Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

O terminologii językoznawczej w słownikach spolszczających

100%

Sztandarska K.

Język Polski

|

2022

|

tom 102

|

nr 4

120-132

PL

Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia wyrazów obcych i ich polskich odpowiedników należących do terminologii językoznawczej. Ważną rolę odgrywa tu termin słowniki spolszczające, odnoszący się do słowników, których celem jest zastąpienie zapożyczeń w języku polskim wyrazami rodzimymi lub zasymilowanymi zapożyczeniami. Autorka omówiła makrostrukturę w trzech słownikach spolszczających: Xawerego F.A.E. Łukaszewskiego (1847), E.S. Kortowicza (1891) i Władysława Niedźwiedzkiego (1917). Zbadała także grupy semantyczne w obrębie terminologii lingwistycznej i sprawdziła, czy zawarte w pracach specjalistyczne słownictwo jest obecnie używane.

EN

The paper is an attempt to present foreign words and their Polish equivalents belonging to the field of linguistic terminology. Of significance is here the term “Polonizing” dictionaries, whose goal is to replace loanwords in the Polish language with native words or assimilated borrowings. The object of description in the paper is the macrostructure of three “Polonizing” dictionaries: by Xawery F.A.E. Łukaszewski (1847), E.S. Kortowicz (1891) and Władysław Niedźwiedzki (1917). Examined are also semantic groups within the field of linguistic terminology and the author checks whether or not the specialist vocabulary contained in the lexicographic works is currently used.

2

Étude comparée de la terminologie linguistique : Le cas de la phraséologie française et polonaise

80%

Krzyżanowska A.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

tom 65

|

nr 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka

117-129

FR

L’objectif de notre communication est d’aborder le problème de l’équivalence de la métalangue utilisée par les chercheurs français et polonais dans le domaine phraséologique. Dans une perspective plus large, il s’agit de comparer deux discours scientifiques, produits de milieux spécialisés faisant appel aux traditions méthodologiques propres (différentes approches, conceptions et outils d’analyse adoptés). La recherche de la correspondance terminologique adéquate en L1 et L2 se trouve alors perturbée par plusieurs facteurs. Premièrement, les stocks terminologiques disponibles dans les deux langues ne sont pas les mêmes ; deuxièmement, à l’intérieur de chaque domaine concerné, les ensembles dont il est question contiennent des éléments héterogènes (fr. expression ou séquence figée, locution, unité polylexicale, tour, tournure, formule, expression idiomatique, collocation, mot composé, lexie, phrase figée, blocs lexicaux ; pl. związek frazeologiczny, jednostka frazeologiczna, stałe połączenie wyrazowe, idiome, frazem, zwrot, kolokacja, zwiazek łączliwy, fraza). À la richesse et l’hétérogénéité des dénominations utilisées s’ajoutent les divergences au niveau conceptuel, déterminées par les catégorisations menées dans chaque langue. Il est important aussi de prendre en considération les relations que les termes entretiennent entre eux à l’intérieur d’une théorie linguistique, ainsi que le fonctionnement de ces termes dans le texte.

PL

Artykuł dotyczy ekwiwalencji metajęzyka używanego przez badaczy francuskich i polskich w opisach frazeologii. W szerszej perspektywie chodzi o porównanie dwóch dyskursów (stylów) naukowych, ukształtowanych w środowiskach specjalistycznych, które odwołują się do różnych tradycji metodologicznych (różnych opracowań i koncepcji oraz stosowanych narzędzi analizy). Jest kilka czynników, które utrudniają poszukiwanie adekwatności terminologicznej w języku źródłowym (L1) i docelowym (L2). Przede wszystkim, aktualne leksykony terminologiczne różnią się pod względem ilościowym i jakościowym (por. fr. expression ou séquence figée, locution, unité polylexicale, tour, tournure, formule, expression idiomatique, collocation, mot composé, lexie, phrase figée, blocs lexicaux ; pl. związek frazeologiczny, jednostka frazeologiczna, stałe połączenie wyrazowe, idiome, frazem, zwrot, kolokacja, zwiazek łączliwy, fraza). Dodatkowe różnice dotyczą poziomu konceptualnego ze względu na odmienną kategoryzację charakterystyczną dla różnych języków. Istotne jest także, aby wziąć pod uwagę istniejące relacje miedzy terminami w ramach wybranej teorii językoznawczej, a także ich funkcjonowanie w tekście.

EN

The paper deals with the problem of the equivalence of meta-language used by French and Polish researchers in descriptions of phraseology. In a broader perspective, it is about comparing two scientific discourses (styles) formed in specialist environments which refer to different methodological traditions (various studies and concepts and analysis tools applied). There are several factors that make it difficult to find terminological adequacy in the source (L1) and target (L2) language. First of all, the current terminological lexicons differ in qualitative and quantitative terms (cf. fr. expression ou séquence figée, locution, unité polylexicale, tour, tournure, formule, expression idiomatique, collocation, mot composé, lexie, phrase figée, blocs lexicaux ; pl. związek frazeologiczny, jednostka frazeologiczna, stałe połączenie wyrazowe, idiom, frazem, zwrot, kolokacja, związek łączliwy, fraza). Additional differences concern the conceptual level due to the different categorization characteristic for different languages. It is also important to take into account the existing relationships between terms within a chosen linguistic theory as well as their functioning in the text.

3

Białoruś jako pogranicze a pogranicza Białorusi: zarys problematyki badań językoznawczych z przełomu XX i XXI w.

70%

Kozłowska-Doda J.

Studia Białorutenistyczne

|

2016

|

tom 10

EN

The article discusses some issues relating to the field of research analysis of linguistic material recorded in the contact zone of the Belarusian dialects with other languages (dialects). The author traces the publications of researchers, especially those which were written at the turn of the twentieth and twenty-first century, and on their basis some issues are discussed concerning the ambiguity of the terms; she compares them with traditional and innovative ways of interpreting linguistic facts and also shows that some stereotypes were contemporary in linguistic studies.

PL

W artykule poruszono kwestie dotyczące badań terenowych oraz analizy językoznawczej materiału pochodzącego ze stref kontaktów gwar białoruskich z innymi językami (gwarami). Autorka dokonuje przeglądu publikacji z przełomu XX i XXI wieku, aby na ich podstawie rozważyć dyskusyjne kwestie odnoszące się do określeń o charakterze terminologicznym. Zestawia uzupełniające się tradycyjne i nowatorskie sposoby interpretacji faktów językowych oraz pokazuje, że niektóre stereotypowe poglądy pojawiają się także we współczesnych opracowaniach językoznawczych.

RU

У артыкуле абмяркоўваюцца асобныя праблемы палявых даследаванняў на паграніччы, а таксама лінгвістычнага аналізу матэрыялу, які ілюструе моўныя кантакты беларускіх гаворак з іншымі мовамі (гаворкамі). Робіцца агляд публікацыяў даследчыкаў, асабліва надрукаваных на мяжы ХХ і ХХІ стст., абапіраючыся на якія разглядаюцца дыскусійныя пытанні адносна неадназначных тэрмінаў, супастаўляюцца традыцыйныя і інавацыйныя спосабы інтэрпрэтацыі моўных фактаў, а таксама паказваецца, што некаторыя стэрэатыпныя ўяўленні датычаць і сучасных мовазнаўчых даследаванняў.