Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The morphosemantics of selected English doublets: Synchrony and diachrony

100%

Kamola-Uberman W.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2018

|

nr 15/2

9-39

EN

Doublets are “etymological siblings”, and, even though the term suggests it, they do not necessarily only form pairs. In English, where – because of its history of extensive influence exerted by speakers of different languages – the lexicon is extremely broad and complex, there are many cases of multiplets, i.e., whole word families with a common etymological root which can often be traced back to Proto-Indo-European. Usually their meanings are similar (e.g. fragile and frail), in other cases, though, the meaning can be very different or even opposite (e.g. host and guest). The aim of this paper is to highlight the scope of semantic evolution of lexemes of the same origin, as there is no place for absolute synonymy in a language. Similarities, or shared semantic scopes connecting the words, will also be provided.

PL

Dublety są „etymologicznym rodzeństwem” i, mimo że sama nazwa to sugeruje, niekoniecznie występują jedynie w parach. W języku angielskim, którego słownictwo jest niezwykle bogate i zróżnicowane z powodu wieloletniego mieszania się języków zdobywców Anglii i autochtonów, występuje wiele przypadków multipletów, czyli całych rodzin słów o tej samej etymologii. Znaczenia dubletów są zazwyczaj podobne (np. frail ‘wątły, drobny’ i fragile ‘kruchy, delikatny’), lecz w niektórych przypadkach mogą się znacznie różnić, lub być nawet przeciwne (np. host ‘gospodarz’ i guest ‘gość’). W większości przy-padków możemy prześledzić pochodzenie tych słów aż do języka praindoeuropejskiego, który jest językiem-matką wszystkich dzisiejszych języków indoeuropejskich. Celem niniejszego artykułu jest unaocznienie zakresu zmian semantycznych pomiędzy słowami o tym samym pochodzeniu, gdyż nie ma w języku miejsca na absolutną synonimię. Podobieństwa i pojęcia łączące te słowa również zostaną podane.

2

Sprachliche ›Recycling‹strategie

80%

Sadziński R.

|

nr 24

89-102

DE

Es werden so gut wie keine von Grund auf neuen Wortkörper aus dem Boden gestampft – sie haben in der Regel…ihre Geschichte. Sie werden meist aus bereits vorhandenen einheimischen und/oder fremden lexikalischen und Wortbildungsmorphemen gebildet, sodass sie oft einen hybriden Charakter angedeihen bekommen. Zu diesem Ziel werden nicht zuletzt mythologisch markierte Namen herangezogen. Im vorliegenden Beitrag wurde dies an der germanischen Mythologie veranschaulicht. Solche Begriffe, wie Walküre, Walhall(a), Tarnkappe oder Troll, aber auch Waberlohe bzw. Breidablik – um nur einige wenige zu nennen – werden entmythologisiert und in einen Ko(n)text gesetzt. Auch im naturgemäßen Alterungsprozess des Wortschatzes entstehen “(fossile) Ablagerungen“, die aufs Neue verwertet werden können. Als Beispiel kann man Testimonium heranziehen, das zugunsten des juristischen Fachwortes Zeugnis aufgegeben wurde, um als Testimonial wie ein Phönix aus der Asche in neuer Rolle aufzusteigen, und zwar als Lückenbüßer für die inzwischen –durch den technischen und zivilisatorischen Fortschritt bedingt – fällige Benennung für ‘zu Werbezwecken verwendetes Empfehlungsschreiben eines zufriedenen Kunden, bes. eines Prominenten’ (vgl. DUDEN 2000).

EN

New names are not created out of nothing, new names tend to have their ... history. They are created from existing native and/or foreign formative particles which causes them to appear as hybrids. Even mythological elements can be used for this purpose. This article presents an example of the Germanic mythology. Concepts like Walküre, Walhall(a), Troll, Tarnkappe and even Waberlohe and Breidablik - to use only a few examples - are subject of demythologization and function in the new circuit. Also the natural aging process of the vocabulary provides some material for reuse. An example can be the word Testimonium, which disappeared in the German language for the native word Zeugnis (,witness‘) to be reborn in a new constellation as Testimonial (,marketing recommendation of the satisfied (prominent) client‘) for filling the semantic gap resulting from technological advances.

PL

Nowe nazwy nie powstają z niczego, nowe nazwy mają z reguły swoją … historię. Tworzone są z istniejących już rodzimych i/lub obcych cząstek znaczeniowych i formantów słowotwórczych, co powoduje, że mają często charakter hybrydalny. Do tego celu wykorzystuje się nawet elementy mitologiczne. W artykule pokazano to na przykładzie mitologii germańskiej. Takie pojęcia jak Walküre, Walhall(a), Tarnkappe czy Troll, a nawet Waberlohe i Breidablik – żeby posłużyć się tylko kilkoma przykładami – poddawane są demitologizacji i funkcjonują w nowym obiegu. Również w procesie naturalnego starzenia się słownictwa odkłada się materiał do ponownego wykorzystania. Przykładem może być Testimonium, zanikłe w języku niemieckim na rzecz rodzimego terminu prawniczego Zeugnis ,zeznanie‘, by odrodzić się w nowej konstelacji jako Testimonial dla wypełnienia powstałej w wyniku postępu technologicznego luki znaczeniowej: ,rekomendacja marketingowa zadowolonego (prominentnego) klienta‘.

3

Tłumacz zdemaskowany. Wybrane teksty Dubravki Ugrešić w przekładzie Doroty Jovanki Ćirlić — spojrzenie krytyczne

60%

Jawoszek A.

|

nr 1

158-171

HR

Na primjeru izabranih tekstova Dubravke Ugrešić prevedenih na poljski od strane Dorote Jovanke Ćirlić, najpopularnije ali i najčešće kritizirane od strane domaćih slavista, suvremene poljske prevoditeljice balkanske književnosti, razmotriti ćemo pitanje prisutnosti (ili odsutnosti) prevoditelja u tekstu. Na temelju prijevoda romana Štefica Cvek u raljama života i zbirke eseja Nikog nema doma analizirat ćemo prevodilačke strategije i pojedinačna translatorska rješenja kao i njihovo značenje u kontekstu prevodilačke slobode i njezinog utjecaja na postupak izgradnje pozicije autorice i recepcije njezinih tekstova u drugom kulturnom i jezičnom kontekstu.

EN

On the selected Dubravka Ugrešić’s texts translated into polish by Dorota Jovanka Ćirlić, on the one hand the most popular on the second hand the most criticized by the local Slavists, contemporary Polish translator of Balkan literature, we can analyze the question of a presence (or absence) of translators in the text. On the example of translation of the novel Stefica Cvek in the Jaws of Life and book of essay There is no one at home, we analyze the strategies of translation and individual translator’s solutions as well as their importance in the context of “freedom of translator” and its impact on the process of building author’s position and reception of texts in different cultural and linguistic context.