W ostatnich latach wzrosła popularność literatury dziecięcej i młodzieżowej, szczególnie literatury fantastycznej. Również liczba tłumaczeń tego rodzaju książek wciąż rośnie. Świat fantasy opisany w tym gatunku ma także własne „realia”, które można tłumaczyć na różne sposoby. Te fantastyczne „specyficzne dla kultury” elementy mogą mieć również odniesienie do realnej kultury lub okresu kulturowo-historycznego, nawet jeśli te konotacje nie zawsze są widoczne od razu. Tłumacze stosują różne strategie tłumaczeniowe, takie jak kopiowanie, zastępowanie, tłumaczenie (dosłownie lub nie) lub różne modyfikacje. Strategie te zostały również wykorzystane w polskim tłumaczeniu Listu dla króla Tonke Dragt, które ukazało się w 2017 r. Jest to jedna z najbardziej znanych holenderskich książek dla dzieci. W 2004 r. książkę wyróżniono nagrodą specjalną: Griffel der Griffels — za najlepszą książkę od 1955 r. Analiza w artykule skupia się na tłumaczeniu nazw własnych i wybranych nazw zwyczajowych oraz innych realiach tego quasi-średniowiecznego świata fantasy.
EN
In recent years the popularity of children’s and youth literature has increased, especially the fantastic literature. Also the number of translations of this kind of books is still growing. The fantasy worlds described in this genre also have their own ‘realia,’ which can be translated in different ways. That fantastic ‘culture-specific’ elements can also be linked to a real culture or cultural-historical period, even if the connotations are not always immediately visible. The translators use different translation strategies such as copy, replacement, translation (literally or not) or different modifications. These strategies were also used in the Polish translation of The letter for the king (Tonke Dragt) which has appeared in 2017. This is one of the most famous Dutch children’s books. In 2004 it was awarded with a special prize: Griffel der Griffels—for the very best book from 1955 onwards. The analysis in the article focused on the translation of proper names and some selected common names and other realia of that quasi-medieval fantasy world.
NL
In de afgelopen jaren is de populariteit van kinder- en jeugdliteratuur toegenomen, vooral van fantastische literatuur. Ook het aantal vertalingen van dit soort boeken groeit nog steeds. De fantasiewerelden die in dit genre worden beschreven, hebben ook hun eigen ‘realia’, die op verschillende manieren kunnen worden vertaald. Die fantastische ‘cultuurspecifieke’ elementen kunnen ook worden gekoppeld aan een echte cultuur- of cultuurhistorische periode, ook al zijn de connotaties niet altijd direct zichtbaar. Vertalers gebruiken verschillende vertaalstrategieën zoals calque, vervangen, vertalen (letterlijk of niet) of verschillende adaptaties. Deze strategieën werden ook gebruikt in de Poolse vertaling van De brief voor de koning (Tonke Dragt) die in 2017 verscheen. Dit is een van de bekendste Nederlandse kinderboeken. In 2004 ontving het een speciale prijs: Griffel der Griffels voor het allerbeste boek uit 1955. De analyse in het artikel concentreert zich op de vertaling van eigennamen, enkele algemene namen en andere realiteiten van die quasi-middeleeuwse fantasiewereld.
Niniejszy artykuł prezentuje typologię częstych błędów pojawiających się w tłumaczeniu z języka niderlandzkiego na język polski. Przykłady pochodzą z tłumaczenia studentów niderlandystyki oraz świeżo upieczonych licencjatów. Przyczyny błędów autorka dopatruje się w skróceniu cyklu edukacyjnego wskutek obowiązywania Traktatu Bolońskiego, który skrócił studia akademickie z pięciu do trzech lat, które następnie można poszerzyć o kolejne dwa lata, jednakże nie jest to niezbędne do uzyskania wyższego wykształcenia. Inną przyczyną tworzenia błędnych tłumaczeń jest nieograniczony niemal dostęp do wszelkiego rodzaju źródeł i maszyn tłumaczeniowych w Internecie (jak chociażby Google Translator/Tłumacz Google). Kombinacja skróconego okresu studiów, czyli w przypadku języka niderlandzkiego: zdobywania sprawności językowych w tym języku, i przekonanie o wysokiej jakości swojej świeżo nabytej wiedzy, jest źródłem licznych usterek w tłumaczeniu. Od takich, które mogą zaważyć na czyimś losie, po nieodparcie komiczne.
EN
This article presents an attempt at a typology of the most frequent errors occurring in the translation from Dutch into a foreign language. The material under analysis derives from the translation tasks performed by the students of Dutch as well as by the newly graduated B.A. holders. The causes of the errors are to be found in the shortened education cycle of language studies which had been longer before the Bologna Treaty was signed and the five-year studies were divided into two independent shorter cycles. Other causes are also related to easy access to not necessarily reliable dictionary courses and Internet translators, of which Google Translator is an example, and to the fact that the graduates who completed their studies in a significantly shorter period of time and less effortlessly (than those who had completed five-year studies) demonstrated inflated self-confidence.
NL
Dit artikel tracht een typologie te presenteren van de meest voorkomende fouten in de vertaling vanuit het Nederlands naar een vreemde taal. Het te analyseren materiaal is afkomstig uit vertaaltaken van de studenten Nederlands en van pas afgestudeerde bachelors. De oorzaken van de fouten zijn te vinden in de verkorte opleidingscyclus van taalstudies die langer duurde voordat het Bologna-verdrag werd ondertekend, waarna de vijfjarige studies werden verdeeld in twee onafhankelijke kortere cycli. Andere oorzaken houden ook verband met de gemakkelijke toegang tot niet noodzakelijkerwijs betrouwbare woordenboekcursussen en internetvertaalprogramma’s, waarvan Google Translator een voorbeeld is, en het feit dat de afgestudeerden die hun studie in een aanzienlijk kortere tijd en met minder inspanning hebben voltooid (dan dat het geval was bij degenen die de vijfjarige studie hebben gedaan) een overdreven zelfvertrouwen laten zien.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.