej zrozumieć relację pomiędzy kulturą a metaforą pojęciową.

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The article discusses the interplay between language, cognition and culture from a cognitive diachronic perspective, focusing on the relation between religion and metaphorical thought. It investigates the role of the conceptual metaphor UNDERSTANDING IS LIGHT in religious discourse, using the example of The Revelations of Divine Love, written by Julian of Norwich, a late medieval anchoress. THE RESEARCH PROBLEM AND METODS: The paper draws on the Extended Conceptual Metaphor approach, Zoltán Kövecses’s elaboration of the Conceptual Metaphor Theory (CMT). The universalist bias of CMT means that the theory tends to ignore the sociocultural context of historical data, prioritising the influence of universal human embodiment on metaphorical thought. Using Kövecses’s approach, the paper shows how the gap in CMT methodology may be bridged to yield more reliable results. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The present study connects Kövecses’s approach to Cognitive Linguistic research into sociocultural situatedness. To exemplify the problem, the analysis examines the cognitive‑cultural underpinnings of Julian’s use of the metaphor UNDERSTAND‑ ING IS LIGHT. RESEARCH RESULTS: The analysis shows that the metaphorical conceptualisation pattern may well derive from Julian’s sociocultural situatedness. The paper indicates that the anchoress’s metaphorical thought should be seen as embedded in the late medieval sociocultural context, rather than being considered solely in terms of universal aspects of embodiment. CONCLUSIONS, RECOMMENDATIONS AND THE APPLICATIVE VALUE OF RESEARCH: The study concludes that the idea of sociocultural situatedness may be pivotal in the analyses of historical texts. It seems important to incorporate this idea into Kövecses’s approach, which may inform the methodology of cognitive diachronic research into metaphorical conceptualisations. Furthermore, the results may be applied to teaching students how to approach historical texts, helping them gain a better understanding of the relation between metaphorical thought and culture.

7

Language As a Memory Carrier Of Perceptually-Based Knowledge. Selected Aspects Of Imagery In Chaucer’sKnight’s TaleAndTroilusAndCriseyde

100%

Stadnik K.

Studies in Logic, Grammar and Rhetoric

|

2015

|

tom 41

|

nr 1

127-141

EN

In the paper, we address the question of the relation between language and culture from a Cognitive Linguistic perspective. While accounting for the role of language as an aid to cultural transmission in maintaining the community’s conceptual order, we address the question of whether the concept of a linguistic worldview aptly captures the interplay between language and culture. We suggest that, due to cumulative cultural evolution spurred by the incessant development of human knowledge, layers of conceptualisations accumulate over time. It is proposed that this palimpsest of conceptualisations results from human interaction that transcends the constraints of the present moment, encompassing the past and present, as well as delineating possible developments of the community’s future conceptual order.

8

Entering the World of the Sacred: Memory, Time and Space in John Paul II’s „Roman Triptych”

100%

Stadnik K.

Horyzonty Wychowania

|

2016

|

tom 15

|

nr 36

67-86

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The paper addresses the role of memory in sustaining the continuity of culture. While culture is seen as an idealised cognitive system, comprising the knowledge, values, and beliefs of members of a community, language is viewed as a cognitive tool that functions an aid to cultural transmission. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: We underscore the fundamental importance of memory as a cornerstone of the correlation between the axiological and pedagogical aspects of the transfer of knowledge across generations of community members. The paper adopts a cognitive‑cultural viewpoint on the phenomenon of memory and its grounding in culture. We employ the cognitive‑linguistic methodology of converging evidence, including selected insights from cognitive psychology. In our study, we investigate this issue by exploring the imagery of religious language, the Bible being the ultimate source of Christian ideas on how to represent abstract notions concerning religious truths. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Specifically, we analyse the use of linguistic imagery in John Paul II’s Roman Triptych. Since the Author’s speculative thought encourages meditation on the human condition in the world and their relationship with God, a substantial amount of imagery is Biblical in nature. RESEARCH RESULTS: We underscore the creativity of Wojtyła’s linguistic choices that reveal a specific conceptualisation of time and space, which derives from the Author’s sociocultural situatedness. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: In conclusion, we account for the role of spatial thought and external representations in shaping the unique space‑time of the Triptych. We suggest that the results of the linguistic‑cultural analysis may foster the dialogue between science and religion by offering our own interpretation of panchrony, which we show to be derivative of human situated cognition, rather than a label applicable to a perspective onto the language‑time relation within the domain of linguistic study (vis‑à‑vis the dichotomy of synchrony and diachrony).