Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Czy łacińscy Ojcowie Kościoła znali tragediopisarzy greckich?

100%

Stępniewska A.

Vox Patrum

|

1986

|

tom 11

607-626

FR

L’auteur montre dans l’article la connaissance des ecrivains tragiques grecs chez les Peres latins de l’Eglise.

2

Ifigenia w Taurydzie Eurypidesa: poetyka traumy, estetyka horroru i katharsis na scenie

67%

Pypłacz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2019-2020

|

tom 69-70

5-15

EN

Euripides’ tragedy Iphigenia in Tauris is an interesting combination of something that today’s theatre-goers would describe as being a classic horror play based on the motif of a childhood trauma (on the one hand) and – on the other hand – a cleverly designed metatheatrical study of how the mechanism of (Greek) tragedy really works. The terrifying, cruel and murder-obsessed Iphigenia is at one and the same time a wronged, unhappy child imprisoned in the body of a grown woman. She struggles with her pain by re-enacting her own unaccomplished murder in a sinister „theatre within a theatre”, i.e. in the temple of Arthemis, where – among macabre decorations made from remnants of the bodies of those Greek sailors that she has slain so far – she ritually kills any further newcomers from her homeland. An unexpected visit by her brother Orestes proves to be an effective remedy for Iphigenia’s distress. In this play, Euripides not only enables his audience to achieve catharsis, but also – through metatheatrical means – shows us exactly how a human mind is purged of dangerous emotions: as soon as Iphigenia stops concentrating on her own pain and starts to sympathize with Orestes, her mind is cured, and she is restored to a state of happiness. At the same time, the audience – who sympathize wih the characters – also feel a sense of relief. Iphigenia in Thauris is therefore a play within a play that shows us how a good tragedy works.

PL

Ifigenia w Taurydzie Eurypidesa w interesujący sposób łączy w sobie to, co dzisiejsi odbiorcy opisaliby jako klasyczną grozę opartą na motywie traumy z dzieciństwa (z jednej strony) oraz inteligentną, metateatralną analizę działania mechanizmu (greckiej) tragedii. Okrutna, mściwa bohaterka owej sztuki jest zarazem skrzywdzonym, nieszczęśliwym dzieckiem uwięzionym w ciele dorosłej kobiety. Walczy z dręczącymi ją wspomnieniami w specyficzny sposób, w nieskończoność inscenizując scenę własnej śmierci z rąk rodzonego ojca, Agamemnona. Świątynia w kraju Taurów służy jej jako osobliwy „teatr w teatrze”, gdzie – wśród makabrycznych dekoracji wykonanych ze szczątków ciał greckich żeglarzy – dręczona wspomnieniami dziewczyna rytualnie zabija kolejnych przybyszów ze swej ojczyzny. Nieoczekiwana wizyta brata, Orestesa, okazuje się skutecznym lekarstwem na owo niekończące się cierpienie Ifigenii. W sztuce tej Eurypides nie tylko umożliwia odbiorcom osiągnięcie katharsis, lecz także – za pomocą środków metateatralnych – pokazuje im dokładnie, na czym owa katharsis polega; w jaki sposób ludzki umysł oczyszcza się ze szkodliwych emocji. Gdy tylko Ifigenia przestaje koncentrować się na własnym cierpieniu i przenosi swą uwagę na podobnie jak ona sama udręczonego Orestesa, odzyskuje utraconą równowagę umysłu. Jednocześnie publiczność – która, naturalnie, solidaryzuje się z bohaterami – także odczuwa ulgę. Ifigenia w Taurydzie jest więc „sztuką w sztuce”, która pokazuje, jak funkcjonuje dobrze skonstruowana tragedia.

3

Clytemnestra Rejoicing

67%

Bibik B.

Meander

|

2022

4

Zapomniani tłumacze starożytnych greckich tragedii

67%

Bibik B.

Porównania

|

2020

|

tom 26

|

nr 1

123-138

EN

There is an ample number of Polish renditions of ancient Greek tragedies. Unfortunately, only a few names of those Polish translators are commonly known. The rest, written especially in the 19th century, is still waiting for someone to be interested in their works. Therefore, in my paper I would like to focus on the unrecognizedtranslators from this century. They are widely forgotten today, yet they did great work at the time to acquaint the Polish public with Greek tragedies. My aim is also to recognize the tragedies they chose to translate which often seem not to be an obvious choice.

PL

Z licznego, jak się okazuje, korpusu polskich przekładów greckich tragedii powszechnie funkcjonuje zaledwie kilka nazwisk tłumaczy. Na rozpoznanie wciąż czekają kolejni tak dziewiętnasto-, jak i dwudziestowieczni tłumacze. Jako przyczynek do zarysu historii polskiej literatury tłumaczonej chciałabym w niniejszym artykuleskoncentrować się przede wszystkim na tych mniej znanych, dziewiętnastowiecznych tłumaczach starożytnej literatury dramatycznej. Są oni dzisiaj często zapomniani, a przecież torowali drogę starożytnym dramatom w polskiej kulturze w nie mniejszym stopniu niż te zapamiętane, wielkie nazwiska. Dodatkowo chciałabymsię przyjrzeć proponowanym przez nich ówczesnej publiczności tekstom, nie zawsze stanowiącym oczywisty wybór spośród zachowanego korpusu starożytnych tragedii.

5

Dziedzictwo antyku w twórczości Romana Brandstaettera (kilka przybliżeń)

67%

Kaczmarek W.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

tom 61

|

nr 3: Filologia Klasyczna

81-92

EN

The subject matter of the article is the relationship between ancient literature and Brandstaetter’s writings. The Polish writer interprets motifs from Greek mythology and ancient dramas in the light of Christian anthropology. The author of the article demonstrates examples of such an interpretation in Brandstaetter’s “Odys płaczący” (“Odysseus Weeping”), in which the effect of anagnorisis is broadened by the Christian understanding of kenosis. Odysseus’ return home becomes a metaphor of the paschal passage from sin to grace.

6

Rozkosz Klitajmestry

67%

Bibik B.

Meander

|

2022

|

nr 77

33-50

PL

Artykuł omawia cztery polskie przekłady Agamemnona Ajschylosa (pierwszej część trylogii Oresteja) – pióra Zygmunta Węclewskiego, Jana Kasprowicza, Stefana Srebrnego i Artura Sandauera – i w szczególności podejmuje próbę uchwycenia tego, jak tłumacze rozumieją i przedstawiają Klitajmestrę, postać niejednoznaczną i złożoną, która nie mieści się w ramach narzuconych przez społeczeństwo, w którym żyje. Zestawienie czterech tłumaczeń z greckim oryginałem ujawnia różne strategie wybrane przez tłumaczy, które zaświadczają o ich rozumieniu sztuki.

7

Dialog sokratyczny jako dramat

59%

Paczkowski P.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2014

|

nr 14

95-102

RU

Автор приравнивает сократовские диалоги Платона к драме. Он указывает на возможный литературный источник жанра logoi Sokratikoi и на за-имствования с греческой трагедии. Сократ из диалогов Платона (например из Апологии и Критона) – это персонаж, который стоит перед нравственным конфликтом: какому праву человек обязан подчиняться? Классическая греческая трагедия превратила такого типа конфликт в одну из своих главных тем (см. Филоклет и Антигона Софокла), определяя человеческое существование как драму, в которой выступает необходимость примирения спорных моральных истин. Сократ Платона, как герой этической трагедии (это один из видов трагедии, выделенных Аристотелем в Поэтике), может выиграть в этой борьбе (agon), то есть спасти единство своей позиции, или проиграть, подвергнувшись нравственной деструкции.

EN

The author considers the similarity of Plato’s dialogues to dramas. He analyses the probable literary sources of Socratic dialogues and borrowings from the genre of drama. In Plato’s dialogues (eg. Apology and Crito) Socrates is a man standing in the face of a moral conflict: what kind of law a man is ought to be obedient to? Such a conflict was one of the most important themes of the classical Greek tragedy. Greek tragedies have defined human existence as drama, as the man must reconcile many moral truths in his life that are inconsistent. Plato’s Socrates is indeed the hero of the “ethical tragedy” (one of the types of tragedy Aristotle had highlighted in his Poetics), the topic of which is the fight for the con-sistency of his moral attitudes.