Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Przekraczanie granic subsystemowych w rodzinie – analiza doświadczeń młodych opiekunów (young carers) w kontekście praw dziecka

100%

Chojnacka B.

|

tom 2/50

143-164

PL

Głównym problemem, wokół którego koncentrują się niniejsze rozważania, jest zjawisko opieki podejmowanej przez dzieci w rodzinie, rozpatrywane w kontekście idei praw dziecka. Młodzi opiekunowie (young carers) wykonują szereg zadań, wspierając rodziców i cały system rodzinny, a niekiedy nawet przejmując za niego odpowiedzialność. Dokonano tu dwuetapowej analizy. W pierwszej kolejności, na podstawie autobiograficznych wywiadów narracyjnych, wyodrębniono kategorie doświadczeń młodych opiekunów. W drugim etapie zestawiono owe kategorie z obszarami praw dziecka, opierając się na analizie treści dokumentów je określających. Wnioski płynące z przeprowadzonych analiz stanowią podstawę do uznania sytuacji młodych opiekunów za zagrożenie lub przynajmniej istotne ograniczenie realizacji praw dziecka.

EN

The main problem of the presented analysis is the phenomenon of caretaking by children (young carers) in the family considered on the basis of the idea of children’s rights. Young carers realised the number of tasks supporting parents and the entire family system, sometimes even taking responsibility for it. Two-phased analysis was carried out here. Firstly, based on autobiographical narrative interviews, the categories of young carers’ experiences were distinguished. Next, these categories were collated with areas of children’s rights recognised by the content analysis of documents defining them. The conclusions drawn from the analysis could constitute the core of considerations on the situation of young carers as a threat to or at least a significant limitation of the realisation of children’s rights.

2

Indywidualizm adolescenta a system wspólnoty rodzinnej w perspektywie psychologicznej

84%

Walęcka-Matyja K.

|

nr 24

37-58

EN

The aim of the study presented was to show the plane of the family system as a contact area of the two types of individualism – adolescent’s and parent’s. In modern times, Polish family is moving towards the model of independence which assumes a high level of autonomy of all family members and meaningless interpersonal relations. The study attempts to answer the question about the relation of openness and seeking support by adolescents from their parents, characteristic of the 21st century conditions. The survey method was applied to examine 172 adults (86 women and 86 men). The average age was 43. The average age of the children ranged from 12 to 16. Analysing the collected empirical material, it was stated that in the era of the crisis in family cohesion, in most cases, family continues to be the source of support for young people seeking themselves and the concept of the world. The results obtained allowed us to show the existence of variables characterising the parents and the families that facilitate the relation of openness and seeking support by adolescents (including parents’ age above 40, female gender, the place of residence in urban areas). Other variables incorporated in the study (type of parents’ relationship, the number of children in the family, parents’ educational level, the economic situation of the family) were not significant from the point of view of the analyses performed.

PL

Celem prezentowanych badań było przedstawienie płaszczyzny systemu rodzinnego jako obszaru styczności dwóch typów indywidualizmu – młodzieńczego oraz rodzicielskiego. We współczesnych czasach polska rodzina zmierza w kierunku modelu niezależności, który zakłada wysoki poziom autonomii wszystkich członków rodziny oraz nieznaczące relacje międzyludzkie. W badaniach podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie o kształtującą się w charakterystycznych dla XXI wieku warunkach relację otwartości i poszukiwania wsparcia przez adolescentów u rodziców. W badaniach wykorzystano metodę kwestionariusza wywiadu, za pomocą którego przebadano 172 osób (86 kobieti 86 mężczyzn). Średnia wieku badanych osób wynosiła 43 lata. Średni wiek dzieci badanych rodziców zawierał się w granicach od 12. do 16. roku życia. Analizując zebrany materiał empiryczny, stwierdzono, że w dobie kryzysu spójności rodziny nadal w większości stanowi ona oparcie dla poszukującej siebie oraz koncepcji świata młodzieży. Zauważono występowanie zmiennych, cechujących rodziców i rodziny, które facylitują relację otwartości oraz poszukiwania wsparcia przez adolescentów. Należą do nich: wiek rodziców powyżej 40. roku życia, płeć żeńska oraz zamieszkanie na terenach miejskich. Pozostałe zmienne uwzględnione w badaniu (typ związku rodziców, liczba dzieci w rodzinie, poziom wykształcenia rodziców, sytuacja ekonomiczna rodziny) nie były istotne z punktu widzenia przeprowadzonych analiz.

3

Tajemnica zawodowa w pracy psychologa rodzinnego

84%

Stepulak M. Z.

|

tom 1

139-153

EN

The article discusses the problem of the doctor-patient privilege in the work of the family psychologist. A considerable number of psychological studies, also ones conducted by the author of the present article, clearly indicate that confidentiality is the most often occurring problem in the psychologist's professional work, as well as the one that is the most difficult to solve. It seems that for a psychologist, especially a family psychologist, not only constant work on raising professional qualifications, but work on formation of one's own moral level is important. In the first part the very concept of secrecy is subjected to an academic reflection; first in the aspect of the definition, and then with respect to the range and specificity of the privilege. The second part of the article is concerned with the doctor-patient privilege of the family psychologist in two aspects. The first one is defining and presenting the fundamental properties of the family system, and the second one is analysis of the specificity of the work of the family psychologist in the context of the doctor-patient privilege.

4

System rodzinny a poczucie samotności młodzieży z rodzin o typowej organizacji życia i rodzin rozłączonych z powodów ekonomicznych

84%

Dołęga Z.

|

nr (1/2022)

29-47

EN

Introduction. The work concerns a comparative analysis of family systems and the feeling of loneliness of teenagers coming from families separated and not separated, for economic reasons. Systemic dimensions of the family referring to the Circumplex Model by David Olson (2011) were analysed, such as coherence (from disengaged, separated, connected, to enmeshed), adaptability / fl exibility (from rigid, structured, fl exible, to chaotic), communication, and satisfaction with family life. Teenagers’ sense of loneliness was presented in accordance with the original three-dimensional concept of social, emotional, and existential psychological loneliness ( Dołęga, 2020). Aim. The aim of the study is to verify the belief that the time-space separation of families for economic reasons adversely affects the system functioning and increases the sense of loneliness of teenagers growing up in them. Materials and methods. The work uses the proprietary family life survey, the Polish adaptation of FACES IV (Margasiński, 2009) based on Olson’s Circumplex Model (2011), and the Loneliness Scale for Youth (SBS, Dołęga, 2003). The study was an environmental microanalysis with a deliberate selection of two groups of families that differed, essentially, only in the manner of implementing the economic function (traditional families versus those separated for economic reasons). The gender factor was controlled. In statistical analyses, normality tests and other distribution parameters as well as a two-way analysis of variance were used. Results. The obtained results prove that there are no fundamental differences in the functioning of family systems and the sense of loneliness of young people from the analyzed types of families. On the other hand, the sex factor is signifi cant, as it produces results in line with the cultural pattern of gender (upbringing gender). Girls from separated families perceive their less cohesion, while boys from separated families appreciate their greater flexibility. Conclusion. These results call into question the validity of the widespread belief that parents’ gainful employment resulting in temporary separation of families is associated with an indisputable risk of destabilization of families and an increase in the sense of loneliness of adolescents. It also prompts refl ection on the unjustifi ed journalistic use of the term „euro-orphan”.

PL

Wprowadzenie. Praca przedstawia analizę porównawczą systemów rodzinnych i poczucia osamotnienia u nastolatków pochodzących z rodzin nierozdzielonych i rozdzielonych ze względów ekonomicznych. Analizowano systemowe wymiary rodziny nawiązujące do Modelu Circumplex Davida Olsona (2011), takie jak spójność (od niezaangażowania, przez odrębność, połączenie, po splątanie), adaptacyjność/elastyczność (od sztywności, przez separację, elastyczność, po chaos), komunikacja i zadowolenie z życia rodzinnego. Poczucie osamotnienia nastolatków przedstawiono zgodnie z autorską trójwymiarową koncepcją społecznej, emocjonalnej i egzystencjalnej samotności psychologicznej ( Dołęga, 2020). Cel. Celem pracy jest weryfi kacja przekonania, że czasowo-przestrzenne rozłączenie rodzin z powodów ekonomicznych wpływa na pogorszenie funkcjonowania systemowego i wzrost poczucia samotności u nastolatków wychowujących się w takich okolicznościach. Materiały i metody. W pracy wykorzystano autorską ankietę życia rodzinnego, polską adaptację FACES IV (Margasiński, 2009), opartą na Modelu Circumplex D. Olsona (2011) oraz Skalę do Badania Samotności dla młodzieży (SBS) ( Dołęga, 2003). Badanie było mikroanalizą środowiskową z celowym doborem dwóch grup rodzin różniących się zasadniczo jedynie sposobem realizacji funkcji ekonomicznej (rodziny tradycyjne vs rozłączone ze względów ekonomicznych). Kontrolowano czynnik płci. W analizach statystycznych zastosowano testy normalności i inne parametry rozkładów oraz dwuczynnikową analizę wariancji. Wyniki. Uzyskane wyniki świadczą o braku zasadniczych różnic w funkcjonowaniu systemów rodzinnych oraz w poczuciu samotności u młodzieży z badanych typów rodzin. Znaczący natomiast jest czynnik płci, który dał rezultaty zgodne z kulturowym wzorcem płci (płeć z wychowania). Dziewczęta z rozdzielonych rodzin percypują ich mniejszą spójność, podczas gdy chłopcy z takich rodzin doceniają ich większą elastyczność. Wnioski. Rezultaty te podają w wątpliwość zasadność powszechnego przekonania, że praca zarobkowa rodziców, która skutkuje czasowym rozłączeniem członków rodziny, bezdyskusyjnie wiąże się z ryzykiem destabilizacji rodzin i wzrostem poczucia samotności u nastolatków. Skłaniają też do refl eksji nad nieuzasadnionym, publicystycznym używaniem terminu „eurosierota”.

5

Rodzina w percepcji i ocenie osób odbywających karę pozbawienia wolności

84%

Chańko – Kraszewska A.

|

nr 15/2018

163-181

PL

Definiując rodzinę jako system powiązanych elementów, pozostających ze sobą we wzajemnych relacjach, zakłada się, iż zrozumienie poszczególnych jej części nie jest możliwe w odseparowaniu od całości. Rozerwanie więzi przez izolację jednego z jej członków, doprowadza do zaburzeń systemu i konieczności przeorganizowania go. Jeśli jednostka zostaje umieszczona w instytucji penitencjarnej, skazana jest na długotrwałe wykluczenie ze swojej rodziny, co w konsekwencji prowadzi do rozregulowania systemu, a nawet - w sytuacji nieumiejętności poradzenia sobie ze zmianą - rozpadu rodziny.

EN

Defining a family as a system of related elements that are in mutual relations with each other, it is assumed that understanding its individual parts is not possible in separation from the whole. Breaking the bond by isolating one of its members leads to system disturbances and the need to reorganize it. If the unit is placed in a penitentiary institution, it is condemned to long-term exclusion from its family, which in turn leads to dysregulation of the system, and even - in the situation of inability to cope with change - the break-up of the family.

6

Znaczenie hortiterapii w wychowaniu rodzinnym

84%

Stepulak M. Z.

|

tom 10(46)

|

nr 4

69-82

PL

Metoda hortiterapii w wychowaniu rodzinnym jest nowym ujęciem w pedagogice. W artykule naukowej refleksji poddano pojęcie systemu rodzinnego, a następnie jego podstawowe właściwości. System rodzinny jest rozumiany jako jedno z podejść rozumienia rodziny. Jest przedstawiany jako naturalny system przejęty z nauk biologicznych i zastosowany w naukach społecznych i humanistycznych. W dalszej kolejności zwrócono uwagę na nowy model terapii, jakim jest hortiterapia, czyli leczenie ogrodami. Jest to nowa forma pomocy stosowana w leczeniu ludzi cierpiących na różne schorzenia, ale przydatna także w terapii rodzinnej. Hortiterapia służy pomocą zwłaszcza w wychowaniu emocjonalnym, uczuciowym, społecznym, moralnym oraz duchowym.

EN

The method of hortitherapy in family education is a new approach in pedagogy. In the article of scientific reflection, the concept of the family system and then its basic properties were subjected. The family system is understood as one of the approaches to understanding the family. It is presented as a natural system taken from biological sciences and used in social sciences and humanities. Next, attention was paid to the new model of therapy, which is hortitherapy or garden treatment. It is a new form of help used in the treatment of people suffering from various diseases, but it also serves in family therapy. This aspect was taken in the last part of the article. Hortitherapy is helpful especially in emotional, emotional, social, moral and spiritual education.

7

Diagnozowanie jako specyficzna kompetencja i zadanie asystenta rodziny

67%

Wysocka E.

|

2021

|

nr 597(2)

18-32

EN

The article is a selective presentation of problems related to family diagnosis in the context of the role of a family assistant as a diagnostician. The main task of a family assistant is to support the family in the implementation of the care and educational function and to help improve the quality of family life. This is possible if the needs of the family in this area are recognized. The author selectively describes the professional role of a family assistant and shows its unique importance in the implementation of the diagnostic function. She indicates the most important factors which describe the functionality of the family, replacing the notion of health and pathology of the family with the criteria for its proper functioning. The author also attempts to catalogue the most important diagnostic criteria for the assessment of family functioning and also selectively indicates the basic principles of diagnostic procedure. She constructs a family diagnosis model, taking into account basic diagnostic competences and points out the need to include them in the process of professionalization of the family assistant’s profession.

PL

Artykuł jest wybiórczą prezentacją problemów związanych z diagnozą rodziny w kontekście roli asystenta rodziny jako diagnosty. Głównym zadaniem asystenta rodziny jest wspieranie rodziny w realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczej oraz pomoc w podnoszeniu jakości życia rodziny. Jest to możliwe jeśli rozpoznane zostaną potrzeby rodziny w tym obszarze. Autorka opisuje wybiórczo rolę zawodową asystenta rodziny i pokazuje jej wyjątkowe znaczenie w realizowaniu funkcji diagnostycznej. Wskazuje najważniejsze czynniki opisujące funkcjonalność rodziny, zastępując pojęcie zdrowia i patologii rodziny kryteriami jej prawidłowego funkcjonowania. Dokonuje też próby skatalogowania najważniejszych kryteriów diagnostycznych dla oceny jej funkcjonowania, a także wybiórczo wskazuje podstawowe zasady postępowania diagnostycznego. Konstruuje model diagnozy rodziny z uwzględnieniem podstawowych kompetencji diagnostycznych. Wskazuje na konieczność ich włączenia w proces profesjonalizacji zawodu asystenta rodziny.

8

Systemowe rozumienie uzależnienia w rodzinie

67%

Peć B.

|

nr 1(11)

93-103

EN

Addiction is a multidimensional disease. A person who takes psychoactive substances experiences numerous intrapsychic difficulties which motivate him/her to seek drug therapy. It must be remembered, however, that intra-family relations play an important role in the formation of addiction. Based on case study of the patients undergoing treatment at the Catholic Centre “Home of Hope” in Bytom it is possible to define a specific model of an addict’s family. The therapy of families is an attempt to analyze this “pathological model”, but at the same time it opens a new perspective, a new narration of the family’s functioning.

PL

Uzależnienie jest chorobą wielowymiarową. Osoba zażywająca substancje psychoaktywne przeżywa wiele trudności intrapsychicznych, które motywują ją do podjęcia terapii odwykowej. Jednak w powstawaniu uzależnienia ważną rolę odgrywają relacje wewnątrzrodzinne. Analizując wiele przypadków pacjentów leczących się w Katolickim Ośrodku „Dom Nadziei” w Bytomiu, można określić swoisty model rodziny osoby uzależnionej. Terapia rodzin jest próbą analizy tego „patologicznego modelu”, a zarazem stwarza nową perspektywę, nową narrację funkcjonowania rodziny.

9

Internalizing and externalizing disorders and type of family of origin – theoretical analysis and findings

67%

Wysocka E. , Ostafińska-Molik B.

|

nr 8/2014

321-344

EN

The authors conducted theoretical and empirical analysis of mechanisms of adjustment disorders (internalizing, externalizing and mixed) inherent in the family of origin. As the basis for the analyses, a systemic approach to the family was adopted, and within it, typological differentiation based on the concept of David Field (correct, chaotic, power, entangled and overprotective family), as well as the concept of emotional and behavioural disorders of Thomas M. Achenbach, which distinguishes internalizing, externalizing and mixed disorders. An analysis of relations between types and dimensions (syndromes) of adjustment disorders and types of the family of origin was attempted. The analysis showed that the quality of the family of origin (indicated by type) to a small extent determines differences in the types of adjustment disorders. However, certain significant tendencies were observed, which allow to conclude that specific forms of disorders are connected with particular features of the family of origin (taking into account differentiation resulting from parental roles: mother and father).

PL

Autorki dokonały analizy teoretycznej i empirycznej mechanizmów zaburzeń adaptacyjnych (internalizacyjnych, eksternalizacyjnych i mieszanych) tkwiących w rodzinie pochodzenia. Jako podstawę dokonanych analiz przyjęły systemowe ujęcie rodziny, a w jej ramach typologiczne jej zróżnicowanie na podstawie koncepcji Davida Fielda (rodzina prawidłowa, chaotyczna, władzy, uwikłana i nadopiekuńcza), a także koncepcję zaburzeń emocjonalnych i behawioralnych Thomasa M. Achenbacha, w której wyodrębnia się zaburzenia internalizacyjne, eksternalizacyjne i mieszane. Dokonano próby analizy zależności pomiędzy typami i wymiarami (syndromami) zaburzeń adaptacyjnych a typami rodziny pochodzenia. Analiza wykazała, że jakość rodziny pochodzenia (wskaźnikowana przez jej typ) w niewielkim stopniu determinuje zróżnicowanie w zakresie typów zaburzeń adaptacyjnych. Zaobserwowano jednak pewne istotne tendencje, które pozwalają wnioskować, że specyficzne formy zaburzeń są powiązane z określonymi cechami rodziny pochodzenia (z uwzględnieniem zróżnicowania wynikającego z ról rodzicielskich: matki i ojca).

10

Biografia rodzinna – dynamika systemów rodzinnych w perspektywie narracyjnej

67%

Kuryś-Szyncel K.

|

nr 2

183-195

EN

The article is of a conceptual and methodological nature, and its aim is to try to reconstruct the dynamics of the development of the family system using the biographical method. The theoretical basis are approaches derived from constructivism and social constructionism, systemic understanding of the family and concepts of biographical learning. The family is understood as a social system subject to the principles of wholeness and autopoiesis, which define the framework and possibilities of its development. The author's category of "family biography" was introduced, which means a multiplied (being something more than the sum of individual biographies) infinite (re) construction resulting from the tension between the course of family life and the story of the family life. The use of family biography as a way of describing system reality (taking into account its non-obvious dynamics) and as a determinant of collecting and analyzing empirical data is a new possibility in pedagogical family research.

PL

Artykuł ma charakter koncepcyjno-metodologiczny, a jego celem jest próba rekonstrukcji dynamiki zmian w systemie rodzinnym z wykorzystaniem metody biograficznej. Kanwę teoretyczną stanowią podejścia wywodzące się z konstruktywizmu i konstrukcjonizmu społecznego, systemowe rozumienie rodziny oraz koncepcje biograficznego uczenia się. Rodzina jest rozumiana jako system społeczny podlegający zasadom całościowości oraz autopojezy, które wyznaczają ramy i możliwości jego rozwoju. Wprowadzono autorską kategorię „biografii rodzinnej”, która oznacza zwielokrotnioną (będącą czymś więcej niż sumą biografii jednostkowych) nieskończoną (re)konstrukcję wynikającą z napięcia między biegiem życia rodziny a opowieścią o historii życia rodziny. Zastosowanie biografii rodzinnej jako sposobu opisu rzeczywistości systemowej (z uwzględnieniem jej nieoczywistej dynamiki) oraz jako wyznacznika zbierania i analizowania danych empirycznych jest nową możliwością w pedagogicznych badaniach rodzin.