Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

How to Criticize Our Societies Today? Part I: Pragmatic Sociology and Pragmatic Critical Theory as a Social Critique

100%

Znepolski B.

|

nr 2

33-48

EN

The article is dedicated to the pragmatic social critique as one of the most influential patterns of contemporary social critique. It is focused on the evolution of Luc Boltan-ski’s pragmatic sociology of the critique, which initially refused to play an overtly criti-cal role and restricted itself to reconstructing the modalities of critique social actors recourse to in their everyday practices. In his most recent publication, however, Boltan-ski seems to return to Pierre Bourdieu’s definition of sociology as a critical sociology. According to Boltanski, the critical vocation of sociology is supposed to answer the increasing critical deficit that social actors experience in the context of contemporary societies with their complex forms of domination. The aim of our study is to make this two-sided transformation comprehensible by putting into question the underlying methodological and political arguments. The prag-matic sociology seems methodologically more convincing but politically weaker than Bourdieu’s critical sociology. Moreover, it seems more legitimate but less efficient in its critical effects. How could this dilemma of social critique opposing requirements of legitimacy and requirements of efficiency be solved?

2

Transforming the educational style of the working class in Poland

100%

Sadura P.

|

nr 2(2017)

45–62

EN

The article presents the impact of the introduction of lower secondary schools on the educational style of the working classes in Poland. This particular reform is seen as one of the elements of change to the education system adapting it to the general parameters of post-Fordism. The author supports the theory of Pierre Bourdieu, which states that society is divided into three social classes (upper, middle and popular) and each of them produces a specific lifestyle and style of education. The education style of a class provides individuals with certain dispositions to educational institutions and school careers, which are realised in the form of social practices (selection of specific type of schools, learning techniques, ways of spending time, etc.). The changes taking place in the education system in Poland over the last 15 years, i.e. since the 1999 reform, are similar to processes that occurred in the 1980s and 1990s in western countries. They include the economisation of education, the parameterisation and quantification of educational results, as well as the introduction of market mechanisms for managing and financing state-owned schools. The article is based on individual in-depth interviews conducted during two field studies organised in 2013–2014: Cultural practices of the working class (120 IDIs) and Class differences in cultural practices in the North-Eastern Poland (60 IDIs). The findings become the basis of formulating new theoretical and research proposals for the field of education.

3

Changes in Class Structure in Poland, 1988–2003: Crystallization of the Winners-Losers’ Divide

86%

Słomczyński K. M. , Janicka K. , Shabad G. , Tomescu-Dubrow I.

|

nr 1

45-64

EN

This paper builds on the work of Słomczyn´ski and Janicka (2005) and examines changes in the social structure in Poland, and the role of social classes on public opinion formation. The main hypothesis is that the divide between winners and losers crystallizes over time, as the social distance that separates these categories solidifies, and their reaction to economic and political transformation becomes increasingly divergent. Using data from the Polish panel survey POLPAN, conducted in 1988, 1993, 1998 and 2003, we find that the main changes in the class structure in Poland occurred between 1988 and 1993. Following 1993, the patterns of the post-communist social structure start to settle, becoming, by 2003, typical of a capitalist society. Results further show substantial and significant differences between the privileged and the disadvantaged in evaluation of socialism, as well as in their subjective assessment of changes in life, and active and passive support for the institution of elections.

4

Ideologia klasy średniej: od modernizacyjnego projektu do niespełnionej obietnicy

72%

Lepczyński K.

|

2021

|

nr 4(234)

5-31

PL

Artykuł analizuje, często pomijany, ideologiczny wymiar klasy średniej. Jego celem jest zebranie rozproszonych spostrzeżeń na ten temat i wpisanie ich we współczesną dyskusję o kształcie, kondycji i znaczeniu klasy średniej. Tekst przedstawia obecną w polskiej socjologii w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i po roku 2000 krytykę dominującego wówczas podejścia do analizy klasowej. Ukazuje klasę średnią jako postulat, typ idealny wzorowany na krajach rozwiniętych i część modernizacyjnego projektu czasów transformacji, a co za tym idzie obietnicę składaną zarówno państwom, jak i jednostkom. Wskazując na aktualność i ponadlokalny zasięg przytaczanej krytyki, autor dowodzi, że klasa średnia to część hegemonicznej, neoliberalnej ideologii. Tym samym definiuje klasę średnią jako przestrzeń intersubiektywności, społeczny konstrukt reprodukujący się w oparciu o własną wizję i centralną kategorię współczesnego systemu społeczno-ekonomicznego.

EN

The article examines the often-overlooked ideological dimension of the middle class. Its purpose is to collect scattered insights on the subject and embed them into a contemporary discussion about the definitions, condition and significance of the middle class. The article presents the criticism of the approach to class analysis present in Polish sociology in the 1990s and early 2000s. It shows the middle class as a demand, an ideal type, and a part of the modernization project of the times of transformation, and thus a promise made to both states and individuals. By pointing to the topicality and supra-local scope of the cited criticism, the author argues that the middle class is a part of the hegemonic, neoliberal ideology. Thus, it defines the middle class as a space of intersubjectivity, a social construct that reproduces itself based on its own vision and the central category of the contemporary socio-economic system.

5

Struktura społeczna w Polsce: klasowy wymiar nierówności

72%

Janicka K. , Słomczyński K.

|

tom 63 (LXIII)

|

nr 2

55-72

PL

W pierwszej części artykułu – wbrew hipotezie „o śmierci klas” – argumentujemy na rzecz tezy o ważności klas społecznych. Po 1945 roku klasy społeczne w Polsce stały się całościami wewnętrznie zróżnicowanymi ze względu na podstawowe zasoby jednostki – formalne wykształcenie, pozycję zawodową i dochody z pracy, a także ze względu na postawy wobec siebie i społeczeństwa. Odnosząc się do danych historycznych, wykazujemy, że w czasach realnego socjalizmu struktura klasowa – wyjąwszy nomenklaturę – była względnie egalitarna. Przedstawione analizy opierają się na danych z Polskiego Badania Panelowego, który to panel jest projektem realizowanym w pięcioletnich odstępach, począwszy od roku 1988. W artykule wykazujemy, że pod względem ogólnej pozycji społecznej – mierzonej poziomem wykształcenia, statusem społeczno-zawodowym i dochodami z pracy – klasy społeczne ulegają polaryzacji. Okazuje się także, iż zwycięzcy postkomunistycznej transformacji, a więc przedsiębiorcy, menedżerowie i specjaliści przejawiają silniejsze postawy prorynkowe i prodemokratyczne niż czynią to pozostałe klasy, a zwłaszcza niewykwalifikowani robotnicy i rolnicy.

EN

In the introductory part of this paper we argue against the “death of class” hypothesis. Since 1945 in Poland social classes have been entities clearly stratified according to the basic individuals’ resources – such as formal education, occupational rank, and job income – and general attitudes toward self and society. Using historical data, we show that during the “real existing socialism” class structure was relatively egalitarian, with exception of the nomeklatura positions. Our own main empirical analysis is based on the data from the Polish Panel Survey POLPAN, a study conducted every five year since 1989. We demonstrate that social classes become more polarized with respect to general social stratification position measured by education, occupational status and income. We also find that winners of the post-communist transformation – employers, managers, and professionals – reveal stronger pro-market and pro-democracy stances than other social classes, with unskilled factory workers and farmers as most apparent opposite groups.