Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Novikov: od masonerii po ortodoksję

100%

Drozdek A.

|

tom 32

EN

Nikolai Novikov, an eighteenth-century Russian publisher and writer, started his publishing career in St. Petersburg with a series of short-lived satirical journals. In these journals, he expressedstrong religious feelings that were frequently mixed with patriotism. He found such patriotic religiosity unfulfilling and turned to the masons who he thought had answers. He found masonryimportant to the extent to which it agreed with Christian tenets. His faith deepened as the result of his prolonged illness which marked his spiritual rebirth.The article argues that in his essays and letters Novikov maintained that religion was a very important part of life, in fact, life’s foundation. In particular, education of the mind and the heart should be founded on Christianity religion.Masonry was very important in Novikov’s life, but because he believed that masonry should lead in the direction of Christianity, he remained Christian deeply committed to the dogmas and rites of the Orthodox church.

PL

Mikołaj Nowikow, XVIII-wieczny wydawca i pisarz rosyjski, rozpoczął swą działalność wydawniczą w Petersburgu serią krótkotrwałych pism satyrycznych. W pismach tych Nowikow dał wyraz swym silnym uczuciom religijnym, które często powiązane były z patriotyzmem. Owa patriotyczna religijność nie dawała mu poczucia spełnienia, zwrócił się zatem w stronę masonerii, która w jego odczuciu była odpowiedzią na poszukiwania religijne – w takim jednakże stopniu, do jakiego zgodna była z zasadami chrześcijańskimi.Niniejszy artykuł argumentuje, iż w swych esejach i listach Nowikow utrzymywał, że religia jest ważną częścią życia, a nawet jego fundamentem. W szczególności edukacja serca i myśli powinnawspierać się na zasadach chrześcijańskich. Chociaż masoneria była ważnym elementem w życiu Nowikowa, pozostał on do końca chrześcijaninem głęboko wierzącym w prawdziwość zasad i rytuałów Kościoła prawosławnego, ponieważuważał, że masoństwo powinno prowadzić w kierunku chrześcijaństwa.

2

Ortodoksja i herezja w relacjach ludzi i zwierząt

84%

Dietl A.

|

nr 1(18) Herezja

179-203

PL

Dyskurs o ludzko-zwierzęcych relacjach w ciągu ostatnich lat istotnie nabrał na znaczeniu. Media reprezentujące różne światopoglądowo podejścia przyjęły w tym obszarze mocne i wzajemnie wykluczające się perspektywy. To społeczne zjawisko jest okazją do poszukiwania nowego teoretycznego podejścia do analizy socjologicznej. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny. W warstwie teoretycznej pokazuje, jak kategorie herezji i ortodoksji można wykorzystać, poza obszarem ścisłej teologii, do socjologicznego badania zjawisk społecznych. Przedstawiony zarys dyskursu herezjologicznego wykorzystany jest do wskazania nowych wymiarów wyjaśniających zmieniające się relacje ludzi i zwierząt. Uwaga nakierowana jest na prześledzenie sposobów przedstawiania siebie i własnej doktryny jako ortodoksji, a oponentów i głoszonych przez nich doktryn jako heretyków i herezji. W pracy analizowane są numery specjalne czasopism opiniotwórczych poświęcone tematyce zwierząt („Newsweek Polska”, „Polonia Christiana”, „Tygodnik Powszechny”), opublikowane w latach 2017–2019. Na podstawie materiału empirycznego widać, jak relacyjność wpisana w parę pojęć herezja–ortodoksja pozwala wydobyć istotę sporu dotyczącego „właściwego” sposobu postrzegania zwierząt i kształtowania ludzko-zwierzęcych relacji. Takie podejście pozwala pogłębić analizę współwystępowania odmiennych poglądów o aspekty ich wzajemnych odniesień oraz prześledzić proces uznawania ich za prawdziwe lub fałszywe. Uwzględnienie dyskursu herezjologicznego umożliwia lepsze zrozumienie dynamiki rywalizacji o zwycięstwo w przekazie symbolicznym.

EN

The discourse on the human–animal relationship has recently received wider attention in Poland. Periodicals with different ideological backgrounds have taken strong and mutually exclusive positions. This social phenomenon provides an opportunity to apply a novel theoretical approach to sociological analysis. In regard to theory, this paper shows how categories of heresy and orthodoxy can be applied beyond theology. The proposed outline of Christian heresiological discourse is used to indicate aspects worth considering in analyses of the changing relationships between humans and animals. In particular, the focus is on how people present themselves and their doctrine as orthodox while viewing their opponents as heretics holding heretical principles. The empirical analysis covers the special issues on animals published by influential Polish periodicals between 2017 and 2019. These periodicals (Newsweek Polska, Polonia Christiana, and Tygodnik Powszechny) were chosen for their different world-views. The paper demonstrates how relationality, inherent in the heresy–orthodoxy pair of concepts, allows to bring out contradictory narratives regarding the postulated way of perceiving animals and shaping human–animal relationships. The paper provides an in-depth analysis of the present conflicting views and spill-over effects, as well as of the dynamic process of recognising these views as true or false. Considering the heresiological discourse makes it possible to better understand the competition for cultural dominance.

3

Czy pedagogika religii daje się sekularyzować? O ortodoksjach, herezjach i religioznawczych perspektywach rozwoju subdyscypliny

84%

Humeniuk M.

Ars Educandi

|

2021

|

tom 18

51-65

EN

Reconstructing semantic and functional contexts of using categories of orthodoxy and heresy in selected sociological concepts allows to build and include their theoriotic potential in the field of general pedagogy and pedagogy of religion. The pedagogy of religion in Poland is usually reserved for pedagogical-theological thinking within the Christian tradition. This type of approach resonates strongly with the classical theories of religious studies situating itself in the current of the so-called. It does not, however, seem to exhaust the spectrum of possibilities offered to the pedagogy of religion by contemporary critical religious studies, which no longer links the problems of religion so closely with the problems of theology. On the contrary, it detaches the phenomenon of religion from theology, "secularizes" it, which results in an extraordinary diversity of theories of religion, often linking them with such "non-religious" subjects as ecologies, ideologies, sports or urban movements. In this paper, starting from the presentation of selected findings from my own research on the categories of orthodoxy and heresy, I will try to outline this underestimated by the pedagogy of religion, inspired by critical religious studies, theoretical potential for its development.

PL

Rekonstruowanie znaczeniowych i funkcjonalnych kontekstów zastosowania kategorii ortodoksji i herezji w wybranych koncepcjach socjologicznych pozwala budować i włączać ich teoriotwórczy potencjał w obszar pedagogiki ogólnej i pedagogiki religii. Uprawiana w Polsce pedagogika religii bywa zwykle rezerwowana dla myślenia pedagogiczno-teologicznego w ramach tradycji chrześcijańskiej. Ujęcie tego typu silnie rezonuje z klasycznymi teoriami religioznawczymi sytuującymi się w nurcie tzw. ,,rewaloryzacji religii”, nie wyczerpuje jednak, jak się wydaje, spektrum możliwości, jakie przed pedagogiką religii stawia współczesne krytyczne religioznawstwo, które nie wiąże już tak ściśle problemów religii z problemami teologii. Przeciwnie, odrywa fenomen religii od teologii, ,,sekularyzuje” go, co skutkuje niezwykłą różnorodnością teorii religii wiążąc je często z tak ,,niereligijnymi” tematami jak ekologie, ideologie, sport czy ruchy miejskie. W przygotowanym referacie, wychodząc od zaprezentowania wybranych ustaleń z zakresu badań własnych nad kategoriami ortodoksji i herezji, spróbuję zarysować ów niedoszacowany przez pedagogikę religii, inspirowany krytycznym religioznawstwem teoretyczny potencjał jej rozwoju.

4

Jurij Popovič: „Hierarchical organization of the Church according to the CCEO" Ljubljana: KUD Apokalipsa, 2021, pp. 379.

84%

Přibyl S.

|

tom 10

|

nr 2

175-181

5

Starożytne źródła homilii katechetycznej

84%

Kosmana I.

|

tom 1

91-107

EN

Both the form and the content of the Church’s original catechesis, as well as the preachers themselves and their personalities are ancient sources of homilies. The whole Bible is the foundation of both these sources – the homily and the preachers. This is an important point. The homily should be connected with both the Old Testament and the New Testament. The preacher should remind of the evangelical “father of the family”, who draws on his treasury and takes both “old” and “new” things. Hence he should go back to the Christian antiquity to remind the structure of the original homily, to learn about the homily of the beginnings of the Church, and in his preaching take into consideration the themes and contents used by the great preachers of the ancient Church. Without the knowledge of that preaching, without the will to follow those Church personalities, and finally without taking the trouble to constantly climb the ladder of gnosis, moral perfection and spiritual sanctification – there is no preaching God’s word, there is only propagation of one’s own thoughts, of one’s own wisdom. Human wisdom cannot leave ninety-nine listeners gathered at the pulpit for the sake of one sinner, who abandoned going to church a long time ago. Divine wisdom, Christ’s catechetical approach, do not fit this “custom”. Ancient catechesis often follows the footprints of Christ the Teacher, and this is why it is worth studying it and coming back to that practice of preaching the Gospel.

6

Papież Damazy jako obrońca czystości wiary (W 1600 rocznicę śmierci)

67%

Longosz S.

|

tom 6

208-236

EN

Hac in dissertiuncula ratione 1600 anniversarii Damasi Romae Episcopi mortis praeparata exponitur, quomodo ille papa orthodoxam fidem ab erroribus, praesertim ab haeresi Arianorum necnon Apollinaristarum defendebat.

7

U źródeł teorii i praktyki finansów publicznych Część VII Wybrane poglądy i zalecenia praktyczne ortodoksyjnej teorii finansów publicznych

67%

Goryszewski R. , Kotowska E.

|

tom Nr 1

150--155

PL

Celem artykułu1 jest prezentacja i analiza tzw. ortodoksyjnej teorii finansów publicznych. Teoria ta znajdowała rozlicznych zwolenników w ramach różnych kierunków i szkół myśli ekonomicznej, rozwijanych w rozległej perspektywie historycznej: od początku XIX stulecia po wielki kryzys lat trzydziestych wieku XX. Zachowanie trwale ortodoksyjnego charakteru tej doktryny przez tak długi i obfitujący w epokowe zmiany okres, wymagało niebywale konsekwentnego – by nie powiedzieć wręcz dogmatycznego – trzymania się jej podstawowych pryncypiów, wywodzących się jeszcze z ekonomii klasycznej. W tym zwłaszcza wypracowanej na przykład przez francuskiego klasyka Jeana Baptiste’a Saya (1767-1832) zasady jak najmniejszego podatku i tym samym jak najmniejszego budżetu2. Te szczególne okoliczności „długiego trwania” sprawiły również, że teoria ta nie była w stanie dostrzec i uwzględnić szeregu wręcz narzucających się, historycznie zmiennych, uwarunkowań, wymagających koniecznych modyfikacji w merytorycznej zawartości jej samej. Skoro tak, to zdarzają się w jej ramach tezy mocno już anachroniczne, które bywają zaliczane przez znawców problematyki do wręcz „nierealistycznych” w warunkach współczesnej praktyki gospodarczej, a jednocześnie są uznawane za wybitnie reakcyjne ze społecznego punktu widzenia. „W świetle doktryny ortodoksyjnej –oświadcza polski ekspert finansowy Stanisław Owsiak – budżet państwa powinien być bezwzględnie zrównoważony i, co godne podkreślenia, stale zrównoważony. To ostatnie żądanie z dzisiejszej perspektywy jest tak skrajne, że aż nierealistyczne wobec olbrzymiej ilości operacji dochodowo-wydatkowych rządu i zachodzących między nimi rozbieżności w czasie. (…) Co więcej, teoria ortodoksyjna okazuje się skrajnie reakcyjna ze społecznego punktu widzenia, gdyż usprawiedliwia nierówny podział dochodów w społeczeństwie” [10, s. 39-41].

EN

The aim of the article is to present and analyze the so-called orthodox theory of public finance. This theory was represented by many thinkers from different schools of economic thought, developed from the beginning of nineteenth century until the Great Depression of 1929-33. It was extremely difficult to save the same orthodox style of the theory during such a long period of many spectacular changes without prevention of its crucial principles or even dogmas stemming from old classic economics. Especially from French economist Jean Baptiste Say (1767-1832), who elaborated a very restricted rule of public finance: “taxes should be most moderate”. Those specific circumstances of “long existence” of the orthodox theory of public finance caused that this theory was unable to incorporate several historically evolving data, which should modified this theory itself. It resulted of many “unrealistic” anachronisms inside this theory and its social influence. “According to the orthodox doctrine – stated Polish expert in finance Stanisław Owsiak – the state budget should be permanently and fully balanced. This rule is completely unrealistic in contemporary economy with all its extremely complicated financial operations organized by government. (…) Moreover, the orthodox theory has proved to be extremely reactionary from the social point of view, because it justify unequal distribution of incomes in society” [10, s. 39-41].