The article is devoted to the problem of the excess of the products of creative activities, especially the everyday and amateur ones, which we come across on digital platforms or in media. The author describes the symptoms of this excess, referring to the critical analysis of culture sociologists, and he puts forward a hypothesis that the influx of the creativity is partly caused by many everyday artists and amateurs falling into three main traps, namely the trap of the illusion of the easiness of the creative procces, the trap of the disappearance of tools for a reliable selection of the creations and the trap of the over easiness of communicating the products of creativity. After unmasking the mechanisms of these “traps” there comes an attempt to outline a positive educational programme, based on the concept of A. Ericsson’s deepened exercises and “the principle of 10 years”, which are the conditions of climbing the ladder of professional and master’s creativity.
PL
Artykuł poświęcony jest problemowi nadmiaru produktów aktywności twórczej, zwłaszcza twórczości codziennej i amatorskiej, z jakim się spotykamy na platformach cyfrowych i w mediach. Autor opisuje symptomy tego nadmiaru, odwołując się do krytycznej analizy socjologów kultury, i stawia hipotezę, iż zalew twórczości jest po części spowodowany popadnięciem wielu twórców codziennych i amatorów w trzy główne pułapki: pułapkę złudzenia łatwości procesu twórczego, pułapkę zaniku narzędzi rzetelnej selekcji wytworów oraz pułapkę nadłatwości komunikowania produktów kreatywności. Po zdekonspirowaniu mechanizmów tych „pułapek” następuje próba zarysowania pozytywnego programu edukacyjnego, opartego na koncepcji pogłębionych ćwiczeń A. Ericssona i „zasady 10 lat”, będących warunkami osiągnięcia szczebli twórczości profesjonalnej i mistrzowskiej.
The text is a short review of the seventh edition of Alane Jordan Starko’s book Creativity in the Classroom. Schools of Curious Delight, recognized by the author of the review as the best American academic textbook on the pedagogy of creativity. The content of this very informative publication is briefly outlined and its basic advantages as well as additions and developments in relation to previous editions are indicated.
PL
Tekst jest krótką recenzją siódmego już wydania książki Alane Jordan Starko Creativity in the Classroom. Schools of Curious Delight, uznanego przez autora recenzji za najlepszy amerykański podręcznik akademicki do nauki pedagogiki twórczości. Została zarysowana krótko treść tej bardzo bogatej w informacje publikacji i wskazano jej podstawowe walory oraz uzupełnienia i rozwinięcia w stosunku do poprzednich wydań.
Celem artykułu jest przedstawienie poważnego problemu pedagogiki zdolności, związanego ze stawianiem przed wychowankami określonych wzorów i wzorców wybitnego twórcy jako modelu rozwoju osobowego. W pierwszej części autor krótko opisuje różnice pomiędzy wzorem a wzorcem osobowym, ugruntowane w pedagogice i socjologii, a następnie przechodzi do syntetycznego opisu głównych cech wzoru wybitnego twórcy, wywiedzionego z badań empirycznych. Na tym tle przedstawia własną koncepcję wzorca postawy twórczej, godnego – jak sądzi – promowania w edukacji dzieci zdolnych. Trudny dylemat często spotykanego braku korespondencji pomiędzy wybitną twórczością a charakterem wybitnych twórców ilustruje na przykładzie dwóch antywzorów osobowych: kompozytora-mordercy Gesualda da Venosy oraz pisarza-donosiciela Henryka Worcella. W zakończeniu autor postuluje, by w edukacji osób zdolnych nie oddzielać rozważań o wybitnej twórczości od przymiotów charakteru danego twórcy i traktować te zjawiska jako integralny byt, a następnie formułuje kilka pytań do dalszych badań z tego zakresu.
EN
The aim of the article is to discuss a serious problem in the pedagogy of abilities, related to presenting specific patterns and models of an outstanding artist to the pupils as types that determine the directions of personal development. In the first part, the author briefly describes the differences between the model and the personal pattern, grounded in pedagogy and sociology, and then moves on to a synthetic description of the main features of the outstanding artist’s model, derived from empirical research. Against this background, he presents his own concept of a pattern of creative attitude, which he considers worth promoting in the education of gifted children. The difficult dilemma of the lack of correspondence between outstanding works and the character of outstanding artists is illustrated with the example of two personal anti-models: the composer and murderer Gesualdo da Venosa, and the writer and denunciator Henryk Worcell. In the conclusion, the author suggests not to separate considerations about outstanding creativity from the qualities of the character of a given artist, and to treat these phenomena as an integral in the gifted education area. Lastly, the author formulates several questions for further research in this field.
Tematem artykułu jest diagnoza twórczości dzieci w jej dwóch odmianach: diagnozie potencjału twórczego i diagnozie efektywności, opartych na ogół na pomiarze psychometrycznym. Autor charakteryzuje krótko oba typy tych diagnoz, a następnie przechodzi do krytyki ich wad i ograniczeń, które ciągle stanowią przedmiot sporu ich zwolenników i stały element dyskursu naukowego. Proponuje załagodzenie tych sporów poprzez rozwijanie modelu diagnozy zintegrowanej, łączącej w sobie badanie wszystkich aspektów twórczości: wytworów, osób procesu tworzenia i środowiska twórczego, z wykorzystaniem dialogu i narracji dziecięcej. Oddanie głosu tworzącemu dziecku i systematyczne gromadzenie oraz analiza jego różnorodnych dokonań w postaci portfolio jest istotą tego modelu diagnozy, która ma spełnić ważną funkcję prognostyczno-rozwojową.
EN
The subject of the article is the diagnosis of children’s creativity in its two varieties: diagnosis of creative potential and diagnosis of effectiveness, generally based on psycho- metric measurement. The author briefly characterizes both types of diagnoses, and then goes on to criticize their shortcomings and limitations, which are still the subject of dispute among their supporters. Finally, he proposes to appease these disputes by developing an integrated diagnosis model that combines the study of all aspects of creativity: products, people, the process of creation, and the creative environment, with the use of dialogue and through analyzing children’s narratives. Giving voice to the creative child and the systematic collection and analysis of his or her various achievements in the form of a portfolio is the essence of this model of diagnosis, which is to fulfill an important prognostic and developmental function.
The article presents the characteristics of various trends (approaches) in creativity research, which together form creatology – an integrated resource of knowledge about creativity and creative man. The author discusses in turn the trends in psychology of creativity, pedagogy, management and marketing theory, geography and philosophy, pointing to their main research problems and achievements, and postulating the direction of future research. These trends are demonstrated in a concise manner in Table 1, and the author presents his own approach at the end, listing 10 theoretical and research assumptions of the Lodz School of Pedagogy of Creativity.
PL
W artykule przedstawiono charakterystykę różnorodnych nurtów badań nad twórczością, które wspólnie tworzą kreatologię – zintegrowany zasób wiedzy o twórczości i człowieku twórczym. Autor kolejno omawia nurt badań psychologii twórczości, pedagogiki, teorii zarządzania i marketingu, geografii oraz filozofii, wskazując na ich główne problemy badawcze i dokonania oraz postulując kierunki przyszłych badań. Nurty te w zwięzły sposób przedstawia tabela 1, a stanowisko własne autor prezentuje w zakończeniu, wymieniając 10 założeń teoretyczno-badawczych Łódzkiej Szkoły Pedagogiki Twórczości.
The authors, representing two different universities and pedagogical disciplines (social pedagogy – early school education) attempt to synthetically present the development of pedagogy of creativity as a new and dynamically developing subdiscipline of educational sciences. They briefly characterize the development of theoretical trends in pedagogy of creativity, and then the evolution of educational practices related to the didactics of creativity, considered through the prism of the typology of didactic paradigms by Dorota Klus-Stańska. Both parts are crowned with brief conclusions in which the authors sum up the achievements of the subdiscipline to date and formulate conclusions for future research.
PL
Autorzy, reprezentujący (w chwili opracowywania tego tekstu) dwie różne uczelnie oraz dyscypliny pedagogiczne (pedagogika społeczna – pedagogika wczesnoszkolna), podejmują próbę syntetycznego przedstawienia rozwoju pedagogiki twórczości jako nowej i dynamicznie rozwijającej się subdyscypliny nauk o wychowaniu. Charakteryzują krótko rozwój nurtów teoretycznych pedagogiki twórczości, a następnie ewolucję praktyk edukacyjnych związanych z dydaktyką twórczości, rozpatrywaną przez pryzmat typologii paradygmatów dydaktyki Doroty Klus-Stańskiej. Obie części zwieńczone są zwięzłymi wnioskami, w których autorzy sumują dotychczasowe osiągnięcia subdyscypliny i formułują wnioski do przyszłych badań.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.