Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pandemia COVID-19 jako stymulator innowacyjności gospodarczej. Analiza w perspektywie społeczno‑kulturowej

100%

Zdun M.

Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego

|

2022

|

tom 36

|

nr 2

78-90

EN

The article concerns the issue of socio‑cultural determinants of innovation during the COVID-19 pandemic. Therefore, the aim of the article is to identify the factors that are responsible for increasing the chances of innovation during the fight against the SARS‑CoV-2 virus. The starting point for the analysis is the statement on the multidimensional, also axiological, determinants of innovation. This statement enables the diagnosis of the chances of pandemic innovation not only in a pragmatic context, but also taking into account its ethical dimension. The result of the analysis is the definition of the “anatomy” of innovation (as a concept) and an indication of the opportunities and dangers of the pandemic innovation. The final result of the analysis is presented in the form of 10 related theses. The basis for their formulation is the sociological theory of innovation, which leads to the final recommendation. It is an incentive to see the non‑material dimension of innovation, which enables the appropriate design of innovation policies in times of crisis.

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie społeczno‑kulturowych uwarunkowań innowacyjności w czasie pandemii COVID-19. Celem autorki jest zidentyfikowanie czynników odpowiadających za zwiększenie szans innowacyjności w trakcie trwania walki z wirusem SARS‑CoV-2. Punkt wyjścia podjętej analizy stanowi twierdzenie na temat wielowymiarowego – w tym aksjologicznego – uwarunkowania innowacyjności. Umożliwia ono diagnozę szans pandemicznego nowatorstwa w kontekście nie tylko pragmatycznym, lecz także etycznym. Prezentowany artykuł ma charakter teoretycznej analizy. Wykorzystano w nim metodę dyskusji pojęć i stanowisk, wiodącą do semantycznej rekonstrukcji kategorii innowacyjności w kontekście pandemicznym. Efektem analizy jest sformułowanie pojęcia innowacyjności oraz wskazanie szans i zagrożeń pandemicznego nowatorstwa. Finalny wynik analizy zaprezentowano w formie 10 twierdzeń – opracowano je na podstawie socjologicznej teorii innowacyjności, która pozwala określić ostateczną rekomendację. Jest nią zachęta do dostrzegania pozamaterialnego wymiaru innowacji, co umożliwia właściwe projektowanie polityk innowacyjności w czasach kryzysu.

2

Anomia COVID-19. Próba identyfikacji zjawiska

100%

Zdun M.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2020

|

tom 63

|

nr 4

3-20

EN

Anomie is associated with transitional periods, and in particular with rapid change processes. The aftermath of a disaster or a calamity, including epidemics, can serve as one example of such changes.The spread of the disease not only puts to test financial security, but also brings about the axionormative redevelopment of the society. And eventually it also raises questions about the feasibility of axiological orders and axiological superiority in such situations. The contemporary context where anomie is emergent is the COVID pandemic. A full evaluation of this phenomenon requires a longterm approach. Ex ante analyses should focus on developing accurate evaluation tools, which is the research objective of this article.

PL

Zjawisko anomii należy wiązać z okresami przejścia, zwłaszcza ze zmianami o charakterze gwałtownym. Szczególnym rodzajem tego typu zmian są następstwa klęsk czy kataklizmów, w tym epidemii. Szerząca się choroba wystawia na próbę nie tylko system zabezpieczeń materialnych, lecz także skutkuje aksjonormatywną przebudową społeczeństwa. Ostatecznie też prowokuje pytanie o możliwość wypracowania właściwej dla tej sytuacji „nadrzędności aksjologicznej”. Scenerią urzeczywistnienia się współczesnej anomii jest pandemia COVID-19. Pełna diagnoza tego fenomenu wymaga dłuższego dystansu czasowego. Analizy ex ante powinny koncentrować się na skonstruowaniu odpowiedniego narzędzia diagnozy. Taki też jest cel niniejszego artkułu.

3

Ponowoczesny romantyzm jako nurt ideowy określający horyzonty współczesnego człowieczeństwa

100%

Zdun M.

Horyzonty Wychowania

|

2021

|

tom 20

|

nr 53

103-116

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The goal of this analysis is to provide conceptual descriptions of future humanity models. The article will also reflect on the contemporary human condition in the cultural context of postmodernism. For the purposes of this paper, that context will be referred to as postmodern romanticism.RESEARCH PROBLEM AND METHODS: At the core of this study is a model of humanity developed on the basis of ‘axiological present-day antinomies’. Based on these antinomies, postmodern culture can be compared to the models typical of 19th century romanticism. As a result, humanity can be described through internal conflicts between such notions as transience vs immortality, self actualisation vs sacrifice, consumption vs work, and vita activa vs vita contemplativa. This paper is a sociological theoretical analysis. It relies on postmodern research methodology.And as such, it uses metaphor and archetype to ultimately describe the horizons of humanity.PROCESS OF ARGUMENTATION: This study has three parts. The first introduces the labyrinth metaphor as the primary exploration and assessment tool. It helps identify the basic tensions inhumans and find the leading narrative that underlies contemporary humanity. This narrative is postmodern romanticism. Stage two identifies the types and characteristics of the postmodern romanticnarrative. This lays the groundwork for the third part, which employs the category of archetype. This concept serves to explore the models of humanity fostered by the postmodern romantic narrative.RESEARCH RESULTS: The primary results of this analysis are the postmodern models of humanity embodied by the Prometheus, Orpheus, Icarus, and Narcissus archetypes. A detailed assessment of these helps identify such fundamental movements in humanity development as transhumanism, individualism, and imaginarism. In addition, each model is examined to identify its limitations and the related risks.CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The final conclusions and recommendations follow from the analysis of postmodern romanticism. That philosophy can be perceived as having two forms, ideological and vulgarised, or processed by the popular culture. The former describes the opportunities offered by the model that builds on it, while the latter focuses on the related risks.

PL

CEL NAUKOWY: Celem analizy jest konceptualne zarysowanie modelów człowieczeństwa przyszłości. W zamierzeniach artykułu mieści się również przedstawienie refleksji nad kondycją współczesnego człowieka w kulturowym kontekście ponowoczesności. Kontekst ten dla celów niniejszej pracy zostanie określony mianem ponowoczesnego romantyzmu. NARZĘDZIA I METODY BADAWCZE: Przedmiotem diagnozy jest model człowieczeństwa uformowany na podstawie „aksjologicznych antynomii współczesności”. Pozwalają one kulturę ponowoczesności zestawić ze wzorcami typowymi dla XIX-wiecznego romantyzmu. W rezultacie człowieczeństwo da się opisać poprzez wewnętrzne napięcia, które wyznaczają terminy: tymczasowość – nieśmiertelność, samorealizacja – poświęcenie; konsumpcja – praca; vita activa – vita contemplativa. Praca ma charakter socjologicznej analizy teoretycznej. Jej celom służy metodologia „postmodernistycznej nauki”. Przez to też narzędziem diagnozy stanie się metafora oraz kategoria archetypu, pozwalająca ostatecznie dookreślać horyzonty człowieczeństwa. PROCES WYWODU: Wywód składa się z trzech części. W pierwszej z nich wprowadzona zostaje metafora labiryntu – podstawowe narzędzie poznania i diagnostyki. Pozwoli ona wyeksponować podstawę napięcia w konstrukcji człowieka i odnaleźć wiodącą narrację kształtującą współczesne człowieczeństwo. Jest nią ponowoczesny romantyzm. Identyfikacja odmian i cech narracji ponowoczesnego romantyzmu to drugi etap pracy. Legitymizuje on zastosowanie w kolejnej już – trzeciej części – kategorii archetypu. Pojęcie to umożliwi wskazanie ukrytych w narracji ponowoczesnego romantyzmu wzorów człowieczeństwa. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podstawowym wynikiem analizy są modele ponowoczesnego człowieczeństwa zapisane w archetypach Prometeusza, Orfeusza, Ikara i Narcyza. Ich szczegółowa diagnostyka pozwala wskazać podstawowe nurty formacyjne człowieczeństwa, takie jak: transhumnaizm, indywidualizm i imaginaryzm. Jednocześnie umożliwia identyfikację ograniczeń każdego modelu i wskazanie związanych z nimi zagrożeń.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Ostateczne wnioski i rekomendacje wiążą się z analizą ponowoczesnego romantyzmu. Nurt ten daje się opisać w dwóch formach: ideacyjnej i zwulgaryzowanej – przepracowanej przez kulturę popularną. Pierwsza z wymienionych określa szansę formującego się na jej podstawie modelu, a druga eksponuje zagrożenia.

4

Kultura innowacyjności jako wyzwanie dla współczesnego uniwersytetu

100%

Zdun M.

Horyzonty Polityki

|

2020

|

tom 11

|

nr 37

65-82

EN

RESEARCH OBJECTIVE: This study seeks to identify the risks and opportunities for, as well as the role and position of today’s universities in relation to the challenges posed by the culture of innovation. It can be described both as an environment in which academia operates, and as a way to organise universities. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: This is a theoretical analysis and builds on the relevant advancements in sociological theory. It is intended to revisit the notion of culture and to associate it with innovation. This will help identify some specific areas within, and versions of, the culture of innovation that can be faced by today’s academia. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: This study has three parts. The first introduces the notion of innovation culture and identifies the areas of analysis based on the proposed definition. This stage proceeds to describe approaches to, and two perspectives on, the culture of innovation, namely individual and systemic. These more or less correspond to the sociological distinction between atomism and holism. Stage two describes the types of innovation cultures based on the notions of originality and organisation. The stage three explors the culture of innovation in relation to universities understood either as an enterprise or as a community. RESEARCH RESULTS: The primary results of this study are the identified risks and opportunities related to the challenges faced by today’s universities in their efforts to foster the culture of innovation. Risks and opportunities can be found both in the environment in which academia operates, and in its normative, organisational, and technological structures. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Final conclusions are made to build universities of the future. These are to be both organisations and communities, which take advantage of the opportunities offered by the culture of innovation, while also addressing the associated risks.

PL

CEL NAUKOWY: Celem analizy jest określenie szans i zagrożeń, roli i miejsca współczesnego uniwersytetu w kontekście wyzwań kultury innowacyjności. Kultura innowacyjności da się rozpoznać jako otoczenie, w którym akademia funkcjonuje, jak również sposób organizacji samej wszechnicy. Analizowana ona będzie w trzech podstawowych wymiarach: materialnym, społecznym i symbolicznym, z uwzględnieniem możliwych do wyróżnienia pod-typów. NARZĘDZIA I METODY BADAWCZE: Metodą analizy jest dyskusja pojęć i koncepcji. Praca ma charakter teoretycznej analizy i wspiera się na dorobku teorii socjologicznej w tym zakresie. Jej zamierzeniem jest rekonstrukcja pojęcia kultura i powiązanie tegoż terminu z kategorią innowacyjności. Pozwoli to na identyfikację konkretnych obszarów kultury innowacyjności oraz jej odmian, z którymi zmierzyć musi się współczesna akademia. PROCES WYWODU: Wywód składa się z trzech części. W pierwszej z nich wprowadzona pojęcie kultury innowacyjności oraz wskazane zostają płaszczyzny analizy, wynikające bezpośrednio z zaproponowanej definicji. Na tym etapie wskazane zostaną również ujęcia oraz dwie podstawę perspektyw diagnozy kultury innowacyjności: jednostkowa i systemowa. Odpowiadają w przybliżeniu podziałowi na atomizm i holizm w teorii socjologicznej. W etapie drugim przedstawiona zostanie typologia kultur innowacyjności w odwołaniu do terminów: osobliwość i ustrój. Ustalenia te pozwolą by w etapie trzecim odnieść kategorię kultury innowacyjności do uniwersytetu, rozumianego jako przedsiębiorstwo lub wspólnotę. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podstawowym wynikiem analizy jest identyfikacja szans i zagrożeń związanych z wyzwaniem związanym z wdrażaniem się współczesnego uniwersytetu w kulturę innowacyjności. Szanse i zagrożenie dadzą się odnaleźć zarówno w otoczeniu, w którym funkcjonuje akademia, jak również w jego normatywnej, organizacyjnej i technologicznej strukturze. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Ostateczne wnioski i rekomendacje związane są z próbą zaprojektowania przyszłości uniwersytetu. Ma być to organizacja i wspólnota zarazem, która wykorzystuje szanse jakie stwarza kultura innowacyjności oraz jednocześnie radzi sobie wygenerowanymi przez nią zagrożeniami.

5

Rozwój gospodarczy jako proces osadzony w przestrzeni międzyludzkiej

100%

Zdun M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2018

|

tom 10(46)

|

nr 4

101-124

PL

Rozwój gospodarczy to proces, który daje się opisać zarówno w kontekście koncepcji ewolucjonistycznych, modernizacyjnych, jak i dialektycznych. Dostarczają one kluczowych dla określenia semantyki procesu rozwojowego pojęć. Rola społeczna, stadium rozwoju i konflikt wartości – to terminy, które czynią z rozwoju „kategorię środka”. Rozwój, jako tego typu kategoria środka, staje się procesem wkomponowanym w przestrzeń relacji międzyludzkiej. Z jednej strony, funduje się on na aktywnościach jednostek, z drugiej – znajduje ograniczenie w systemowych rygorach. Jest splotem żywiołowości i uregulowania oraz mieszanką komponentów aksjologicznych i pragmatycznych. Celem artykułu jest przedstawienie rozwoju jako kategorii „środka”, wraz z identyfikacją właściwego dlań narzędzia diagnostycznego. Narzędziem tym jest pojęcie kultury rozwoju gospodarczego, której poszczególne warstwy (materialna, socjetalna, symboliczna) pozwolą opisać rozwój jako proces wielowymiarowy i osadzony w przestrzeni relacji międzyludzkich.

EN

Economic development is a process that can be described in the context of evolutionary, modernisation, and dialectical concepts, as such concepts provide key notions necessary to define the semantics of such development. Social roles, stages of growth, and conflict of values – these are all notions that make development a “central category”. Growth, or development, as a central category, becomes an interpersonal process. On the one hand, it is based on individual activities, and on the other, it is subject to systemic restrictions. It is a combination of spontaneity and order, and has both axiological and pragmatic components. The goal of this paper is to present development as a central category, and to identify the appropriate diagnostic tool for this purpose. This tool is the notion of economic development standards, whose individual levels (financial, social, and symbolic) make it possible to describe growth as a multifaceted and interpersonal process.

6

Gospodarcze horyzonty duchowości: duchowość jako stymulator aktywności ekonomicznej

100%

Zdun M.

Horyzonty Wychowania

|

2022

|

tom 21

|

nr 58

113-123

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to define the “economic horizons” of spirituality, which means looking for an answer to the question of how much of the incentives to “make progress in your spirituality” known from the Middle Ages gain relevance in the context of the economic challenges of the contemporary world. THE RESEARCH PROBLEMS AND METHODS: The research problem breaks down the indicating connections between economic activity and various forms of spiritual life. The article is theoretical, therefore the method of analysis is the discussion of concepts and positions, with particular emphasis on the classics of sociological theory. The main analytical category is the concept of spirituality. THE PROCESSES OF ARGUMENTATION: The article is theoretical and consists of several parts. The first stage presents the economy as a participatory process that requires real involvement of social actors. In the second stage it is proved that this involvement may be conditioned in a non-material, including religious and, consequently, spiritual way. The last stage involves the categories of new spirituality in the subject matter. RESEARCH RESULTS: The result of the analysis is to show the relationship between spirituality and entrepreneurship and other forms of economic activity. The potential of a new spirituality and the risks associated with it are discovered. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: As a result, the new spirituality can be seen as an opportunity for the modern economy. However, its proper modeling requires appropriate formation and pedagogy.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest określenie „gospodarczych horyzontów” duchowości, co oznacza poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, na ile znane jeszcze ze średniowiecza zachęty do „robienia postępów w swojej duchowości” zyskują na aktualności w kontekście wyzwań gospodarczych współczesnego świata. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy sprowadza się do wskazania wzajemnych powiązań pomiędzy aktywnością ekonomiczną a różnymi formami życia duchowego. Artykuł ma charakter teoretyczny, przez to też metodą analizy jest dyskusja koncepcji i stanowisk, ze szczególnym uwzględnieniem klasyki teorii socjologicznej. Naczelną kategorią analityczną jest pojęcie duchowości. PROCES WYWODU: Artykuł ma charakter teoretyczny i składa się z kilku powiązanych ze sobą części. W etapie pierwszym gospodarka zostaje przedstawiona jako proces współuczestnictwa, wymagający rzeczywistego zaangażowania aktorów społecznych. W etapie drugim dowiedzione zostaje, że zaangażowanie to warunkowane może być w sposób pozamaterialny, w tym religijny, a w konsekwencji też duchowy. Etap ostatni angażuje do podjętej tematyki kategorie nowej duchowości. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Efektem analizy jest wykazanie związku między duchowością a przedsiębiorczością i innymi formami aktywności ekonomicznej. Odkryty zostaje potencjał nowej duchowości i zagrożenia z nią związane. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W rezultacie nowa duchowość daje się poznać jako szansa dla współczesnej gospodarki. Jej właściwe wymodelowanie wymaga jednak odpowiedniej formacji i pedagogiki.

7

Aksjologiczne uwarunkowania innowacyjności

100%

Zdun M.

Opuscula Sociologica

|

2016

|

nr 1(15)

15-26

PL

Celem artykułu jest przedstawienie innowacyjności jako kategorii wielowymiarowej, umieszczonej na styku świata techniki i kultury, a przez to uwarunkowanej podwójnie: pragmatycznie i aksjologicznie. Drugi z wymienionych aspektów nowatorstwa – aksjologiczny zdaje się we współczesnych dyskusjach pomijany, stąd też jego uwzględnienie można uznać za próbę przełamania wszechobecnych redukcjonizmów. Kontekst aksjologiczny pozwala na ukazanie i zrozumienie w pełni natury innowacyjności. Dzięki niemu nowatorstwo przestaje być niewolnikiem sfery praxis i narzędziem ukierunkowanego jedynie na doskonalenie materii homo faber. Kontekst aksjologiczny w niniejszym artykule dyskutowany jest na kilku etapach: legitymizacji nowatorstwa, poziomów społecznego uprawomocnienia oraz w odniesieniu do systemowych uwarunkowań innowacyjności.

EN

The article presents innovativeness as a multidimensional category, situated at the interface of technology and culture, therefore determined in two manners: pragmatically and axiologically. The latter aspect of innovativeness – axiological – seems to be omitted in the present-day discussions. The fact that it has been included here may be considered as an attempt to overcome the ubiquitous reductionism. The axiological context allows of showingand comprehending the nature of innovativeness, thanks to which it is no longer a slave of praxis and an instrument orientated only towards perfecting the matter of homo faber. The axiological context in the present article is analysed in several phases: legitimisation of innovativeness, social levels of authorisation, and systemic conditions of innovativeness.

8

Perspektywa aksjologiczna w socjologii gospodarczej i ekonomicznej

100%

Zdun M.

Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym

|

2020

|

tom 23

|

nr 1

7-27

EN

Axiological studies have been part of sociological research into business activity since the beginnings of the field. But there is still no agreement among scholars as two major concepts that are competing for dominance. One, building on the ideas proposed by Max Weber, advocates the priority of value over instrumental rationality, and it follows the path typical of ideological determinism. The other, with its roots in Karl Marx’s historical materialism, argues for the primacy of matter over mind. What these two have in common is the presence of two aspects, axiological and existential. The difference lies in their position of importance. Each approach makes different kinds of reductions, which are challenged by contemporary socio-economic systems that operate according to post-industrial logic. The goal of this article is to arrive at a new understanding of economic axiology. This understanding must be free from any reductionism that would assign the axiology radically different roles – either as a dependent or independent variable in growth. Economic axiology will be presented as a central category, a product of human interaction, and both a contributor to and an outcome of growth. Last but not least, based on the principle of double morphogenesis, specific economic axiologies will be identified.

9

Efekt Notre Dame. Rzecz o aksjologicznych reperkusjach katastrofy

100%

Zdun M.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2020

|

tom 109

|

nr 2

16-31

EN

The purpose of this analysis is to diagnose axiological consequences of catastrophic events. To this end, a graph is used whose geometry is determined by two axes representing changes that are symptomatic of the modern times: one marking our transition from rationality to emotionality and the other indicating the transfer of privacy to the public sphere. The graph allows us to distinguish four conceptual areas and assign to them categories of phenomena and types of disaster axiology. The first area emerges at the intersection of privacy and rationality, with rational choice theory as its theoretical background. It is a theory that identifies axiologies of individual interests based on the premise of profit and loss. The second area combines public sphere with rationality, shifting the focus of the said axiology and coping strategies from the individual to the social system. In the third area, privacy encounters emotional sphere. This is where individual axiology may be explored through the prism of individual experience, while introducing the category of spiritual transformation. The fourth area juxtaposes emotionality with making things public. This is where phenomena such as moral panic or collective elation are embedded. This is also where the eponymous Notre Dame Effect manifests itself at its very core: emotionality enters the public area while collective elation gains a more permanent form as short-term emotions turn into long-term symbols. This effect shows how important the sense of community is in the axiological reconstruction of the damage to the cathedral.

10

The Innovation Region: An Attempt to Develop a Multivariate Analysis Model

100%

Zdun M.

Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

|

2022

|

nr 58

27-49

PL

Celem artykułu jest przedstawienie nowatorskiego modelu analizy regionalnego zróżnicowania kultur innowacyjności. Dorobek badawczy socjologii w tym zakresie pozwala na identyfikację trzech nurtów analizy: materialistycznego, ideowego i społecznego. Umożliwia również wyciągnięcie wniosków na temat redukcjonizmów poznawczych wynikających z przyjęcia tylko jednej wybranej perspektywy. Temu też ma się przeciwstawiać proponowany model. Ma on być konceptualną konstrukcją umożliwiającą wielowymiarową diagnozę regionalnej dywersyfikacji kultury innowacyjności. Jednocześnie eksponuje on fakt, że do określenia potencjału innowacyjności służy odpowiednia jednostka analizy (region) i związana z nią kategoria analityczna (kultura). Powiązanie ze sobą tych pojęć konstruuje model, który pozwala określić poziom innowacyjności we współczesnym świecie i jego terytorialne zróżnicowanie. Zgodnie z nim zbadanie innowacyjności polega nie tylko na dotarciu do treści poszczególnych warstw kultury, ale również obejmuje analizę relacji pomiędzy poszczególnymi warstwami nowatorstwa i regionu. Każda ze wskazanych warstw może być diagnozowana w sposób ilościowy i jakościowy. Model ten zbudowany zostanie w trzech etapach. W pierwszym skonstruowana zostanie wielowymiarowa (uwzględniająca aspekt materialny, ideowy i społeczny) jednostka analizy – region. W drugim do jednostki tej dopasowana zostanie prywatna kategoria diagnozy – kultura. Etap trzeci przyniesie finalną konstrukcję modelu.

EN

The aim of the article is to present a novel model for the analysis of regional differentiation of innovation cultures. The research output of sociology in this area allows us to identify three strands of analysis: materialist, ideological and social. It also allows us to make inferences about cognitive reductionism associated with the adoption of a single selected perspective. This is also what the proposed model aims to counteract. It is intended to be a conceptual construct that enables a multivariate diagnosis of the regional diversification of innovation culture. At the same time, it highlights the fact, that a complete diagnosis of innovation requires an appropriate unit of analysis (region) and a related analytical category (culture). Linking together these concepts leads to constructing a model that allows us to determine the level of innovation in the modern world and its territorial differentiation. Investigating innovation in accordance with that model involves reaching the content of the different layers of culture and analysing the relationship between the different layers of innovation and the region. Each of the indicated layers can be diagnosed in a quantitative and qualitative way. This model will be built in three stages. In the first stage, a multivariate (i.e. including the material, ideological and social aspects) unit of analysis – region – will be constructed. In the second stage, a private diagnostic category, i.e. culture, will be matched to this unit. Stage three will bring the final construction of the model.

11

Innowacyjność jako kategoria analityczna zmiany społecznej. O dychotomicznej naturze pojęcia

100%

Zdun M.

Studia Socjologiczne

|

2016

|

nr 2(221)

163-185

PL

Celem artykułu jest przedstawienie socjologicznej dyskusji wokół innowacyjności, wraz z wyjawieniem potencjału interpretacyjnego przyjętej do analizy kategorii. Cechą prymarną wyróżnionej kategorii jest dychotomiczność jej natury, rozumiana za sprawą wyszczególnionych linii dwubiegunowej analizy. Innowacyjność umieszczona kolejno między tym co aksjologiczne i prakseologiczne, elitarne i egalitarne oraz jednostkowe i systemowe, daje się poznać jako explanans i explanandum socjologicznej analizy, kategoria absolutna i służebna zarazem. Z jednej strony, jej wyjaśnienie możliwe jest wyłącznie za sprawą dyskusji w odniesieniu do podstawowych paradygmatów teoretycznych (kulturowego, przedsiębiorczego, technicystycznego), z drugiej – poprzez zaangażowanie tejże kategorii, prawdopodobnym się staje wytłumaczenie procesu zmiany społecznej. Dychotomiczność natury objętej analizą kategorii jest zarazem treścią, jak i metodą prowadzonego wywodu.

EN

The aim of this article is to present a sociological discussion on innovativeness and to reveal the interpretative potential of this analytical category. The primary trait of this category is its dichotomy, which can be understood by means of the bipolar analysis carried out in the article. Innovativeness lies, respectively, between that which is axiological and praxological, elitist and egalitarian, individual and systemic, and is recognized as explanans and explanandum of sociological analysis – it is an absolute and a servant category at the same time. On the one hand, it is possible to explain innovativeness solely by discussing its basic theoretical paradigms (cultural, entrepreneurial and technical ones) while, on the other hand, incorporation of innovativeness as a category could be used to explain the process of social change. Dichotomy of the category adopted in this analysis makes it its subject and its methodology at the same time.

12

Oblicza innowacyjności. Socjologiczna próba typologizacji zjawiska

100%

Zdun M.

Prakseologia

|

2017

|

tom 159

161-184

XX

Celem artykułu jest przedstawienie socjologicznej typologizacji innowacyjności oraz wykazanie metodologicznej przydatności obranego do analizy narzędzia. Zaproponowany schemat służy systematyzacji i uporządkowaniu wszechobecnego dziś nowatorstwa. W pierwszej kolejności innowacyjność zostaje opisana jako kategoria wielowymiarowa oraz spinająca sferę jednostkowych potrzeb z obszarem systemowych wyzwań, czy też łącząca rewiry wartościowania i użytkowania. Konstatacja na temat skomplikowanej, bo wieloaspektowej, struktury innowacyjności, legitymizuje zaangażowanie klasyfikacji typologicznej do wyjaśnienia dyskutowanego w niniejszym artykule pojęcia. Rozróżnienie innowacyjności jednostkowej i systemowej oraz wskazanie dwóch pryncypialnych aspektów nowatorstwa (aksjologicznego i pragmatycznego) staje się podstawą zaproponowanej systematyzacji. To z kolei pozwala na wyróżnienie typów społeczeństw i przedyskutowanie „innowacyjnych utopii”. Zwieńczeniem niniejszej analizy są najbardziej ogólne modele innowacyjności: doznaniowość i wyczynowość, które stają się punktem wyjścia do diagnozy zjawisk współczesnych: dyktatury i innowacyjnego wykluczenia. Finalnie zaproponowany schemat staje się jednocześnie odpowiedzią na pytanie o metodologiczną przydatność typologii.

EN

The aim of the article is the presentation of sociological typologisation of innovativeness and demonstration of the methodological usefulness of the tool selected for the analysis. The proposed diagram can be used for the systematisation and ordering of innovativeness, which is omnipresent today. First, innovativeness is described as a multidimensional category, which is a connection between the area of individual needs with the area of systematic challenges and joining the areas of valuation and use. Considerations on the complicated multi-aspectual structure of innovativeness are justified by the involvement of typological classification in the explanation of the notion discussed in this article. Distinguishing types of individual and systematic innovativeness as well as showing two principal aspects of innovativeness (axiological and pragmatic) are the basis of the proposed systematisation. This, in turn, makes it possible to distinguish between social types and to discussed “innovative utopias”. This analysis is crowned by the most general models of innovativeness: experience and performance, which become the starting point for the diagnosis of contemporary phenomena: dictatorship and innovative exclusion. Finally, the proposed pattern becomes, at the same time, an answer to the question about the methodological usefulness of typology.

13

Innowacje – od determinizmu technologicznego do antropologii

100%

Zdun M.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2014

|

nr 1(24)

241-249

PL

Celem artykułu jest przedstawienie teoretycznej dyskusji wokół pojęcia "innowacja". Znaczenie innowacji zostanie zarazem omówione w odniesieniu do koncepcji mających swoje podwaliny w ekonomii, jak i filozofii czy antropologii społecznej. Punktem wyjścia do dyskusji na temat rozumienia innowacji we współczesnym świecie będzie teoria wzrostu wraz z koncepcjami zaproponowanymi przez Josepha Schumpetera i szkołę harwardzką. Następnie innowacja zostanie zaprezentowana na tle determinizmu technologicznego ze wskazaniem na czołowych przedstawicieli kierunku (William Ogburn, Daniel Bell, Thorstein Veblen). Z kolei ostatnie z zaproponowanych w dyskusji ujęć odniesie innowację do prakseologicznej teorii czynu oraz do rozumowania antropologicznego. Dzięki temu zabiegowi innowacja "zostanie przeniesiona w ręce użytkownika", stając się tym samym przedmiotem doświadczenia człowieka. Ostatecznie zatem zaproponowana tu dyskusja stanowi próbę zbudowania pomostu między gospodarczym a społecznym ujęciem innowacji, tj. między światem techniki i zysku a rzeczywistością ludzkich potrzeb i doświadczeń. Przyjętą metodą analizy w podjętej tu pracy będą studia literaturowe zmierzające w kierunku rekonstrukcji socjologicznej teorii innowacji.

EN

The main purpose of the article is to present theoretical discussion about the notions "innovation". The meaning of innovation will be discussed in reference to economic concepts as well as philosophy and social anthropology. The starting point in discussion about understanding the innovation in contemporary world will be the theory of economic growth and the concepts proposed by Joseph Schumpeter and Harvard’s school. Next the innovation will be presented in relation to the technical determinism. In this part of article, theory created by William Ogburn, Daniel Bell and Thorstein Veblen will be presented. The last, proposed in the discussion, approach refers the domain "innovation" to philosophical theory of phraseology and anthropology. Finally, thanks to this, the innovation "will be given in the hands of the user," being at the same time the subject of human experience. Therefore, the discussion will become an attempt to build a bridge between the economic and the social recognition of innovation. Method of analysis is literature studies confiding towards the reconstruction of sociological theory of innovation.

14

Krakowski Obszar Funkcjonalny jako system społeczny

100%

Zdun M.

Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN

|

2017

|

nr 174

246-254

15

JUDAIZM I EKONOMIA. ZWIĄZEK JUDAIZMU Z ŻYCIEM GOSPODARCZYM

63%

Fel S. , Zdun M.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2017

|

tom 60

|

nr 2

253-264

EN

This article deals with the relationship of Judaism to economic activity. The subject is the typical approach of Jewish ethical thought, concerning the understanding of money, wealth, jobs and economic initiatives. Issues related to fundamental economic life are shown to be covered in the books that the Jewish community considers sacred. Particularly important are the Old Testament and the Talmud. Also important are references to the cultural interpretation of Judaism, including the classical works on the subject – Jacques Attali and Werner Sombart. The key concept is the subject of “wealth,” the meaning of which is derived from the Bible’s Book of Exodus and the Talmud. Finally, the foundations for Jewish economic thought can be expressed as the product of an embedded culture, which is founded on religion, in which property acquires ethical legitimacy. The argument is crowned with historical examples of the noble economic activity of the Jewish people, which also give evidence of the interrelatedness of religion and the proper use of wealth.

PL

Artykuł podejmuje tematykę związku judaizmu z szeroko rozumianą aktywnością gospodarczą. Przedmiotem rozważań jest typowe dla etyki żydowskiej rozumienie pieniądza, bogactwa, pracy i gospodarczych inicjatyw. Fundamentalne dla życia gospodarczego kwestie ujęte zostają w odniesieniu do ksiąg uznanych za święte i szczególnie ważne w tej religii (Stary Testament, Talmud). Równie ważne są referencje do kulturowych interpretacji judaizmu, w tym do dzieł klasyków tematyki – Jacquessa Attaliego czy Wernera Sombarta. Kluczowym dla tematyki pojęciem jest „bogactwo”, którego znaczenie zostaje wyprowadzone kolejno z Biblii (Księga Wyjścia) i Talmudu. Ostatecznie ekonomika żydowska daje się przedstawić jako wytwór kultury osadzonej i ufundowanej na religii, a majątek zyskuje etyczną legitymizację. Wywód wieńczą historyczne przykłady aktywności gospodarczej Żydów, będące jednocześnie dowodem na wzajemne powiązania bogactwa i religii.

16

Judaism – Protestantism – Catholicism: Religious Paths of Economic Initiative

63%

Zdun M. , Fel S.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2017

|

tom 9(45)

|

nr 2

139-154

PL

Celem artykułu jest przedstawienie socjologicznej dyskusji na temat przedsiębiorczości w kontekście religijnych uwarunkowań. Artykuł rozpoczyna słynna teza Maxa Webera o monopolu protestanckim w tym zakresie, która podlega następnie krytycznej analizie. Tekst składa się z trzech części. Pierwsza z nich przedstawia inicjatywę gospodarczą w oparciu o czynniki pozagospodarcze. Druga część koncentruje się wyłącznie na sporze Maxa Webera i Wernera Sombarta dotyczącym kwestii prymatu między protestantyzmem a judaizmem, odpowiednio w obszarze działalności gospodarczej. Wreszcie trzecia część opisuje treść katolickiej nauki społecznej w kontekście przedsiębiorczości i postuluje podkreślenie ludzkiej godności w dziedzinie działalności gospodarczej.

EN

The purpose of this article is to describe the sociological discourse on entrepreneurship in the context of its religious determinants. The paper starts with the famous claim by Max Weber about the Protestant monopoly in this area. This claim is then critically analysed. The article comprises three parts. The first presents economic initiative as driven by non-economic factors. The second part focuses solely on the dispute between Max Weber and Werner Sombart over the primacy of Protestantism or Judaism, respectively, in the area of business operations. Last but not least, the third part discusses what Catholic social teaching has to say on entrepreneurship, and postulates that human dignity be emphasised in the area of economic activity.

17

Judaism and Economics: The Link between Judaism and Economic Life

63%

Fel S. , Zdun M.

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

|

2014

|

tom 4

|

nr 2

PL

This article deals with the relationship of Judaism to economic activity. The subject is the typical approach of Jewish ethical thought, concerning the understanding of money, wealth, jobs and economic initiatives. Issues related to fundamental economic life are shown to be covered in the books that the Jewish community considers sacred. Particularly important are the Old Testament and the Talmud. Also important are references to the cultural interpretation of Judaism, including the classical works on the subject – Jacques Attali and Werner Sombart. The key concept is the subject of “wealth,” the meaning of which is derived from the Bible’s Book of Exodus and the Talmud. Finally, the foundations for Jewish economic thought can be expressed as the product of an embedded culture, which is founded on religion, in which property acquires ethical legitimacy. The argument is crowned with historical examples of the noble economic activity of the Jewish people, which also give evidence of the interrelatedness of religion and the proper use of wealth.

18

Economy, State, and Society as an Interpretative Triad of Attitudes Towards Protected Areas Among Its Residents. On the Example of Pieniny National Park in Poland

51%

Zdun M. , Zawilińska B. , Musiał-Malago’ M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2022

|

tom 50

|

nr 1

5-36

PL

Artykuł podejmuje kwestię ustosunkowania mieszkańców względem obszarów chronionych. Przedmiotem analizy jest teren szczególny – obszar Pienińskiego Parku Narodowego w Polsce, stanowiący ciekawą mozaikę ekosystemów naturalnych i powstałych w wyniku działalności człowieka. Tereny te wyróżniają się pod względem dziedzictwa historycznego. Celem artykułu jest nie tylko stworzenie opisowej analizy zagadnienia, lecz także przedstawienie nowatorskiej konstrukcji diagnozy, służącej rozwiązaniu problemu dopasowania się podstawowych sfer aktywności człowieka do obszarów przyrodniczo cennych. Artykuł składa się w związku z powyższym z dwóch powiązanych ze sobą części. W pierwszej zaprezentowana została teoretyczna konstrukcja, zbudowana na podstawie kluczowych dla omawianego zagadnienia obszarów interpretacyjnych: gospodarki, państwa i społeczeństwa. Część druga jest raportem z wykonanego badania, uzupełniającym podstawowy koncept o próby oryginalnej systematyzacji otrzymanych wyników.

EN

This article addresses the issue of the attitude of local people towards protected areas. The subject of the analysis is a special area-the Pieniny National Park in Poland, which is an interesting mosaic of natural and man-made ecosystems. These areas stand out in terms of their historical heritage. The aim of the article is not only to create a descriptive analysis of the issue, but also to present an innovative structure of the diagnosis, which serves to solve the problem of adjustment of the basic spheres of human activity to the areas of natural value. The article therefore consists of two interrelated parts. In the first one, a theoretical structure is presented, built on the basis of key interpretative areas for the discussed issue: economy, state and society. The second part is a report from the conducted research, which supplements the basic concept with attempts at original systematization of the obtained results.