Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Mit „genu obywatelskości”. Analiza uwarunkowań kształcenia się postaw obywatelskich wśród polskiej młodzieży na przykładzie członków Młodzieżowego Strajku Klimatycznego

100%

Malon M.

|

nr 51-52(3-4/2020)

80-91

EN

Despite some changes for the better in recent years, civic activity levels among Polish youth remain low. This article endeavours to identify and understand the factors contributing to this state of affairs, relying on the results of a study conducted among activists of the Warsaw chapter of the Youth Strike for Climate. The participants took part in qualitative interviews as well as filling out a test comprised of 20 statements. In-depth analysis of their feedback enables discernment of four mental components of key significance in the shaping of civic mindedness, and likewise identification of certain shortcomings in the current civic education model.

PL

Aktywność obywatelska młodych Polaków, mimo pozytywnych zmian w ostatnich latach, wciąż pozostaje na niskim poziomie. Celem artykułu jest próba wyszczególnienia i zrozumienia powodów takiego stanu rzeczy. Analizę czynników rozwoju obywatelskości młodzieży oparto na wynikach badań aktywistów warszawskiego oddziału Młodzieżowego Strajku Klimatycznego. Z badanymi przeprowadzono wywiady jakościowe oraz poproszono ich o wypełnienie testu dwudziestu stwierdzeń. Pogłębiona analiza wyników badań pozwoliła wyróżnić cztery komponenty umysłowe kluczowe dla kształtowania się obywatelskiego sposobu myślenia. W rezultacie ukazano również niedociągnięcia prowadzonej obecnie edukacji obywatelskiej młodzieży, stanowiące przeszkodę w jej rozwoju.

2

Obywatelskość jako kompetencja cywilizacyjna

72%

Peisert A.

Dyskurs & Dialog

|

2019

|

tom I

|

nr 1 (1)

21-31

EN

Today, citizenship is the subject of many political manifestos, but is rarely seen as an attribute of a civilized lifestyle. Civilized citizenship is, on the one hand, the state of restraint of the drives, the civility, on the other – a form of social life open to dialogue and diversity. It is part of Europe’s cultural heritage. It also exists in entirely local contexts, in which the propagators of citizenship try to organise the local community life.

PL

Obywatelskość jest współcześnie tematem wielu programów politycznych, rzadko jednak postrzega się ją jako atrybut cywilizowanego stylu życia. Cywilizowana obywatelskość to z jednej strony stan okiełznania popędów, ogłady, z drugiej – forma życia społecznego otwarta na dialog i różnorodność. Jest ona częścią europejskiego dziedzictwa kulturowego. Ujawnia się także w zupełnie lokalnych kontekstach, w których krzewiciele obywatelskości próbują organizować lokalne życie społeczne.

3

DEFICYTY OBYWATELSKOŚCI – NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ POLITYKÓW I DZIAŁACZY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

72%

Czerwiński K.

|

nr 2

95-114

PL

Artykuł prezentuje wyniki wywiadu przeprowadzonego w 2018 roku z politykami i działaczami organizacji pozarządowych na temat występujących aktualnie w naszym kraju deficytów obywatelskości. Deficyty zostały odniesione do – obszernie opisanych w literaturze – teoretycznych ujęć obywatelskości i kompetencji obywatelskich. W końcowej części zawarto zwięzłe rekomendacje o charakterze pedagogicznym.

EN

The article presents the results of an interview conducted in 2018 with politicians and activists of non-governmental organizations on the current deficits in citizenship in our country. Deficits have been referred to the theories of citizenship and civic competences described extensively in the literature. In the final part there are succinct recommendations for pedagogy.

4

Tradycja republikańska i jej znaczenie dla współczesnej edukacji obywatelskiej

72%

Czerwiński K.

|

nr 3

EN

The idea of republicanism derived from antiquity, inter alia, from Aristotle and Cicero, was developed in the modern political philosophy of such great thinkers as Machiavelli and Rousseau, and it proceeds contemporary thanks to, inter alia, Arendt, Skinner and Pettit, but without chances to become a dominant stream; republicanism is sometimes also treated only as a specific adjustment of liberalism. The most significant elements of the Republican tradition are: an aspiration to create a powerful state, emphasis on the importance of common good and the responsibility of citizens for shaping their republic. The implementation of the idea of republicanism provides an opportunity for functioning not merely the procedural democracy but also the substantive one, and in such a way it appreciates civil society. Therefore, the great importance is ascribed to civic education which is mostly focused on a formation of so-called “Republican virtues” such as respect for the law, social commitment, debate skills, courage to proclaim own opinions, honour, diligence and the like. The civic education might best be implemented in an informal way, through participation in the various institutions typical for civil society.

PL

Idea republikanizmu, wywodząca się ze starożytności (m.in. Arystoteles, Cycero), rozwinęła się w nowożytnej filozofii politycznej (m.in. Machiavelli, Rousseau) i jest kontynuowana współcześnie (m.in. Arendt, Skinner, Pettit), nigdy jednak nie stała się dominującym nurtem. Republikanizm bywa również traktowany jedynie jako swoista korekta liberalizmu. Najważniejsze składniki tradycji republikańskiej to dążenie do zbudowania silnego państwa, podkreślanie znaczenia dobra wspólnego oraz odpowiedzialność obywateli za kształt republiki. Realizacja idei republikańskich daje szansę funkcjonowaniu demokracji substancjalnej, a nie tylko proceduralnej, tym samym dowartościowując społeczeństwo obywatelskie. Duże znaczenie ma edukacja obywatelska, głównie nastawiona na kształtowanie tzw. cnót republikańskich, jak m.in. poszanowanie prawa, zaangażowanie społeczne, umiejętność debatowania, odwaga głoszenia opinii, honor, pracowitość itp. Edukacja obywatelska najpełniej może być realizowana w sposób nieformalny, przez uczestnictwo w różnych instytucjach społeczeństwa obywatelskiego.

5

KEY CIVIC COMPETENCES: BETWEEN MODERN AND POSTMODERN PERSPECTIVES

58%

Violetta K.

|

nr 1(70)

EN

The aim of the article was a critical analysis of the key civic competences; provided for in the Recommendation of the European Parliament and of the Council, seen from the angle of two theoretical perspectives: a modern and postmodern one. The discussion's starting point was the notion of citizenship and the specificity of EU citizenship. The significance of the accepted concept of democracy in defining the set of civic competences was emphasized. What is more, the constraints, and the formal character of EU citizenship were discussed. The above-mentioned constituted a background for a question of justifiability of determining civic competences in the European level and importance of the key role of these competences. In that way, the issue of using categories of uniformity in the situation of diversity and a perpetuation strategy in the context of identity building – in the situation of change – was highlighted. Still, the analysis of discourse concerning key civic competences allows for the identification of features which go beyond the modern viewpoint. This enables the conclusion that the key civic competences; generated and established in the modern perspective, do not exclude the postmodern discourse; although the way of these two perspectives are coexisting within the frameworks of the discussed issue is certainly not satisfactory to everyone.

PL

Celem artykułu jest krytyczna analiza kluczowych kompetencji obywatelskich określonych przez Radę i Parlament Europejski poprzez pryzmat dwóch perspektyw teoretycznych: nowoczesnej i ponowoczesnej. Punktem wyjścia jest dyskusja nad pojęciem obywatelskości oraz specyfiką obywatelstwa UE. Au-torka podkreśla znaczenie akceptowanej koncepcji demokracji dla określenia zestawu kompetencji obywatelskich. Wskazuje również na ograniczenia i formalny charakter obywatelstwa UE. Na tym tle konstruowane są pytania o zasadność określania kompetencji obywatelskich na poziomie europejskim oraz znaczenie kluczowości owych kompetencji. W ten sposób wyeksponowany zostaje problem stosowania kategorii jednolitości w sytuacji różnorodności; strategii utrwalającej w zakresie budowania tożsamości – w sytuacji zmiany. Analiza dyskursu dotyczącego kluczowych kompetencji obywatelskich pozwala jednak na identyfikację cech wykraczających poza optykę nowoczesną. Pozwala to na konkluzję, że kluczowe kompetencje obywatelskie, generowane i osadzone w perspektywie nowoczesnej, nie eliminują dyskursów ponowoczesnych, choć sposób współistnienia obu perspektyw – w ramach analizowanego zagadnienia – nie jest z pewnością dla wszystkich zadowalający.

DE

Ziel des Beitrages ist eine kritische Analyse der von dem Europäischen Rat und von dem Europäischen Parlament definierten staatsbürgerlichen Schlüsselkompetenzen unter dem Gesichtspunkt der zwei theoretischen Perspektiven: einer modernen und einer postmodernen. Ausgangspunkt ist eine Diskussion über den Begriff der EU-Staatsbürgerschaft. Die Autorin betont die Bedeutung des akzeptierten Demokratiekonzeptes zur Bestimmung der Kombination der bürgerlichen Kompetenzen. Darüber hinaus weist sie auf die Beschränkungen und auf den formalen Charakter der EU-Staatsbürgerschaft hin. Im Vergleich damit werden Fragen um die Stichhaltigkeit der bürgerlichen Kompetenzen auf europäischem Niveau sowie um die fundamentale Bedeutung dieser Kompetenzen konstruiert. Auf diese Weise wird das Problem der Anwendung der Einheitlichkeitskategorie in der Situation der Verschiedenheit hervorgehoben; einer im Bereich des Identitätsbaus festigenden Strategie – in der Situation der Änderung. Die Analyse des Diskurses bezüglich der entscheidenden bürgerlichen Kompetenzen lässt jedoch die Eigenschaften zu identifizieren, welche die moderne Optik überschreiten. Den Schlussfolgerungen gemäß eliminieren die in der modernen Perspektive generierten und eingesetzten bürgerlichen Schlüsselkompetenzen nicht die postmodernen Diskurse, obwohl die Art der Koexistenz der beiden Perspektiven – im Rahmen des analysierten Problems – sicherlich nicht für alle zufriedenstellend ist.

6

Szesnastowieczna republikańska filozofia wolności

58%

Pietrzyk-Reeves D.

|

nr 1

65-89

EN

This article discusses the republican concept of freedom presented in the Polish and not only Polish republican theory of the sixteenth century. The starting point for the discussion is the thesis that the category of freedom in republican theory is closely related to reflection and findings regarding the essence and purpose of the political community referred to in the Roman tradition as civitas libera. Freedom is a derivative of a well-ordered, free political order in which law and virtue play a key role. Analysing the idea of republican liberty through the prism of two contexts: the classical republican tradition and its findings and the socio-political order of Poland-Lithuania it is argued that liberty is closely connected with other key categories of the republican theory, such as res publica, justice, law, virtue, mixed government and citizenship expressed in the ideal vita activa, and only in connection with them is it possible to understand freedom and its conditions. The republican theory of the sixteenth century brings also a unique insight about freedom as non-domination which has been widely discussed by Quentin Skinner and others in recent decades.

PL

Celem tego artykułu jest krótka analiza republikańskiej koncepcji wolności przedstawianej w polskiej i pozapolskiej teorii republikańskiej XVI wieku. Punktem wyjścia rozważań jest teza głosząca, że kategoria wolności w teorii republikańskiej jest ściśle związana z namysłem i ustaleniami dotyczącymi istoty i celu wspólnoty politycznej, określanej w tradycji rzymskiej mianem civitas libera. Wolność jest pochodną dobrze urządzonego, wolnego ładu politycznego, w którym kluczową rolę odgrywa prawo i cnota. Analizując ideę wolności republikańskiej przez pryzmat dwóch kontekstów: klasycznej tradycji republikańskiej i jej ustaleń oraz ładu społeczno-ustrojowego Rzeczypospolitej, wskazuję, że łączy się ona ściśle z innymi kluczowymi dla teorii republikańskiej kategoriami, takimi jak res publica, sprawiedliwość i prawo, cnota, ustrój mieszany oraz obywatelskość, wyrażana w ideale vita activa, i dopiero w połączeniu z nimi możliwe jest ukazanie pełnego rozumienia wolności i jej uwarunkowań.