Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

« Smara, ville de nos illusions ». Les carnets de route de Michel Vieuchange en tant qu’autobiogéographie

100%

Sokołowicz M.

|

nr 1

69-82

EN

The present paper focuses on the travel notes by Michel Vieuchange (1904-1930), a young Frenchman who decided to reach Smara, a holy Muslim city located in the middle of the desert, to describe it, and to e term used by Michel Collot means telling your life through the places that has affected you. In the case of Vieuchange’s notes the geographical descriptions intervene with the description of the personality of the traveler and form a whole. The paper shows that three cities, Tiznit, Tigilit and Smara, mark three stages of the travel and correspond to different aspects of Vieuchange’s personality.

2

The Catalan language as seen by foreign travellers in the second third of the 19th century

88%

Martí-Badia A.

|

nr 2

179-207

EN

This paper analyses the descriptions of the Catalan language provided by foreign travellers who journeyed through the Catalan-speaking territories in the second third of the 19th century. It examines their observations and linguistic perceptions of the Catalan language and the language spoken by the inhabitants of these regions. Additionally, the study delves into the names used by travellers to refer to the Catalan language, its origins, its relationship with other Romance languages, and its status among them. While some travellers may not have provided detailed descriptions of the language due to the diverse purposes of their journeys, their various accounts and statements allow us to deduce their positions and opinions in addressing these questions. This analysis takes place during the 19th century, a period in which Romance philology was still an emerging area of research.

3

Relacje z podróży dyplomatycznych. Pomijane źródło do badań nad niemieckim obrazem Polaków w XVII wieku

88%

Pagórski W.

|

nr 3 (327)

177-190

EN

Among the various sources for the study of Polish-German relations in the 17th century, also reports from diplomatic travels deserve attention. To date, they have been mainly studied by historians who analysed the information layer pertaining to the events presented. A significant number of these texts have not yet been published. The purpose of the paper is to identify travelogue as a type of literature, which, due to its characteristics, can also be used for imagological research. The research problem is an attempt to define travelogue as a type of text, although such pieces of writing generally evade definition because of the diverse factors that influence the final shape of the work. The history of research on travelogues in Germany dates back to the 19th century, when they were mainly dealt with by bibliographers and geographers on account of the classic, „narrow“ interpretation of literature, which did not include functional texts. The research method consists in an analysis of the report written by Christoph Leopold Schaffgotsch, an imperial legate, who travelled to Warsaw and participated in the election of the king of Poland in 1699. Politics, which was both the background of events and the main motive for his travel and the writing of the report, undoubtedly left a mark on the content and the image of the Polish society conveyed by the work. Attention should also be drawn to the numerous known, albeit not yet published reports from diplomatic travels, stored e.g. in the Haus-, Hof- und Staatsarchiv in Vienna. The author makes the claim that their inclusion could introduce a new quality in the research on the German image of Poles in the 17th century.

4

In Search for the Exotic: Colin Thubron and William Dalrymple’s Journeys to the Eastern Fount of Christianity

75%

Kowalczyk-Piaseczna M.

|

2015

|

tom 59(2 (449))

33-43

EN

Odwołując się do Saidowskiego rozumienia praktyk orientalizacyjnych jako realizacji potrzeb kolonizacji Wschodu, niniejszy artykuł ma za zadanie zaprezentować obecność owych praktyk w postkolonialnej literaturze podróżniczej. Analiza dwóch tekstów autorstwa brytyjskich podróżników opisujących swoją podróż w rejony Bliskiego Wschodu: Williama Dalrymple’a From the Holy Mountain i Colina Thubrona Mirror to Damascus, ma za zadanie przedstawić sposób, w jaki przekonanie o egzotyce wchodnich obszarów, głęboko zakorzenione w kulturze europejskiej, prowokuje rozczarowania eurocentrycznym sposobem klasyfikacji tego obszaru oraz potrzebę poszerzenia znaczenia egzotyki o element europejskiej tożsamości.

5

“Humanity’s Dreams of a Happy Island” – Some Notes on Utopian Literature and Dystopian Russian Romanticism

75%

|

tom LXVIII

|

nr 4

6

Blutsaugen als othering oder Reiseerfahrungen aus dem Galizien des 18. Jahrhunderts. Einige Beobachtungen zu Postkolonialismus und Vampir(ismus)-Diskurs

75%

Augustynowicz C.

|

tom 42

7

Połąga oczyma Tadeusza Bułharyna ("Kąpiele morskie na brzegach bałtyckiego morza, w guberniach zachodnich Rosji")

75%

Dąbrowska M. , Głuszkowski P.

|

nr 2

8

Antiturismo e scrittura di viaggio in se non la realtà di Tommaso Landolfi

63%

Bruni R.

|

nr 4

527-537

PL

Zbiór Se non la realtà, opublikowany w 1960 roku, obejmuje relacje z podróży spisywane przez Tommaso Landolfiego w latach pięćdziesiątych. Wśród zawartych w zbiorze tekstów można znaleźć opowiadania, artykuły, mikroreportaże dotyczące różnych – również mniej znanych – miast włoskich. Pisarz wybiera trasy alternatywne wobec turystyki masowej, którą ostro krytykuje. Antyturystyka, którą uprawia Landolfi, odzwierciedla się także w jego stylu literackim, przejawiającym cechy nietypowe dla literatury podróżniczej, jak łączenie fikcji literackiej i non-fiction, liczne aluzje i cytaty, iluminacje ezoteryczne. W przeciwieństwie do innych autorów reportaży podróżniczych z lat pięćdziesiątych, jak Pasolini czy Piovene, Landolfi krytykuje euforię związaną z rozwojem Włoch w czasach boomu ekonomicznego i zapowiada tym samym niektóre tematy podjęte później przez Guida Ceronettiego w Un viaggio in Italia.

EN

Se non la realtà, published in 1960, collects travel stories written by Tommaso Landolfi during the 1950s. Among the texts contained in the collection you can find stories, articles, micro-reports on various – also less known – Italian cities. The writer chooses alternative routes to mass tourism, which he strongly criticizes. Anti-tourism practiced by Landolfi is also reflected in his literary style, adopting strategies unusual for travel literature, such as combining literary and non-fiction fiction, numerous allusions and quotes, and esoteric illuminations. Unlike other authors of travel reports from the 1950s, such as Pasolini or Piovene, Landolfi criticizes the euphoria associated with the development of Italy during the economic boom, anticipating some of the topics of Guido Ceronetti’s Un viaggio in Italia.

9

„Hiszpania! Jakież czarodziejskie słowo, jakże uroczo brzmi ten wyraz!" Obraz Hiszpanii na przełomie XIX i XX wieku w polskich listach z podróży

63%

Mikinka A. E.

|

tom 21

131-146

EN

Modern Polish ideas about the Iberian Peninsula can often be summarised in slogans: azure sky, beautiful women, bullfighting, Don Quixote from La Mancha. Has this image of Spain been with us for centuries, or has it been “produced” by modern mass tourism? The aim of this article is to analyse travel texts from the 19th and 20th centuries describing journeys around the Iberian Peninsula and an attempt to answer the question of what Spain looks like in the eyes of Poles deprived of their own statehood. Is it terra incognita, an exotic country with a rich history, in which travellers find a reflection in architecture and customs, fascinated by Madrid, Barcelona, and Salamanca? Or maybe it evokes disappointment? The article compares travel letters by four Polish travellers and historians: Aleksander Hirschberg, Adolf Pawiński, Józef Wawel-Louis, and Stanisław Starża. The analysis of the letters was divided into thematic blocks: historical Polish-Spanish relations, perceptions and impressions, opinions about Spaniards and Spanish women, and cultural controversies (corrida, cockfighting).

10

Zapomniane miejsca Europy Wschodniej w zbiorze opowiadań węgierskiej pisarki Noémi Kiss pt. „Rongyos Ékszerdoboz” („Sfatygowane puzderko na biżuterię”)

63%

Németh O.

|

tom XVIII

281-290

EN

The writer Noémi Kiss shows us around such regions, neighborhoods and cities that were once widely known, played an important role in the history of our part of Europe and which nowadays are somewhat forgotten or far away (literally and metaphorically) to an average European person, sometimes even seem exotic. In my paper I would like to show the image of these places, cultures and inhabitants, as it is depicted in the work of Kiss. I will also try to find the answer to the question why these places could have been forgotten.

PL

Pisarka Noémi Kiss oprowadza nas po takich regionach, okolicach i miastach, które kiedyś były powszechne znane, odgrywały ważną rolę w historii naszej części Europy i które w dzisiejszych czasach są w pewnym sensie zapomniane lub dla typowego Europejczyka wydają się bardzo dalekie (w sensie i dosłownym, i przeniośnym), czasem nawet egzotyczne. W swoim szkicu chciałabym pokazać obraz tych miejsc, kultur i mieszkańców, który został zawarty w utworze Kiss. Spróbuję również znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego te miejsca mogły zostać zapomniane.

11

Czy Georg Forster nie lubił Polaków? Pendant do refleksji nad literaturą podróżniczą jako źródłem historycznym

63%

Kordel J.

|

nr 3

493-528

EN

The picture of Poland and Poles painted by the hand of Georg Forster, botanist and traveller staying in Vilnius between 1784 and 1787, has been covered with a thick layer of varnish by successive generations of historians. It decayed, darkened, and lost its transparency, making it impossible to see the details of the composition. The author tries to pull back this veil by analysing Forster’s correspondence from his stay in the Commonwealth against the broad background of the late eighteenth-century literary phenomena. He also undertakes a polemic against the myth of Forster as an objective observer and cosmopolitan.

PL

Obraz Polski i Polaków malowany ręką Georga Forstera, botanika i podróżnika, bawiącego w latach 1784–1787 w Wilnie, kolejne pokolenia historyków pokryły grubą warstwą werniksu. Zżółkł on, ściemniał i stracił przezroczystość, nie pozwalając dostrzec detali kompozycji. Analizując Forsteriańską korespondencję z okresu pobytu w Rzeczypospolitej na szerokim tle literackich zjawisk końca XVIII w., autor stara się tę zasłonę odsunąć. Podejmuje także polemikę z mitem Forstera jako obiektywnego obserwatora i kosmopolity.

12

“BETWEEN REAL PLACE AND MENTAL LANDSCAPE” THE MODERN SUBLIME IN PETER BOARDMAN’S AND JOE TASKER ’S ACCOUNTS OF CLIMBING CHANGABANG

63%

Moczyńska J.

|

2017

|

nr 52(1) Filologia

139-151

EN

This article focuses on the accounts of climbing the particularly difficult West Wall of Changabang, a mountain in the Garhwal Himalaya, by a team of two British mountaineers: Peter Boardman and Joe Tasker. Close-reading of these non-fiction narratives is aimed at tracing the echoes of the best-known theories of the sublime developed by Edmund Burke and Immanuel Kant, as well as the modern interpretation of the concept by Jean-François Lyotard. It appears that, though never explicitly referring to the sublime, Boardman’s and Tasker’s portrayals of their Changabang expedition not only contain some of its conventional elements, but also highlight the impossibility of representation and internal contradictions that are now emphasized as its important characteristic features. Based on Tsang Lap Chuen’s theory of the sublime, the article is an example of reclaiming the now mostly art-related concept so that it is more closely linked with real-life experience. In this way, mountain literature can be read as a reflection of the process at the origin of a cultural construct.

PL

Przedmiotem analizy są relacje ze wspinaczki wyjątkowo trudną Ścianą Zachodnią himalajskiej góry Changabang przez dwuosobową wyprawę brytyjską – Petera Boardmana i Joego Taskera. Szczegółowa analiza opisów autentycznych wydarzeń pozwala odnaleźć elementy zarówno najbardziej znanych teorii wzniołości (sublime) sformułowanych przez Edmunda Burke’a oraz Immanuela Kanta, jak i współczesnej interpretacji tego pojęcia przez Jean-François Lyotarda. Choć sama koncepcja wzniosłości nie jest bezpośrednio przywoływana przez Boardmana i Taskera, ich relacje z wyprawy na Lśniącą Górę zawierają odniesienia do poszczególnych konwencjonalnych motywów, a także uwypuklają niemożność pełnego odzwierciedlenia przeżyć oraz wewnętrzne sprzeczności Bazując na teorii wzniosłości zaproponowanej przez Tsanga Lap Chuena podjęto próbę odzyskania pojęcia wzniosłości, używanego obecnie głównie w kontekście sztuki, na potrzeby opisu autentycznych doświadczeń i przeżyć. W tym ujęciu literaturę górską można interpretować jako odwzorowanie procesu, który ukształtował sublime jako kulturową konstrukcję myślową.

13

Malinowski w „Żółtym Prostokącie”, czyli po co nam antropologia? O interpretacji dzieł antropologicznych w pismach popularnonaukowych

63%

Orzeł Z.

|

tom 2

234-254

PL

Artykuł ogniskuje się wokół zagadnień badań antropologicznych Bronisława Malinowskiego i ogólnego celu antropologii jako nauki, zestawiając je z problemem upraszczania idei antropologicznych przez media popularne oraz ich głównych odbiorców (widzów i czytelników). W pracy omawiany jest problem turystyki pod kątem głównych powodów, dla których ludzie podróżują w miejsca nieznane, a także kryzys w mediach popularnych (programach turystycznych, czasopismach popularnonaukowych oraz w literaturze podróżniczej). Współcześnie postulaty Malinowskiego, by zrozumieć inną kulturę, sprowadzane bywają do ekspozycji jaskrawych różnic przy równoczesnym zaprezentowaniu ich w formie stylizowanej na fachowy dyskurs naukowy. Według autorki owo przesunięcie znaczenia powoduje skupienie się przez odbiorców na powierzchownym, tanim orientalizmie i egzotyce. Dzieje się tak, ponieważ wielu współczesnych podróżników i odbiorców mediów realizuje schemat Baumanowskiego „ponowoczesnego turysty”, który w czasie podróży poszukuje z góry określonych, wręcz stereotypowych zjawisk i nie wiąże ich z intensywnym poznaniem nowej kultury oraz jej członków. Zagadnienia te prowadzą do pytania: czy główne cele antropologii są wciąż aktualne?

EN

The article is focusing upon anthropological research of Bronislaw Malinowski and the general purpose of anthropology as a science, in comparison to the problem of reducing anthropological theories by the media and their main public (audience and readership). The paper focuses upon the main purposes behind travelling to the unknown places, and a crisis in the media (travel programs, popular science magazines and travel literature). Nowadays, Malinowski’s postulate of an in-depth insight into a culture has been brought to the maximal exposition of most vivid differences and simultaneously presenting it stylised on proper scientific discourse. Thus, the author concludes, that this transfer of senses causes the recipients focusing on the shallow, superficial orientalism and expected exotics. It happens, because many nowadays travellers carries out Bauman’s conception of the “postmodernist tourist”, who seeks certain, stereotypical, phenomenon during their journey and does not connect them with an intense experiencing the culture and its members. Those questions lead to an attempt of defining if the main criteria of anthropology are still up-to-date.

14

Opisy Gdańska i Torunia w relacjach Petera Mundy’ego. Między szczerą ciekawością Anglika a wczesnonowożytną teorią ekfrazy

63%

Awianowicz B.

|

tom 84

|

nr 1

123-133

EN

Peter Mundy (1596 – ca. 1667), one of the most representative English travellers of his period, visited Gdańsk (Danzig) and Toruń (Thorn) in 1640 and 1642 and described these cities in his Relations. The article includes deliberations concerning Mundy’s descriptions of the two most important cities in Royal Prussia in the context of early modern theory of ekphrasis and the eulogy of the city, represented especially by manuals of preliminary exercises in rhetoric (progymnasmata) and chapters from De inventione et amplificatione oratoria by Gerard Bucoldianus included in Reinhard Lorich’s Scholia attached to his edition of Aphthonius’ Progymnasmata, one of the most popular rhetoric books in the second half of 16th and in 17th centuries. The analysis of the structure and contents of Mundy’s “relations” leads to the conclusion that the English traveller was aware of the early modern theory of description and eulogy of cities but, at the same time, his curiosity made him free to leave the theoretical rules aside and focus himself on interesting technical constructions (“The great Organs in the Pfarrekerke” in Gdańsk or the Toruń bridge) or customs of burghers (“execution of Justice” and “Recreations” in Gdańsk and “A greatt faire” in Toruń).

15

Poznaj Mousmé. Odmienność japońskiej kobiety w dziełach francuskich podróżniczek z pierwszej połowy XX wieku

51%

Seya-Grondin A.-A.

|

nr 2

EN

From Pierre Loti to Nicolas Bouvier, via Roland Barthes and many other Western travellers, the perception of Japanese women and their otherness since the 1860s has been constantly enriched by diverse and recurring mental images linked to a certain form of exoticism and Japonism. It seems essential to enrich the reflections on the concept of the otherness of feminine discourse in order to shed new light on major issues of the history of French women travellers, the French imagination of Japan and Japanese exoticism. This article explores some avenues of reflection on the construction of the figure of the Japanese woman, a pillar theme of travel literature, present in travel writings produced by French women. How to meet the other and the other’s elsewhere when this other is also a woman? What is the perception of Japanese women in French women’s travel writings? What areas of the allegory of the elsewhere inherited from a dominant discourse of male travellers can be found (or not) in these discourses of women travellers? Beginning from the concept of Mousmé, introduced by Loti, and all the exotic load that results from it, the author reflects on the circumstances of encounters and the particularities of writings from the perception of the other as a female and her feminity. But it is not simply a question of entering into a purely comparative vision by confronting women travellers with dominant male travel literature. By analysing several writings in the light of a collective Japanese imagination in French, the author can reveal facets of Japanese exoticism and otherness hitherto subcontracted and intrinsically linked to women’s travel practices; but also open the door to a reflection on the importance of enriching the mental representations of Japan with narrative produced by women about women.

FR

De Pierre Loti à Nicolas Bouvier, en passant par Roland Barthes et bien d’autres encore, la perception des femmes japonaises et de leur altérité n’a cessé de s’enrichir d’images mentales diverses et récurrentes liées à une certaine forme d’exotisme et de japonisme. Mais que dire du discours des voyageuses françaises ? Que dire de ces femmes, grandes oubliées de l’Histoire du voyage français au Japon ? Parfois dans l’ombre de leur mari, parfois parce que l’histoire a oublié leur épisode japonais... Ou tout simplement parce que personne n’avait désiré faire parler (ou n’avait même pu trouver) les sources léguées par ces dernières, on évoque peu leurs écrits de voyage et surtout leur perception de l’allogène japonais.Il nous paraît indispensable d’enrichir les réflexions sur le concept d’altérité d’un discours féminin afin d’apporter un nouvel éclairage à des enjeux majeurs de l’histoire des voyageuses françaises, de l’imaginaire français du Japon et de l’exotisme japonais. Il ne s’agit pas simplement d’entrer dans une vision purement comparatiste voyageurs-voyageuses, mais plutôt d’explorer d’autres facettes de l’altérité et d’autres images mentales liées à la femme Japonaise en voyageant d’un versant à l’autre.Cette altérité s’entend bien sûr au sens de contact physique, de rencontre de l’autre; or, une voyageuse n’ira justement pas à la rencontre du Japon de la même façon que ses homologues masculins, ne serait-ce que parce les pratiques et enjeux du voyage en tant que femme donnent à voir (ou à ne pas voir) certaines choses et à faire l’expérience du Japon d’une autre façon. De facto, les modalités de la rencontre et les interactions produisent des perceptions qui diffèrent de celles auxquelles l’historiographie nous a habitué. L’altérité se pense alors comme une rencontre entre le « soi » occidental et l’« autre » japonais, qui se déclinent tous les deux au féminin.Dans notre article, nous explorons quelques axes de réflexion de la construction de la figure de la femme japonaise dans la littérature viatique produite par des femmes françaises liés à l’altérité, la perception de l’allogène et l’exotisme. Comment rencontre-t-on l’autre et son ailleurs quand cet autre est aussi une autre ? Quel regard portent les voyageuses françaises sur les femmes japonaises dans leurs écrits de voyage ? Existe-t-il une forme de sororité, une proximité ou bien même encore une intimité ? Comment appréhender et comprendre sa différence quand l’autre est elle aussi une femme ? L’autre est-elle un alter-ego japonais au féminin ? Quels espaces de l’allégorie de l’ailleurs hérités d’un discours dominant de voyageurs masculins est-il possible de retrouver (ou non) dans ces discours de voyageuses ?Les éléments de réponses à ces questionnements permettront d’ouvrir la porte à une réflexion sur l’importance d’enrichir l’interprétation de l’altérité japonaise en analysant des discours produits par des femmes (ainsi que leur contexte de production) et en abordant entre autres des thématiques inédites dans le processus de construction de l’image de la femme japonaise et sa féminité tout en présentant une certaine constance dans l’imaginaire exotique japonais convoqué par les récits de voyage, aussi bien féminins que masculins.

PL

Od Pierre’a Loti do Nicolasa Bouviera, przez Rolanda Barthesa i wielu innych podróżników z Zachodu, postrzeganie japońskich kobiet i ich inności od lat 60. XX wieku stale wzbogacane jest przez różnorodne i powracające obrazy mentalne związane z pewną formą egzotyki i japońskości. Wzbogacenie refleksji nad pojęciem inności kobiecego dyskursu wydaje się autorce tego artykułu niezbędne, aby rzucić nowe światło na główne zagadnienia historii francuskich podróżniczek, francuskiego wyobrażenia Japonii i japońskiej egzotyki. Niniejszy artykuł zgłębia niektóre kierunki refleksji nad konstrukcją postaci japońskiej kobiety, filaru literatury podróżniczej, obecnego w zapisach z podróży, których autorkami były Francuzki. Jak spotykać się z innym i jego przestrzenią, gdy innym jest ona? Jaka jest percepcja japońskich kobiet w literaturze podróżniczej tworzonej przez Francuzki? Jakie obszary alegorii innego miejsca, odziedziczonej po dominującym dyskursie podróżników płci męskiej, można odnaleźć (lub nie) w dyskursie podróżniczek? Wychodząc od koncepcji Mousmé wprowadzonej przez Lotiego i wynikającego z niej egzotycznego ładunku, autorka zastanawia się nad okolicznościami kontaktu z odmiennością i specyfiką literatury dotyczącej kobiecej inności z punktu widzenia kobiet. Ale nie jest to tylko kwestia wejścia w czysto porównawczą wizję poprzez skonfrontowanie kobiet podróżujących z dominującą męską literaturą podróżniczą. Analizując wybrane teksty w świetle zbiorowej japońskiej wyobraźni, możemy ukazać aspekty japońskiej egzotyki i inności, do tej pory nierozerwalnie związane z kobiecymi praktykami podróżniczymi, a także stworzyć dogodne warunki do refleksji nad znaczeniem wzbogacenia mentalnych obrazów Japonii o narrację tworzoną przez kobiety o kobietach.

16

Górale Śląscy w opisach podróży „Do źródeł Wisły”. Ludwika Zejsznera, Lucjana Malinowskiego, Adolfa Pawińskiego, Františka Slámy i Bogumiła Hoffa

51%

Studnicki G.

|

tom 40

|

nr 1

165-185

PL

Silesian Gorals in descriptions of journeys “to the springs of the Vistula” by Ludwik Zejszner, Lucjan Malinowski, Adolf Pawiński, František Sláma and Bogumił Hoff The article shows the image of the inhabitants of the Silesian Beskid which emerges from the travel descriptions of people who visited the mountainous area of Cieszyn Silesia in the 19th century. It focuses on the way in which representatives of the intelligentsia of the time, who came from outside the Duchy of Cieszyn (1290- 1918), depicted and created images of the nature and distinctiveness/otherness of the Silesian Gorals, and how what was highland was myth-making.