Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Irish Speakers and their Experience of Emigration to North America

100%

Doyle A.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

tom 69

|

nr 11

63-88

PL

Doświadczenie emigracji do Ameryki Północnej przez użytkowników języka irlandzkiego Artykuł kwestionuje pogląd powszechny w historycznych opracowaniach emigracji z Irlandii do Nowego Świata jakoby osoby posługujące się językiem irlandzkim przyjmowały postawę bardziej bierną i fatalistyczną w porównaniu do osób anglojęzycznych oraz postrzegały emigrację jako formę wygnania. W części pierwszej, wykazano brak podstaw empirycznych i teoretycznych dla tego poglądu w oparciu o argumentację językową. Nie ma nic w języku irlandzkim co wskazywałoby na pasywność jego użytkowników. W drugiej części artykułu wskazano na opisy życia w Ameryce, z których wynika, że zarówno osoby mówiące w języku irlandzkim jak i angielskim miały szereg różnych doświadczeń w nowym środowisku. Nie dostarczają one żadnych dowodów na istotny wpływ języka na zwiększenie poczucia alienacji wśród emigrantów.

EN

In historical work on emigration from Ireland to the New World, it has become widely accepted that Irish speakers were more passive and fatalistic than English speakers, and that they felt that emigration was a form of exile. This article challenges this assumption. In the first part, it is shown that the linguistic argument for this claim lacks both theoretical and empirical foundations. The evidence for Irish, it is shown, does not indicate any passivity on the part of its speakers. In the second part of the article, accounts of life in America by Irish speakers are drawn upon. On the whole, these suggest that Irish speakers, like English speakers, had a wide range of experiences in their new environment. However, they fail to show that language played a significant role in any feelings of alienation among emigrants.

2

Płeć i wygnanie

89%

Czerska T.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2013

|

nr 1

161–170

PL

Przedmiotem artykułu jest praca Bożeny Karwowskiej Druga płeć na wygnaniu. Doświadczenie migracyjne w opowieści powojennych pisarek polskich, która powstała jako rezultat dłuższych studiów nad różnymi odmianami i dziełami kobiecego pisarstwa emigracyjnego i stanowi udaną próbę usystematyzowania problematyki wygnania w twórczości kobiet. Wskazano, że punktem wyjścia dla omówienia przez badaczkę doświadczenia migracyjnego w twórczości powojennych pisarek polskich jest teza o wyraźnych różnicach między wygnańczymi opowieściami kobiet i mężczyzn. Zauważono ponadto, że książka Bożeny Karwowskiej jest naznaczona silnym rysem indywidualnym, została bowiem napisana z perspektywy emigrantki. Wypełnia ważną lukę w badaniach nad literaturą emigracyjną, wskazuje na nowe perspektywy jej odczytań, korzysta z najnowszych osiągnięć badawczych feminizmu i studiów postkolonialnych.

EN

The subject of the article is work by Bożena Karwowska The Second Sex in Exile. Experience the Story of Migration in the Postwar Polish Writers, established as a result of long study of the different variations and works of women’s writing in exile and is a successful attempt to systematize the problems of exile in the work of women. The article indicated that the starting point for discussion by the researcher of the migration experience in the work of postwar Polish writers is the thesis with clear differences between exile stories of men and women. The article noted that the book by Bożena Karwowska is marked by a strong feature of the individual, for it is written from the perspective of an immigrant. The work fills an important gap in the research literature of exile, points to new perspectives of its reading, using the latest research achievements of feminism and postcolonial studies.

3

Cesarz i faraon. Stosunki Konstancjusza ze św. Atanazym

89%

Szymusiak J. M.

Vox Patrum

|

1984

|

tom 6

352-362

FR

Le "pontife" d’Alexandrie, heritier putatif des pontifes de la Rome paienne, s’est vu attribuer par derision ou mechancete le titre de "pharaon".

4

Schodzenie do Hadesu jako dramat wygnania. Na marginesie siedmiu sonetów do Persefony Jerzego Stanisława Sity

89%

Guty Z.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

tom 62

|

nr 1: Literatura Polska

145-155

PL

Autorka interpretuje cykl sonetów Stanisława Jerzego Sity jako dzieło podejmujące problem wygnania. Wskazuje na obecność warstwy mitu o Persefonie oraz na kreacje podmiotu lirycznego przeżywającego tę opowieść. Zdaniem badaczki Sito stosuje strategie demitologizacyjne mające na celu reinterpretację mitycznej opowieści. Autorka zauważa obecność odwołań biblijnych: wygnanie z raju, psalamiczne lamentacje, księga Ezechiela oraz słowa świętego Pawła oraz dialog z Sonetami krymskimi Adama Mickiewicza. Ponadto, wskazuje na paralele pomiędzy sytuacją podmiotu a sytuacją Persefony – życie jako wygnanie.

EN

The author interprets the series of sonnets by Stanisław Jerzy Sito as a work that tackles the problem of exile. She points to the presence of the layer of the myth of Persephone and to the creations of the lyrical ego experiencing the tale. In the author’s opinion Sito uses demythologizing strategies aiming at reinterpretation of the mythical story. The author notices the presence of Biblical references: expulsion from Eden, Psalmic lamentations, the Book of Ezekiel and St Paul’s words as well as a dialogue with Adam Mickiewicz’s The Crimean Sonnets. Moreover, she point to parallels between the situation of the subject and that of Persephone – life as exile.

5

"... Gdzieś poza krzywizną ziemi”. Dyskurs wygnańczy w korespondencji Zygmunta Haupta – rekonesans

89%

Panas P.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

tom 62

|

nr 1: Literatura Polska

023-032

PL

Artykuł jest próbą wstępnego rozpoznania głównych elementów składających się na wielokrotnie powracającą w twórczości Zygmunta Haupta problematykę wygnania. Zaprezentowana analiza koncentruje się przede wszystkim na ukazaniu źródeł powstającego dyskursu. W tym celu bliższemu oglądowi poddane zostały listy pisarza do Józefa Wittlina oraz Mieczysława Grydzewskiego, ponieważ stanowią one niezwykle cenne źródło skupiające w sobie zarówno doświadczenie egzystencjalne autora, jak i podejmowane próby jego narracyjnego oswojenia. Korespondencja z autorem Orfeusza w piekle XX wieku nie została dotąd opublikowana, artykuł przynosi więc także interesujące odkrycia materiałowe

EN

The article is an attempt at a preliminary reconnaissance of the main elements constituting the issue of exile repeatedly occurring in Zygmunt Haupt’s work. The presented analysis is first of all focused on showing the sources of the originating discourse. To do this the writer’s letters to Józef Witlin and Mieczysław Grydzewski have been analyzed, as they are an extremely precious source concentrating both the author’s existential experience and the attempts he made to put it into the form of a narrative. The writer’s correspondence with the author of Orfeusz w piekle XX wieku (Orpheus in the Hell of the 20th Century) has not been published as yet, so the article also brings interesting discoveries connected with substance of the issue.

6

W poszukiwaniu (wygnańczej) tożsamości ocalałej. O bohaterce opowiadań Jadwigi Maurer

89%

Panas P.

Porównania

|

2022

|

tom 32

|

nr 2

101-116

EN

The article is devoted to the problem of the identity of the main character of Jadwiga Maurer’s stories. She is a Jewish girl survivor of the Holocaust who emigrates to Munich, Germany, after the war. Detailed analyses of Maurer’s short stories, arranged in a kind of cycles, reveal that at the identity level, Holocaust rescue was linked to the source experience of exile. The experience of exile after the war became for the main character of Maurer’s prose a kind of cognitive matrix organizing her experience of reality, as well as setting the axiological framework of existential choices.

PL

Artykuł poświęcony został problematyce tożsamości bohaterki opowiadań Jadwigi Maurer (1932-2012). Jest nią żydowska dziewczyna ocalała z zagłady, która po wojnie emigruje do Niemiec, do Monachium. Szczegółowa analiza kolejnych tekstów układających się w swoiste cykle ujawnia, że na płaszczyźnie tożsamościowej warunkiem i jednocześnie skutkiem ocalenia od śmierci było źródłowe doświadczenie wygnania. Doświadczenie to po wojnie stało się dla bohaterki prozy Maurer swoistą matrycą poznawczą porządkującą jej ogląd rzeczywistości, a także wyznaczającą aksjologiczne ramy egzystencjalnych wyborów.

7

The Exile’s Lament. Solitude and Togetherness in Ovid’s Later Works

89%

Szynkaruk O.

Paedagogia Christiana

|

2020

|

tom 1/45

217-224

EN

This article is a solitude-focused interpretation of the later works of Publius Ovidius Naso (43 BCE–AD 17/18): Tristia and Epistulae ex Ponto. A celebrated poet in his heyday, in AD 8 Ovid was exiled from Rome by Augustus, never to return to his homeland again. The circumstances and causes of such a harsh sentence have never been explicitly stated: neither by Ovid himself, nor by any of his contemporary authors. Some historians speculate that the causes are related to another of the poet’s works – the infamous Ars Amatoria that had once shocked the citizens of Rome. Others would argue that moral outrage was but a convenient disguise of Augustus’ actual motives, quite possibly related to scandalous affairs of a political or personal nature. Although an exploration of the aforementioned themes is made, as well as some considerations regarding the legal implications of exile in ancient Rome, the main subject of the article is the reading of Ovid’s later works as introspections that provide insight into his exile, understood as a period of loneliness. While removed from his home and from those close to his heart, the poet remained a Roman citizen, keenly identifying as part of that community. Though his proximity to other peoples never became togetherness, his loneliness, as evidenced by a copious body of introspective works, seems to have eventually evolved into solitude.

PL

Artykuł ten jest poświęconą problematyce izolacji i samotności interpretacją późniejszych dzieł Publiusza Owidiusza Nazo (43 BCE-17/18 CE) – Żalów i Listów znad Morza Czarnego. Mimo sławy i uznania, jakimi poeta cieszył się w szczytowym okresie popularności, w 8 roku n.e. został wygnany z Rzymu przez Oktawiana Augusta. Nigdy nie zezwolono mu na powrót do ojczyzny. Powody tak surowego wyroku i okoliczności jego wydania nigdy nie zostały opisane: nie wspomina o nich ani sam Owidiusz, ani inni współcześni mu autorzy. Według niektórych historyków, przyczyny należy poszukiwać w Sztuce Kochania, niesławnym poemacie, który Rzymianie uznać mieli za cokolwiek nieobyczajny. Inni sugerują, iż rzekome zgorszenie było jedynie pretekstem, jakim posłużył się August, by ukarać Owidiusza za udział w politycznym lub osobistym skandalu. W artykule zostają rozwinięte powyższe wątki, omówiona zostaje także kwestia wygnania w prawie rzymskim. Osią rozważań pozostaje jednak odczytanie późnych dzieł Owidiusza jako opisu przeżyć wewnętrznych osoby zmuszonej do życia wśród obcego sobie ludu. Nawet z daleka od domu poeta pozostał obywatelem rzymskim, czyniąc ten fakt kluczowym elementem swej deklarowanej tożsamości. Choć nie stał się w pełni częścią wspólnoty, do której został przywiedziony przez los, jego pierwotny stan – pełna żalu izolacja – zdaje się stopniowo przechodzić w świadomie wybraną, sprzyjającą przynajmniej częściowemu pogodzeniu się z losem samotność.

8

Tsjechische ballingschrijvers in Nederland: de positie van Jana Beranová en Jan Stavinoha in het literaire veld

88%

Sedláčková L.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

tom 68

|

nr 5

37-51

NL

De Nederlandse literatuur van de jaren negentig wordt gekenmerkt door een aanzienlijke toename van het aantal zogenaamde multiculturele (of interculturele) auteurs (politieke vluchtelingen en tweede-generatie migranten). Jana Beranová en Jan Stavinoha, twee auteurs van Tsjechische afkomst die in de vroege jaren tachtig debuteerden in poëzie en fictie, namen niet volledig deel aan deze trend. Dit artikel gaat over de ontvangst van het werk van deze twee ballingen in Nederland en de mogelijkheid van hun intrede in de literaire canon. Een van de aspecten die meer in detail zijn onderzocht, is hun zelfpresentatie, namelijk of en in welke mate zij hun ballingschap benadrukten.

EN

Dutch literature of the 1990s can be characterised by a significant boom in the so-called multicultural (or intercultural) authors (political refugees and second-generation migrants). Jana Beranová and Jan Stavinoha, two authors of Czech origin debuting in poetry and fiction in the early 1980s, did not fully participate in this trend. This article deals with the reception of these two exiles in the Netherlands, and the possibility of their entrance into the literary canon. One of the aspects investigated in more detail is their self-presentation, namely, whether, and to what extent, they assumed an exilic posture.

PL

Czescy pisarze-wygnańcy w Holandii: Jana Beranová i Jan Stavinoha w holenderskim polu literackim Literatura holenderska lat dziewięćdziesiątych charakteryzuje się znacznym wzrostem liczby tak zwanych pisarzy wielokulturowych lub międzykulturowych (uchodźców politycznych i migrantów drugiej generacji). Jana Beranová i Jan Stavinoha, dwoje autorów czeskiego pochodzenia, którzy zadebiutowali w poezji i prozy na początku lat osiemdziesiątych, nie w pełni uczestniczyli w tymże nurcie. Niniejszy artykuł dotyczy odbioru twórczości ich twórczości w Holandii oraz możliwości wejścia ich twórczości. Jednym z aspektów, który został zbadany bardziej szczegółowo, jest autoprezentacja autorów, a mianowicie to, czy i w jakim stopniu podkreślali swoje wygnanie. De Nederlandse literatuur van de jaren negentig wordt gekenmerkt door een aanzienlijke toename van het aantal zogenaamde multiculturele (of interculturele) auteurs (politieke vluchtelingen en tweede-generatie migranten). Jana Beranová en Jan Stavinoha, twee auteurs van Tsjechische afkomst die in de vroege jaren tachtig debuteerden in poëzie en fictie, namen niet volledig deel aan deze trend. Dit artikel gaat over de ontvangst van het werk van deze twee ballingen in Nederland en de mogelijkheid van hun intrede in de literaire canon. Een van de aspecten die meer in detail zijn onderzocht, is hun zelfpresentatie, namelijk of en in welke mate zij hun ballingschap benadrukten.

9

“Going Easily Under”: Waguih Ghali’s Diary of Depression

75%

Magdy Z.

Transfer. Reception studies

|

2020

|

tom 5

159-179

PL

Dzienniki egipskiego anglojęzycznego pisarza Waguiha Ghali (192? – 1969), najbardziej znanego z powieści Beer in the Snooker Club (London: Serpent’s Tale, 1987), po raz pierwszy ukazały się w internetowym archiwum jego niepublikowanych prac i zostały zreda-gowane w dwóch tomach pod tytułem The Diaries of Waguih Ghali: An Egyptian Writer in the Swinging Sixties (Cairo: The American University in Cairo Press, 2016, 2017). W maju 1964 roku Ghali zaczął prowadzić swój dziennik, próbując poradzić sobie z depresją, która zakoń-czyła się jego ostatnim wpisem w formie listu samobójczego. Wpisy Ghaliego ujawniają jego walkę z napadami depresji i niezdolnością do pisania literatury, dokumentując jego ostatnie lata wygnania w Niemczech, a następnie w Londynie. We wpisach dziennika można odczytać różne emocje i uczucia: smutek, wstręt, złość, samotność i zawód miłosny. Artykuł ten bada afektywne przejawy uczuć Ghaliego w strukturze gatunkowej dziennika w świetle lektur Sianne Ngaia i Ann Cvetkovich oraz pracy nad dziennikami Philippe’a Lejeune’a. Co więcej, celem artykułu jest odczytanie emocji zapisanych we wpisach Ghaliego, aby dowieść, że nie jest to tylko dziennik depresji, ale także dziennik wygnania. Artykuł łączy wygnanie jako stan bycia z depresją Ghaliego, badając związek między prowadzeniem pamiętnika a wyrażaniem takich uczuć w tekście, próbując zrozumieć, w jaki sposób depresja i stany emocjonalne, które z niej wynikają, są kulminacyjnym produktem ubocznym jego długotrwałego wygnania.

DE

Die Tagebücher des ägyptischen englischsprachigen Schriftstellers Waguih Ghali (192? – 1969), bekannt für den Roman Beer in the Snooker Club (London: Serpent’s Tale, 1987), erschienen zum ersten Mal im Internet-Archiv seiner unveröffentlichten Werke in zwei Bänden: The Diaries of Waguih Ghali: An Egyptian Writer in the Swinging Sixties (Cairo: The American University in Cairo Press, 2016, 2017). Im Mai 1964 begann Ghali sein Tage-buch zu führen, indem er gegen seine Depression schrieb, die mit seinem Freitod endete, was der letzte Eintrag bezeugt. Ghalis Tagebucheinträge bringen seinen Kampf gegen die Depres-sionsschübe und gegen das Unvermögen Literatur zu schaffen zum Vorschein und dokumen-tieren gleichzeitig seine letzten Exiljahre in Deutschland und dann in England (London). In den Texten lassen sich verschiedene Emotionen und Gefühle nachweisen: Trauer, Abscheu, Ärger, Ekel, Einsamkeit und Liebeskummer. Der Aufsatz untersucht die affektiven Manifesta-tionen der Gefühle Ghalis bezogen auf die Gattungsstruktur des Tagebuchs unter Einbezie-hung der Lektüre von Sianne Ngai und Ann Cvetkovich und der Arbeiten von Philippe Lejeune. Ziel des Aufsatzes ist darüber hinaus das Aufzeigen der Emotionen in Ghalis Eintragungen, um zu beweisen, dass es sich nicht nur um ein Tagebuch der Depression, sondern auch um ein Tagebuch des Exils handelt. Der Aufsatz verbindet Ghalis Exilerfahrung mit seiner Depres-sion, indem die Beziehung zwischen dem Tagebuchschreiben und Ausdrücken von Gefühlen im Text nachgewiesen wird. Die Verfasserin belegt, dass die Depression und die von ihr ver-ursachten emotionalen Zustände eine wesentliche Nebenwirkung seines langjährigen Exils waren.

EN

Egyptian Anglophone writer Waguih Ghali (192? – 1969) has been mostly known for his novel Beer in the Snooker Club (London: Serpent's Tale, 1987) up until his diaries appeared in an online archive dedicated solely to his unpublished papers. A few years ago, the American University in Cairo published Ghali’s diaries into two volumes under the title The Diaries of Waguih Ghali: An Egyptian Writer in the Swinging Sixties (Cairo: The American University in Cairo Press, 2016, 2017). They were released to readers and fans, playing the role of a long awaited second work and also satisfying the general curiosity around his life before his suicide in the late sixties. In May 1964, Ghali started keeping his diary as an attempt to deal with his depression which culminated in his final entry being his suicide note: the trajectory Ghali’s diary takes is that of ‘feeling bad’. Ghali struggles with bouts of depression and although is unable to write more fiction, continues to write about his almost daily battle with mental illness in the practice of keeping the diary. His diaries reveal various emotions that stem out of his depression: sadness, disgust, anger, loneliness, and heartbreak. This paper will trace the affective outpourings of Ghali’s depression within the genre structure of the diary taking into consideration that his diary is not only a diary of depression but also of exile. The paper will attempt to understand how exile as a state of being affects Ghali’s emotional state. Moreover, by connecting how Ghali writes about ‘feeling bad’ in the form of a diary, the paper questions the relationship between his practice as a diarist to his display of such feelings.

10

Homo inrogatus – Emil Korytko w świetle listów do rodziny

71%

Wiśniewska-Krupa J.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

tom 62

|

nr 1: Literatura Polska

011-022

PL

Emil Korytko w Polsce pozostaje postacią prawie nieznaną, chociaż Bożena Ostromęcka-Frączak starała się w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku przybliżyć rodakom jego dorobek etnograficzno-literacki. W niniejszym artykule autorka podejmuje próbę spojrzenia na korespondencję młodego człowieka jako na literackie świadectwo, dokumentujące losy jednego z polskich więźniów politycznych, żyjących w pierwszej połowie XIX stulecia. Listy te pokazują, iż wyrok władz, zmuszający skazańca do opuszczenia rodzinnej ziemi, staje się bezpośrednim powodem jego klęski: 1. pozostaje on na utrzymaniu rodziny, co komplikuje relacje na linii syn–rodzice; 2. Emil z trudem realizuje swe plany naukowo-literackie, pod koniec życia nie wie nawet, czy jego praca zostanie opublikowana; 3. nędzne warunki, w jakich żył Korytko, doprowadzają go do choroby, a potem śmierci. Ponadto w listach obecne są elementy świadomego stylizowania się Emila na kontynuatora szkoły Zoriana Dołęgi-Chodakowskiego oraz romantyka-byronistę, człowieka samotnego, wyobcowanego ze świata, w którym żyje. Mało znana badaczom literatury romantyczniej korespondencja Korytki pozwala lepiej zrozumieć tragizm ludzi, których życie w znacznej mierze naznaczone zostało przez historię ruchów narodowowyzwoleńczych.

EN

Emil Korytko remains an unknown person in Poland, although in the 1980s Bożena Ostromęcka-Frączak tried to make Poles familiar with his ethnographic-literary work. The author makes an attempt to look at the young man’s correspondence as a literary testimony documenting the vicissitudes of one of Polish political prisoners living in the first half of the 19th century. Those letters show that the authorities’ verdict making the convict leave his homeland becomes the direct reason of his defeat: 1. He is still supported by his family, which makes the relations between the son and his parents more complicated; 2. Emil finds carrying out his scientific-literary plans hard, and at the end of his life he does not even know if his work will be published; 3. The deplorable conditions Korytko lived under make him fall ill, and ultimately die. Moreover, his letters show that he consciously posed as a continuator of Zorian Dołęga-Mostowicz’s school, and a Romantic – Byronist, a lonely man, alienated from the world he lives in. Korytko’s correspondence that is not very well known to those who study Romantic literature, allows a better understanding the tragic vicissitudes of people whose life was to alarge degree affected by history of national independence movements.

11

Egotyki Leo Lipskiego – niedokończony dyskurs

71%

Mielhorski R.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2014

|

tom 32

EN

The author analyses egotyki, a poetical-prose cycle by Polish writer Leo Lipski. He determined relations between each text, described the context of this cycle and pointed out, that the writer made those pieces as a whole structure. Finally, he revealed Lipski’s fascination with modernity both in philosophy and in literature.

PL

Artykuł jest próbą opisania odrębnego cyklu Leo Lipskiego, jakim są egotyki. Autor podejmuje się ustalenia zasad wewnętrznej organizacji tekstu (grupy utworów o tym samym tytule) –konceptualizacji. Ukazuje również konteksty niezbędne do jego interpretacji (emigracyjne wygnanie, aspekt pokoleniowy, koneksje filozoficzne i literackie). Cały proces ma prowadzić do ustalenia światopoglądowo-filozoficznej wymowy cyklu, jego miejsca w dorobku pisarza, walorów artystycznych, wpisania w szersze procesy nowoczesności dwudziestowiecznej (np. tendencję „literatury integralnej”). W tym celu wyodrębnia się zasadnicze problemy poszczególnych utworów, ukazujewzajemne relacje między nimi oraz inne prawidłowości powodujące, że ten zbiór dwudziestu poezjo-próz stanowi zjawisko jednolite, intencjonalnie zaprojektowane. Jakkolwiek egotyki traktuje się tu jako całość otwartą kompozycyjnie, gotową do rozbudowy własnej architektoniczno-problemowej. W artykule podkreślone zostaje specyficzne napięcie pomiędzy dwoma procesami – tendencją do rozpraszania materii literackiej i jej równoległej konstrukcji. Uwypuklone zostaje równieżautobiograficzne (szyfr tekstualizacji) oraz intertekstualne (źródła inspiracji) podłoże utworu.

12

Epifanie wygnańców

71%

Garbol T.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

tom 62

|

nr 1: Literatura Polska

099-111

EN

Artykuł dotyczy modelującej dla literackich epifanii funkcji doświadczenia wygnania. Punktem wyjścia jest ukazanie znaczenia tego doświadczenia w formacyjnym dla literatury modernistycznej ujęciu epifanii przez Jamesa Joyce’a. Przykłady z twórczości Czesława Miłosza Zbigniewa Herberta są wglądami w dwie ważne reinterpretacje epifanii ugruntowane w doświadczeniu wygnania.

PL

The article is concerned with the function of the experience of exile that is a modeling one for literary epiphanies. The starting point is showing the significance of this experience in James Joyce’s presentation of epiphany that is a formative one for Moderrn literature. Examples from Czesław Miłosz’s and Zbigniew Herbert’s works are material for interpreting two important reinterpretations of epiphany grounded in the experience of exile.

13

Filozof na wygnaniu. Uwagi wokół emigracyjnej twórczości Györgya Márkusa

71%

Bulira W.

Language. Culture. Politics. International Journal

|

2017

|

tom 1/2017

203-217

PL

Autor artykułu proponuje przyjrzeć się filozofii krytycznej Györgya Márkusa z perspektywy socjologii wiedzy, i potraktować ją jako przykład tego rodzaju myśli, która wpisuje się w nurt tzw. hermeneutyki dystansu. Innymi słowy, chciałby zastanowić się nad tym, na ile krytyczny stosunek Márkusa względem wielu aspektów kultury współczesnej bierze się z zajmowanej przez niego uprzywilejowanej pozycji epistemologicznej wygnańca, który właśnie dzięki temu, że jest wygnańcem potrafi spoglądać na otaczającą go rzeczywistość z innej perspektywy i stawiać jej trudne pytania. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza ma charakter metodologiczny, autor precyzuje w niej swe stanowisko teoretyczne oraz definiuje pojęcia, przy pomocy których – w części drugiej i trzeciej – analizuje wybrane problemy emigracyjnej twórczości Márkusa.

EN

The author of this paper proposes to treat the critical philosophy of György Márkus as an example of the theoretical position which could be named “a hermeneutics of distance”. In other words he tries to look at his work from the perspective of sociology of knowledge and consider to what extent Márkus' critical approach to the many aspects of the contemporary (western) culture may be rooted in his experience of being an exile who – as an outsider – is able to glance at the social and cultural reality and pose it difficult questions. The paper is divided into three parts. In the first one the author defines his theoretical position, in the second and the third parts he tries to analyze the several problems of Márkus' emigrant writings in the light of mentioned theoretical assumptions.

14

„[…] We have lost our hearts to you”. Some initial remarks on the correspondence between Zygmunt Haupt and Maria and Józef Czapski

71%

Panas P.

Forum Poetyki

|

2023

|

nr 32

EN

The paper discusses the results of a primary analysis of the correspondence between Zygmunt Haupt and Maria and Józef Czapski. The letters are dated 1950-1975, offering an interesting picture of a friendship spanning over decades. They provide an insight into Haupt’s creative persona, an outcast and outsider, and they are also an excellent source of information on the life of Polish emigration post 1945.

PL

Artykuł omawia wyniki wstępnych badań nad korespondencją Zygmunta Haupta z Marią i Józefem Czapskimi. Przechowywane w archiwach listy z lat 1950–1975 przynoszą niezwykle interesujący obraz wieloletniej przyjaźni pomiędzy korespondentami. Są także doskonałym źródłem informacji na temat życia polskiej emigracji po 1945 roku. Ich lektura pozwala jednocześnie lepiej zrozumieć osobowość twórczą autora Pierścienia z papieru, wygnańca i outsidera.

15

O pewnej nienapisanej książce

71%

Święch J.

Tematy i Konteksty

|

2017

|

tom 12

|

nr 7

283-299

EN

This article presents the story of an unfinished book by Jerzy Stempowski about the Roman poet Ovid. The author analyzes the reasons for giving up this project by Stempowski so that in this way Stempowski’s attitude towards emigration and exile was reconstructed. In Stempowski’s eyes Ovid’s attitude towards exile was too unambiguous so that it could become the model for 20th century emigration writers.

16

„Precyzja mistyki”. Uwięzienie – kilka uwag o motywie (Janusz St. Pasierb)

71%

Łukaszuk M.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

tom 62

|

nr 1: Literatura Polska

129-146

PL

Artykuł jest próbą odkrycia w twórczości Pasierba głównych wyznaczników kondycji poety, jego doświadczeń, poczucia społecznego i kulturowego statusu. Autorka rozprawy poprzez analizy konkretnych tekstów i ich relacji z obrazami sztuki wizualnej pokazuje modelującą wtym zakresie semantycznym funkcję takich pojęć jak wygnanie, uwięzienie czy zniewolenie. Odwołanie do hermeneutyki spod znaku Paula Ricoeura umożliwiło dodatkowo postawienie ważnych tez, odnoszących się do całości dzieła poety, a wskazujących na istotną dla niego problematykę odpowiedzialności i istnienia prawdziwego (tożsamości). Artykuł dowodzi, że poezja Pasierba jest korektą kulturowego stereotypu.

EN

The article is an attempt at discovering the main determinants of Pasierb’s condition, his experiences, his social sense and cultural status in the poet’s works. By analyzing actual texts and their relations with pictures of visual art the author of the paper shows the function of such concepts as exile, confinement or constraint that is a modeling one in the semantic range. Referring to hermeneutics of the Ricoeur type has additionally made it possible to put forward important theses concerning the whole of the poet’s work, and pointing to the issue of responsibility and true existence (identity) that is important to him. The article proves that Pasierb’s poetry is a correction of the cultural stereotype.

17

CHRONOTOPE OF RETURN: THE ATTEMPT TO REGAIN TIME THROUGH SPACE

71%

Vaso J.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2018

|

tom 16

129-138

EN

A person does not have to be an exile in order to be in search of lost time as Marcel Proust has famously confirmed. However, for the exile, lost time is more salient because it is demarcated by the particular moment of departure from a specific place: home. While nostalgia of home seeks to conserve a place in time, the return attempts to recap-ture time through regaining space. The exile returns home in order to, once and for all, anchor a wandering identity to a particular place and time or, in other words, to recapture the former self attached to the exile’s chronotope of home. The traces that the native space has left on the exile are imprinted as memory, gradually amplified to what Walter Benjamin refers to as aura: “In the trace, we gain possession of the thing; in the aura, it takes possession of us”. However, with the loss of distance, imaginary or physical, the aura of home may be lost. It is precisely this aura that is tested upon the exile’s return. The return may reveal a different reflection than anticipated: neither the person nor the space recognize one another. Though infinitely connected, time and space cannot be regained interchangeably.

18

Różne aspekty podróży w literaturze koreańskiej

62%

Oleksiuk M.

Orbis Linguarum

|

2018

|

nr 51

319-328

EN

Different aspect of travel in Korean literature Korean travel literature both formely and today focuses on different aspects. They are not only travels as themselves, but also philosophical travels and travels which allow to find own way in life. The Middle Ages in Korea is a time of travels by monks and Confucian philosophers. Then, the Joseon period changes literature into even more philosophical travels at the beginning of the reign of dynasty. Different historical periods have substantial influent on the Korean literature. Japanese occupation, exiles Korean to China or Japan, lead writers towards travel journals. They spill tears on the paper, describe observations in a foreign country, regrettable on their fortune. The Korean war and division Korea on north and south formed some now kind of travel literature. In the literature appear a phenomenon of travels to the “other side of Korea” for finding family members. Divided nation cannot deal with longing for relatives in the “second Korea”. Then we come to a time of economic boom in South Korea, which staring hard at the West, opens to the world and started to become interested in other cultures. Again, in the Korean literature, especially for children and teenagers, appears travel aspect. This time they travel to other countries, describing remote places, customs and cultures. Today, Korea is a vibrant, high developed country with the latest technology. It makes people get lost and in the travel literature again appears philosophical motive and travels to self-awareness.

19

Miejsca zsyłek biskupów wschodniorzymskich w IV i V wieku

62%

Milewski I.

Vox Patrum

|

1999

|

tom 36

367-386

EN

The subject of the present article are the places of exile into which the east roman bishops were sent in late antiquity. In the period we are concerned about, the act of exile followed a simple procedure: firstly, the episcopal councils decided about the deposition (the bishops were deprived of their functional duties) and then the emperors officially announced it.

20

“Unprocessed” Holocaust

62%

Frajlich A.

Tematy i Konteksty

|

2018

|

tom 13

|

nr 8

43-48

PL

Artykuł jest ustosunkowaniem się do stanowiska niektórych specjalistów od tematyki żydowskiej, że każdy pisarz pochodzenia żydowskiego ma obowiązek pisać o Zagładzie niezależnie, czy doświadczył tej potwornej rzeczywistości, czy też – jak w moim przypadku – los go od niej uchronił. Chociaż wiedziałam, że znaczna część mojej rodziny, której nie dane było mi poznać, zginęła podczas Zagłady, pisanie o czymś, czego nie doświadczyłam, uważałabym za pozerstwo/pozę. Szczególnie wobec literatury tworzonej przez autentycznych ocaleńców. Pamiętam ostrzeżenie Zofii Nałkowskiej, która nie uznawała fikcji na temat Holokaustu. I przecież znane są wypadki takiej właśnie nieautentycznej literatury z przeszłości. Można zapewne zrozumieć, że ci, którzy doświadczyli Zagłady, mogą posłużyć się doświadczeniami w prozie fikcyjnej. Nie tak dawno natknęłam się na dwa teksty, w których zostałam oskarżona o „nieprzepracowanie” Holokaustu w moich wierszach. Takie podejście jest dla mnie niczym innym niż odwrotną stronę rasizmu. Niektórzy specjaliści od tematów żydowskich żywią przekonanie, że Żydzi powinni pisać tylko o Żydach, Zagładzie i znowu… o Żydach. Dla mnie osobiście jedną z ważniejszych lekcji o Holokauście była twórczość Henryka Grynberga, który przeżył tę traumę. Lektura ta stała się dla mnie lekcją empatii, wiele jego utworów analizowałam, recenzowałam, ale nigdy nie pretendowałabym, że coś podobnego przeżyłam. A skoro nie przeżyłam, nie mogłabym tego „przepracowywać”. Moją autentyczną traumą było wygnanie. I dopiero ta faza mojego życia spowodowała „przepracowanie” w pewnym sensie „nieprzepracowanej” rzeczywistości. Dopiero wtedy zrozumiałam, że całe powojenne życie moich rodziców było swoistym wygnaniem, zrozumiałam ich poczucie utraty i tęsknotę za Lwowem. W 1991 roku, zwiedzając Salę Dziecięcą w Muzeum Holokaustu w Jerozolimie i słysząc powtarzane imiona milionów dzieci zamordowanych podczas wojny, byłam w stanie przeżyć autentyczną żałobę po moich nieznanych mi kuzynach. I to zdołałam przepracować.