The Polish-language profile of „Poradnik Językowy” („The Linguistic Guide”) determines the fact that the studies regarding the Ukrainian language constitute a relatively small portion of the publications (66 in total). However, they have been published nearly since the initial annals and their subject matters include (in the quantitative order): 1) the presence of the Polish language in Ukraine, 2) the presence of the Ukrainian language in Ukraine, 3) the issues of the Slavic languages in general, 4) comparative (including contrastive) studies, 5) Ukrainisms present in the Polish language. The publications depict the status of the Ukrainian language in Ukraine and in contacts with the Polish language, interests of (Polish and Ukrainian) linguists in these issues, and trends in the language policies of both states.
Selected issues in regional syntax questions in the language of Kurier Wileński from the years 1924–1939The article presents issues of choice in the scope of regional syntax. These are characteristics the most characteristic for the syntax of north and east Borderland.The analysis of the collected syntax characteristics was conducted by means of Kurier Wileński material.48 types of specific syntax structures were excerpted from the questioned newspaper (29 of them were chosen in this article for presentation). In Kurier Wileński one finds north Borderland syntax questions (ones the most often described in the literature of the subject), and several specific constructions functioning in the post-war Vilnius newspapers, however not registered earlier on the Borderland.The text frequency of the structures was diverse. One noted the most often specific constructions with the preposition dla (127 certifications), and adjectival predicatives in ablative (111), as well as nominal sentences without copula (49), and the following structures: w Białorusi / do Białorusi (34), łotewska i estońska delegacje (28), chronić od czegoś (27), czekać czegoś (22). However the greatest amount of syntax characteristics occasionally occurred in the questioned texts (1–2 certifications).As it was proved by the analysis, more than 70% of the syntax characteristics found in Kurier Wileński are the loan translations of Russian structures (at the same time nearly all the remaining constructions are based on Russian language). In the subsequent newspapers the percentage of Russicisms was even higher. On these grounds the north Borderland syntax was and is highly Russificated. Избранные явления синтаксических особенностей регионального польского языка в газете «Kurier Wileński» 1924–1939 годовВ настоящей статье представлены избранные синтаксические явления регионального варианта польского языка в период двадцатилетия между первой и второй мировыми войнами. Это нaиболее характерные особенности синтаксиса северо-восточных районов польского государства. Анализ синтаксических явлений проведен по текстам ежедневной газеты «Kurier Wileński». В исследуемом журнале автором обнаруженo 48 типов своеобразных региональных синтаксических конструкций – 29 из них показаны в настоящей статье. В газете «Kurier Wileński» появились характерные синтаксические явления (чаще всего описываемые в литературе предмета), а также немало конструкций, функционирующих в послевоенной вильнюсской прессе и в письменном польском языке межвоенного периода в Советской Беларуси, которые на территории бывших северо-восточных районов польского государства раньше не регистрировались. Текстуальная частотность своеобразных синтаксических структур различна. Чаще всего отмечались особенные конструкции с предлогом для (127 примеров) и именные части составного именного сказуемого, употребляемые в форме творительного падежа (111), а также предложения с нулевой связкой (49) и следующие конструкции: w Białorusi / do Białorusi (34), łotewska i estońska delegacje (28), chronić od czegoś (27), czekać czegoś (22). Большинство, однако, синтаксических особенностей в исследуемых текстах, засвидетельствованы единичными примерами (1–2 примера). Как показал анализ, свыше 70% синтаксических явлений в газете «Kurier Wileński» это кальки русских структур. Почти все остальные конструкции поддерживались влиянием русского языка. В журналах позднейшего периода процент русизмов еще больший. Таким образом, синтаксис севернокресовой польской прессы был и в дальнейшем остается под очень сильным влиянием русского языка.
Artykuł traktuje o sytuacji w zakresie zmian toponimów na Ukrainie od czasu odzyskania niepodległości do dnia dzisiejszego. Autorzy wyróżniają dwie fale dekomunizacji, pierwszą od odzyskania przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku do 1995 roku. Druga fala rozpoczęła się wraz z rewolucją godności w latach 2013-2014 i trwa do dziś. W drugiej części artykułu przedstawiono toponimy związane z Polską, a także uzasadnienie ich powstania.
EN
This article concerns the changing situation regarding toponyms in Ukraine, from the country’s regaining of independence to the present day. The article identifies two waves of decommunization. The first occured between the regaining independence in 1991 and 1995. The second wave began with the Revolution of Dignity in 2013–2014 and continues to this day. In the second part of the article, toponyms connected with Poland are presented and the reasons behind their creation are explained.
The paper is a review of homonymy (in a broad sense of the term) in two Slavic languages: Polish and Belarusian. Different types of homonyms were described and compared. At the beginningof the article one can find many different Polish and Belarusian definitions of homonymy. The examples of homonyms were taken from dictionaries, books and films. The analysis showsthat homonyms in two Slavic languages are very similar but very strong difference one can find inaccent.
The article is concerned with Shukshin’s occasionalisms and their Polish equivalents extracted from translations done by I. Bajkowska, Z. Gadzinianka, T.G. Lipszyc, E. Niepokólczycka, I. Piotrowska, B. Reszko, and A. Tyszkowska. The study material consists of 43 equivalents and is presented in three separate groups referring to structural-and-semantic, semantic as well as affixational occasionalisms. The author claims that the most common translation equivalents are either neutral or colloquial units belonging to the lowest register, for they are the most frequently used regardless of the type of occasionalisms.
The paper deals with the linguistic means that had helped us to adapt to virtual reality and that now seem to us to have existed always. The words and expressions didn’t appear out ofnowhere – they were imported from our everyday language where they had been used for naming objects and processes in the real world. Thus the new realm, such as the physical one, was marked by language signs that determine the nature and the structure of our conception of the Internet which is interpreted generally as a physical space (different types of the latter). These signs are described here in terms of conceptual metaphor theory. Recently we have been dealing with some new, “web-born” expressions. It is shown that such expressions are no more limited to the describing of the Internet and are extended to the real world; it can be said they provide us with new tools to interpret the “old” reality. Thereby we can see the very moment when the source and the target domains (that is real and virtual worlds) are switching their places.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
New Year’s address is one of the most conventionalized genres of political communication. The aim of the article is to describe the history of televised New Year messages of the country’s leader in Poland, Russia and Germany, with particular emphasis on the iterative motifs and signs present in their verbal and non-verbal layer. The leaders often use the same expressions, cite the same historical events, refer to the same authorities and discuss similar socio-political issues. Moreover, montage and scenery are also subject to only slight modifications. The author also draws attention to the fact that as a ritual and conventionalized genre New Year’s address often becomes the subject of parody.
In Polish dialects two main laiyers of lexical Germanisms are singled out: all Polish character, that is the one peculiar to most of Polish dialects and literary language (musieć, szyber, placek and others) and local (typical of some varieties of the dialectal Polish language). The Germanisms reviewed in the article are represented in the two island Polish dialects in Siberia: in the dialect of the village of Vershina next to Irkutsk and the dialect of the villages of Aleksandrovka and Znamenka next to Abakan. The local Germanisms in the dialect of the village of Vershina include such words as buղk «natural» and fest «strongly, fast, very». The number of the local Germanisms in the dialect of the villages of Aleksandrovka and Znamenka is much greater. They represent various parts of speech. They can be nouns (gruska «a granny», gruzek«a grandpa», szurek «a boy», rebiska«a grater», rybaki «pancakes of rubbed potatoes» and others), verbs) rebować «to rub»), predicative words (brak «need»), afirmative particle (jo «yes»). Alongside with other peculiarities making the two dialects different (the dialect of the southern type, that of the village of Vershina from the dialect of the northern type, that of the villages of Aleksandrovka and Znamenka) some lo-cal Germanisms also belong to differential features making a definite type of dialect (southern or northern).
The paper examines Object Experiencer (henceforth, OE)/Subject Experiencer (henceforth, SE) verb alternations in Polish in order to check whether Polish exhibits the causative/ anticausative alternation in the psych domain (psych causative alternation of Alexiadou and Iordăchioaia 2014, henceforth A&I 2014). The focus is on two types of SE reflexive alternants of OE verbs, i.e., (i) SE forms with an obligatory instrumental case-marked DP derived from stative OE roots, and (ii) SE forms with an optional instrumental DP derived from eventive OE roots. It is argued that in both cases the reflexive SE alternants of either stative or eventive OE verbs have an obligatory or optional instrumental DP which acts as a complement and represents a Target/Subject Matter (henceforth, T/SM, cf. Pesetsky 1995), not a Cause. Therefore, the reflexive OE/SE verb alternation cannot be of the causative/anticausative type. Monovalent reflexive SE verbs, lacking an instrumental DP altogether, are unergative (Reinhart 2001), not unaccusative (contra A&I 2014). The overall conclusion reached in the paper is that the psych causative alternation is absent in Polish.
Postulating the necessity of introducing translatological reflection into modem stylisti- cs, the article - bearing upon the work of Polish translators of Charles Baudelaire’s poems - demonstrates a diversity of stylistics strategies in particular translations. The texts cho- sen for the study Correspondences, De Profundis Clamavi, and Les Plaintes d’un Icare have been rendered into Polish by both older (Stanisław Korab-Brzozowski, Miriam, and Antoni Lange), and modem (Tadeusz Bocheński, Maria Leśniewska, Andrzej Nowak) translators. A comparative study of the French originals and their Polish equivalents car- ried out with the help of cognitive grammar analysis allows us to conclude that neither the very time nor the style of translation determine its value in the target language culture. This awareness becomes important particularly in the light of a discussion conceming ca- nons of French and European literatures.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The aim of this paper is to review the solutions chosen in translating proper names of Austro-Hungarian military units and institutions into Polish (in texts originally written in or translated into Polish in the late 20th and the early 21st century). This goal is achieved by outlining a general theoretical onomastic semantic and translatological framework, in which translations of semantically transparent proper names of institutions may be described. Some characteristics of military vocabulary and names are outlined. Austro-Hungarian and interwar Polish naming patterns of military units are briefly compared. The discussion of solutions in Polish texts and translations follows. The general finding is that there is a considerable diversity of strategies or techniques used in translating the analysed names; some of them are aimed at maintaining the original name structure/pattern, others are aimed at adapting the names to a more typical and natural Polish naming pattern.
CS
Cílem této práce je přezkoumat řešení zvolená při překladu vlastních jmen rakousko-uherských vojenských jednotek a institucí do polštiny (v textech původně psaných nebo přeložených do polštiny na konci 20. a začátkem 21. století). Tohoto cíle je dosaženo načrtnutím obecného teoretického onomastického sémantického a translatologického rámce, ve kterém lze popsat překlad sémanticky transparentních vlastních jmen institucí. Jsou zde uvedeny některé charakteristiky slovní zásoby spojené s armádou a stručně porovnány některé typy pojmenování vojenských jednotek rakousko-uherské armády a polských jednotek v meziválečném období. Následuje rozbor toho, jakým způsobem je překlad jmen v polských textech řešen. Základním zjištěním je skutečnost, že techniky překladu analyzovaných jmen vykazují velkou rozmanitost, některé z těchto technik se zaměřují na zachování původní struktury názvu, jiné na přizpůsobení názvu typičtějšímu a přirozenějšímu polskému způsobu vytváření názvů.
Wincenty Pol was a writer and a learned geographer. His linguistic interests encompassed the origin of the Polish language linked with the history of Slavs, onomastics, the dialects of Polish and the need to legally protect writing. Pol was convinced that language needs to be studied in relation to nature, culture and human work.
The article concerns translations of Russian and English literature into Kashubian language, performed not from the original language, but from the existing Polish translation. Such “second-hand” translations are: a fragment of the novel Crime and Punishment by Fyodor Dostoyevsky, a fragment of the novel Resurrection by Leo Tolstoy, and translation of the novel Anne of Green Gables by Lucy Maud Montgomery. In the first part of this article, I discuss examples showing that Kashubian translators follow the interpretations suggested by the authors of previous translations of the same works into Polish. In the second part, I discuss idioms and proverbs, which did not appear in the source texts, but come from Polish translations and have been adapted by Kashubian translators.
PL
Hewòtny articzel tikô sã dolmaczënków rusczi i anielsczi lëteraturë na kaszëbiznã, wëkònywónëch nié jãzëka òriginału, ale z jistniejącégò ju pòlsczégò przełożënkù. Taczima tłómaczënkama wëkonywónyma „z drëdżi rãczi” są m.jim. fragment pòwiescë Fiodora Dostojewsczégò pt. Przësprawa i ùkôranié, fragment pòwiescë Lwa Tołstoja pt. Zmartwëchwtanié, dolmaczënk pòwiescë Anne of Green Gables aùtorstwa Lucy Maud Montgomery. W pierszim dzélu artikla òbgôdóné òstałë przëmiôrë wskôzëjącé na jidzenié przez kaszëbsczich dolmaczérów za interpretacją zasugerowóną przez aùtorów wczasniészich przełożënków nëch samëch dokazów na pòlsczi jãzëk. W drëdżim dzélu robòtë òbgôdóné są frazeólogiznë i przësłowia, jaczé nie pòkazałë sã w zdrzódłowëch tekstach, ale pòchôdają z jich pòlsczich dolmaczënków i jakno taczé òstałë zaadaptowóné przez kaszëbsczich dolmaczérów.
W pracy autorka dokonała analizy językowej wybranych, seksistowskich wypowiedzi Janusza Korwin-Mikkego, które dowiodły jak stereotypowo kobiety postrzegane są przez znanego polityka. Ten konserwatywny mężczyzna traktuje stereotypy jako dowód na ostoję dobrych porządków i walczy, by kobiety nie próbowały zmieniać tego, co przez tysiące lat zapewniało powszechny ład a także szczęście płci męskiej oraz, w jego przekonaniu, żeńskiej. Istotne dla autorki wystąpienia było znaczenie tekstów antyfeministy w aspekcie pragmatyczno-semiotycznym. Autorka koncentrowała się na wyraźnie językowym aspekcie – szczegółowo omówione zostały między innymi: sentencje oraz neologizmy stosowane przez kontrowersyjnego polityka. W pracy autorka starała się udowodnić, iż Janusz Korwin-Mikke swoim językiem przede wszystkim prowokuje i upokarza przeciwną płeć.
EN
In the following paper the author has performed a linguistic analysis of several chosen sexist remarks by Janusz Korwin-Mikke in order to prove how stereotypically women are regarded by the famous politician. This conservative man treats stereotypes as a proof of good orders and fights to prevent women from trying to change what for thousands of years has given the general order and happiness for male sex and, in his opinion, for female sex. Significant for the author’s paper has been the importance of antifeminist’s texts within pragmatic and semantic aspect. The paper has concentrated on solely the linguistic aspect - in detail there have been discussed among other things: aphorisms and neologisms which are used by the controversial politician. In the paper the author has tried to prove that J. Korwin-Mikke’s language provokes and insults the opposite sex.
The article describes the Polish language in the public space of the London district of Ealing, known as the location of the Polish diaspora. The study presents the status of the Polish language, the issue of the dominance of English over the Polish language, and attempts to answer the question of how these languages combine in bi-/multilingual signage. A methodological framework was adopted to analyse the corpus of signs, covering aspects of semiotic and linguistic analysis, such as context, domain, language dominance, genre, and text function. The Polish language indexes and constructs public spaces in various areas of Ealing as places of identity, and Poles thus contribute through their actions to a high degree of ethnolinguistic vitality of the language.
PL
Artykuł opisuje język polski w przestrzeni publicznej londyńskiej dzielnicy Ealing znanej jako miejsce ulokowania polskiej diaspory. W opracowaniu przedstawiono status języka polskiego, kwestię dominacji języka angielskiego nad językiem polskim oraz podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób języki te łączą się w oznakowaniu dwu-/wielojęzycznym. Do analizy korpusu znaków przyjęto ramy metodologiczne obejmujące aspekty analizy semiotycznej i językowej, takie jak: kontekst, domena, dominacja języka, gatunek i funkcja tekstu. Język polski indeksuje i konstruuje przestrzenie publiczne w różnych obszarach dzielnicy Ealing jako miejsca tożsamości, a tym samym Polacy poprzez swoje działania przyczyniają się do wysokiego stopnia żywotności etnolingwistycznej języka.
W procesie modelowania wizerunkowego język, tak jak i terytorium, zajmuje wyjątkowe miejsce. Wyjątkowość wynika z faktu, że abstrakcję i towarzyszące jej wyobrażenia sprowadza się do konkretu. Ukonkretniony twór podlega transformacjom. Czyni się z niego produkt, który można polecać, rekomendować, reklamować, ujmować w ofertach sprzedażowych. W niniejszym artykule autor konstatuje, że wizerunek języka polskiego – „produktu” konkuruje w globalnej świadomości z innymi wizerunkami języków – innych „produktów”. W proponowanym studium aspektowej analizie poddawane są charakterystyki i właściwości wizerunku języka polskiego jako obcego (jpjo), modelowane przez młodych Polaków w interakcjach z obcokrajowcami, utrwalane w serwisach społecznościowych w postaci materiałów audiowizualnych. Zasadniczy wątek dotyczy przede wszystkim tych zmiennych, które pozostają często poza rejestrem polszczyzny ogólnej, a w odbiorze potocznym uchodzić mogą za atraktory przesądzające o popularności danego systemu językowego.
Social Media, wie Facebook, sind wichtige Kommunikationswege sowohl für einsprachige Anwender als auch für Nutzer mit verschiedenen Fremdsprachenkenntnissen (die letzteren übernehmen die Strukturen der Mutter- und Fremdsprache in die Konversation). Im Resultat kann man annehmen, dass die Kommunikation via Facebook eine gewisse Rolle bei der Verwendung von Fremdsprachen spielt. Einen der Aspekte, der in dieser Hinsicht analysiert werden kann, bilden verschiedene Formen von Codeswitching. In Bezug auf das Codeswitching zwischen Polnisch und Englisch, das in diesem sozialen Netzwerk vorkommt, besteht eine wesentliche Forschungslücke. Für einen kompletten Überblick über das dargestellte Problem werden im vorliegenden Artikel an angeführten polnisch-englischen Beispielen bestimmte Typen, Strategien und Funktionen von Codeswitching in Posts und Kommentaren, die von polnischen Facebook-Nutzern in den Jahren 2014–2019 erstellt wurden, identifiziert und erläutert. Darüber hinaus wird im Text auf die Anwendungsmöglichkeiten von Facebook-Tools und Materialien zum Codeswitching bei dem Fremdsprachenlehren und -lernen hingewiesen und der Aspekt des „sozialen Lernens“ (Mallia, 2013) mittels Facebook angesprochen.Die Untersuchung basiert auf einem Korpus, das von der Autorin des vorliegenden Artikels entwickelt wurde. In der Untersuchung wurde eine integrative – d.h. qualitative und quantitative Methode eingesetzt. Im analysierten Material lassen sich drei Haupttypen (satzinterner, satzübergreifender, parenthetischer) und -strategien (Alliteration, Parenthese, entsprechende Umstellung von Lexemen) des Sprachcodeswitching unterscheiden. Das Codeswitching deutet hauptsächlich auf die Zugehörigkeit zur bestimmten Gruppe hin, kann aber auch Humor bzw. ein Zitat in die Aussage einleiten oder das Fehlen von Äquivalenten in der Muttersprache signalisieren. Aus dem Artikel ergibt sich, dass es gewisse Abhängigkeiten zwischen den Typen, Strategien und Funktionen des Codeswitching gibt. Die Resultate der betreffenden Analyse werden mit Ergebnissen der neuesten Untersuchungen über das polnisch- und indonesischenglische Codeswitching auf Facebook zusammengestellt.
EN
Social networking services, such as Facebook, are important channels of communication both for monolingual users and for those having various degrees of proficiency in L2, with the latter deploying expression both from L1 and L2. It can, therefore, be presumed that communication on FB plays a role in practicing the use of L2. One of the phenomena that can be examined in relation to that are various forms of code-switching. There is animmense research gap related to Polish-English code-switching appearing on this SNS. To obtain a full picture of the issue, the paper identifies and discusses types, strategies, and functions of Polish-English code-switches found in posts and comments published by Poles on Facebook in 2014–2019. It also indicates possible applications of FB tools and materials including CS in foreign language teaching and learning and shows how Facebook enables “social learning” (Mallia, 2013). The research is based on a corpus constructed by the author of this article. An integrated approach with both qualitative and quantitative methods of analysis is used in the paper. Three main CS types (intrasentential, intersentential, and tag-switching) and strategies (alternation, insertion, and congruent lexicalisation) have been attested in the material. The code-switches mostly indicate in-group membership but also, for example, introduce humor, quotes, and signal a lack of L1 equivalents. The study points out that there are certain relations between the types, strategies and functions. The resultsof the research are collated with the recent studies on Polish-English and Indonesian-English CS on Facebook.
Artykuł poświęcony jest analizie metafory jako środka tworzenia terminów w terminologii biologicznej. Оkreślonа została rola metafory w naukowym obrazie świata w języku ukraińskim i polskim. Оpisano skojarzenia, które stały się podstawą przeniesienia metaforycznego.
EN
The article focuses on the analysis of metaphor as a way of creating terms in a biological terminology. Тhe role of the metaphor in creation the scientifi c picture of the world of the Ukrainian and Polish languages has been described. It has been found out which associations became the basis of a metaphorical transfer.
The article is dedicated to the research of norm knowledge within Polish temporal phraseology in both native speakers of Polish and Ukrainians learning Polish. It describes which deviations from the norm of selected temporal phraseological items are the most typical for the communication in Polish for both Ukrainians and native speakers of Polish. The reaserch is based on the information from corpora of the Polish language and questionnaires including Polish temporal phraseological units.
PL
Artykuł poświęcony jest badaniom znajomości normy w zakresie polskiej frazeologii temporalnej rodzimych użytkowników polszczyzny oraz Ukraińców uczących się tego języka. Ujawniono, jakie odstępstwa od zawartej w słownikach normy frazeologicznej wybranych związków temporalnych są najbardziej charakterystyczne dla polskojęzycznej komunikacji osób ukraińskojęzycznych, native speakerów. Materiałem badawczym są Korpusy tekstów języka polskiego oraz ankiety zawierające polskie związki frazeologiczne na określenie pojęć czasowych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.