Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Władysław Nehring o Rosji. Rosja o Władysławie Nehringu

100%

Sarnowski M.

|

tom 30

113 - 119

EN

The aim of this article is to present Vladislav Nehring (1830–1909), eminent Polish Slavist, the professor of the Slavonic Philology Department of Wroclaw University and his academic works on Polish and Slavonic philology. The analysis of his papers proves that Russian folklore, literature and language were the scope of his research. His works contributed significantly to the academic discourse of that time. The crowning achievement of Vladislav Nehring’s input into Russian philology was his being appointed associate member of St. Petersburg Academy of Sciences in 1882. His achievements made him a widely known and respected philologist and Slavist in Russia. The article shows the interest in Vladislav Nehring in Russian (also Soviet) academic and reference works.

2

Mieczysław Małecki jako badacz dialektów serbsko-chorwackich w świetle korespondencji z Kazimierzem Nitschem

75%

Rusek J.

|

tom 56

97-109

3

Śląskoznawcze prace Władysława Nehringa

75%

Łobodzińska R.

|

tom 30

73 - 80

EN

W. Nehring’s onomastic and dialectologic interests can be followed based on a few texts only. They document not only excellent knowledge of methodologic papers of Slavic onomastic founders as F. Miklosich but Silesian names problems — especially patronimic forms with suffixes -ic, -ice, -wice wich in German were changed into -itz, -witz as well. Nehring points out also the substitutution phenomenon and underlines that suffix -witz often replaces other Polish suffixes such as: -ce, -ec, -ica.

4

Сравнительный обзор индоевропейских культурно-цивилизационных истоков славянства

75%

Rostoszyńskij A.

|

2017

|

tom XIII

41-52

EN

This article takes a comparativistic approach to the manifestation of a common Indo-European heritage in the Slavic geo-culture, and the influences of this on the social structure of Slavic society and the religious dualism, or syncretism, characteristic to this community. In this social structure, the estate of the clergy is of special interest, and its use of the sacral liturgical Church-Slavonic language, commonly identified in popular literature with the Old Slavonic language as a pagan Old Bulgarian profane dialect. The article discusses the influence of Indo-European archetypes on the Slavic collective subconscious, and on the manifestation of these archetypes in public relations. Special attention is paid to different etymological aspects of the term “Slav”. The comparative-historical method allows for the recognition of the philosophical, linguistic and sociological aspects of the term, an especially, the idea of the term as a “socionym”, not only an ethnonym. In this context, the term “Slav” is regarded as a category of spiritual unity, more ethical than ethnic, based on the idea of the “second birth”.

PL

Artykuł dotyczy problemu indoeuropejskiego dziedzictwa geokultury Słowian. Historyczna spuścizna kultury Słowian, a także kultury europejskiej bierze swój początek z dwóch podstawowych źródeł: chrześcijańsko-semickiego i pogańskiego – indoeuropejskiego. Chrześcijańska tradycja strzeżona jest przez Kościół dwa tysiące lat. Indoeuropejskie korzenie badane są od niedawna. Rozważając problem wspólnoty słowiańskiej, należy zwrócić uwagę na ponadnarodowy charakter terminu „słowiaństwo”. Można sformułować tezę, że sekularyzacja pojęć, będąca rezultatem rozwoju świeckich języków literackich, a także konfrontacji duchowej i świeckiej tradycji, odcisnęła swoje piętno na terminie „Słowienie – Słowianie”, stworzyła podstawę pod sformułowanie „nowej mitologii”. Dla tworzenia mitów niezbędne jest, by niektóre rzeczowniki i sformułowania zagubiły swój pierwotny sens.

5

Przekraczając studia „europejskie” i „słowiańskie”. Czy badania dotyczące Ukrainy mogą odmienić te dziedziny?

75%

Dudko O.

|

nr 4

127-135

EN

The invasion of Russian troops into Ukraine brought the country into the spotlight of both public opinion and academic circles. The fact that it did not fall within a few days of the massive Russian attack surprised the international community and forced it to ask a fundamental question: what is Ukraine? Of course, both the Orange Revolution and the Revolution of Dignity attracted worldwide attention. For the "West", however, Ukraine was still an "unexpected nation" that seemed to exist only for those brief moments of presence in the global media. In fact, the entire region between Western Europe and Russia remains understudied by Western scholars and objectified in the media covering international affairs. However, the Russian attack in February 2022, which received wide political and media coverage, means that the importance of this region can no longer be ignored. The Kremlin's attempt to take over Ukraine has raised a broader and perhaps even more fundamental question, namely how to conceptualize issues related to the area in question.

PL

Inwazja wojsk rosyjskich na Ukrainę spowodowała, iż kraj ten znalazł się w centrum zainteresowania zarówno opinii publicznej, jak i środowisk akademickich. Fakt, że nie upadł on w ciągu kilku dni po zmasowanym ataku Rosjan zaskoczył międzynarodową społeczność i zmusił do postawienia zasadniczego pytania: czym jest Ukraina? Oczywiście Pomarańczowa Rewolucja, jak i Rewolucja Godności, przyciągnęły uwagę całego świata. Dla „Zachodu” Ukraina wciąż jednak była „nieoczekiwanym narodem”, który zdawał się istnieć tylko przez owe krótkie chwile obecności w globalnych mediach. W rzeczywistości, cały region znajdujący się pomiędzy Europą Zachodnią a Rosją, pozostaje niedostatecznie zbadany przez zachodnich uczonych oraz zobiektywizowany w mediach zajmujących się sprawami międzynarodowymi. Niemniej, odbijająca się szerokim echem politycznym i medialnym rosyjska napaść w lutym 2022 roku sprawiła, że nie można już dłużej ignorować znaczenia tego regionu. Próba opanowania Ukrainy przez Kreml wywołała zarazem szersze i być może nawet bardziej fundamentalne pytanie, mianowicie o to, w jaki sposób kwestie związane z rzeczonym obszarem konceptualizować.

6

Specyfika polskich językoznawczych slawistycznych badań diachronicznych ostatniego sześćdziesięciolecia

75%

Popowska-Taborska H. , Siatkowski J.

|

2013

|

tom 62

11-37

EN

The last decades have witnessed extensive research projects that lasted for many years and have resulted in an impressive archive of Slavic language data. These data, which have been presented in various forms (dialect atlases and dictionaries , historical language dictionaries, dialect monographs and historical and linguistic studies of individual relics) describe the Polish language area as well as the Slavic dialects spoken within the Polish borders. The ever-growing lexical material that has been collected fostered comparative and etymological analyses. It also has enabled researchers to continue the investigation of the linguistic history of the Slavs as well as their mutual contacts and linguistic interactions. Dialectological work on Slavic took the form of international cooperation from early on, and this has resulted in the publication of The Slavic Linguistic Atlas (OLA)], The Carpathian Linguistic Atlas , and many other works in the areas of word formation and onomastics. Moreover, slavicists also investigate a new linguistic symbiosis that arises due to political processes and resettlement. This article is accompanied by an extensive bibliography of selected publications that were written during this period.

PL

Specyfiką tych czasów były zaplanowane na wiele lat duże zespołowe zamierzenia badawcze, w wyniku których odbywała się wielka archiwizacja słowiańskich materiałów językowych. Materiały te, utrwalone w różnorakich formach (atlasów i słowników dialektalnych, słowników dotyczących historii języka, monografii gwarowych i historyczno-językowych oraz opracowań poszczególnych zabytków) opisywały polski obszar językowy wraz z dialektami innych języków słowiańskich występujących w granicach Rzeczypospolitej. Powiększający się materiał leksykalny sprzyjał dociekaniom komparatystycznym i etymologicznym, kontynuowano też językoznawcze dociekania nad przeszłością językową Słowian oraz poświęcono wiele uwagi wzajemnym kontaktom i oddziaływaniom językowym. Slawistyczne prace dialektologiczne wcześnie przybrały formę międzynarodowej współpracy, wynikiem której jest Ogólnosłowiański atlas językowy [The Slavic Linguistic Atlas (OLA)], Językowy atlas karpacki oraz inne liczne prace o charakterze onomastycznym i słowotwórczym. Uwaga slawistów koncentruje się też na analizie nowej symbiozy będącej wynikiem procesów przesiedleńczych i politycznych. Załączona obszerna Bibliografia wybrana stanowi prezentację powstałych w opisywanym okresie dokonań.

7

Polskie i czarnogórskie spiranty ś i ź

63%

Bońkowski R.

|

nr 2

271-279

EN

Montenegro’s independence in 2006 and the introduction of Montenegrin as an official language in the Republic of Montenegro paved the way for institutional ized normative work on the Montenegrin language, in which the phonemes ś and ź officially appeared as full-fledged. Thus, the official Montenegrin language is the only South Slavic language and the third, next to Polish and Lower Sorbian, to have in its phonemic stock the soft spirants analyzed in the paper. The purpose of this analysis is to present and compare Polish and Montenegrin spirants ś and ź in terms of genetic description and their contemporary status. Such a comparison does not ignore dialectal contexts.

8

Współczesne znaczenie pracy Ryszarda Łużnego o wychowankach Akademii Kijowsko-Mohylańskiej

63%

Raźny A.

|

tom 61

|

nr 7: Słowianoznawstwo

41-52

EN

This paper attempts to investigate the current relevance and significance of the work published by Prof. Ryszard Łużny in 1966, entitled Writers in the Kiyv-Mohyla Academy circle and their influence on Polish literature. This seminal work became an epistemological and axiological foundation for the author's own research, but also for his numerous students and followers, engaged in the investigations of the Polish-East-Slavic relations in the domains of culture and religion. Łużny's work is an example of an objective and ideologically unbiased, humanistic approach of a philologist and researcher of cultures to facts and to the ontological, axiological and historical truth they correspond with. Rejecting the theory of the paramount role of Polish culture in shaping the creative personalities of the writers – students of Kiyv-Mohyla Academy – R. Łużny proved that they were a first point of contact between the East-Slavic culture, mostly Russian, Poland and the West.

9

Leszek Moszyński (19 II 1928-16 IV 2006)

63%

|

tom 56

5-6

10

Postkolonializm w konflikcie

51%

Tomczok M.

|

nr 1

463-476

EN

In this article, I analyze the concept of postcolonialism in conflict, proposed in the work entitled Polish Post-Colonial Literature. From Sarmatism to Post-Accession Migration (2020) by Dirk Uffelmann. Referring to the most important works of Polish researchers (Hanna Gosk, Dorota Kołodziejczyk, Magorzata Zduniak-Wiktorowicz, Ryszard Nycz), I try to show the assumptions of the German Slavicist, as well as understand the position that this work wants to take among other researchers of the postdependence of Polish culture. To this end, I follow the historical and literary order adopted by Uffelmann in the book, I also try to describe its individual parts. I pay particular attention to the concepts of self-orientalization, autoindianization and auto-proletarianization, through which the author presents the literature of the 19th, 20th and 21st centuries (including Henryk Sienkiewicz or postaccession migrants) in the victim-colonizer dichotomy. The traps of this dichotomy and the way of avoiding or tightening it in the academic discourse of Polish researchers of postdependence are discussed in the last part of the article.

PL

W artykule analizuję koncepcję postkolonializmu w konflikcie, zaproponowaną w pracy Polska literatura postkolonialna. Od sarmatyzmu do migracji poakcesyjnej (2020) Dirka Uffelmanna. Nawiązując do najważniejszych prac badaczy polskich (Hanny Gosk, Doroty Kołodziejczyk, Magorzaty Zduniak-Wiktorowicz, Ryszarda Nycza), staram się pokazać założenia myśli niemieckiego slawisty, a także zrozumieć pozycję, jaką chce zająć tą pracą wśród innych badaczy postzależności kultury polskiej. W tym celu śledzę historycznoliteracki porządek przyjęty przez Uffelmanna w książce, próbuję także opisać jego poszczególne części. Szczególną uwagę zwracam na pojęcia samoorientalizacji, autoindianizacji oraz autoproletaryzacji, za pośrednictwem których autor ujmuje literaturę XIX, XX i XXI wieku (m.in. Henryka Sienkiewicza czy migrantów poakcesyjnych) w dychotomię ofiara – kolonizator. Pułapki tej dychotomii i sposób jej omijania bądź zaostrzania w dyskursie akademickim polskich badaczy postzależności omawiam w ostatniej części artykułu.

11

Konferencja Slawistyczna poświęcona pamięci Profesora Leszka Moszyńskiego "Badania nad kulturą Słowian. Między synchronią a diachronią". Uniwersytet Gdański, Wydział Filologiczny, Gdańsk 18 listopada 2016 roku

51%

Gostomska A. , Żyłko D.

|

nr 3

529-534

PL

Tekst stanowi relację z Konferencji Slawistycznej poświęconej pamięci Profesora Leszka Moszyńskiego "Badania nad kulturą Słowian. Między synchronią a diachronią", która odbyła się w 18 listopada 2016 roku Katedrze Slawistyki Uniwersytetu Gdańskiego.

12

“The Lexicon of Migrating Ideas in the Slavic Balkans” and the Risk of Knowledge: Some Considerations Regarding Two Promotional Events for This Book

51%

Drzewiecka E.

|

tom 22

PL

Artykuł stanowi sprawozdanie z dwóch wydarzeń promujących dziesięciotomową monografię autorstwa kolektywu polskich slawistów (we współpracy z badaczami z kilku zagranicznych ośrodków naukowych) – Leksykon idei wędrownych na słowiańskich Bałkanach (XVIII – XXI w.) (2018–2020), jakie zostały zorganizowane za pośrednictwem platform społecznościowych oraz komunikacyjnych w 2021 roku, a więc w warunkach pandemii COVID-19. Autorka najpierw prezentuje sam projekt naukowy, który legł u podstaw publikacji, wskazując, że Leksykon zawiera wiele syntetycznie wyrażonych, oryginalnych, opartych na badaniach źródłowych refleksji na temat spotkania z nowoczesnością na gruncie kultur południowosłowiańskich. Następnie referuje przebieg dyskusji, jakie wynikły w trakcie obu spotkań promocyjnych, po czym odnosi się do kwestii kompetencji nowoczesnego naukowca, adaptując pojęcia czułego narratora Olgi Tokarczuk.

EN

The text is an account of two events that promoted the extensive (ten-volume) monograph by Polish Slavic studies scholars (with contributions from scholars from a number of foreign research centres): Leksykon idei wędrownych na słowiańskich Bałkanach (XVIII – XXI w.) [The Lexicon of Migrating Ideas in the Slavic Balkans (18th-21st centuries)] (2018–2020). These events were held in 2021, during the COVID-19 pandemic, by means of social media and common communication platforms. As the Lexicon consists of many synthetically expressed, original, and source-based insights on the southern Slavic cultures’ struggles with modernity, the author comments on both the research project at the root of this publication and on the course of the discussion which emerged during these meetings. She does so in order to express her view on the capacity of the modern researcher by adapting Olga Tokarczuk’s notion of the tender narrator.

13

Od rozkwitu do kryzysu. Literatury słowiańskie w programach nauczania rosyjskich i radzieckich uniwersytetów przełomu XIX i XX wieku

51%

Sobol A.

|

2016

|

tom 64

|

nr 7: Słowianoznawstwo

63-79

PL

Artykuł porusza problem miejsca literatur słowiańskich w systemie kształcenia akademickiego Imperium Rosyjskiego i Rosji bolszewickiej (1907-1931). W artykule omówiono zmiany, które zaszły w programach nauczania uniwersytetów rosyjskich w przełomowym dla kraju okresie, przyczyny (ideologiczne, metodologiczne, systemowe) wprowadzenia reformy programowej oraz kierunek, w którym zmierzały nauki humanistyczne (w tym badania nad historią literatur słowiańskich i filologie słowiańskie) pod rządami bolszewików.

RU

В статье обсуждается вопрос места славянских литератур в системе высшего образования Российской Империи и большевистской России (1907-1931). В статье анализируется процесс изменения программ обучения российских университетов во время крупных для страны перемен, идеологические, методологические, системные причины введения реформы гуманитарного образования, а также положение гуманитарных наук (в том числе исследований славянских литератур и славянской филологии) при диктатуре большевистского государства.

EN

The article tackles the problem of Slavic literature’s place in the academic education system of the Russian empire and Soviet Russia (1907-1931). The article discusses the changes in the curriculum of the Russian universities during the turning point in the Russian history, the reasons (ideological, methodological and systemic) for curricular reform and the direction in which arts were moving (including research on the history of Slavonic literature and Slavonic philology) under the rule of the Bolsheviks.