Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Illicit drug use and Romanian adolescents. Parental protective factors

100%

Bărbat A. C.

Family Forum

|

2012

|

tom 2

107-117

EN

The present study used the „CORT 2004 Questionnaire Regarding Risk Behavior for Health in Young People” for an epidemiological survey on 2908 high school students of the urban area of Timis County, western Romania. The aim of this study is to analyze the magnitude of the illicit drug use of Romanian adolescents and to delineate the parental protective factors inside the family.

2

Podpora resilience ve vzdělávání

100%

Punová M.

Studia paedagogica

|

2013

|

nr 2-3

109-124

EN

This theoretical study focuses on searching of protective and risk factors in education of pupils who have to deal with disadvantaged living circumstances (e.g. children in need, youth at risk). The aim of this study is to defi ne risk and protective factors of school resiliency in educational processes. First, we defi ne the term resiliency. The study then expounds on risk and protective resiliency factors which are specifi ed in the light of socio-ecological approach. The study then presents specifi c risk and protective factors—from the area of pupils’ education—which can either strengthen or decrease their resiliency skills. Results of many empirical studies show that education can, under certain circumstances, substitute what pupils’ families cannot provide. Hence, it can give pupils a safe environment for their lives. It transpires that teachers play a very important role in the process as they can help pupils to deal with diffi cult life challenges that are beyond their capabilities.

3

Aktualny stan badań nad zjawiskiem odporności psychicznej w populacji dzieci alkoholików

100%

Grzegorzewska I.

Polskie Forum Psychologiczne

|

2013

|

tom XVIII

|

nr 4

358-399

EN

Psychological resilience is a relatively new phenomenon, recently considered for the development of children of alcoholics. In contrast to traditional approaches to adaptation processes of children with a risk of pathology of the concept of resilience focuses on the positive effects of development in children, in whom (because of parental alcoholism) can be expected deficits or pathological symptoms. This review article, presents an analysis of the current state of knowledge and empirical research in the containment area and determinants of the phenomenon of resilience in the population of children of alcoholics.

4

Promoting the Development of Resilience in University Teachers Through the Practice of Mindfulness

100%

Lacková L. , Franiok P. , Hanuš D. , Burkovičová R. , García A. R.

The New Educational Review

|

2023

|

tom 71

205-215

EN

This article describes the results of a longitudinal study on the effects of the regular, everyday practice of at least 20-minute-long mindfulness meditation sessions on coping with stressful situations among academic staff. University teachers were selected with respect to the high stress of their occupation and their frequent statements of difficulties with responding adequately to stress arising from the necessity of communicating with students, colleagues and family members every day. They stated that they could not cope adequately and had problems concentrating on other activities such as writing, giving lectures and attending work meetings. At the beginning of the study, the academic staff were offered mindfulness meditation therapy training. The study took place from 2002 to 2020. A total of 124 university teachers were monitored. The research group consisted of 97 teachers at Czech universities (53 men and 44 women) and 27 teachers at Slovak universities (14 men and 13 women). The study’s main objective was to identify the effect of an everyday 20-minute mindfulness practice, which 113 participants performed in the morning and 11 in the evening, on the development of their psychological resilience for coping This article describes the results of a longitudinal study on the effects of the regular, everyday practice of at least 20-minute-long mindfulness meditation sessions on coping with stressful situations among academic staff. University teachers were selected with respect to the high stress of their occupation and their frequent statements of difficulties with responding adequately to stress arising from the necessity of communicating with students, colleagues and family members every day. They stated that they could not cope adequately and had problems concentrating on other activities such as writing, giving lectures and attending work meetings. At the beginning of the study, the academic staff were offered mindfulness meditation therapy training. The study took place from 2002 to 2020. A total of 124 university teachers were monitored. The research group consisted of 97 teachers at Czech universities (53 men and 44 women) and 27 teachers at Slovak universities (14 men and 13 women). The study’s main objective was to identify the effect of an everyday 20-minute mindfulness practice, which 113 participants performed in the morning and 11 in the evening, on the development of their psychological resilience for coping

5

Protective Factors of University Students

100%

Lacková L.

The New Educational Review

|

2014

|

tom 38

271-284

EN

Among the professional public the following question has been discussed quite often: “Why are some individuals able to cope with a stressful situation even if they are subjected to highly stressful conditions during a certain concrete time and why do they come from it even strengthened in contrast to some individuals who are not able to cope with it? What helped these people? Does it deal with certain concrete factors?

6

Czynniki ryzyka i czynniki ochronne dla zaburzeń depresyjnych i lękowych w ciąży

88%

Kłosińska U. , Sikora J.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2018

|

nr 2(29)

351-364

EN

Researchers are more and more interested in mood disorders among pregnant women. The aim of this study was to identify the risk and protective factors for the discussed disorders. The research was conducted using the questionnaire method on a group of 165 pregnant women. Multiple hierarchical regression analysis with dominance analysis conducted for the received results have shown that such variables as: coexisting anxiety disorders, low subjective quality of life as well as abnormal pregnancy and patients image of low maternal care intensify the symptoms of depression in pregnant women. In turn, such variables as: depression during pregnancy, abnormal pregnancy, experience of a dead childbirth and ambivalent/anxious attachment style favor increased anxiety symptoms in pregnant women. Protective factors for depression during pregnancy are high quality of life and subjective image of caring mother.

7

K zobecnitelnosti efektivity faktorů resilience

88%

Novotný J. S.

Psychologie a její kontexty

|

2010

|

tom 1

|

nr 2

201-209

EN

The concept of resilience could be very simply described as the process of interaction between risk, protective factors and the consequences of risks. Risks and their consequences, as well as the influence of protective factors, can be studied in many areas. Among the most thoroughly researched are the relationships between risks and protective factors with regard to drug abuse, aggressive behaviour or depression. In many cases, research reveals relatively general protective factors such as the influence of the family or the school environment. However, it is not possible to entirely generalize the potential effects of individual protective factors (resilience factors), because these factors frequently differ in the mechanisms and processes by which they operate in specific situations. For this reason, if interventions in the cases of at-risk individuals are to be effective, it is necessary to focus attention primarily on the precise nature of these interactions.

8

THE SIGNIFICANCE OF EXISTENTIAL/SPIRITUAL ATTITUDES IN ADOLESCENT HEALTH PREVENTIVE AND RISK BEHAVIORS

88%

Brassai L. , Pikó B.

Magyar Pszichologiai Szemle (Hungarian Psychological Review)

|

2010

|

tom 65

|

nr 4

597-611

EN

The role of existential/spiritual domain of personality in adolescent health behavior is an underinvestigated research field in health psychology. The present study is based on the results of a research carried out in a sample of Transylvanian adolescents (N = 406; aged between 15–18 years, mean age = 16.5 year; 42.1% males and 57.9% females) focused on the association between meaning of life and health and risk behaviors. Calculating odds ratios, our analyses revealed an inverse direction in their relationships with searching for meaning of life and hopelessness (for example, for the relationship between searching for meaning and risk behavior: OR = 0.798, 95% CI = 0.674–0.946, p < 0.01; whereas for the relationship with hopelessness: OR = 1.149, 95% CI = 1.032–1.279, p < 0.05). These data point out that searching for meaning in life is not a negative status or a deficiency but on the contrary, it is more a cognitive-motivational structure that is linked to determining meaning. On the other hand, the results highlight that in adolescence the influence of searching for meaning is more determinant in terms of health and risk behaviors than meaning of life itself.

9

Developmental Task Attainment in Adolescents from Families with a Recovering Alcoholic or Active Alcoholic Father

88%

Grzegorzewska I. , Cierpiałkowska L.

Polish Psychological Bulletin

|

2011

|

tom 42

|

nr 3

95-104

EN

The problem under consideration is the issue of adolescent developmental tasks in families with alcohol-related problems, especially in families which contain one or more treated alcoholics. In the present work it was hypothesised that the treatment of alcoholic fathers would be one of the more important protective factors in families coping with alcoholism. The participants of the study included 91 children, aged 17-18. The research sample was comprised of three groups: 31 children of active alcoholics, 30 children of treated alcoholics, and 30 children of non-alcoholic parents. In general, the results of the study highlight the roles of temperament and parenting practices in the progress of developmental tasks. The data revealed that family characteristics were correlated to the predictors of these tasks. The groups used in the study were differed according to the factors of their developmental tasks.

10

School climate as the determinant of the relationship between the level of students’ resilience and school satisfaction

88%

Tamášová V. , Barnová S.

Acta Technologica Dubnicae

|

2011

|

tom 1

|

nr 1

19-37

EN

Resilience is an individual’s capacity to recover, adapt, and keep mental balance and normal functioning when exposed to significant adversity. This competence plays an important role in one’s life because it increases the probability of achieving success in various spheres of life. Schools can foster students’ resilience by providing a positive school environment and a sufficient number of protective factors, but it is the subjective interpretation of conditions and experiences rather than the exposure to them that is significant. The main objective of this research was to study to what extent school satisfaction, i.e. subjective interpretation of the school climate, influenced the level of students’ resilience. Not all our findings are compatible with the results of other studies. Despite the limits of our research, its results can serve as a basis for further work as not much has been done in the field of resilience research in Slovakia.

11

Developmental Task Attainment in Adolescents from Families with a Recovering Alcoholic or Active Alcoholic Father

88%

Grzegorzewska I. , Cierpiałkowska L.

Polish Psychological Bulletin

|

2011

|

tom 42

|

nr 3

95-104

EN

The problem under consideration is the issue of adolescent developmental tasks in families with alcohol-related problems, especially in families which contain one or more treated alcoholics. In the present work it was hypothesised that the treatment of alcoholic fathers would be one of the more important protective factors in families coping with alcoholism. The participants of the study included 91 children, aged 17-18. The research sample was comprised of three groups: 31 children of active alcoholics, 30 children of treated alcoholics, and 30 children of non-alcoholic parents. In general, the results of the study highlight the roles of temperament and parenting practices in the progress of developmental tasks. The data revealed that family characteristics were correlated to the predictors of these tasks. The groups used in the study were differed according to the factors of their developmental tasks.

12

Źródła niepowodzeń biograficznych wychowanków rodzin zastępczych a prymarne zadanie ich opiekunów

75%

Wojdała B.

Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze

|

2022

|

nr 612(7)

19-39

EN

The article considers the sources of biographical failures of foster children, which are widely described in the literature on the subject and commonly known to practitioners. Based on research reports and own experiences from practice within the foster care system, several theses have been formulated, the main of which concerns the role of the relationship between the foster care and the foster child to prevent its unfavourable biographical trajectory. Since the most important factors protecting the foster children against the experience of mental disorders and against the course of biography marked by social exclusion are located in the quality of the me–you relationship with the carer, and care for the reflective approach to this relationship should be treated as the primary task of foster carers.

PL

Artykuł jest propozycją namysłu nad źródłami niepowodzeń biograficznych wychowanków rodzin zastępczych, które są szeroko opisywane w literaturze przedmiotu i powszechnie znane praktykom. Na podstawie raportów z badań i własnych doświadczeń, pochodzących z praktykowania w obrębie systemu pieczy zastępczej, sformułowano kilka tez, z których centralną jest ta o roli relacji między opiekunem zastępczym a dzieckiem powierzonym opiece dla zapobiegania jego niepomyślnej trajektorii biograficznej. W związku z tym, że najważniejsze czynniki chroniące wychowanków rodzin zastępczych przed doświadczeniem zaburzeń psychicznych oraz przed naznaczonym wykluczeniem społecznym przebiegiem biografii są ulokowane w jakości relacji ja–ty z opiekunem, troska o refleksyjne jej ujmowanie powinna być traktowana jako prymarne zadanie opiekunów zastępczych.

13

Zachowania ryzykowne młodzieży – współczesne podejście do problemu

75%

Dzielska A. , Kowalewska A.

Studia BAS

|

2014

|

nr 2(38)

139-168

EN

The aim of the paper is to provide an overview of questions related to risk‑taking behaviour among adolescents in Poland. First, the authors present the basic theoretical concepts concerning the formation and maintenance of risky behaviour in adolescence. They also describe the changes that occurred in recent years in the approach to the prevention of risky behaviour and the role of health education in preventive actions. Next, the authors look at the data on risky behaviour taken by adolescents and assess its usability. In the final section, they discuss selected results of actions against risk behaviours among Polish adolescents.

14

Wykształcenie, aktywność umysłowa i socjalna jako czynniki protekcyjne otępienia

63%

Barczak A.

Aktualności Neurologiczne

|

2014

|

tom 14

|

nr 3

161-166

EN

Aging of the population increases the number of people with dementia. Because of the lack of effective causal treatment, prevention of the conversion to the full-blown dementia becomes a priority. Researchers have focused on the identification of dementia risk factors, especially those which are susceptible to modification. Apart from the prevention of cardiovascular diseases, the most important are education, along with other components of cognitive reserve, and maintaining activity in old age. Of particular relevance is cognitive and social activity, the combination of which may significantly increase the effects of dementia prevention. Actions leading to the delay of the full manifestation of dementia should become widespread and promoted by specialists involved in care over dementia patients. They should become a part of the national programs in which attention to cognitive and social dementia preventive factors should be equal to general health factors. The paper discusses the importance of education, cognitive reserve as well as social and mental activity in delaying the manifestation of dementia clinical symptoms.

PL

Wraz ze starzeniem się społeczeństwa rośnie liczba osób z otępieniem. Wobec braku skutecznego leczenia przyczynowego priorytetem staje się zapobieganie rozwojowi pełnych objawów otępienia. Badacze skupiają się na określeniu czynników ryzyka, szczególnie tych podatnych na modyfikacje. Do najważniejszych, oprócz zapobiegania chorobom układu sercowo-naczyniowego, można zaliczyć wykształcenie – wraz z innymi składnikami rezerwy poznawczej – i utrzymywanie aktywności w starszym wieku. Szczególne znaczenie mają aktywność poznawcza i socjalna: ich połączenie istotnie zwiększa efekt protekcyjny. Działania prowadzące do odraczania w czasie pełnej manifestacji otępienia powinny stać się powszechne i promowane przez osoby zajmujące się opieką nad pacjentami oraz być częścią narodowych programów, w których dbałość o poznawcze i społeczne czynniki protekcji otępienia powinno się traktować na równi z czynnikami zdrowotnymi. Artykuł omawia znaczenie wykształcenia, rezerwy poznawczej oraz aktywności umysłowej i społecznej w opóźnianiu wystąpienia klinicznych objawów otępienia.

15

Pojęcie resilience w ujęciu tradycyjnym i współczesnym

63%

Boczkowska M. A.

Lubelski Rocznik Pedagogiczny

|

2019

|

tom 38

|

nr 4

EN

In this article out lines the koncept of resilience chich broadly relates to the adaptability of person, family or en tire communities in the face of adversity or traumatic events. The genesis of the conceptof resilience was pointed out. Norman Garmezy, Emmy Werner and Michael Rutter were pointed out as precusors to resilience research and a synthetic description of their research was also made. The considerations taken in this article are intended to show the complexity of the resilience construct Istel and the concepts related to it – positive adaptation, risk and protective factors. Cognitive possibilities and limitations in the use of the resilience koncept were also analyzed, emphasizing the Reed to establish uniform theoretical and empirical frameworks.

PL

W niniejszym artykule zarysowano koncepcję resilience, która w szerokim ujęciu dotyczy możliwości adaptacyjnych jednostek, rodzin czy całych społeczności w obliczu doświadczanych przeciwności losu lub traumatycznych zdarzeń. Wyjaśniono genezę koncepcji, a także wskazano na etymologię tego pojęcia. Wskazano Normana Garmezy’ego, Emmy Werner i Michaela Ruttera jako prekursorów badań nad resilience, dokonano także syntetycznego opisu prowadzonych przez nich badań. Podjęte w artykule rozważania mają na celu ukazanie złożoności samego konstruktu resilience, oraz związanych z nim pojęć – pozytywnej adaptacji, czynników ryzyka i czynników chroniących. Przeanalizowano także możliwości poznawcze i ograniczenia w wykorzystywaniu koncepcji resilience, akcentując konieczność ustalenia jednolitych ram teoretyczno-empirycznych.

16

Analiza czynników chroniących przed samobójstwem

63%

Krawczyk J. , Gmitrowicz A.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2014

|

tom 14

|

nr 1

43-49

EN

Suicidal behaviours are a severe problem of the contemporary society and a challenge for people dealing with the development of therapeutic and preventive programmes in suicidology. Many detailed and multi-aspect analyses of functioning of the people at risk of suicide are carried out within scientific research as well as various risk factors of suicidal attempts and committed suicides. Far fewer studies are focussed on the factors protecting against suicide, referred to as buffer or protective factors. For passwords: protective factor, suicide the number of records in the PubMed base amounts to 227, while for risk factor, suicide – 11 299. The objectives of this review of literature comprise: analysis of various factors protecting against suicide and attempt to assess their efficacy. The study involves reports and results of the research presented in English literature. Separately discussed were external and internal protective factors, and a number of publications on their subject were included. Most of research reports refer to preventive role of the family, social support, capability to cope with problems and stress, and self-estimation. An important role is ascribed to perception of causes to live. To a slightly less extent the researchers deal with a protective role of religion, pregnancy, hobby, and involvement in social activities. What has been so far ambiguous and little known is the correlation between sports practice and reduction of suicidal behaviours. The final part of the article presents the results of the studies on the seldom analysed protective factors, such as one’s attitude to life and death, fear of death, and sensitivity to pain, the efficacy of which in suicide prevention requires further research. While grouping the protective factors, their usefulness in the creation of supporting systems and preventive programmes was taken into account, passing over those whose efficacy had not been documented.

PL

Zachowania samobójcze są poważnym problemem współczesnego społeczeństwa i wyzwaniem dla osób zajmujących się opracowywaniem programów terapeutycznych i profilaktycznych z dziedziny suicydologii. W ramach badań naukowych podejmuje się liczne szczegółowe i wieloaspektowe analizy funkcjonowania osób zagrożonych samobójstwem, a także różnych czynników ryzyka prób samobójczych i samobójstw dokonanych. Zdecydowanie mniej badań dotyczy czynników chroniących przed samobójstwem, inaczej buforowych, protekcyjnych. Dla hasła protective factor, suicide liczba rekordów w bazie PubMed wynosi 227, podczas gdy dla risk factor, suicide – 11 299. Cele niniejszego przeglądu piśmiennictwa to analiza rozmaitych czynników chroniących przed samobójstwem i próba oceny ich skuteczności. W pracy uwzględniono doniesienia i wyniki badań zawarte w literaturze anglojęzycznej. Odrębnie omówiono czynniki ochronne zewnętrzne i wewnętrzne, uwzględniono liczbę publikacji na ich temat. Najwięcej doniesień naukowych dotyczy prewencyjnej roli rodziny, wsparcia społecznego, umiejętności radzenia sobie z problemami i stresem oraz samooceny. Istotną rolę przypisuje się percepcji powodów do życia. W nieco mniejszym stopniu badacze zajmują się ochronną rolą religii, ciąży, hobby i zaangażowania w aktywności społeczne. Niejednoznaczny i mało dotychczas zbadany jest związek uprawiania sportu z redukcją zachowań suicydalnych. W końcowej części artykułu zaprezentowano wyniki badań nad zdecydowanie rzadziej analizowanymi czynnikami ochronnymi, takimi jak postawa wobec życia i śmierci, lęk przed śmiercią i wrażliwość na ból, których skuteczność w zapobieganiu samobójstwom wymaga dalszych dociekań. W trakcie grupowania czynników ochronnych kierowano się ich przydatnością w tworzeniu systemów wsparcia i programów profilaktycznych – z pominięciem tych o nieudokumentowanej skuteczności.

17

Czynniki niesprzyjające i chroniące w przebiegu kariery szkolnej uczniów imigrantów

63%

Rabczuk W.

Edukacja Międzykulturowa

|

2013

|

tom 2

38-56

EN

The article presents the range of immigration and its socio-economic significance in OECD countries as well as improvement in the quality of immigrant children’s education over the last decade. Yet, education of immigrants’ children still constitutes a serious challenge for school systems. These children are exposed to cultural stress, which results in hindrance in their school adaptation. Although they come from disadvantaged environments, they achieve relatively better academic results than the autochthonous population at a similar socio-economic status. What is needed to explain this phenomenon is taking into account the notion of resilience and of social capital. The notion of social capital allows for emphasizing favourable relations (‘good’ social capital) for the development of human capital, whereas the notion of resilience enables viewing these relations as factors protecting learners in unfavourable and difficult situations. The discussed studies of Swiss authoresses, D. Bader and R. Fibbi, are comprised in the research into the phenomenon of resilience. The article is completed with the author’s reflection on the crucial role of the normative dimension of cultural capital which immigrants (of Asian origin) possess and which facilitates the processes of positive school and social adaptation of children, in this way enlarging the resources of protective factors.

PL

Artykuł ukazuje zasięg zjawiska imigracji i jej znaczenie społeczno- -ekonomiczne w krajach OECD oraz polepszenie w ostatniej dekadzie poziomu wykształcenia dzieci imigrantów. Jednak kształcenie dzieci imigrantów pozostaje nadal poważnym wyzwaniem dla systemów szkolnych. Są oni narażeni na stres kulturowy, toteż ich adaptacja szkolna jest utrudniona. Chociaż wywodzą się ze środowisk defaworyzowanych, osiągają jednak względnie lepsze wyniki akademickie, aniżeli populacja autochtoniczna o podobnym statusie społeczno- -ekonomicznym. Aby wyjaśnić to zjawisko, pożądane jest uwzględnienie pojęć resilience i kapitału społecznego. Termin kapitał społeczny pozwala wyeksponować relacje korzystne („dobry” kapitał społeczny) dla rozwoju kapitału ludzkiego, pojęcie zaś resilience umożliwia ujmowanie tych relacji jako czynników chroniących uczniów w sytuacjach niesprzyjających i trudnych. Zrelacjonowane badania szwajcarskich autorek, D. Bader i R. Fibbi, mieszczą się w nurcie badań nad fenomenem resilience. Artykuł kończy się refleksją autora o doniosłej roli normatywnego wymiaru kapitału kulturowego imigrantów (pochodzenia azjatyckiego), który w sposób szczególny przyczynia się do procesów pozytywnej adaptacji szkolnej i społecznej ich dzieci, powiększając zasoby czynników chroniących.

18

Samoocena młodzieży korzystającej z treści erotycznych w Internecie

63%

Poleszak W.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2018

|

tom 31

|

nr 2

EN

One of the properties of the Internet is an immediate availability of its content, including the erotic content. A lot of research indicates that using erotic websites leads to the dysfunctional development of children and adolescents. This fact requires taking prophylactic measures in order to reduce this type of problem behaviour. The article seeks to establish protective factors and risk factors related to the self-esteem of young people who use or do not use erotic websites. The aim is to establish the relationship between self-esteem and accessing erotic content on the Internet. EPIDAL-VIII inventory edited by Z.B. Gaś as well as MSEI Multidimensional Self-Assessment Inventory by E.J. O’Brien and S. Epstein were used as research tools. The study was conducted on a group of 3774 higher-secondary school students from five voivodships in central and eastern Poland.

PL

Istotną własnością Internetu jest natychmiastowa dostępność do zawartych w nim treści, także erotycznych. Liczne badania wskazują, że korzystanie ze stron erotycznych prowadzi do zaburzenia prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży. Z powyższego faktu wynika konieczność prowadzenia działań profilaktycznych ograniczających korzystanie z tego typu zachowań problemowych. Autor opracowania koncentruje się na poszukiwaniu czynników chroniących i czynników ryzyka na poziomie samooceny młodych ludzi, którzy korzystają lub nie ze stron erotycznych. Celem jest poszukiwanie zależności pomiędzy samooceną a korzystaniem z treści erotycznych w Internecie. Do badań wykorzystano ankietę EPIDAL-VIII w opracowaniu Z.B. Gasia oraz Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI E.J. O’Briena i S. Epsteina. Badania wykonano na grupie 3774 uczniów szkół ponadgimnazjalnych z pięciu województw centralnej i wschodniej Polski.

19

Odporność psychiczna dzieci i młodzieży w kontekście rodziny i wychowania

63%

Grzegorzewska I.

Studia Gdańskie

|

2011

|

nr 28

133-142

PL

W ostatnich trzech dekadach wzrasta zainteresowanie dynamicznym procesem wzmacniającym pozytywną adaptację dzieci wychowujących się w dysfunkcjonalnych rodzinach. Proces ten, zwany budowaniem odporności psychicznej, oznacza zdolność jednostki do przeciwstawienia się patologicznym czy traumatycznym sytuacjom życiowym. Prezentowany artykuł kładzie nacisk na te czynniki ochronne, które odgrywają szczególną rolę w kontekście rodziny i wychowania. W literaturze podkreśla się, że indywidualny potencjał jednostki w interakcji ze sprzyjającym bliższym i dalszym środowiskiem, jak rodzina, rówieśnicy, nauczyciele i wychowawcy stwarza warunki do pozytywnego wzrostu i rozwoju. Wiedza na temat zjawiska odporności oraz jego rodzinnego kontekstu pozwala na świadome kreowanie środowiska dzieci i młodzieży na bardziej sprzyjające tym, których życie doświadczyło stratą, traumą lub negatywnymi zmianami.

EN

Resilience – the ability to withstand and rebound from disruptive life challenges – has become an important concept in mental health theory and research over the past two decades. It involves dynamic processes fostering positive adaptation within the context of significant adversity. This article presents the protective factors that can influence an individual’s success in family. This approach does not focus on attributes such as ability, but on several alterable factors in parenting and education that have been found to influence resiliency in children.

20

Preventivní intervence určené pro rodiny, v nichž rodič trpí duševní poruchou

63%

Farářová A. , Papežová H.

Československá psychologie (Czechoslovak Psychology)

|

2024

|

tom 68

|

nr 1

67-79

EN

This review article presents conceptual frameworks and preventive interventions designed for families in which a parent is being treated for mental illness. It introduces the concepts of FAPMI (Families where a Parent has a Mental Illness), and COPMI (Children of Parents with a Mental Illness). Parenting increases demands on parents with mental illness. The offspring in such families must deal not only with the impact of the parent’s mental health difficulties and the functioning of the family but also face the risk of transgenerational transmission of psychopathology and the onset of mental illness in themselves. Preventive interventions should lead to a reduction in the occurrence, development, and severity of psychopathology in FAPMI and COPMI. Although some studies have shown the effectiveness of prevention interventions targeting FAPMI and COPMI, this is an area that requires further research to evaluate the effectiveness of interventions and an establishment of an Evidence-Based Platform of protocols for these groups. However, successful implementation of these preventive interventions in clinical practice depends also on legislative and financial support within the healthcare and social care system. The aim of the article is to report on the factors influencing FAPMI and COPMI in the context of mental disorders and to describe the principles of cooperation and the specifics of communication with FAPMI and COPMI. Furthermore, the article introduces the available theoretical and conceptual frameworks of work with FAPMI and COPMI and presents preventive interventions based on these frameworks. These interventions are based on the latest research findings aimed to improve support for children, their parents, and their families. The selected interventions in this study have been developed mainly in the last 20 years and implemented in different ways in different countries around the world, some have already been evaluated for effectiveness.

CS

Tento přehledový článek představuje koncepční rámce a preventivní intervence určené pro rodiny, ve kterých je rodič léčen s duševním onemocněním. Uvádí pojmy FAPMI (Families where a Parent has a Mental Illness – rodiny, v nichž má rodič duševní onemocnění) a COPMI (Children of Parents with a Mental Illness – děti rodičů s duševním onemocněním). Na osoby s duševní poruchou může rodičovství klást zvýšené nároky. Potomci pak čelí nejen vlivu duševních obtíží rodiče na běžné každodenní soužití a fungování rodiny, ale jsou vystaveni také riziku transgeneračního přenosu psychopatologie a vzniku duševního onemocnění u nich samotných. Preventivní intervence by měly vést ke snižování rizika vzniku, rozvoje a prohlubování psychopatologie u FAPMI a COPMI. Přestože některé studie dokládají jejich účinnost při cílení na FAPMI a COPMI, stále se jedná o oblast vyžadující další výzkum, který by prokázal efektivitu jednotlivých intervencí a vytvořil tak pro tyto rizikové skupiny platformu účinných protokolů založených na důkazech. Úspěšnost implementace preventivních intervencí pro FAPMI a COPMI do klinické praxe ale závisí také na systémové podpoře, legislativní i finanční, v rámci zdravotně sociální péče. Cílem článku je informovat o faktorech působících na FAPMI a COPMI v kontextu duševních poruch a o principech spolupráce a specifikách komunikace s FAPMI a COPMI. Dále představit dostupné teoretické a koncepční rámce problematiky FAPMI a COPMI, které se zabývají předcházením negativních dopadů duševního onemocnění, a prezentovat preventivní intervence, které z těchto rámců vycházejí. Jedná se o intervence založené na nejnovějších poznatcích výzkumu zaměřeného na zvýšení podpory dětí, rodičů a rodin. Vybrané intervence byly vytvořené a publikované ve studiích zejména v posledních 20 letech a poté různě implementované v rozličných zemích světa. Jen u některých z nich již efektivita byla také evaluována.