Istotną grupą prozdrowotnych produktów spożywczych są przetwory fermentowane zawierające probiotyki. Pozytywne działanie probiotyków wiąże się głównie z ich zdolnością do zapobiegania niektórym schorzeniom układu pokarmowego i immunologicznego lub zmniejszania częstotliwości ich występowania oraz łagodzeniem przebiegu tych schorzeń. Zgodnie z zaleceniami WHO/FAO z 2001 r. prozdrowotne działanie probiotyków powinno być wykazane i udokumentowane badaniami naukowymi. Niniejszy artykuł przybliża sposoby wykazywania pozytywnych skutków oddziaływania probiotyków na organizm człowieka.
EN
Major group of health-promoting foods are fermented products containing probiotics. Beneficial effects of probiotics on human health are provided by prevention, decreasing occurrence and soothing outcome of several illnesses associated with gastrointestinal tract and immune responses. According to WHO/FAO guidelines from 2001 year probiotics health-claims need to be supported by scientific evidence. Here we describe selected examples of scientific approaches to verify probiotic influence on human organism.
Nutrigenomika i nutrigenetyka są to szybko rozwijające się nauki z pogranicza genetyki i nauk o żywności i żywieniu. Ogromny postęp w metodyce badań oraz rozwój stosowanych metod badawczych, znacznie skróciły czas i koszty badań genetycznych. W artykule przedstawiono przykłady polimorfizmu pojedynczego nukleotydu (SNP) wykorzystywane komercyjnie do szacowania ryzyka wystąpienia określonych chorób i praktycznej realizacji idei żywienia spersonalizowanego.
EN
Nutrigenomics and nutrigenetics are rapidly developing sciences on the borderline of genetics and food and nutrition sciences. Sweeping progress in a research methodology and development of research methods have greatly reduced the time and cost of genetic testing. In the article, the examples of single nucleotide polymorphisms (SNP) used commercially for estimating the risk of certain diseases and practical implementation of the idea of personalized nutrition are presented.
Ewolucyjnie każdy żywy organizm związany jest ze swym naturalnym środowiskiem. Dostosowanie się do otoczenia i jego zmian, by przeżyć, zawsze towarzyszyło człowiekowi. Dbałość o pokarm, ale nie przejadanie się, było przepustką do obecnego i przyszłego życia. Przeżyły te gatunki, które dostosowały pokarm do potrzeb swojego organizmu. Wśród Homo sapiens przeżył gatunek Homo sapiens sapiens, kromaniończyk, gdyż dzięki wysokiej inteligencji dbał o jakość pożywienia. Współczesne technologie żywności i pęd życia wprowa¬dził degradację ludzkiej natury. Powstała niezgodność między genami i pożywieniem. Nie zawsze wyżywienie służy organizmowi człowieka i nie zawsze umożliwia jego osobowościowe, kreatywne trwanie w środowisku naturalnym. Aby działać i tworzyć najpierw trzeba się właściwie odżywiać. Kształtowanie osobowości wsparte jest rodzajem, jakością i wartością pożywienia.
EN
From evolution standpoint, every living organism is bound with its environment. Adaptation to the environment and its changes had always accompanied Man. Taking care of food but not overeating was a pass to current and future life. The species which did not overeat, had survived. Amongst Homo sapiens, Homo sapiens sapiens and Homo Cro-Magnon survived, because having future in mind, it took care of the food’s quality. Contemporary food technologies and rate of living introduced degeneration of human nature. A chaos had occurred between genes and food. Food is not always in benefit of human organism and its personal, creative existence in natural environment. To act and create you must be first full. Shaping the personality is supported by the type, quality and value of food.
Dziedziną nauki badającą wpływ składników pożywienia na występowanie chorób i ich interakcję z czynnikami genetycznymi jest nutrigenomika. Dynamiczny rozwój nutrigenomiki jest możliwy dzięki zastosowaniu nowych technologii bioanalitycznych, charakteryzujących się miniaturyzacją i automatyzacją procesów pomiarowych, równoczesną rejestracją setek lub tysięcy informacji oraz zastosowaniem złożonych narzędzi elektronicznych w analizie wyników. Celem nutrigenomiki jest opracowanie w przyszłości indywidualnych strategii żywienia zapobiegających chorobom i poprawiających status zdrowotny ludzi.
EN
The science domain, which investigates the influence of nutrients on diseases' incidences and their interactions with genetic factors is nutrigenomics. Dynamic development of nutrigenomics is possible due to applying new bioanalytical techniques characterized by miniaturisation and automatisation of measurement processes, with parallel recording of hundreds or thousands bites of information and applying of elaborated electronic tools used in results' analysis. The future purpose of nutrigenomics is preparation of individual strategies of nutrition which prevent diseases and improve health status of people.
Obserwuje się rozwój technologii produkcji żywności w kierunku wzmocnienia funkcji jej składników. Można stwierdzić, że nastąpił coraz bardziej zauważalny postęp w dziedzinie nanotechnologii, której metody są przydatne w procesach produkcji żywności bezpiecznej, o dłuższym terminie przydatności do spożycia, podwyższonych walorach sensorycznych oraz z dodatkiem związków biologicznie aktywnych. Żywność wzbogaca się również w fitozwiązki wytwarzane na drodze syntezy z komórek roślinnych.
EN
It can be observed food production is growing in the direction of its functions. We can conclude that progress in the field of nanotechnology, which methods are useful in the production processes of food safe, longerterm shelf life, enhanced sensory qualities and with the addition of biologically active compounds, it has been more and more noticeable. Food is also enriched in phytochemicals, which are prepared by synthesis of the plant cell.